« اولین کهکشان ماده تاریک کشف شد »
ستاره شناسان انگلیسی معتقدند که توانسته اند با استفاده از یک رادیو تلسکوپ یک کهکشان متشکل از ماده تاریک را کشف کنند .
آنها معتقد این کهکشان غیر قابل مشاهده ، بطور کامل از ماده تاریک تشکیل شده است . یک کهکشان تاریک ، ناحیه ای از جهان که دارای مقادیر زیادی از ماده که به شکل یک کهکشان می چرخد ، می باشد ولی در آن هیچ ستاره ای رؤیت نمی شود . این ناحیه تنها توسط یک رادیو تلسکوپ قابل رؤیت است . کهکشان مذکور برای اولین بار با تلسکوپ دانشگاه منچستر لوول رصد شد و صحت آن با تلسکوپ آرسیبو در پورتوریکو تآیید شد . تصور می شود که این ماده ناشناخته کهکشان، همان ماده تاریک باشد .
دکتر دیویس ، یکی از اعضإ تیم دانشگاه کاردیف ، می گوید :« جهان رازهای بسیاری دارد اما این کشف بسیار مهم نشان می دهد که ما در این که چگونه به درستی باید به عالم نگاه کرد مبتدی هستیم .»
یک تیم بین المللی از اوکراین ، فرانسه ، ایتالیا و استرالیا در حال تحقیق بر روی کهکشان های تاریک هستند . آنها توزیع اتم های هیدروژن در ساسر عالم را مورد بررسی قرار داده اند . گاز هیدروژن تابش هایی از خود گسیل می کند که در طول موج های رادیویی قابل رؤیت است . این تیم در خوشه کهکشانی سنبله ، که حدود 50 میلیون سال نوری از ما فاصله دارد ، جسمی هیدروژنی که در حدود 100 میلیون برابر خورشید جرم دارد کشف کرده اند .دکتر رابرت مینچین ، از دانشگاه کاردیف ، می گوید: « ما از سرعت چرخش VIRGOHI21 دریافتیم که این جسم هزاران هزار بار سنگین تر از مقداری است که می توانیم برای هیدروژن تنها در نظر بگیریم . اگراین یک کهکشان معمولی بود می بایستی کاملا درخشان وقابل رؤیت با یک تلسکوپ آماتوری باشد.ولی اینچنین نیست.»
معمای ماده تاریک این است که وقتی ستاره شناسان از یک طرف سرعت دورانی یک کهکشان و از طرف دیگر جرم آن را محاسبه می کنند این دو مقدار اصلا با هم همخوانی ندارند . به عبارت دیگر جرم اندازه گیری شده نمی تواند یکچنین سرعت چرخشی را ایجاد کند و باید مقادیر زیادی از جرم که به دلایل نامعلوم غیر قابل رؤیت است در کنار جرم مرئی وجود داشته باشد تا در نتیجه چنین سرعت دورانی حاصل شود . این کهکشان های تاریک بنظر ، می رسند در زمانی که چگالی ماده کهکشانی برای تشکیل ستاره هاکم بوده ، شکل گرفته اند. به هر حال تیم کاردیف امیدوارند که مشاهدات شان بخش ناپیدای جهان هستی را آشکار کند .
کشف سریع ترین تپنده چرخان
ستاره شناسان سریع ترین تپنده اشعه ایکس چرخان را کشف کردند . سرعت دوران این تپنده 600 بار در ثانیه است .
این ستاره شناسان عضو یک تیم بین المللی وابسته به دانشگاه ساتمتون می باشند . دکتر سیمون شاو ،از مرکز فیزیک و ستاره شناسی دانشگاه جنوا ، مسئول هماهنگی این تیم برای دریافت و ضبط داده های فضاپیمای اینتگرال (وابسته به اسا) ، که برای آشکار سازی داده ها در محدوده اشعه ایکس و گاما طراحی شده است ، می باشد . در دسامبر 2004 م یک منبع اشعه ایکس درخشان توسط اینتگرال ثبت شد . این منبع "IGR J00291+593 " نامیده شد . سپس مطالعه شدیدی توسط افراد مختلف طی چندین هفته بر روی آن انجام گرفت .در طی این مدت شدت نور این ستاره به آهستگی کاهش یافت . محققان از این تغییر شدت نور دریافتند که این منبع یک تپنده دوتایی اشعه ایکس است .
اگر یکی از ستاره های یک سیستم دوتایی به مرحله انفجار ابر نواختری برسد ، ممکن است به یک ستاره نوترونی تبدیل شود . ستاره نوترونی یک ستاره فوق چگال می باشد . نیروی گرانشی قوی اطراف ستاره باعث می شود که مواد ستاره بصورت یک قرص برافزایشی بدور آن شروع به چرخش کنند . میدان مغناطیسی ستاره ، که ممکن است باقیمانده از میدان مغناطیسی ستاره قبل از تبدیل به ستاره نوترونی باشد ، باعث می شود ماده برافزایشی در یک سری " نقاط داغ " روی ستاره تجمع کنند که منشأ اشعه های ایکس و گاما می باشد .
یک تپنده وقتی قابل رؤیت است که ستاره نوترونی دوران می کند و پس از مدت زمان مشخصی لکه داغ دیده شود . این تپش مانند تپیدن فانوس دریایی می باشد .سرعت دوران نمونه جدید 600 بار در ثانیه می باشد . بنابر این سرعت دورانی سطحی این تپنده 30000 کیلومتر بر ساعت (10% سرعت نور ) می باشد . هر دوی ستاره های این سیستم دوتایی 5/2 ساعت یکبار به دور هم می چرخند . روز این تپنده 0016/0 ثانیه و سال آن 147 ثانیه طول می کشد . دکتر شاو می گوید : « سرعت چرخش این تپنده بسیار شگفت انگیز است . این کشف این فرصت را به ما می دهد که به مطالعه تأثیرات چنین نیروهایی بر روی ماده نامتعارف ستاره های نوترونی ( که بر روی زمین یافت نمی شود ) بپردازیم . ممکن است درآینده نمونه های اینچنینی توسط اینتگرال کشف شود . نتایج این کشف طی مقاله ای بر روی شبکه با آدرس
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
قابل دسترسی است .
سیاهچاله ها رشد کهکشان ها را هدایت می کنند
ستاره شناسان طی یک شبیه سازی کامپیوتری دریافتند که سیاهچاله های در حال رشد مراکز کهکشان ها باعث افزایش نرخ تشکیل ستارگان می شوند .
ستاره شناسان مؤسسه ماکس پلانک آلمان با استفاده از یک مدل کامپیوتری تشکیل کهکشان ، نشان دادند که این سیاهچاله ها با آزادسازی مقادیر عظیمی از انرژی ساختار تحولی کهکشان ها و همچنین خود این سیاهچاله ها را دستخوش تغییر قرار می دهند .این مدل دید ما نسبت به نقش سیاهچاله ها در تحولات جهان هستی را تغییر داد .
این تحقیق که توسط محققان دانشگاه " کارنجی ملون " و مؤسسه ماکس پلانک انجام شد در 10 فوریه (22 بهمن) در مجله نیچر به چاپ رسید .
دکتر "دی متئو" از دانشگاه کارنجی ملون می گوید:« در سال های اخیر دانشمندان به این نکته توجه کرده بودند که جرم کل ستار ه های کهکشان ها مستقیمآ با اندازه سیاهچاله مرکزی این کهکشان ها در ارتباط است . اما تا کنون هیچ کس نتوانسته بود شاهدی بر این ادعاها پیدا کند . این در حالی است که این شبیه سازی راهی جدید در بررسی این مسئله باز کرد .» در این روش دینامیک یک سیاهچاله نیز در مدل کامپیوتری تشکیل ساختار کهکشانی وارد شده است .
وقتی کهکشان ها در جهان اولیه تشکیل شدند ، در مرکزشان یک سیاهچاله کوچک داشتند . در مدل استاندارد تشکیل ساختارکهکشانی ، کهکشان ها بواسطه نیروی گرانشی به سمت همدیگر جذب شده و با ترکیب با دیگر کهکشان ها بزرکتر می شدند . در این حین سیاهچاله های مرکزی شان نیز به سرعت با هم یکی می شدند تا به جرم هایی نزدیک یک میلیارد برابر جرم خورشید برسند . درنتیجه می توانیم آنها را ابر سیاهچاله بنامیم . در همین حین از گازهای قابل دسترس ، اکثریت ستاره ها شکل گرفتند .
دی متئو و همکارانش برخورد دو کهکشان را شبیه سازی کردند . آنها در یافتند که وقتی دو کهکشان با هم برخورد می کنند ، ابر سیاهچاله هایشان با هم یکی می شوند و به سرعت گازهای موجود در اطراف شان را مصرف می کنند . اما این فرا یند نوعی خود-محدودیت دارا می باشد . وقتی ابر سیاهچاله تازه تشکیل یافته گازهای اطرافش را مکید ، یک ساختار درخشان به نام " کوازار " بوجود می آورد . این کوازار با گرم کردن گازهای اطراف آنها را به سطحی می رساند که از مجاورت ابر سیاهچاله به خارج کهکشان رانده می شوند .
با نبود گاز کافی ، ابر سیاهچاله چیزی برای خوردن و تقویت شدن ندارد و در نتیجه آرام و ساکت می شود . از طرفی گازهای خارج شده دیگر قادر به تشکیل ستاره های جدید نیستند .
یکی دیگر از افراد تیم تحقیق می گوید: « ما کشف کردیم که انرژی خروجی سیاهچاله در فاز کوازار ، باد قدرتمندی ایجاد می کند که مانع سقوط مواد به داخل سیاهچاله می شود . این فرایند باعث توقف رشد سیاهچاله و در نتیجه کوازار می شود و همچنین روند تشکیل ستاره ها قطع می شود .
این تیم تحقیقات خود را به طور موازی با مراکز هاروارد و ماکس پلانک پیش بردند
کشف یک لکه داغ بر روی زحل
بر خلاف دیگر سیارات ، گردباد های قطبی زحل از دیگر نواحی جوش گرمتر می باشند .
ستاره شناسان با استفاده از تلسکوپ کک ، در هاوایی ، اطلاعات بیشتری درباره لکه داغ قطب جنوب زحل بدست می آورند . تصاویر مادون قرمز وجود یک گردباد قطبی گرم در قطب جنوب را پیشگویی می کنند .بنظر می رسد که این لکه داغ ترین ناحیه ای است که تا کنون بر روی زحل کشف است . نتایج این کشف طی مقاله ای در 4 فوریه در مجله"Science" به چاپ رسیده است .
این لکه یک همتا ومشابه ، ولی در مقیاس بزرگ ، برای جت های بخار در بخش های فوقانی جو زمین می باشد . نمونه این گردباد قطبی در آمریکای شمالی شرقی ، کانادا ، و آنتاکتیکا درقطب جنوب یافت می شود . گردباد قطب جنوب مسئول به دام انداختن جبهه های هوایی و ایجاد ترکیبات شیمیایی غیر معمول ، همچون سوراخ لایه ازن ، می باشد.
این نوع گردباد های قطبی علاوه بر زمین و زحل بر روی دیگر سیارات همچون مشتری ، مریخ و زهره یافت می شود . اما روی زحل بر خلاف دیگر سیارات دمای لکه از دیگر نقاط جو گرم تر می باشد .
دکتر گلن اس.ارتن از آزمایشگاه جت پروپالشن می گوید : « معما این نیست که چرا قطب جنوب زحل اینقدر گرم است . زیرا این ناحیه به دلیل رسیدن آن به نقطه انقلاب تابستانی در سال 2002 م ، حدود 15 سال در معرض تابش مستقیم آفتاب بوده است . مشکل این است که پس چرا منطق با عرض جغرافیایی 30 درجه از قطب این وضعیت را ندارند . اگر علت افزایش دمای قطب به دلیل ذکر شده برگردد ، در نتیجه باید با افزایش عرض جغرافیایی دما نیز زیاد شود . اما اینطور نیست .
شاید مشکل این باشد که در جو فوقانی ، استراتوسفیر ، ذراتی تجمع کرده اند که جذب کننده قوی نور خورشید هستند و بابه دام انداختن اشعه های خورشید باعث افزایش گرما می شوند . این نظریه شاید بتواند علت تیره بودن لکه داغ بر روی سیاره را توضیح بدهد . به هر حال این نظریه نمی تواند به تنهایی این مشکل را توضیح بدهد .
جزئیات بیشتری از این پدیده ممکن است توسط طیف نگار مادون قرمز کاوشگر کاسینی ،که در حال چرخش بدور زحل است ،در بین ماههای مارس و می2005 م ( اسفند و فروردین) بدست آید . طیف نگار ترکیبی (CIRS) اطلاعات طیفی پیوسته از این اثر را در همان طول موجی که تلسکوپ کک قرار داشته ، ثبت می کند ولی انتظار می رود که این دو سیستم داده های همدیگر را کامل تر کنند .
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سئوال دیگری که وجود دارد این است که آیا سرمای موجود در قطب شمال زحل همواره پایدار خواهد ماند یا خیر ؟ دکتر ارتن می گوید : « این سئوالی است که تنها با آزمایشات کاسینی پاسخ داده خواهد شد.» ممکن است در سال های آینده ستاره شناسان نمونه هایی دیگر از این لکه ها را در روی زحل یا دیگر سیارات کشف کنند .
رصدخانه کک وابسته به انجمن تحقیقات ستاره شناسی انستیتو تکنولوژی دانشگاه کالیفرنیا و سازمان ناسا می باشد .
سيارك 2004 Mn4: يك گذر واقعاً نزديک
اگر عمرتان يارى كند و تا 13 آوريل 2029 زنده باشيد، ميتوانيد در سه قاره، چشم به راهِ جشن تماشاى سيارك باشيد؛ چيزى كه دنيا تا به حال نديده است.
در دسامبر گذشته، هنگامى كه ستارهشناسان تخمين زدند سياركِ 2004 MN4 در سال 2029 به احتمال 1 در 38 ممكن است به زمين برخورد كند، اين سيارك براى دو روز خبرساز شد. اين تهديد به زودى برطرف شد، چرا كه تصاوير قديمىاى يافت شد كه با تصحيح مدار سيارك به اندازهى كافى، تضمين ميكرد كه اين سيارك، سيارهى ما را براى برخورد از دست ميدهد. اكنون، رصدهاى رادارى بسيار دقيق در 27، 29 و 30 ژانويه، مدار سيارك را حتى بيشتر تصحيح كرده است. سيارك همچنان مصمم است از خير زمين بگذرد، اما در واقع، واقعهاى چشمگير خواهد بود و سياركى قابل ديد با چشم غير مسلح را به نمايش خواهد گذاشت چيزى كه فقط يك بار در هزاره اتفاق مىافتد.
Paul Chodas، Steve Chesley، Jon Giorgini و Don Yeomans در قالب "برنامهى جسمِ نزديكِ زمينِ1" ناسا، محاسبه كرده اند كه هنگام گذر از كنار زمين، فاصلهى سيارك از سطح زمين، 7/4 شعاعِ زمين (30000 كيلومتر) خواهد بود. اين نصف فاصلهاى است كه مدار قبلى محاسبه مىكرد. سيارك در آن هنگام بايد تا قدر 3/3 (به اندازهى كوچكترين ستاره در ملاقهى دب اكبر) درخشان شده باشد و در صورتهاى فلكىِ سكستانت و خرچنگ با سرعت ْ42 بر ساعت به سوى شمال غربى حركت كند. اروپا، آفريقا و آسيا بهترين موقعيت ديد را خواهند داشت. 2004 MN4 با قطرى كه به تازگى 320 متر تخمين زده شده است، 2 ثانيهى قوسى، قطر ظاهرى خواهد داشت كه به اين ترتيب در تلسكوپهاى آماتورى به سختى تفكيك خواهد شد.
قارهى آمريكا، بهترين ديد را ساعتها پيش از اين موقع و هنگامى خواهد داشت كه سيارك هنوز در راه نزديك شدن است و تنها به قدر 7 رسيده. شب بعد، سيارك بسيار كم نورتر از اين و در نزديكى خط ديد ما به خورشيد خواهد بود.
مشاهدات رادارى توسط Lance Benner، Mike Nolan، Steve Ostro و Jon Giorgini و به وسيلهى بشقاب غولپيكر آرسيبو (Arecibo) در پورتوريكو انجام شده است. خبر خوب اين كه مدارِ تصحيح شده، همچنان بدون برخورد با زمين است: انرژىبرخورد در صورت انجام، حدود 850 مگاتُن مىبود؛ يعنى 15 برابر قوىتر از بزرگترين بمب هيدروژنى كه تاكنون آزمايش شده و 60 برابر مهيبتر از انفجار تانگوسكا (Tunguska) در 1908 در سيبرى. به گفتهى Chodas و همكارانش، "گذر سياركى به اين اندازه از فاصلهاى اينچنين نزديك به زمين، پديدهاى است كه به طور متوسط تنها هر 1300 سال ــيا چيزى در اين حدود ــ مىتوان انتظار آن را داشت."
تقويمتان را علامت بزنيد و اگر در سمتى از زمين هستيد كه براى تماشا مناسب نيست، براى پيوستن به اين مهمانى، ترتيب يك مرخصى را بدهيد.
و اینک مریخ نورد آژانس فضایی اروپا
مریخ نورد های روح و فرصت سازمان فضایی ناسا در طی ماموریتی که بیش از سه سال به طول انجامیده، داده های بسیار ارزشمندی را از سیاره سرخ به زمین ارسال نموده اند. این پروژه موفق، متخصصین آژانس فضایی اروپا را بدان وا داشت تا دست به کار شد ه و مریخ نورد دیگری را طراحی نمایند.این روبوت ظاهری شبیه به دو مریخ نورد ناسا دارد، از لحاظ تکنولوژی ساخت و تجهیزات ، بسیار پیشرفته تر از آن ها خواهد بود. اما
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در حالی که مریخ نورد ها ی روح و فرصت به دنبال آثار باقی مانده از آب بوده اند،مهمترین ماموریت مریخ نورد اگزو، جستجو برای آثار حیات در این سیاره در زمان گذشته و حال است.
مریخ نورد اگزو از سری ماموریت های رو بوتیک ارورا می باشد که جهت بررسی ماه،یگانه قمر زمین و همچنین سیاره مریخ اجرا خواند شد.
میزان موفقیت این ماموریت در روند سایر پروژه های فضایی، از جمله سفر انسان به مریخ و همچین جستجو برای حیات در ورای زمین نقش بسیار مهمی را ایفا خواهد کرد.
مارس اگزو از پرتو های خورشیدی برای شارژ کردن مولد های الکتریکی خود استفاده می کند، علاوه بر این طی کاوش در سیاره، سخره های سنگی را برای نمونه برداری و آزمایش، بررسی خواهد کرد.وزن تجهیزات پژوهشی همراه مریخ نورد در حدود 12 کیلوگرم است که در بین آن ها سبک ترین مته ساخته شده در جهان نیز وجود دارد.
به دلیل مسافت بسیار زیاد و پیچیدگی های فراوان این ماموریت،مارس اگزو از سیستم هدایت خودکار بهر ه می برد.
رینولد برترند، متخصص بخش رو بوتیک آژانس فضایی اروپا در این باره می افزاید: با توجه به شرایط محیطی مریخ ،استفاده از سیستم کنترل مستقیم زمینی برای پیشبرد ماموریت، کارایی لازم را نخواهد داشت،به همین دلیل در ساخت مریخ نورد باید نوآوری داشته باشیم.
اگر تمامی مراحل طراحی و ساخت این مریخ نورد به خوبی پیش رود،این کاوشگر تا سال 2011 میلادی به فضا پرتاب خواهد شد.
پرتاب موفقیت آمیز ماهواره میتاپ
سرانجام ماهواره متاپ آ در عصر روز دوشنبه،هفده ژولای (بیست و شش تیر) سال جاری توسط راکت اس. تی/ فرگت سایوز از ایستگاه فضایی بیکونر واقع در قزاقستان به مدار زمین پرتاب شد.
این ماهواره هواسنج اولین پروژه، از سری ماموریت های سه گانه میتاپ می باشد که توسط آژانس فضایی اروپا و سازمان هوا سنجی ماهواره ای،جهت کاوش و بررسی اتمسفر زمین انجام می گیرد.در طی این ماموریت،ماهواره میتاپ آ، یازده ابزار پیشرفته جهت بررسی دقیق جو زمین همچنین خشکی و اقیانوس های آن با خود حمل می کند.ماهواره متاپ آ، پس از استقرار در ارتفاع 817 کیلومتری از سطح زمین، با گردش در مدار(قطب شمال تا قطب جنوب) شروع به جمع آوری داده هایی با وضوح بسیار بالا خواهد کرد.
مهمترین تجهیز اتی که این ماهواره با خود حمل می کند عبارتند از: نقشه بردار سی.ان.ای.اس برای هوا شناسی و بررسی وضعیت آب و هوا ،طیف سنج آی.ای.اس.آی برای سنجش دقیق دما و رطوبت، طیف سنج گوم 2 برای بررسی از لایه ازن و غلظت گاز ها در جو زمین ،باد سنج آسکت برای تعیین جهت باد و میزان سرعت آن در سطح اقیانوس ها،گراس پیلود که به بررسی اتمسفر زمین توسط پنهان سازی سیگنال های رادیویی ماهواره های جی.ام.اس می پردازد و رطوبت سنج ام.اچ.اس که جایگزین ابزار ای.ام.اس.یو-بی خواهد شد برای سنجش بسیار دقیق مقدار رطوبت هوا.
میتاپ آ علاوه بر این که ماموریت موفق میتوست آژانس فضایی اروپا را کامل می نماید،با ماهواره هواشناسی ایالات متحده(ان.او.ای.ای) نیز به طور شیفتی همکاری خواهد داشت. به طوری که در شیف صبح میتاپ آ بر ای نمونه نیمکره شمالی را بررسی می کند و در شیف بعد از ظهر ماهواره ان.او.ای.ای نیمکره جنوبی را بررسی خواهد کرد.
این ماهواره با طولی در حدود شش و نیم متر ،چهار تن وزن دارد.پس از موفقیت این ماموریت ،دو ماهواره دیگر از این سری(میتاپ بی و میتاپ سی) تا سال 2020 میلادی (1399) به فضا پرتاب خواهند شد.
کارشناسان هواشناسی از این پس می توانند با استفاده از داده های ارزشمندی که از ماهواره میتاپ آ ارسال می شود،وضعیت آب و هوا را به صورت بسیار دقیقی تعیین و یا پیش بینی نمایند.
ماهواره متاپ آ پس از طی مراحل نهایی کنترل در ساعت 4:28 دقیقه بعد از ظهر به وقت گرینویچ(8:58 دقیقه بعد از ظهر به وقت ایران) پس از پرتاب ماموریت خود را آغاز کرد.
برای اطلاعات بیشتر پیرامون ماهواره میتاپ آ به سایت زیر مراجعه نمایید:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
