اگه بخوام خیلی ساده بگم. بله. هر کشوری برای دسترسی به شبکه جهانی اینترنت یه پهنای باند مشخصی در اختیار داره که اون رو از شرکتهای تأمینکننده پهنای باند در سطوح و لایههای مختلف میتونه بخره.
در سطح جهانی و در لایه اول (یعنی لایه اصلی و بکبون اینترنت) شرکتهای بزرگ جهانی مثل Level 3 یا Cognet آمریکا یا TeliaSonera سوئد هستن که بستر اصلی ارتباط اینترنت جهان رو ایجاد کردن و بقیه برای اتصال به این شبکه باید از این شرکتها یا شرکتهای لایههای بعدی ظرفیت یا همون پهنای باند مشخصی از تبادل اطلاعات در طول ماه رو بخرند. این پهنای باند رو هم با STM معمولن در این سطح ازش اسم میبرند که پایهاش همون لینک STM-1 اه که معادل 155مگابیت در ثانیه پهنای بانده و تو ایران هم اسمش زیاد شنیده میشه.
داخل ایران شرکت ارتباطات زیرساخت متولی تأمین پهنای باند برای کلیه مقاصد و استفادههای داخل کشوره. یعنی این شرکت از طریق قراردادهایی که با شرکتهای عرضهکننده پهنای باند (احتمالن شرکتهای لایه 2 یا 3) مقدار مشخصی پهنای باند برای کشور تأمین میکنه و بعد همین پهنای باند رو به شرکتهای استفادهکننده داخل کشور از جمله ISPها و اپراتورهای تلفن همراه و ... میفروشه.
بر اساس آخرین آماری که داشتم، ظرفیت پهنای باند اینترنت کشور تا اواخر پاییز سال گذشته حدود 280 گیگابیت (حدود 1800 لینک STM-1) بود.
طبیعتن، هر چه تعداد کاربرای استفاده کننده از این پهنای باند کلی بیشتر بشه (چیزی که در طول سال گذشته با راهافتادن اینترنت 4G اپراتورهای موبایل، از یک طرف، و افزایش علاقه عمومی به استفاده از شبکههای اجتماعی مثل تلگرام، از طرف دیگه، به یکباره شدت گرفت) سهم واقعی هر کاربر از کل پهنای باند کمتر میشه و به همین علت در بعضی ساعتهای شبانهروز (به طور خاص شبها) ممکنه کل کشور دچار کمبود نسبی پهنای باند بشه.
دقیقن مشابه اتفاقی که برای یه ISP یا مرکز مخابراتی یا شهر ممکنه به وجود بیاد برای کل کشور هم به وجود میآد و مجموع پهنای باند اینترنت کشور در ساعتهای خاصی بیشتر پر میشه. البته چون این پهنای باند رو شرکت ارتباطات زیرساخت به صورت اختصاصی به شرکتهای ISP میفروشه، مدیریت تناسب تعداد کاربر با پهنای باند در اختیار دست خود این شرکتهاست. اما این نافی این نیست که پهنای باند کلی اینترنت کشور هم به نسبت کل کاربرای اینترنت در کشور خیلی خیلی پایینه و منشأ اصلی بسیاری از کندیها یا قطعیهای ساعتهای آخر شب.