اگه كسي يك مقاله يا مطلب در مورد كانيهاي قيمتي سراغ داره ما رو بي نصيب نكه .ممنون ميشم. حالا هر چند صفحه كه شد مهم نيست
Printable View
اگه كسي يك مقاله يا مطلب در مورد كانيهاي قيمتي سراغ داره ما رو بي نصيب نكه .ممنون ميشم. حالا هر چند صفحه كه شد مهم نيست
سلامنقل قول:
شرمنده من اصلا پست شما رو ندیده بودم
شما یه سر به تاپیک گوهر شناسی بزن اگه چیز به درد بخوری پیدا نکردی همون جا درخواست بده
ممنون .
ابزارهای سنگی و اشیاء فلزی بجا مانده از تمدن کهن، کاشی کاری ها و لعاب کاری های ابنیه تاریخی، ظروف سفالینه و خشتی و آجری، بناهای سنگی همچون تخت جمشید و پاسارگاد بخشی از آثار باشکوه و زیبای متعلق به تمدن چند هزار ساله ایران زمین هستندکه بعضی از اشیاء بجای مانده در موزه های ایران و جهان ستایش بینندگان را بهمراه دارد و یادآور تلاش کاوشگران، معدنکاران و هنرمندانی است که از دیر باز سنگها و کانیها را می شناخته و راههای استخراج آن را هم میدانسته اند. در مورد زادگاه دانش کانی شناسی و زمین شناسی عقاید متفاوتی وجود دارد. اما آنچه که از گذشته بجای مانده نشان از دانش فراوان نیاکان فروهر ایرانی از زمین شناسی است. پیشرفت علوم کانی شناسی را بایستی در استخراج معادن جستجو کرد و لذا رومیان باستان که در کشورهای لهستان، مجارستان و منطقه بوهم آلمان معادن استخراجی داشته اند از پیشگامان این فن می دانند.
در مورد تاریخچه کاربرد مواد معدنی بیتمن می گوید: بشر از میان فلزات طلا را قبل از سایر فلزات می شناخته است و قبل از آن از کانیهای غیر فلزی برای ساخت ابزارهای شکار، دفاع از خود و وسائل کشاورزی استفاده می کرده است. پس از طلا، مس و در عصر فلزات با آلیاژ ها و انواع آن آشنا بوده و بر همین اساس عصر های آهن، مفرغ و برنز تقسیم بندی شده اند.
بشر اولیه جهت تهیه ابزارهای سنگی بدنبال سنگهائی سخت و مقاوم با لبه های تیز و برنده بوده که کانیهای کوارتز و ابسیدین در میان ابزارهای یافت شده در آثار بجای مانده بارزترین است.
نحوه استفاده و شیوه های بکارگیری از این ابزار ها چنان در پیشرفت و رشد تمدن بشری موثر بوده که بر پایه آن سه دوره پارینه سنگی، میان سنگی و نوسنگی بنیاد نهاده شده است.
استفاده از خاک رس در ساخت ارگ های باستانی و پس از آن کاربرد رس پخته در اینگونه بناهای تاریخی و ظروف سفالینه بمنظور انبار کردن غلات مرسوم بوده است. مصریان در ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد و چینی ها قرنها پیش از میلاد با استفاده از مخلوط خاک رس با کوارتز و فلدسپات ظروف چینی را می ساختند که به همه دنیا صادر می شد . در حالیکه اروپا در قرن پانزدهم میلادی به این فن آوری دست پیدا کرد.
● تاریخ کانی شناسی
در دوره پیش از تاریخ، مردم عهد باستان از سنگهای آهکی برای ساخت خانه های خود استفاده می کردند. استفاده از خاک رس بعنوان ملات و گاه پرچین مرسوم بوده و با کشف سنگ آتشزنه یا چخماق(سیلکس) از آن برای ساخت ابزار کار(داس و تبر) نیز استفاده میکردند. آثار بجای مانده در مناطق کرمانشاه، لرستان و میناب قدمتی حدود ۱۰۰ هزار تا ۷۵ هزار سال پیش را نشان می دهند.
آثار بدست آمده از حفریات هوکریده ۱۹۶۶ در منطقه کوهبنان کرمان بخوبی جایگاه ابسیدین را در صنایع مشرق زمین معین می نماید. بازمانده اشیاء کوهبنان نشان می دهد که ساکنان این مناطق در اواخر هزاره نهم و اوایل هزاره هشتم پیش از میلاد از تکنولوژی بسیار پیشرفته ای در صنعت ابزار سازی برخوردار بوده اند . به احتمال زیاد ابسیدین مورد نیاز از معدن بصیران در شمال یا از معادن اطراف بم در جنوب تامین می شده است.
اواخر هزاره هفتم و اوائل هزاره ششم در ایران را مرحله گذر از دوره نوسنگی به دوره فلزات می دانند و این در حالی است که بگفته اسمیرنوف دوره نوسنگی تا اواخر هزاره چهارم در اروپا ادامه داشته است.
ساکنان تل ابلیس کرمان( کرمان شناسی، محمدرحیم صراف) نخستین قوم ایرانی بوده اند که کانسارهای مس پیرامون خود را شناخته و به آن دسترسی داشته اند. و با ذوب این کانه در ظروف سفالینه به ساخت وسائل زندگی می پرداخته اند. ایشان می گویند که این ساکنان در ۶۰۰۰ سال قبل به ارزش و اهمیت مس در اطراف دهکده خویش پی برده بوده اند. استفاده از کانیهای کربناته مس (نظیر مالاکیت و آزوریت) و سولفور مس (کالکوپیریت) در این زمان ثابت شده است.
در هزاره چهارم استفاده از فلزات برای ساختن ابزار جایگاه خوبی پیدا نموده بود اما هنوز از سنگ نیز استفاده میکرده اند. آثار مس چکش کاری شده نشان می دهد که هنوز در تکنولوژی ذوب مس متبحر نشده بودند. جواهرات فراوان مزین به نگین های عقیق و فیروزه به جذابیت بیشتر این آثار کمک شایانی نموده است.اشیاء مسی، سربی و نقره ای این دوران گویای گسترش فعالیت های معدنی این دوران است. یکی از مکانهای استفاده از مفرغ و آهن در نقشه خاورمیانه کوهبنان است.
در هزاره سوم پیش از میلاد شهداد مرکز رونق صنعتی و معدنی و بازرگانی بوده است. در این محل کارگاههای فلز کاری(مس، مفرغ، نقره و سرب) و سفالگری و سنگ تراشی که از سنگ صابون(سرپانتینیت) و سنگ مرمر ابزار می ساخته اند برپابوده است. در این زمان از کوهبنان بعنوان مرکز تولید توتیا یاد می کنند. آثار معدنی استفاده از اکسید روی در این مناطق به اثبات رسیده است. استفاده از سنگ صابون و وجود کارگاههای تولید این ابزار و اشیاء، در آثار تپه یحیی(جنوب دشت صوغان شهرستان بافت) و کشف چهار محل استخراج در شعاع ۲۵ کیلومتری این محل نشان از مصرف و صادرات سنگ صابون از این ناحیه به سرتاسر منطقه در این دوران بوده است.
در اروپا ثابت شده است که در هزاره دوم پیش از میلاد گذار از عصر سنگ به عصر مس به تدریج صورت گرفته اما در ایران آغاز عصر مفرغ(برنز) مقارن با همین زمان است.
در هزاره یکم قبل از میلاد ساکنین ایران زمین مدتی است شهر نشینی را تجربه کرده و با انواع سنگهای ساختمانی جهت ساخت ابنیه آشنائی داشتند. در این هنگام در نوشته های آسوری آمده است که ایرانیان کانه های سولفوری را در کوره های بلند هفت فوتی(۲ متر) تسویه می کرده اند. استعمال روزافزون آهن اوضاع اقتصادی را دگرگون نمود زیرا معادن آهن بسیار متنوع تر و غنی تر از معادن مس بود و مناطقی که قبلا از اهمیت چندانی برخوردار نبودند اهمیت یافتند. هرچند استفاده از آهن در فلات ایران موسوم به این دوران است اما از اهمیت استفاده از مس و مفرغ کاسته نشد. در نیمه نخست هزاره یکم دولت ایرانی ماد در بخش باختری ایران پدیدآمد. در این زمان که بعنوان "عصر تاریخ ایران" از آن یاد می کنند ساکنان ایران صنعتگرانی داشته که با بسیاری از سنگها و کانیها و حتی نحوه جایگیری آنها در زمین و گداز فلزات آشنا بوده اند.
در نیمه دوم هزاره یکم پیش از میلاد با تاسیس امپراتوری پارسیان و اعتلاء تمدن ایرانی نه تنها شناخت زمین و بهره برداری از منابع نهفته در درون آن میسر شد بلکه در زمینه های زمین شناسی مهندسی همچون راهسازی، سدسازی، حفر کانال و پل سازی گسترش یافت. شناخت مواد نفتی و قیر از سده ششم پیش از میلاد در ایران آغاز شده بود و از چاههای نفت باکو استخراج صورت میگرفته است. دولت هخامنشی در این دوران پهنه فرمانروائی خود را تا رود سیحون و آنسوی رود سند در شرق و رود دانوب در اروپا و حتی تا لیبی در افریقا گسترش داد و فن معدنکاری و استخراج سنگها و فلزات در تمام امپراتوری هخامنشی گسترش یافت. در این دوران در هنگام سلطنت داریوش حفر کانال سوئز در مصر، آبراهه آتوس در یونان، راههای شاهی از دریای مدیترانه تا شوش و تخت جمشید با بیش از ۲۶۰۰ کیلومتر طول و سد سازی های بر روی دجله و فرات و رود کر نشانه عظمت تمدن ایرانی و هوش ایرانیان در زمین شناسی مهندسی آن دوران بوده است.
از فعالیت های دوره سلوکیان و پارت ها میتوان به احداث جاده ابریشم(معبر اتصال شرق به غرب)، شهرهای داراب گرد و تیسفون و ساختمان معابد آناهیتا در کنگاور و ابداع سیستم تاق زنی و قوسهای عرضی در ساختمان و پل سازی اشاره کرد.
در دوره ساسانیان صنایع معدنی و هنرهای وابسته به آن مانند گوهر سازی و فلز کاری رونق به سزائی داشت که ثروت ایرانیان را بگونه ای افسانه ای افزایش داد که در موزه های ایران و جهان نمونه هائی از آن در دسترس است. معدن قلعه زری در شمال کرمان متعلق به زمان ساسانیان است و دژی باستانی در کنار آن احداث شده بود که محل نگهداری فراورده های معدنی بوده است. در این معدن طلا همراه با مس یافت می شود.
از آغاز اسلام تا دوره صفویان از فعالیت معدنی در ایران اطلاع چندانی در دسترس نیست اما به نظر می رسد که تا چندی این فعالیت ها باز ایستاده و سپس در زمان خلافت خلفای عرب مجددا به راه افتاده اند. در این دوران دانشمندانی نظیر ابونصر فارابی، بوعلی سینا، ابوریحان بیرونی و زکریای رازی در زمینه کانی شناسی و زمین شناسی مطالعاتی را انجام داده و رساله هائی را هم منتشر کرده اند .
بوعلی سینا دانشمند ایرانی مواد معدنی را به چهار دسته سنگها، فلزات ( ذابیات ) مواد سوختنی ( کباریت ) و نمکها ( املاح ) تقسیم کرده است.
ابوریحان بیرونی در کتاب "الجماهر فی معرفه الجواهر" نیز نظریاتی در مورد تعیین وزن مخصوص کانیها ارائه نموده است که تا به امروز معتبر است.
زکریای رازی نیز در کتاب "سرالاسرار و الاحجار" به فواید داروئی و کیمیاگری بعضی کانیها اشاره کرده است.
● تعریف کانی
زمین از انواع سنگهای رسوبی،آذرین و دگرگونی تشکیل شده است. سنگها از تجمع کانیها و کانیها از اجتماع اتمها بوجود آمده اند. بعبارتی جهت درک مفاهیم مربوط به تشکیل سنگها در ابتدا باید کانیها را بشناسیم و قبل از آن برای شناخت کانیها بایستی اصول اولیه و اساسی اتمها را بدانیم که چطور و چگونه با یکدیگر برای تشکیل کانیها مشارکت می کنند.
طبق تعریف کانی یا مینرال جسمی است جامد، متشکل از عناصر یا ترکیبات طبیعی، همگن و متبلور که با ترکیب شیمیائی معین در زمین یافت میشود. همه کانیها بجز شبه کانیها در ۷ سیستم تبلور شناخته شده متبلور می گردند. مطابق تعریف مایعات نفتی و گازی و قیر نمی تواند کانی قلمداد شود و شیشه نیز چون متبلور نیست جزء کانی ها طبقه بندی نمی شود.
کانیها در طبیعت به اشکال گوناگون در کنار هم جمع می شوند انواع گردهمائی کانیها عبارتند از: بلورین، دانه ای، فیبری، ورقه ای، ستونی، تخته ای و ….
● خواص کانیها
کانیها را با استفاده از خواص گوناگون آنها از یکدیگر متمایز می کنند و بر اساس خصوصیات مشترک برای سهولت در مطالعه آنها طبقه بندی می نمایند.
در جدول زیر مهمترین خواص کانیها نوشته شده است.
شفافیت/ کانیها بر این اساس به سه گروه شفاف، نیمه شفاف و کدر دسته بندی می شوند
رنگ / رنگ کانی در بسیاری از مواقع وجه تمایز کانی از دیگر کانیها است
رنگ خاکه / رنگ بجا مانده کانی بر روی کاشی بدون لعاب
جلاء / جلاء فلزی، شبه فلزی، چرب، مرواریدی، الماسی، ابریشمی و شیشه ای و ….
سختی / بر اساس سختی کانیها بین ۱ تا ۱۰ طبقه بندی می شوند سختی ۱ کانی تالک و سختی ۱۰ کانی الماس است
وزن مخصوص کانیها / با توجه به نوع عناصر متشکله آن وزن مخصوص متغیر دارند
بو / بوی گوگرد یا ترکیبات آرسنیک دار مانند زرنیخ که بوی سیر می دهند
مزه / مانند نمک که مزه شور دارد
رخ / سطوحی که کانی در امتداد آن سطوح بسادگی جدا میگردد مانند رخ آسان میکاها
سطح شکست / سطوحی از کانی که بر اثر ضربه به شکلی خاص می شکند مانند شکست صدفی در کانی کوارتز
خاصیت هدایت گرمائی/ بخصوص فلزات که خاصیت هدایت گرمائی خوبی دارند
خاصیت هدایت جریانهای الکتریکی / غالبا در فلزات مشاهده میشود
خاصیت مغناطیسی / سه گروه دیا، پارا و فروماگنتیسم بر اساس مقدار شدت و ضعف مغناطیسی کانیها
خاصیت ارتجاعی / در فلزات از این خاصیت در مفتول شدن فلز و چکش خوار بودن آن استفاده می شود
خاصیت قابلیت خمش / مانند میکاها
خاصیت شکنندگی / مانند شیشه
خاصیت لومینه سانس / خاصیت درخشش بر اثر تابش نور انواع فلئورسانس و فسفر سانس
خاصیت رادیو اکتیویته / انتشار امواج آلفا، بتا و گاما
خاصیت پیزو الکتریسیته / خاصیت الکتریسیته تحت فشار یا کشش مانند کانی کوارتز در گرامافون و قطعات الکترونیکی
خاصیت پیرو الکتریسیته / خاصیت الکتریسته بر اثر تغییرات گرمائی مانند کانی تورمالین
● راههای شناسائی کانیها
برای شناخت کانیها روشهای زیر مهمترین روشها هستند.
▪ مطالعه بلور شناسی و نمونه دستی و تهیه مقاطع نازک و استفاده از میکروسکوپ پلاریزان
▪ روش تجزیه و آنالیز مرطوب سنگ یا کانی به روش های کالوریمتری، گراویمتری و ولومتریک
▪ روشهای اسپکترومتری جرمی، اشعه ایکس و فلوئورسانس
▪ آنالیز الکترون میکروپروب
● طبقه بندی کانیها
تاکنون بیش از ۳۵۰۰ کانی شناسائی شده است. که آنها ۲۰۰ کانی مهمترین می باشند. که از میان همه آنها کوارتز و پلاژیوکلاز بیش از دوسوم حجم پوسته را می سازند.و کانیهای کوارتز، فلدسپار، پیروکسن، اولیوین، سیلیکاتهای آبدار بیش از ۹۰ درصد حجم زمین را تشکیل می دهند. بطور کلی بخش اعظم سنگهای رایج زمین از ۱۲ کانی شناخته شده بوجود آمده اند. که این ۱۲ کانی از ۸ عنصر اکسیژن، سیلیسیوم، آلومینیوم، آهن، منیزیم، کلسیم، پتاسیم و سدیم تشکیل شده اند.
از اواسط سده نوزدهم میلادی، ترکیب شیمیائی مبنای رده بندی کانیها قرار گرفت و بر این اساس کانیها بر حسب نوع آنیون یا گروه آنیونی تقسیم بندی می شوند. دلایل فراوانی برای اعتبار این نوع رده بندی وجود دارد.
بعدها مشخص شد که ترکیب شیمیائی و ساختار درونی ذات یک کانی را معین می کنند و لذا با استفاده از پرتوایکس و مطالعه ساختارهای درونی کانیها طبقه بندی جامع زیر ارائه شد. که اکنون مورد قبول بسیاری از کانی شناسان و زمین شناسان است.
ابتدا کانیها به دو گروه بزرگ سیلیکاتها و غیر سیلیکاتها تقسیم می گردند.
گروه غیر سیلیکاتها که دارای ۱۴ زیر گروه است که در جدول زیر آمده است.
زیرگروه فلزات آزاد / مانند طلا ، نقره، الماس، گرافیت و ….
زیرگروه سولفید ها / مانند کالکوپیریت، پیریت و …..
زیرگروه سولفوسالت ها / مانند انارژِیت و تتراهدریت
زیرگروه اکسید ها / مانند هماتیت و مگنتیت و کوپریت
زیرگروه نمک ها / مانند نمک طعام و سیلویت
زیرگروه کربناتها / مانند کلسیت و آراگونیت
زیرگروه نیترات ها /مانند نیتراتیت و نیتر
زیرگروه بورات ها / مانند بوراکس و اولکسیت
زیرگروه سولفاتها / مانند باریت، سلستیت، انیدریت و ژیپس
زیرگروه تنگستاتها / مانند ولفرامیت و شیلیت
زیرگروه مولیبداتها / مانند ولفنیت
زیرگروه فسفاتها / مانند آپاتیت
زیرگروه آرسناتها / مانند اریتریت
زیرگروه وانادات ها / مانند وانادینیت
و گروه سیلیکاتها به شش زیر گروه تقسیم می شوند که در جدول زیر به آنها اشاره شده است.
زیرگروه نزو سیلیکاتها(جزیره ای) / مانند اولیوین، گارنت و توپاز
زیر گروه سوروسیلیکاتها(دمبلی) / مانند گروه اپیدوت
زیر گروه سیکلوسیلیکاتها(حلقوی) / مانند تورمالین و بریل
زیر گروه اینوسیلیکاتها(زنجیره ای) / مانند آمفیبولها و پیروکسن ها
زیر گروه فیلوسیلیکاتها(ورقه ای) / مانند میکاها و سرپانتین
زیر گروه تکتوسیلیکاتها(داربستی) / مانند کوارتز و فلدسپارها
● موارد استفاده کانیها
کانیها از دیر باز نقش زیادی را در زندگی بشر داشته اند، از سنگهای تیز برای دفاع و شکار حیوانات و از سنگهای لوح برای ایجاد پرچین و حصار و از خاک برای کشاورزی و ساخت خانه استفاده می کرده اند و سپس با شناخت فلزات به تولید ابزار آلات متعدد پرداخته اند. گوهر ها که از زیبائی، دوام، جذابیت و خصوصیت رازوارانه برخوردار بودند و معمولا کمیاب و بمقدار کم یافت می شدند بعنوان طلسم قدرت و جلوگیری از چشم زخم و بیماری و سمبل اقتدار استفاده میکردند. در ادامه به استفاده های متعدد کانیها بصورت جدول وار اشاره می شود.
▪ گوهر یا جواهر
گوهر کانی است که از راه تراش و صیقل زیبائی کافی برای استفاده در گوهر سازی یا زیورهای شخصی را بدست می آورد. بیشتر گوهر ها کانی هستند. مروارید، کهربا، مرجان و شبق بمعنای دقیق کانی نیستند. تعداد کانی های گوهری محدود است. ۷۰ کانی از ۳۵۰۰ کانی شناخته شده گوهر هستند که تنها ۱۵ کانی از مهم ترین آنها محسوب می شود.
کانیهای گوهری بر مبنای رده بندی
ـ کانیهای غیر سیلیکاتی
فلزات آزاد / مانند الماس(برلیان)
سولفیدها / مانند اسفالریت و پیریت
اکسیدها / مانند زینسیت، کرندوم(یاقوت)، هماتیت، روتیل، آناتاز، کاسیتریت، اسپینل(لعل) و کریزوبریل(لاجورد)
نمک ها / فلوئوریت
کربناتها / کلسیت، مالاکیت و آزوریت
سولفاتها / ژیپس
تنگستاتها / شیلیت
فسفاتها / آپاتیت و فیروزه
ـ کانیهای سیلیکاتی
نزو سیلیکاتها / اولیوین، گارنت زیرکن کیانیت
سیکلوسیلیکاتها / بریل(زمرد) و تورمالین
اینوسیلیکاتها ژاده ایت/ (یشم) و (نفریت)
▪ کاربرد های زیست محیطی
زباله های شهری و صنعتی موجب آلودگی آبهای سطحی و زیر زمینی می گردد لذا بمنظور جلوگیری از انتقال عناصر و مواد آلاینده موجود در زباله ها می توان مکانهای دفن و تجمع زباله ها را با استفاده از بنتونیت ایزوله نمود.
مهمترین کانیهایی که در مسائل زیست محیطی کاربرد دارنددر جدول زیر آمده است.
بنتونیت/ ایزولاسیون مکانهای جمع آوری زباله ها و جذب مواد چربی
زئولیت / تصفیه پساب نیروگاههای اتمی و حذف عناصر رادیواکتیو
سنگ آهک / کنترل آلودگی هوا توسط فیلتر
▪ کاربرد های پزشکی
کاربرد قطعات سرامیکی در ساخت وسائل آزمایشگاهی و قطعات پزشکی و استفاده از سرامیک های ویژه برای ساخت قطعات مصنوعی بدن و موارد فراوانی در ارتوپدی مانند گچ آلاباستر و قطعات نگهدارنده استخوان است.
▪ کاربردهای صنعتی
کانیها بدلیل خواص فیزیکی و شیمیائی ویژه ای که دارند در صنایع مختلف به مصرف می رسند.در حفاری چاههای نفت و گاز، چاههای اکتشافی و آب زیر زمینی و در صنایع مختلف در جدول زیر آمده است.
کانیها
دیر گداز ها / منیزیت، فورستریت، گرافیت، کرومیت و بوکسیت
کمک ذوب / دولومیت، فلوئوریت، بوراکس ،نفلین و دولومیت
حفاری چاههای نفت و گاز/ بنتونیت، باریت، میکا، گرافیت، آهک، ژیپس و نمک
عایق های حرارتی / آسبست ورمیکولیت
کودهای شیمیائی / آپاتیت، کلسیت و بوراکس
پرکننده / کائولن، تالک، باریت و فلدسپات
سرامیک / کائولن، کانیهای رسی، فلدسپات وکوارتز
تصفیه کننده، بی رنگ کننده و جذب کننده / کانیهای رسی، زئولیت وکائولن
مصارف شیمیائی / نمک، گوگرد، پیریت، زرنیخ و باریت
مواد رنگی / گونیت، هماتیت، گرافیت، لیمونیت و مگنتیت
کانیهای قیمتی / فیروزه، عقیق، ژاده ایت و اوپال
ساب و پولیش / الماس، کرندوم، توپاز و گارنت
خواص دی الکتریک / مسکویت و فلوگوبیت
خواص پیروالکتریک / کوارتز وتورمالین
ساخت عدسی و قطعات نوری / فلوئوریت، کلسیت، مسکویت، کوارتز و ژیپس
بلورهای زینتی و قیمتی / الماس، لعل، زمرد(بریل)، یاقوت(کرندوم)و توپاز
مصارف سنگها و خاکها در تولید محصولات
سیمان / مخلوط خاک رس، مارن، سنگ آهک، گچ و اکسیدهای آهن
مواد سبک (پوکه) عایق صوتی و حرارتی/ پامیس، پرلیت، شیل و اسلیت
سرامیک / خاک رس، فلدسپات و کوارتز
سنگ های تزئینی / انواع سنگ های آذرین، رسوبی و دگرگونی
سید عبدالرضا جعفری صدر
منابع مورد استفاده
اقبال آشتیانی، عباس. ۱۳۴۰، تاریخ جواهر در ایران ، مجله فرهنگ ایران زمین
درویش زاده ، علی.۱۳۵۶،سنگها و کانیها، جهاد دانشگاهی
زاوش ،محمد.۱۳۵۵،کانی شناسی در ایران قدیم ، بنیاد فرهنگ ایران
علی پور، کرامت الله.۱۳۷۲،تاریخ دانش زمین شناسی و معدن ایران،سازمان زمین شناسی کشور
مر، فرید و سروش مدبری .۱۳۸۰،راهنمای کانی شناسی ، مرکز نشر دانشگاهی
منوچهر دانائی، محسن.۱۳۵۲،کانی شناسی یا شناخت مواد معدنی، دانشگاه مشهد
کریمپور، محمد حسن.۱۳۸۱،کانیها و سنگهای صنعتی، دانشگاه فردوسی مشهد
آفتاب
چگونگي تعيين سختي كاني ها بر پايه سرشتيهاي فيزيكي آنها
كوهساري اميرحسين*,فاتحي مرجي محمد,مرشدي امين حسين * دانشکده مهندسي معدن، مجتمع فني و مهندسي، دانشگاه يزد
سختي کانيها يکي از ويژگي هاي مهم فيزيکي آنهاست که براي تعيين آن روشهاي مختلفي ارايه شده است. متداول ترين اين روشها جدول سختي موهس است که در آن سختي کاني ها بيشتر کيفي و بدون يکا بوده و نسبت به هم سنجيده مي شوند. در اين مقاله با توجه به اهميت تعيين دقيق تر سختي کاني ها و تعيين يکاي آنها روش جديدي بر پايه سرشتيهاي فيزيکي کاني ها ارايه شده است. در اين روش مبنا ضريب اصطکاک کاني است که با توجه به آن عوامل موثر ديگري نظير دما نيروي عمود بر سطح سختي سطوح، سرعت و راستاي آن نيز مورد بررسي قرار مي گيرند. نتايج آزمايش هاي انجام شده در اين بررسي نشان داد که سختي هاي کاني از طريق اصطکاک قابل بررسي است که به عواملي چون دما نيروي عمودي بر سطح سختي سطوح سرعت و راستاي سرعت بستگي دارد و سپس به رابطه مستقيم يا وارون اين عوامل با ضريب اصطکاک پرداخته شده است. اين روش که آن را روش سختي اصطکاک FH(Frictional Hardness) ناميده ايم با سه روش موجود؛ موهس، راک ول، و نفوذي مقايسه شده است. برتريهاي مهم روش FH عبارتند از: 1- دارا بودن يکا و بعد ويژه 2- جدا سازي بهتر سختي کاني هاي مختلف 3- اينکه تعداد زيادي از کاني ها به علت نزديک بودن سختي هايشان در يک بازه سختي قرار نمي گيرند. در اين روش دماي بيشينه داراي اهميت ويژه اي است که مي توان آن را هم از طريق روابط انرژي و گرما محاسبه کرد و هم با استفاده از دماسنج هاي تماسي (ترموکوپل)
نشريه : بلورشناسي و كاني شناسي ايران
salam kheyli khob bood. be darad man ham hkord.
دوست عزیز
اینجا فنگلیشی ممنوعه
كاني شناسي منطقه بسطام رو واسم بفرستيد.
كاني شناسي منطقه بسطام رو مي خواستم.
دوست عزیز در تاپیک درخواست مقالات تقاضا بدید
ممنون
در ضمن شما سنگ شناسی این منطقه رو میخوای یا کانی شناسی ؟
سلام من دانشجوی ترم سوم زمین شناسی کاربردی هستم امروز هم داشتم راجع به تحقیقم جست و جو می کردم که بااین مجموعه اشنا شدم .حالا من یه خواهش ازتون دارم واونم اینه که اگه ممکنه در مورد کانی مگنتیت برام بگید یا ادرسی رو به من معرفی کنید که بتونه به من کمک کنه.از شما خیلی ممنونم.
با تبریک عضویت شمانقل قول:
سلام من دانشجوی ترم سوم زمین شناسی کاربردی هستم امروز هم داشتم راجع به تحقیقم جست و جو می کردم که بااین مجموعه اشنا شدم .حالا من یه خواهش ازتون دارم واونم اینه که اگه ممکنه در مورد کانی مگنتیت برام بگید یا ادرسی رو به من معرفی کنید که بتونه به من کمک کنه.از شما خیلی ممنونم.
امیدوارم بتونیم تا جایی که ممکنه به شما کمک کنیم و شما هم به ما کمک کنید
"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""" """"""""""""""""""""""""""""""""""""""""
مگنتیت Fe3O4
بلور شناسی : ایزومتریک ( کوبیک )
بیشتر به صورت بلورهای هشت وجهی و در موارد کمیابتر دوازده وجهی دیده میشود . دوازده وجهی ها ممکن است به موازات فصل مشترک هشت وجهی ها دارای شیار بندی باشند .
بیشتر دانه ای توده ای ، درشت دانه یا ریز دانه هستند .
خواص فیزیکی :
سختی 6 و چگالی 5.18 و جلا فلزی رنگ سیاه آهنی و رنگ خاکه سیاه است
به شدت مغناطیسی است و می تواند به عنوان یک آهنربای طبیعی عمل کند که در این صورت به آن سنگ آهنربا می گویند .
کدر است .
Fe:72.4 و O:27.6 درصد ترکیب را شامل میشوند . عمئتا با خاصیت مغناطیسی شدید رنگ سیاه و سختی خود شناخته میشود .
از فرانکلینیت مغناطیسی به کمک رنگ خاکه تمیز داده میشود .
در صورتی که مطلب کافی نبود بگید تا بیشتر بنویسم
منبع : کتاب راهنای کانی شناسی کرنلیس کلاین ، کرنلیوس اس ، هارلبوت
ترجمه فرید مر
سلام:11:
من یه درخواست داشتم.
من یه تحقیق میخواستم درباره ی کانی ها.
اما اگه چند تا چیز هم در کنارش باشه عالی میشه.
- من کلاس دوم راهنمایی هستم بنابراین نمیخوام این تحقیق خیلی پیشرفته باشه.ولی خیلی هم ساده نباشه .
- اگه میشه پی دی اف باشه نبود هم خیلی فرق نمیکنه.
- اگه عکس هم داشته باشه که میشه نور علی نور.
- پیشاپیش دست شما درد نکنه.
واقعا شرمنده اون دو روز رو که نبودم این تاپیک رو جواب ندادمنقل قول:
:11:
فکر کنم این بدردت بخوره راحتر از بقیه است
کد:http://www.khschool.ir/Article/ViewArticle.asp?id=10495&catname=%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%20%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&ActiveStateCode=13
سلامbb
بابت زحمتی که کشیدی ممنونم.ببخشید من یه کمی پررو ام چون می خوام دوباره ازتون یه خواهش بکنم اونم اینه که تحقیق من باید60 تا 300 صفحه باشه :31:( منم که بچه تنبلم )به همین دلیل ازتون خواهش می کنم منبعی رو به من معرفی کنید که بتونم ازش استفاده کنم.خیلی ازتون ممنونم:40:.
موفق باشید
سلام.من که ازتون تشکر کردم ولی نمیتونم این کار شما رو درک کنم.تو ایمیلتون سوال Utorrent رو نوشتید وبعد آدرس سایت آموزش و پرورش رو گذاشتید.
کمکی که من ازتون خواستم خیلی زیاد بود؟ اصلا" فکر نمی کردم که سوال پرسیدن گناهه و جوابش تمسخر.
باز هم ازتون ممنونم و قول میدم دیگه اینجا نیام و شما رو ناراحت نکنم.
موفق باشید.
سلامنقل قول:
سلام.من که ازتون تشکر کردم ولی نمیتونم این کار شما رو درک کنم.تو ایمیلتون سوال Utorrent رو نوشتید وبعد آدرس سایت آموزش و پرورش رو گذاشتید.
کمکی که من ازتون خواستم خیلی زیاد بود؟ اصلا" فکر نمی کردم که سوال پرسیدن گناهه و جوابش تمسخر.
باز هم ازتون ممنونم و قول میدم دیگه اینجا نیام و شما رو ناراحت نکنم.
موفق باشید.
منظورتون من هستم ؟
ببخشید مشکل چیه ؟
کدوم ایمیل ؟
کدوم سایت؟
من اصلا ایمیلی به کسی نفرستادم .
چه کسی شما رو مورد تمسخر قرار داده ؟
دوست خوبم درخواست مقالات تاپیک خودش رو داره لطفا اونجا مطرح کنید ( ممنون )نقل قول:
انگلیسی باشه به دردتون میخوره ؟
سلام
دستت درد نکنه خیلی به دردم خورد.اگه باز هم سایت هایی شبیه به این سایت سراغ داری حتما بگیا...
خواهش میشه :31:نقل قول:
تاپیک سایت ها و وبلاگ های زمین شناسی رو تو همین انجمن گذاشتیم . به اون تاپیک نگاه کنید.:11:
یک آزمایش جالب برای دانش آموزان علاقه مند
آزمایش تشخیص کانی از راه مشاهده ی رنگ شعله:
گرد کانیها مخصوصا ترکیبات قلیایی و قلیایی خاکی شعله را به رنگهای مشخص در می آورند ودر این راه
هرچه کانی فرار تر باشد" رنگ شعله" بهتر ظاهر می شود . اگر یک جسم از کانیها ی مختلف تشکیل شده
باشد پودر آن دارای رنگهای متنوعی خواهد بود و چنانچه آنرا به تدریج به شعله نزدیک نمایند عناصر
به ترتیب فرار بودن شعله رارنگین نموده و موجبات شناسایی را فراهم می سازند.
فلزات قلیایی مانند سدیم و پتاسیم ولیتیم زودتر از فلزات قلیایی خاکی یعنی سدیم و باریم رنگ شعله را تغییر
می دهند .
در زیر چند نمونه از عناصری که رنگ شعله را تغییر می دهند را نام می بریم:
ترکیبات سدیم زرد پررنگ
ترکیبات پتاسیم به رنگ بنفش
ترکیبات کلسیم قرمز نار نجی
ترکیبات باریم سبز مایل به زرد
ترکیبات مس سبز زمردی(اگر با اسید کلرید ریک مرطوب شود به رنگ آبی آسمانی است)
ترکیبات سرب آبی کم رنگ (متمایل به کبود)
ترکیبات روی سبز مایل به آبی
کد:http://www.giledu.ir
من دانشجوی رشته مهندسی اکتشاف معدن هستم . ازتون ممنونم چقدر قشنگ بود . این رشته طبیعی عشق است . امیدوارم ادامه بدید . من یه اسکن از کل صفحه های Gem Ston دارم . اگه بگید کجا Uploud کنم که راحت و آسون باشه بگذارم همه حال کنن . پاسخی هم باشه برای لطف شما
دوست عزیزنقل قول:
با تشکر از شما
در این سایت می تونید تصاویر رو اسکن کنید
البته اگه اینکار رو کردید یه تاپیک جداگانه براش بزنیدکد:http://allyoucanupload.webshots.com/
ممنون
سلام.
ممنون . واقعا" مطلب خوبی بود 5/. نمره منو زنده کرد.
موفق باشید.
لطفا در باره crystal basis و lattice points توضیح دهید با تشکر
سلام دوستان و بزرگان :
بنده مهندس عمران هستم و اطلاعاتي در مورد معادن ندارم . اگر مـشه من رو در چگونه پيدا كردن معادن و يا محل فروش ماسه سيليسي براي توليد نوعي بتن خاص با دانه بندي بالاي 5 mm كمك كنيد
ای ول باب جون... تازه کشفت کردم!
سنگهاى شفابخش براى کودکان
به نظر مى رسد که کودکان نوعى جاذبه و گرايش طبيعى نسبت به سنگها دارند و دلشان مى خواهد هر نوع سنگ يا کريستالى را از زمين برداشته و آن را به طور کامل کشف کنند . در اين گونه مواقع ، آنها تمام حواس خود را بکار مى گيرند و دوست دارند بفهمند هر کريستالى به چه چيزى شباهت دارد ، آن را با سرانگشتان خود لمس مى کنند ، يا حتى کريستال را به ساير نقاط بدن خود مى مالند . آنها کنجکاوند که بدانند وقتى که يک کريستال به زمين يا درون آب مى افتد چه صدايى مى دهد ، و يا چه بو و مزه اى دارد .بعضى کودکان از حواس فراوانى خود استفاده مى کنند تا بگويند که کريستالها به آنها چه مى گويند . حتى بدون اينکه آموزشى به آنها داده شده باشد به گونه اى اسرارآميز ، از سنگها براى درمان خود استفاده مى کنند . بچه ها خيلى سريع مى توانند نسبت به نيروى درمانى سنگها واکنش نشان دهند .فرزندان خود را به فروشگاههاى سنگ و جواهر آلات و سنگهاى معدنى ، نمايشگاهها و موزه هاى سنگهاى قيمتى ، يا مناطقى مثل غارها و معادن ببريد و بگذاريد سنگ کريستالى را که دوست دارند بردارند . آنها اغلب اوقات کريستالهايى را که براى بهبود و درمان آنها مفيد است انتخاب مى کنند . يکبار من با دختر چهارده ساله اى به يکى از اين نمايشگاههاى سنگ رفتم و او از ميان همه سنگها ، سنگ کريستالى به نام (( اشک سرخپوست)) را انتخاب کرد که براى درمان افسردگى و غم مورد استفاده قرار مى گيرد . اين دختر بچه آن سنگ را محکم در دستش گرفت و گفت : (( من مى خواهم که اين سنگ هميشه همراهم باشد! )) از مادرش پرسيدم که آيا به تازگى کسى در خانواده تان فوت کرده است و او با تعجب جواب داد: (( من برادرم را چهار هفته قبل از دست دادم ، اما ما در اين مورد چيزى به او نگفته ايم )) . دخترک به طور آشکار ناراحتى و اندوه خانواده اش را احساس کرده بود و احتياج به يک سپر محافظ داشت تا خود را از احساسات ناخوشايند اطرافيانش در امان نگه دارد .در ادامه فهرستى از سنگهاى مختلف ارائه داده ام که به سلامت بچه ها کمک مى کند . اجازه بدهيد فرزندتان اين نوع سنگها را در جيبش بگذارد و هميشه به همراه داشته باشد و حتى موقع خواب و استراحت هم سنگ مخصوصش را پيش خود نگه دارد
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ياقوت ارغوانى
ياقوت ارغوانى يکى از بهترين سنگهاى شفابخش است . خاصيت اين سنگ عمدتأ به خاطر اين است که مى تواند هر نوع احساس منفى را از وجود شخص بيرون بکشد و ضمير او را پاک و شفاف کند . در مورد کودکان مى تواند اضطراب و آشفتگى ناشى از بلوغ ، يا هر نوع غم و افسردگى مربوط به شکست تحصيلى ، يا شنيدن اخبار ناخوشايند مثل طلاق يا مرگ ، و غيره را در آنها از بين ببرد . ياقوت ارغوانى در اين گونه موارد تمام احساسات منفى را به طرف خود جذب مى کند و به کودک آرامش مى بخشد . براى بچه هايى که ناتوانى هاى گوناگون دارند و يا دچار مشکلات جسمى و روحى هستند چند تکه سنگ ياقوت ارغوانى در اتاق آنها باعث مى شود اين نيروهاى منفى از وجود آنها تخليه شود و اتاق آنها به يک وضعيت آرام و متعادل برگردد . براى درمان دردهاى موضعى ، سنگ ياقوت ارغوانى را به طور مستقيم به مدت 20 دقيقه در روى محل درد يا اطراف آن بگذاريد تا تسکين يابد .
اشک سرخپوست
اشک سرخپوست يا ((سنگ غم)) خيلى تيره است ولى در عين حال نور را از خود عبور مى دهد . اگر شما تکه کوچکى از آن را جلوى نور نگه داريد مى توانيد همچون شيشه ، طرف ديگر را ببينيد . به هر حال ، اگر شما از سنگ اشک سرخپوست براى جذب احساسات منفى استفاده کنيد ، خواهيد ديد که قسمتى از فضاى درونى آن تيره و کدر مى شود و گاهى اوقات بعد از برطرف شدن غم و اندوه دوباره شفاف مى گردد .
این هم تصویری از دل زمین
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
يراي اينكه آسيب حاصل از رطوبت به حداقل برسد،مواد جذب كننده رطوبت فراواني ساخته شده است،نظير سيليكاژلها،كلريد كلسيم وغيره،اين مواد بخوبي مي توانند رطوبت را جذب كنند و آنرا از محيط اطراف محصولات خارج نمايند.ولي بزرگترين مشكل در استفاده از اين مواد جاذب اينست كه بر اثر جذب رطوبت افزايش حجم پيدا كرده و پس از مدتي خرد مي شوند و يا بر اثر جذب رطوبت مايع مي گردند.(مانند كلريد كلسيم)و اين در برخي از صنايع نظير الكترونيك مطلوب نيست.در ضمن اين مواد داراي وزن زيادي هستند واينهم محدوديت استفاده ديگري است.
كانه ورميكوليت يك سيليكات آبداراست كه داراي خواص ويژه اي مي باشد.بخاطر ساختار مولكولي خاص آن چنانچه حرارت داده شود افزايش حجم يافته و قابليتهاي متعددي پيدا مي كند . نظير عايق صوتي و گرمايي بودن،جاذب و حامل مواد شيميايي،پر كننده و عايق كننده بتون وغيره.
كانه ورميكوليت هم اكنون در ايران داراي معادن متعددي است و بخاطر عدم شناخت بدون استفاده در داخل كشور صادر مي شود و پس از فرآوري در خارجاز كشور با اسامي و عناوين مختلف مجددا" وارد كشور شده و در صنايع مختلف استفاده مي شود.
با توجه به ساختار خاص اين نوع كاني مي توان برروي آن فرآوريهاي مختلفي انجام داد كه متاسفانه تنها فرآوري كه برروي آن انجام مي شود فرآيندانبساط وتغليظ است.درحاليكه باانجام فرآوريهاي شيميايي مي توان از آن يك جاذب الرطوبه خوب ساخت.جاذب الرطوبه اي كه بسيار سبك است و بر اثر جذب رطوبت افزايش حجم محسوسي نداشته و ساختار بلوري آن از هم نمي پاشدو بر اثر جذب رطوبت مايع نمي گردد. و مي تواند در صنايع فوق حساس نظير نانو الكترونيك بعنوان پوشش عايق و جاذب الرطوبه مورد استفاده قرار گيرد.
در اين روش با جايگزين کردن و تعويض يونی کاتيونهای غير ساختاری کانه ورميکوليت می توان قدرت جذب آن را بشدت افزايش داد.بطوريکه قدرت جذب آن 10 برابر می شود.بدون اينکه افزايش حجم محسوسی داشته باشد و يا اينکه براثر تکرار اين مسئله ساختار بلوری آن دچار از هم گسيختگی شود.
روش مطالعه کانیها
حالت فیزیکی :
انواع رخ (Cleavage )
کامل (Prefect cleavage ) :درصورتی که کانی به راحتی و به صورت صفحات نازک با سطوح صاف و و صیقلی بشکند می گویند که داری رخ کامل است . مانند میکا و ژیپس .
خوب:Good cleavage) ) هرگها کانی در امتداد سطوح معینی بشکند و سطوح صاف ایجاد کند در آن صورت می گویند که دارای رخ خوب است , در این کانیها همواره کانی در جهات سطوح رخ می شکند و سطوح شکست ناهموار ندارد . مانند کلسیت , نمک طعام , گالن .
مشخص : (Distinct cleavage) کانیهائی که دارای این نوع رخ هستند گاهی در جهات رخ و به صورت سطوح صاف و صیقلی میشکنند و گاهی با ایجاد سطوح ناهموار می شکنند مانند : فلدسپاتها , آمفیبولها .
ناقص : (Imperfect cleavage ) دراین نوع رخ ؛سطوح صاف بسیار کم است و عمدتاُ سطوح ناهموار ایجاد می شود . مانند بریل , آپاتیت .
انواع شکستگی (Fracture )
صدفی : (Conchoidal ) هرگاه سطح حاصل از شکستگی به صورت یک سطح صاف و مقعر که شبیه به سطح داخلی صرف دو کفه ایها است باشد به نام شکستگی صدفی نامیده می شود مانند شکستگی سنگ شیشه و کالسدوئن.
رشته ای : ( Fibrous ) در این نوع شکستگی محل شکستگی مانند شکسته شدن چوب است و حالت رشته ای دارد . این نوع شکستگی در تومولیت و آکتینولیت دیده می شود .
مضرس : ( Hackly ) دراین حالت سطح شکستگی حالت داندانه ای و تیز دارد . این شکستگی در اغلب عناصر طبیعی مانند : طلا , مس , پلاتین دیده می شود .
ناهموار : ( Uneven ) در این توع شکستگی سطح ناهموار و زبری ایجاد می شود . این حالت در کانیهای سولفیدی ,آپاتیت و کاسیتریت دیده می شود .
چگالی : (Specific ) جرم یک سانتیمتر مکعب از هر جسم
درجه سختی : سختی عبارت است از مقاومتی که هر کانی در مقابل خراش سایر کانیها و اجسام از خود نشان می دهد .
رنگ : ( Color )
در مطالعه کانیها اولین چیزی که توجه را جلب می کند رنگ آنها است . کانیها دارای رنگهای متنوعی هستند . بعضی از کانیها دارای رنگهای مشخصی هستند و به وسیله رنگشان تشخیص داده می شوند.
ایدیوکروماتیک : ( Idio chromatic ) کانیهای خود رنگ را گویند . رنگ این کانیها به دلیل ترکیب شیمیائی یا ساختمان داخلی آنها است و همواره ثابت است مانند سبز مالاکیت یا رنگ آبی در لازوریت .
آلوکرماتیک : ( Allo chromatic ) کانیهای دگر رنگ را گویند . این نوع رنگ بدلیل وجود ناخالصی در کانی به وجود می آید و با توجه به انواع ناخالصی ؛ تنوع رنگی نیز دیده می شود . مثل کانی کوارتز که به رنگهای متنوعی دیده میشود .
پزوروکرماتیک : (Pesudo chromatic ) کانیهای دارای رنگ کاذب را گویند . این نوع زنگ در اثر انعکاس نور در سطوح مختلف کانیهای شفاف یا نیمه شفاف اینجاد می شود ؛ بدین صورت که شعاعهای نوری پس از برخورد به سطوح کریستالی کانیها در جهات مختلف منعکس می شوند و در نتیجه تداخل آنها رنگهای متفاوتی به چشم می خورد . مثل کانی لابرادوریت . در بعضی از کانیها مانند کالکوپریت تداخلی از چند رنگ به صورت رنگین کمان منعکس می شود .
رنگ خاکه : ( Streak ) کانیهائی که سختی آنها خیلی زیاد نیست در اثر سایش بر روی چینی بدون لعاب مقداری خاکه یا پودر از خود به جای می گذارند که دارای رنگی متفاوت با رنگ خود کانی است که این اثر را رنگ خاکه گویند.
انواع جلا
فلزی : ( Luster ) این نوع جلا در کانیهائی که نور را از خود عبور نمی دهند و تماماُ منعکس می کنند دیده می شود مانند کانهای فلزی مثل : گالن , هماتیت و طلا.
نیمه فلزی : ( Sub metallic ) در این نوع کانیها که نور را از خود عبور نمی دهند مقدار انعکاس نور کمتر از حالت قبلی است مثل : ماگنتیت , پیرولوزیت , کرومیت و . .
شیشه ای : ( Vitreous ) کانیهای مانند شیشه که نور از آنها عبور میکند دارای این نوع جلا هستند مثل : لیمونیت , کوارتز , باریت و . . .
نیمه شیشه ای : (Sub vitreous ) در کانیهائی که مقدار نور عبوری از آنها کمتر از شیشه است دیده می شوند مثل : کلسیت , آلونیت و . . .
صمغی : ( Resinous ) این حات از جلا شبیه صمغ است مثل : بلاند , آپاتیت , ارپیمان , رآلگار و. . .
چرب : ( Greasy ) در این حالت جسم چرب نیست ولی حالت چربی دارد مثل : کوارتز , تالک , اپال و تورمالین نیز تا حدی داری جلای چرب می باشند .
مرواریدی : ( Pearly ) در انی حلت جسم جلائی مانند مروارید دارد مثل : سلستیت , دولومیت و . . .
الماسی : ( Adamantine ) در کانیهائی که شکست نور زیاد دارند این نوع جلا دیده می شود مثل : سروزیت , مالاکیت , اسفالریت و . . .
ابریشمی : ( Silky ) در اثر تجمع رشته های نازک بعضی از کانیهای این نوع جلا به وجود می آید مثل : آزبست , هورنبلند , الکسیت و . . .
شفافیت (Transparency )
شفاف : ( Transparent ) کانی نور را کاملا از خود عبور میدهد و میتوان از پشت آن اشیاء را دید مثل: ورقه نازک ژیپس یا کوارتز.
کدر : کانی نور را از خود عبور نمی دهد مثل مگنتیت , گالن و . . .
نیمه شفاف : ( Translucent ) کانی نور را خود عبور می دهد ولی از پشت آن اشیاء دیده نمی شوند مثل : کوارتز ناخالص , هالیت و . . .
اندک شفاف : ( Sub translucent ) نور از ورقهای نازک کانی عبور می کند مثل : فلوریت , پلاژیوکلاز , . . .
ضربه پذیری : ( Tenacity )
رفتار کانیها در مقابل ضربه های وارده به آنها می باشد که شامل چهار قسمت می باشد:
شکننده : ( Brittle ) که در اثر ضربه خرد می شوند مثل : گوگرد .
چکش خوار : ( Malleable ) که قابلیت چکش خواری را دارا می باشد مثل : کانیهای فلزی چون طلا , مس و . .
برش پذیر : ( Sectile ) که توانایی برش خوردگی را دارا می باشند مثل : ژیپس .
خم پذیر : ( Flexible ) که قابلیت ارتجاء را دارا می باشند مثل : میکا .
ماکل : ( Twinning ) هنگامی که دو یا چند بلور از یک کانی بخصوص ؛ یا دو کانی متفاوت که دارای ساختمان بلور شناسی مشابه باشند چنان که عناصر تقارن ( صفحه تقارن , محور تقارن و غیره ) اضافی ایجاد کنند , ماکل نامید می شود .
انوع ماکل :
تماسی : که به دو قسمت ساده و پلی سسنتتیک ( چند گانه )
تقسیم می شود
تداخلی : که به دو قسمت ساده و صلیبی تقسیم می شود
بو : از روی بوی بعضی از کانیها نیز تا حدی می توان نوع آنها را تعیین کرد مثلا : ارپیمان , گوگرد و به طور کلی کانیایی از این نوع بوی تند گوگرد را می دهند یا کلسیت مرطوب بوی خاصی مثل مورداب را می دهد .
مزه : ( Taste ) مزه کردن کانیها در بسیاری موارد درست نیست و حتی ممکن است خطرناک نیز باشد ولی تا می توان از این طریق نوع کانی را تعیین کرد مثلا : هالیت طعم شوری دارد یا آلونیت (زاج سفید) طعم ترش و گسی را داراست .
خواص رادیواکتیویته : ( Radioactivity ) بعضی از کانیها دارای خواص رادیواکتیویته هستند که از لحاظ انرژی زایی دارای اهمیت زیادی هستند مثل : اورانیت و تورتیت (برسی این خاصیت توسط دستگاه رایواکتیوسنج یا شکارشگر گایگر صورت می گیرد )
خاصیت لومینسانس : ( Luminescence ) هرگونه تابش پرتو نورانی توسط یک کانی تحت تاثیر عموامل محرکه خارجی لومینسانس نامیده می شود . معمولا در ایجاد لومینسانس ناخالصیهائی که به نام فعال کننده نامیده می شوند دخالت دارند مثل : کالومل ( Calomel )
خاصیت فتولومینسانس : ( Photoluminescence ) اگر لومینسانس بر اثر تحریک کانیها با نور مرئی و یا پرتو فرابنفش پدیدار شود به نام فتولومینسانس نامیده می شود مثل : پیروفیلیت ( Pyrophylite )
خاصیت کاتولومینسانس : ( Cathodoluminescence ) اگر عامل محرکه پرتوهای کاتدیک یا پرتوx باشد به نام کاتدولومینسانس خوانده می شود مثل : گیبسیت Gibbsite ) )
خاصیت تریبولومینسانس : (Tribolumivescence ) گاهی پدیده لومینسانس بر اثر ضربه ایجاد می شود که به نام تریبولومینسانس نامیده می شود مثل : کوارتز ( Quartz )
خاصیت الکتولومینسانس : ( Electroluminedcenec ) گاهی اثر جریانات الکتریکی بر لومینسانس موثر است که به آن الکترولومینسانس گفته می شود .
خاصیت کریستالولومینسانس : ( Crysthlloluinescence ) گاهی رشد و تشکیل کانی جدید نیز با تایش نور همراه است و بنام کریستالو لومینسانس خوانده می شود
خاصیت ترمولومینسانس : ( Thermoluminescence ) گاهی در اثر حرارت کانیها خاصیت لومینسانس از خود نشان می دهند که در این صورت پدیده را ترمو لومینسانس گویند مثل : آپاتیت ( Apatite )
خاصیت فلوئورسانس : ( Fluorescence ) اگر تایش پرتو نورانی با حذف عامل محرکه قطع شود پدیده را فلوئورسانس گویند .
خاصیت فسفرسانس : ( Phosphorescence ) اگر پس از قطع عامل محرکه تابش پرتو نورانی برای مدتی ادامه داشته باشد این خاصیت را فسفرسانس گویند .
خاصیت پیروالکتریسیته : ( Pyroelectricity ) کانیهایی که در اثر حرارت دادن و یا سرد کردن دارای بارهای الکتریکی می شوند را گویند . بارهای الکتریکی دو سر این کانیها مخالف همدیگر می باشد همچنین بارهای الکتریک هر قطب بر اثر سرد کردن مخالف با بارهای الکتریکی آن قطب بر اثر حرارت دادن است. از این خاصیت برای تبدیل انرژی حرارتی به انرژی الکتریکی بخصوص بهره برداری از انرژی خورشیدی استفاده می کنند . تورمالین یکی از کانیهایی است که دارای خاصیت پیروالکتریسیته می باشد.
خاصیت پیزوالکتریسته : ( Piezoelectricity ) بعضی از کانیها بر اثر فشارها و یا کششهای مکانیکی در جهات معینی دارای بارهای الکتریکی می شوند که در دو طرف کانی این بارها مخالف یکدیگرند هستند . مثلا کوارتز بر اثر فشار مکانیکی در جهت محور x و یا کشش در جهت محور y دارای بار الکتریکی مخالف در دو سر کانی و در جهت محور c می شود و اگر جهت فشار یا کشش را عوض کنیم بارهای دو سر بلور تغییر می کند .
خواص مغناطیسی : ( Magnetic property ) وجود خاصیت مغناطیسی در بعضی از کانیها باعث جذب شدن آنها توسط آهنربا می شود مثل : مگنتیت , پیریت و آهن . ( در بعضی مواقع به علت کم بودن خواص مغناطیسی برای برسی این خاصیت از دستگاه ماگناتومتر استفاده می شود. )
تاثير آب بر تبلور ماگما
are man myam akhe man daneshjuye zamin shenasi birjandam :11:koja hastesh?begam dustamam byanنقل قول:
salam sharmande man mokhtasar etelaati dar morede kaniye firuze mikhadtam age emkan dare komakam konin mer30:31:نقل قول:
مگر عضو انجمن نیستم؟
سلام
اگردر باره کانی پیروکسن ودر باره موقعیت زمین شناسی ایران در دوره نوژن مطلبی در اختیار من بزارین ممنونتون می شم
سلام اگه میشه به من عکس کانی بدید.تشــــــــــــکـــــ ـــــر.نقل قول:
نقل قول:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
کد:http://i16.tinypic.com/623yd0y.jpg
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
کد:http://khorashad.files.wordpress.com/2008/02/fluorine-1.jpg
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]کد:http://www.calstatela.edu/faculty/acolvil/mineral/amethyst.jpg
کد:http://www.goldengirlminingcompany.com/sitebuilder/images/nugg3-495x435.jpg
اپاتيت
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خاصيت فسفرسانس : خوب
سيستم تبلور : هگزاگونال
رنگ : بي رنگ تا سفيد، اغلب به صورت سبز كمرنگ
كه فرمول شييميايي آن( Ca5(PO4)3(F,CL,OH) است كه در سيستم هگزاگونال متبلور مي‌گردد. شامل سه گروه فلوئور آپاتيت (Ca5(Po4)3f) و كلرور آپاتيت (Ca5(Po4)3CL) و هيدروكسيد آپاتيت Ca5(Po4)3OH) مي‌باشد. كانيهاي فلوئور آپاتيت فراوانترين نوع آپاتيت است و كانيهاي كلرور آپاتيت و هيدروكسيد آپاتيت بسيار كمياب‌تر است.واژه كلوفان در مورد آپاتيتهاي توده‌اي و مخفي بلور آپاتيت بكار مي رود كه بخش اعظم سنگهاي فسفاته و فسيلهاي استخوانها را شامل ميشود. اما نوع آن را نمي‌توان تعيين كرد كلوفان از نظر خواص فيزيكي معمولاً متراكم، توده‌اي و با ساختمان متحدالمركز و كلوئيدي است. اين كاني معمولاً ناخالص است و مقدار كمي كربنات كلسيم به همراه دارد.آپاتيتهاي خاك مانند توأم با مواد ديگر را معمولاً فسوسفوريت مي‌گويند. به رنگ بي‌رنگ تا سفيد، اغلب به صورت سبز كمرنگ تا سبز زمردي، كبود آسماني، زرد، قهوه‌اي، بخش ديده ميشود. در قديم اين كاني با كانيهاي بريل، ديو پسير و تورمالين اشتباه مي‌شده است.
خواص تشخيص: معمولاً از بلورهاي آن، رنگ و سختي‌اش مي توان آن را شناسايي كرد. در تشخيص آن از بريل از وجود سطوح دو هرمي در دو انتهاي آن استفاده ميشود. اين كاني با چاقو خط بر مي‌‌دارد.به سختي گداخته ميشود. در اسيد حل مي شود و محلول آن با موليبدات آلومينيوم تركيب شده و فسفات آمونيوم توليد ميشود.
پيدايش: به صورت كمياب و فرعي در سنگهاي آذرين و رسوبي و دگرگوني يافت ميشود. در پگماتيت‌ها و ساير رگه‌هاي هيدروترمال يافت ميشود. گاهي به صورت رگه ها و توده‌ها همراه با سنگهاي قليايي ديده ميشود. مواد فسفاته استخوانها و دندانه‌هاي موجودات از نوع آپاتيت است.
كاربرد: بلورهاي فسفات تعداد بسيار زيادي براي تأمين كودهاي شيميايي فسفاته بكار مي‌رود. در صنايع شيميايي براي تهيه اسيدفسفوريك در كبريت‌سازي، تهيه اسيد فلوئوريدريك در صنعت، صنعت سراميك سازي و غيره مصرف ميشود. انواع شفاف و خوش رنگ آن به عنوان جواهر به كار مي رود.
کانی (ماده معدنی)فلوئوريت:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
كانی فلورين يا فلوئوريت به فرمول شيميایی CAF2 مهمترين كانی فلوئور در طبيعت میباشد که می توان فلوئور را از آن بدست آورد.این کانی به رنگ های زرد ، سبز ، صورتی, آبی ، بنفش ، بی رنگ و گاهی سیاه بوده و در سيستم کوبيک ( مکعبی ) متبلور مي شود. به صورت نیمه شفاف بوده و دارای جلای شیشیه ای است . وزن مخصوص اين کاني 18/3 و سختي آن 4 مي باشد. معمولاً فضای خالی بين ساير کانی ها را پر می کند و در طبيعت بیشتر به صورت رگه ای مشاهده شده و همراه با کانی هایی کلسيت - کوارتز - باريت- سلستين و سولفيد های گوناگون همراه است . فلوئوريت در صورت خالص بودن 7/48 % فلوئور و 3/51 % کلسيم دارد . در تصاویر زیر سیستم مکعبی و جلای شیشه ای فلوئوریت , قابل تشخیص است.
نحوه تشکیل , ذخایر و تولید :
فلوئوريت در محدوده وسیعی از شرايط زمين شناسی تشکيل و مشاهده می شود . كانسارهای فلوئوريت می توانند دارای منشاء رسوبی - كربناته باشند يا به صورت رگه ای معمولا ً مرتبط با سنگهای آذرين خروجی اسيدی تا حد واسط همراه باشند. (تصویر)
از نظر میزان ذخایر فلوئوریت , بر اساس گزارش سال 1998 میلادی, سازمان زمين شناسی و معدن آمريكا, كشور مكزيك با 32 ميليون تن در رتبه اول و كشورهای آفريقاي جنوبی و چين به ترتيب با 30 و 23 ميليون تن در مقام دوم و سوم را دارند بعد از كشورهای فوق فرانسه با 10 میلیون تن و اسپانيا با 6 میلیون تن قرار می گيرند.
براساس اطلاعات وزارت صنايع و معادن , در سال 2001 میلادی ( 1380 شمسی) جمعا بيش از 1/3 ميليون تن ذخيره احتمالي و بالغ بر 5/1 ميليون تن ذخيره قطعی فلورین در ایران وجود داشته است.معادن کمر مهدی ( 165 کیلومتری جنوبغربی طبس ), پاچی میانا ( 88 کیلومتری جنوب قائم شهر) , پیناوند ( 70 کیلومتری شماشرق اصفهان) , جویمند ( 21 کیلومتری شمالغربی گناباد ), آتشكوه (20 كيلومتری جنوب شرق دليجان), كياسر (جنوب شرقی كياسر و 10 كيلومتری ده آرا) به عنوان معادن قدیمی و فعال فلورین در ایران به حساب می آیند.
كلسيت
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سختي : 3
سيستم : هگزاگونال
رنگ : سفيد تا بي‌رنگ
فرمول شيميايي : CaCo3
واكنش با اسيد : در اسيدكلريدريك رقيق مي جوشد.
اين كاني با فرمول شيميايي CaCo3 و در سيستم هگزاگونال متبلور ميشود نام ديگر ?كالك اسپات? است. كاني كلسيت عموماً به صورت توده‌هاي بلوري دانه‌ريز تا درشت و توده‌هاي متراكم و همچنين به صورت استلاكتيتي تجمع مي يابد. به رنگهاي بي‌رنگ يا سفيد شيري و گاهي هم به رنگ زرد، خاكستري و گلي و سرخ و قهوه اي تا سياه ديده مي شود. داراي جلاي شيشه‌اي مي‌باشد. بسيار شكننده است و سختي 3 دارد بر اثر Hcl به خوبي قابل شناسايي است و توليد گازCo2 مي‌كند. كلسيت‌هاي آلي موجود در قسمتهاي سخت بدن موجودات زنده در حدود صددرصد مولكولMgo دارند.
خواص تشخيص:اين كاني غيرقابل اشتعال است. قطعات آن به راحتي در اسيدكلريدريك رقيق مي‌جوشد. مي‌توان آن را با سختي مشخص (3) رخ و رنگ روشن و جلاي شيشه‌اي تشخيص داد. آهك به شعله رنگ نارنجي مي‌دهد.
پيدايش:به عنوان كانيهاي سازنده سنگها گسترش زيادي دارد. به مقدار زياد در سنگهاي رسوبي يافت ميشود و كاني غالب و عمده در سنگ آهكها است.
بخش عمده سنگهاي آهكي به صورت لايه‌هاي ضخيمي در كف درياها تشكيل مي شود. كه از تجمع مواد آهكي موجود در پوسته و استخوان جانوران دريايي حاصل شده است. بخش كمي از آنها از ته‌نشيني كربنات كلسيم حاصل ميشود در غارها آبهايي كه كربنات كلسيم محلول را در خود دارند به صورت استلاكتيتي‌ها و استالاگميتها و به وصورت پوشش بر جا مي‌مانند. در اطراف چشمه‌هاي آب گرم و آب سرد آهكي نيز تشكيل مي شود.
كاربرد:مهمترين كاربرد در توليد سيمان و توليد آهك براي ساروج است. آهك يك ماده خام است كه وقتي تا دماي 900 درجه حرارت داده ميشود مطابق فرمول زير به آهك زنده تبديل مي‌گردد.Cao+Co3 CaCo3 و در تهيه سيمان پرتلند به عنوان سفيدكننده كاربرد زيادي دارد مقدار زيادي از آهك به عنوان كمك ذوب كاني به كار مي‌روند به عنوان اجزاي بتون و يا آسفالت جاده به كار مي‌رود. سنگ آهك دانه‌ريز براي چاپ سنگي به كار مي‌رود، به عنوان سنگ‌نما، سنگ زميني در نماي ساختمانها به كار مي‌رود. اسپات اسليند براي ساختن وسايل مختلف نوري به كار مي‌رود.
ژيپس Gypsum
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سختي : 2
سيستم تبلور : مونوكلينيك
فرمول شيميايي :CaSo4.2H2o
رنگ : بي‌رنگ، سفيد، خاكستري با ته رنگهاي مختلف
واكنش با اسيد : در اسيدكلريدريك گرم و رقيق حل ميشود.
سولفات كلسيم آبداري است به فرمول شيميايي CaSo4.2H2o مي‌باشد كه به آن سنگ گچ نيز مي‌گويند. اين كاني در سيستم منوكلينيك متبلور ميشود ماكل دم‌پرستويي از ماكلهاي معروف ژيپس است. ژيپس از خانواده سنگهاي تخريبي است.
ساتين اسپار (Satin Spar) : يكي از انواع رشته‌اي ژيپس است كه داراي جلاي ابريشمي است. (فرم فيبري)
آلباستر (alabaster) : نوع دانه ريز ژيپس است كه متراكم، چرب مانند، بي‌رنگ سفيد مي‌باشد.
سلنيت (Selenite) : يكي از انواع بي‌رنگ آن است كه به صورت صفحات شفاف حاصل از رخ درمي‌آيد. (فرم شفاف و قابل تورق)
ژيپس نسبتاً نرم مي‌باشد با سختي 2 و همچنين وزن مخصوص آن 2/3 است. در اسيد كلريدريك گرم و رقيق حل ميشود و محلول آن با كلريد باريم رسوب سفيد رنگ سولفات باريم را توليد مي‌كند. در اثر حرارت به راحتي سوخته و يا با از دست دادن آب در مقابل شعله به رنگ ابري و تيره در مي‌آيد.
پيدايش: كاني ژيپس يكي از فراوانترين كانيها است در سنگهاي رسوبي به صورت لايه‌هاي ضخيم گستردگي فراواني دارد. اين كاني به صورت بين لايه‌‌اي همراه با سنگ آهك در شيلها ديده ميشود. به صورت لايه‌هايي در زير لايه‌هاي سنگهاي نمكي گسترش دارد.
كاربرد: يكي از مهمترين كاربردهاي آن توليد گچ است كه به عنوان مصالح ساختماني بكار مي‌آيد. ژيپس‌هاي نوع آلباستر و ستاين اسپار بسيار بالا است.
علت نامگذاري آن: از واژه يوناني كه براي كانيهايي كه حرارت داده مي‌شوند به كار مي‌رفته است.