-
دستور which
این دستور برای پیدا کردن مسیر یک دستور استفاده میشود. خوب یعنی چی؟:
در لینوکس هر دستور که شما اجرا میکنید در یک فایل است.و این فایل ها در یک مسیر قرار دارند. وظیفه which این است که مسیر ذخیره شده دستور مورد نظر شما را به شما نمایش دهد.
روش استفاده:
به عنوان مثال می خواهیم بدانیم که دستور cp در کدام مسیر قرار گرفته:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ which cp
خروجی این دستور این خواهد بود:
به این معنی که دستور cp در فایلی به نام کپی در مسیر /bin/ قرار دارد.
در تصویر زیر میبینید که در مسیر bin فایل cp وجود دارد:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
کلید های میانبر ترمینال:
برای راحتی کار با ترمینال کلیدهایی ایجاد شده تا کاربر راحت تر با ترمینال (خط فرمان) کار کند.
انتقال نشانگر به ابتدای خط فرمان
برای روفتن به آخر خط دستور
کاربر را از ترمینال خارج (Logout) می کند.
کار کلید Back Space را انجام میدهد. یعنی کاراکتر آخر را پاک میکند.
برای متوقف کردن یک دستور استفاده میشود.
صفحه نمایش را پاک میکند. مانند دستور clear
برای جستجو در history از استفاده میشود.
وقتی که یک مسیر را تایپ میکنید می توانید چند کلمه اول مسیر را بنویسید و با استفاده از tab به صورت خودکار بقیه مسیر را کامل میکند.
مثلآ برای رفتن به پوشه 3at3at.net وقتی تایپ کنید cd /3a و tab را فشار دهید بقیه نام را کامل میکند: cd /3at3at.net
برای نمایش دستوراتی است که قبلآ استفاده کردید.
اگر بخواهید لیست دستوراتی را کا مثلآ با b شروع می شوند را ببینید باید تایپ کنید b و ۲ بار tab را فشار دهید.
همچنین در ۲ حرفی و n حرفی بودن هم جواب میدهد.
به عنوان مثال تایپ کنید mk و دوبار Tab بزنید خواهید دید که لیست دستوراتی که با mk شروع می شوند را نمایش می دهد.
در مسیر دهی پوشه ها یا فایل های مه نام طولانی دارند از این علامت استفاده میشود.
(شبیح Tab است)
مثلآ اگر نام یک فایل 3at3at-bakhsh-Linux باشد و بخواهید آن را اجرا کنید برای سادگی کار میتوانید از * استفاده کنید.
کد:
vahid@vahid-pc:~$ ./3at3at-li*
-
دستور /.
این دستور برای اجرای فایل ها استفاده می شود.مثلآ ما در Dos باری اجرای فایلها نام آنها را تایپ می کردیم و اینتر می زدیم ولی در اینجا قبل از نام فایل اگر نقطه اسلش /. بزاریم به این معنا است که می خواهیم فایل را اجرا کنیم.
روش کار:
دقت کنید که اگر فایل اجرایی نباشد با پیغام "Permission denied" مواجه می شوید.
پس این دستور مخصوص فایل های لینوکس است. مثلآ اگر با برنامه C که یک زبان برنامه نویسی است آشنا باشید پس از Compile کردن یک فایل به نام a.out می سازد که برای اجرا باید از /. استفاده کنیم: a.out/.
-
دستور mount
در لینوکس درایوهای هارددیسک شما به طور پیشفرض باز نیستند و نمیتوانید وارد آنها شوید. و ابتدا باید mount کرده و بعد وارد شوید. البته در ubuntu 8.4 به طور پیشفرض از auto mounter استفاده شده که وقتی روی درایو کلیک میکنید mount می شود و وارد می شوید. مانند ویندوز
روش استفاده:
کد:
mount [مسیری که میخواهید ماونت کنید] [مسیر سخت افزار]
مسیر سخت افزار:
این مسیر یعنی اینکه هارد دیسک شما نامش چیست و در کجا قرار دارد. تمام دستگاه ها و سخت افزار ها در پوشه ای به نام /dev/ (مخفف device) قرار دارند. اگر یک ls از این مسیر بگیرید میبینید که تمام دستگاه ها در این پوشه است.
هارد دیسک را با نام hd , sd می شناسد.
hd برای هاردهای IDE است که نام گزاری به این صورت است:
کد:
hd<a,b,c,d,...><1,2,3,4,...>
یعنی چی؟:
یعنی اینکه اگر مثلآ ۳ تا هارد IDE داشته باشید. نام اولی را hda و دومی دار hdb و سومی را hdc می گذارد.
و قسمت دوم هم نام درایو های هارد است.
مثلآ درایو c در هارد اول میشه hda1
و همچنین مثلآ نام درایو F در هارد سوم میشود: hdc6
sd برای نام گزاری هارد های sata و scsi و ... می شود. مانند قبلی است
کد:
sd<a,b,c,d,...><1,2,3,4,...>
یعنی درایو D در هارد ساتای اول می شود sda2 و الا آخر
همچنین CD-ROM را با نام cdrom میشناسد: dev/cdrom/
مسیری که میخواهید mount کنید:
این مسیر را شما انتخاب میکنید معمولآ media/ و یا mnt/ می نامند که به سخت افزار را توسط این مسیر میتوانید وارد شوید.
*در هارد دیسک برای هر درایو باید یک پوشه جدا بسازید.
به عنوان مثال میخواهیم درایو c رادر مسیر media/disk-1/ ماونت کنیم:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ sudo mount /dev/sda1 /media/disk-1
* برای این دستور استفاده از sudo اجباری است!
* قبل از ماونت کردن از وجود پوشه مطمپن باشید. یعنی ابتدا پوشه disk-1 بسازید بعد در ان ماونت کنید
قسمت سبز رنگ مسیر سخت افزار درایو C است و قسمت آبی محل ماونت شدن درایو c است.
-
دستور cal
این دستور برای نمایش تاریخ به صورت تقویم استفاده میشود.
روش کار:
سویچ ها:
نمایش ماه جاری و ماه قبلی و ماق بعدی در کنار هم.
نمایش تاریخ با این تفاوت که بجای تاریخ روز ها , چندمین روز از سال را نمایش میدهد. یه نی مثلآ برای ۱ جولای ۱۸۳ را نشان می دهد به معنی اینکه ۱۸۳ روز سال است.
نمایش ۱۲ ماه سال در کنار هم
ترتیب روز های هفته را عوض میکند. یعنی در حالت عادی از یک شنبه شروع می شود ولی در این حالت از دوشنبه
در این روش تاریخ های یک سال به خصوص را نمایش میدهد. مثلآ برای نمایش ماه های سال ۲۰۰۶ به این صورت عمل میکنیم:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ cal 2006
* دستور ncal هم کار همین دستور را انجام میدهد با این تفاوت که به صورت ستونی نمایش میدهد.
نمایش با cal :
کد:
vahid@vahid-pc:~$ cal
July 2008
Su Mo Tu We Th Fr Sa
1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31
نمایش با ncal :
کد:
vahid@vahid-pc:~$ ncal
July 2008
Mo 7 14 21 28
Tu 1 8 15 22 29
We 2 9 16 23 30
Th 3 10 17 24 31
Fr 4 11 18 25
Sa 5 12 19 26
Su 6 13 20 27
-
دستور date
این دستور برای نمایش تاریخ و ساعت جاری سیستم استفاده می شود.
روش کار:
سویچ:
برای نمایش ساعت جهانی GMT از این سویچ استفاده میکنیم.
-
دستور file
این دستور برای نمایش توضیحاتی مبنی بر پسوند فایلها است. یعنی پسوند فایل موردنظر شما را برای شما تشریح میکند.
روش استفاده:
به عنوان مثال برای نمایش توضیحات فایل index.html به این صورت عمل میکنیم:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ file index.html
که خروجی آن به این صورت خواهد بود:
کد:
index.html: HTML document text
همچنین اگر به جای نام فایل از * استفاده کنید خصوصیات تمام فایلهای پوشه جاری را به شما نمایش میدهد.
-
دستور nmap
این دستور برای نمایش پورتهای باز یک آدرس استفاده میشود. مانند برنامه های port scaner عمل میکند و به راحتی پورتهای باز را نمایش میدهد.
کد:
nmap آی پی آدرس موردنظر
به عنوان مثال دستور را روی IP 192.168.0.1 که IP مودم در ADSL می باشد اجرا میکنم:
کد:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ nmap 192.168.0.1
این هم خروجی این دستور:
PORT STATE SERVICE
21/tcp open ftp
22/tcp open ssh
139/tcp open netbios-ssn
445/tcp open microsoft-ds
513/tcp open login
901/tcp open samba-swat
10000/tcp open snet-sensor-mgmt
که پورت های باز را به من نشان میدهد.
-
دستور nano
این دستور برای نوشتن فایل های متنی استفاده می شود. اگه بخواهیم برنامه ای مشابه آن در Dos رو پیدا کنیم میتوانیم همان EDIT را نام ببریم.
روش استفاده:
کد:
nano نام فایلی متنی که میخواهیم بسازیم یا باز کنیم
به عنوان مثال می خواهیم فایل جدید ایجاد کنیم به نام document.txt و در آن مطالبی را بنویسیم و ذخیره کنیم.
به صورت زیر عمل میکنیم:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ nano document.txt
در این محیط که باز شد میتوان متن خود را نوشت. همچنین برای خارج شدن هم از Ctrl+X استفاده میکنیم.
در پایین برنامه توضیحات کمکی نوشته شده که منظور از ^ همان کلید Ctrl است.
پس از خروج و ذخیره سازی اگر یک ls از مسیر جاری بگیریم, میبینیم که فایل document.txt ساخته شده.
همچنین برای نگاه کردن درون فایل های متنی هم می توان به همین صورت عمل کرد که ابتدا دستور nano و سپس نام فایل مورد نظر.
به عنوان مثال همان فایل document.txt را که ساخته بودیم را باز میکنیم:
کد:
vahid@vahid-pc:~$ nano document.txt
مطالب فایل را خواهیم دید.
-
دستورات فشرده سازی tar gzip,gunzip bzip2,bunzip2
برای فشرده سازی و استخراج فایل های فشرده از این دستور استفاده می شود. در لینوکس فایلهای فشرده به پسوند های zip , gz , bz2 وجود دارند. این به این معنی نیست که فایلهای فشرده دیگر را نمیشناسد. با ابزارهای دیگر میتوان فایلهای rar , 7z , ... را هم ساخت و استخراج کرد.
● Bzip۲ و Bunzip۲
برای فشرده کردن یک فایل به صورت زیر عمل می شود:
ل
پس از اجرای این دستور یک پسوند bz2 به فایل اضافه میشود و فایل شما فشرده می شود.
برای استخراج (Extract) فایلها از ابزار bunzip2 استفاده میشود, به صورت زیر:
نام فایل فشرده شده
نکته: برای فشرده سازی چندین فایل در یک زمان هم نام فایل ها را جلوی دستور bzip2 می نویسیم و بین فایل ۱ و ۲ و ۳ و... یک فاصله (Space) می گذاریم.
به عنوان مثال:
bzip2 3at3at.txt vahids.jpg ubuntu.BestOs
پس از این دستور هر ۳ فایل فشرده شده و پسوند bz2 میگیرند.
● Gzip و Gunzip
مانند دستور قبل است. از gzip برای فشرده سازی و gunzip برای استخراج استفاده می شود.
● Zip و Unzip
مانند دو دستور قبل , برای فشرده سازی از zip و برای استخراج فایل فشرده از unzip استفاده می شود.
● tar
این دستور از همه کامل تر و معروفتر و بهتره! و میتوان چندین فایل و پوشه و ... را در یک فایل فشرده کرد.
روش استفاده:
کد:
tar [نام فایلها و پوشه ها] [نام فایل جدید] [سویچ ها]
سویچ ها:
c :یک آرشیو جدید ایجاد میکند.
f :اگر که با –c به کار می‌رود، از نام فایل مورد نظر برای ایجاد tar فایل استفاده می‌نماید؛ ولی اگر که با –x به کار می‌رود، فایل مورد نظر را استخراج می‌سازد.
t :فهرست فایلهای موجود در فایل tar شده را نمایش میدهد.
v :جریان فایلهای در حال آرشیوشدن را نشان میدهد.
x :فایلها را از آرشیو استخراج میکند.
k :فایلهای که فشرده شده اند (اصلی) را هم نگه میدارد.
z :فایل tar را با ابزار gzip فشرده میکند.
j :فایل tar را با ابزار bzip۲ فشرده میکند.
و...
دستور tar عملآ‌فایل ها را فشرده نمیکند بلکه همه را در یک فایل جای میدهد. برای این که فشرده سازی فایل ها را هم به آن اضاف کنیم باید از سویچ های فشرده سازی مانند j- استفاده کنیم.در این روش برای فشرده سازی از ابزار bzip2 استفاده می شود.
وقتی از سویچ j- استفاده میکنیم پسوند فایل جدیدی که ساخته می شود دیگر tar نخواهد بود بلکه پسوند ها tbz خواهند بود.
اگر هم از سویچ z- استفاده کنیم فایل را ابزار gzip فشرده میکند و پسوند فایل جدید tgz خواهد بود.
برای مثال پوشه patoghu و فایل index.html را فشرده میکنیم با نام ubuntu.tgz :
کد:
vahid@vahid-pc:~$ tar -cvzf ubuntu.tgz /home/vahid/Desktop/patoghu index.html
نکته: در سویچ گذاری ها همیشه f را آخر از همه بگذارید. یعنی برای ساختن آرشیو بین c , f و برای استخراج بین x , f .
