امیر ارسلان نامدار (فصل اول داستان)
کمتر فارسی زبانی است که نامهای «امیر ارسلان»٬ «فرخ لقا»٬ «پطرس شاه» و «مادر فولادزره دیو» را نشنیده باشد. این آخری که حتی ضرب المثل شده است. اما شاید خیلیها ندانند که این نامها و بسیاری نامهای دیگر شخصیتهای یکی از بزرگترین افسانه های فارسی است: داستان امیر ارسلان نامدار.
این داستان بزرگ را که از حیث تصاویر خیال انگیز٬ تنوع و تعدد شخصیتهای داستانی کم نظیر است٬ میرزا محمد علی نقیب الممالک نقال و قصه گوی ناصرالدین شاه قاجار شبها بر بالین شاه بی لیاقت روایت می کرده است. داستان را که ظاهراْ زاییده تخیل جادویی خود میرزا محمد علی بوده است٬ اما دختر شاه فخرالدوله گردآوری و تحریر کرده است. و الا مانند بسیاری دیگر از آثار فرهنگ شفاهی فارسی به فراموشی سپرده می شد. با وجود شهرت و مقبولیت عامه داستان در قرن گذشته٬ در سال ۱۳۳۹ بود که محمدجعفر محجوب نسخه تصحیح شده و نهایی داستان را به طبع رساند. اثر به زبان آلمانی نیز ترجمه شده است.
داستان علاوه بر ارزشهای داستانسرایی از چند جهت جالب توجه است. نخست: تقابل شرق و غرب در داستان کاملاْ مشهود است و نشان می دهد این تقابل ریشه های تاریخی فرهنگی بسیار عمیق سوای اتفاقات سیاسی قرن اخیر دارد. دوم: تقابل سنت و مدرنیته در داستان مشهود است. گویی اندیشه داستان سرا پذیرش مظاهر تجدد با حفظ ارزشهای سنتی بوده است. راهی که هنوز بسیاری بدان دل خوشند. سوم: نشان می دهد روزگاری که اروپای قرن نوزدهم چهارنعل به سوی مدرنیسم می تاخت٬ چگونه پادشاه قاجار خوشگذران و بی خیال به افسانه ها گوش می سپردند. چهارم: تقدیر گرایی و باز هم تقدیر گرایی از جای جای داستان چکه می کند و گاه مشمئز کننده می شود. هر چند که شخصیت اصلی داستان تا حدی در برابر مقدرات می شورد.
بگذریم... فصل اول داستان را محض نمونه در ظهر جمعه می گذارم.
شناسه:
نام اثر: امیر ارسلان نامدار (فصل اول: سفر خواجه نعمان و سود سرشار او)
آفریننده: میرزا محمد علی نقیب الممالک
گردآورنده: فخرالدوله
راوی: سید
مدت: ۲۱ دقیقه
قالب: امی پی تری
حجم: 3.63
کد:http://zohrejome.podomatic.com/enclosure/2006-03-30T09_57_16-08_00.mp3
