برندگان جايزه نوبل

سرگذشت ويلهلم كنراد رونتگن
Wilhelm Konrad Rongten:
1845 - 1923

ويهلهم کنراد رونتگن در سال 1845 در لِنپ پروس به دنيا آمد. پس از آنکه در سه سالگي به همراه خانواده اش به هلند نقل مکان کرد، تحصيلات ابتدايي خود را در آنجا گذراند. رونتگن پس از پشت سرگذاشتن دوره ي کوتاهي در دانشکده ي فني و دانشگاه اوترخت، به دانشکده ي پلي تکنيک زوريخ راه يافت و در آنجا دانشنامه اي در مهندسي مکانيک گرفت. اما به تدريج به علوم محض بيش از مهندسي علاقه مند شد و مطالعات خود را در زمينه رياضيات و فيزيک آغاز کرد. پس از تحصيل زير نظر آگوست کانت، و ارائه پايان نامه اي تحت عنوان «مطالعه ي گازها»، از دانشگاه زوريخ دکترا گرفت. يک سال بعد به دنبال کانت به وورتزبرگ و سپس استراسبورگ رفت، که در آنجا رونتگن براي نخستين بار به سمت استادي نايل آمد. در سال 1888 مقام استادي فيزيک و سرپرستي انستيتو فيزيک دانشگاه وورتزبرگ را بر عهده گرفت. 12 سال عهده دار اين مقام بود و در همينجا پرتوهاي ايکس را کشف کرد. در سال 1900، دولت باواريا از او دعوت کرد تا سرپرستي انستيتوي فيزيک مونيخ را بپذيرد و رونتگن باقيمانده ي عمرش را در همانجا گذراند. وي در سال 1923 در 78 سالگي در گذشت.
شايد اگر رونتگن در بخش عمده اي از آزمايشهايش از معرض پرتوهاي ايکس محافظت نمي شد، عمر بسيار کوتاهي مي کرد. وي در آزمايشگاهش اتاقکي را، نه براي حفاظت در برابر اشعه، بلکه براي سهولت ظهور شيشه هاي عکاسي در روز، ساخته بود. بدين ترتيب رونتگن در طي عمر خود تا حدي از آثار مرگبار قرارگيري در معرض پرتوهاي ايکس مصون ماند.

آنتوان هانري بكرل
Antoine Henri Becquerel
1852 - 1908

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

کشف پرتوزايي طبيعي به دست هنري بکرل، اندکي پس از کشف پرتوهاي ايکس به دست رونتگن صورت گرفت، و بي دليل هم نبود. بکرل مقاله اي را که در آن رونتگن پرتوهاي نافذ جديد خود را ناشي از پرتوهاي کاتدي مي دانست خوانده بود. خود اين پرتوهاي کاتدي در شيشه ي لامپهاي کاتدي موجب فسفرساني مي شدند، بنابراين بکرل استدلال کرد که شايد برخي از موادي که تحت تأثير نور مرئي فسفرسان مي شوند، از خود پرتو نافذي شبيه به پرتوهاي ايکس گسيل مي کنند. نظريه ي نادرستي بود، اما در هر حال نظريه اي بود که به کشف ارزشمندي انجاميد.

بکرل ترکيب فسفرسان اورانيم را انتخاب کرد. براي آنکه نظريه ي خود را بيازمايد، صفحه ي عکاسي را در کاغذ سياهي پيچيد، بلوري از ترکيب اورانيم را بر شيشه ي کاغذ پيچي شده گذاشت، و مجموعه را در معرض آفتاب قرار داد. وقتي صفحه ي عکاسي را ظاهر کرد، تصويري از بلور اورانيم بر آن نقش بسته بود. بکرل که تجربه گر دقيقي بود، قبلاً پيش بيني کرده بود که کاغذ سياه شيشه ي عکاسي را از معرض آفتاب حفظ خواهد کرد، بنابراين اطمينان داشت که آفتاب تنها علت تأثير پذيرفتن صفحه نبود. وي اين آزمايش را تأييدي بر نظريه ي خود دانست.

بعد تصادفي روي داد، يا دست کم حادثه اي طبيعي اتفاق افتاد، که نه تنها در فيزيک و شيمي، بلکه در حيات تمامي ساکنان اين سياره، سرآغاز عصر جديدي شد: عصر اتمي و هسته اي. آفتاب چندين روز در پاريس نتابيد ( که اتفاق نادري نبود). چون بکرل وجود آفتاب را براي ايجاد فسفرساني اورانيم ضروري مي دانست، آزمايشهايش را موقتاً رها کرد و بلور اورانيم را در کشويي روي شيشه ي عکاسي کاغذ پيچي شده اي گذاشت.

بکرل پس از چندين روز شيشه ي عکاسي را در کنار بلور اورانيم در کشو بود، ظاهر کرد. انتظار داشت تنها تصوير محوي از بلورها که نتيجه ي اندک فسفرساني باقيمانده ي بلور اورانيم بود، بر شيشه ببيند. اما در کمال شگفتي ديد که وضوح تصوير درست مثل موقعي بود که بلور اورانيم و فيلم کاغذ پيچي شده در نور آفتاب قرار گرفته باشد! در اين هنگام بکرل نتيجه ي درستي از مشاهده ي خود گرفت: اثر آفتاب در ايجاد فسفرساني بلور اورانيم هيچ ربطي به تأثير پذيرفتن شيشه ي عکاسي پوشيده ي زيرش نداشت، بلکه اين تأثير ناشي از خود بلور اورانيم بود، که حتي در تاريکي هم شيشه ي عکاسي را متأثر مي ساخت.

بکرل شروع کرد به آزمايش تمام نمونه هاي اورانيم که توانست بدانها دسترسي پيدا کند تا پرتوهايي را که از وراي کاغذ سياه موجب تأثير گذاشتن بر فيلم عکاسي شده بودند بيابد – مسلماً اين پرتوها، پرتوهاي نور طبيعي نبودند. او دريافت که هر ترکيب خالص اورانيم يا حتي سنگ معدن ناخالص اورانيم هم اين ويژگي را دارد. وي توانست ميزان تابش اين مواد را با استفاده از برقنما (الکتروسکوب) بسنجد، چون اين پرتوها در هواي که از آن عبور مي کردند باعث ايجاد يونهاي باردار مي شدند. طرز کار برقنما بر اين واقعيت استوار است که بارهاي همنام يکديگر را دفع مي کنند. نيروي دافعه را مي توان با مشاهده ي حرکت يک رساناي انعطاف پذير در خلاف جهت يک نيروي بازگرداننده ي مکانيکي، آشکار کرد.

بکرل متوجه شد که جز يک مورد، در تمام نمونه ها ميزان تابش با درصد اورانيم در ترکيب يا سنگ معدن نسبت مستقيم دارد. آن يک مورد استثنايي سنگ معدني به نام پيچبلند بود، که ميزان تابش آن چندين برابر بيشتر از اورانيم خالص بود. اين يافته باعث شد بکرل نتيجه بگيرد که در اين سنگ معدن ماده اي غير از اورانيم وجود دارد که پرتوزايي آن بسيار از اورانيم است.

در اينجاست که «کوري» ها وارد ماجراي پرتوزايي مي شوند (اتفاقاً لفظ پرتوزايي از ابداعات ماري کوري است). پروفسور بکرل پيشنهاد کرد که ماري اسکلو دوسکا کوري شناسايي ناخالصي پرتوزاي ناشناخته در سنگ معدن اورانيم يا پيچبلند را موضوع طرح پژوهشي دکتراي خود قرار دهد. ماري با کمک همسر فيزيکدانش پي ير، از حدود 5/1 متر مکعب سنگ معدن پيچبلند شروع کرد، هر بار روي حدود 20 کيلوگرم به پژوهش پرداخت و مخلوط مذاب آن را با ميله هاي آهني در ظروف يکپارچه آهني به هم مي زد. آن دو با اين سختکوشي خود موفق به جداسازي دو عنصر جديد از پيچبلند شدند که از اورانيم پرتوزاتر بودند. اولي را به احترام زادگاه ماري، لهستان، پولونيم ناميدند، و دومي را بر اساس معادل واژه ي تابش، راديم خواندند. پولونيم 60 برابر و راديم 400 برابر پرتوزاتر از اورانيم است. ميزان بازدهي در حدود يک جزء راديم به ازاي هر ده ميليون جزء سنگ معدن بود. کوري ها کشف راديم و پولونيم را در سال 1898، تنها دو سال پس از کشف پرتوزايي طبيعي به دست بکرل، اعلام کردند. ماري و پي ير کوري جايزه ي نوبل فيزيک را در سال 1903 با بکرل مشترکاً برنده شدند؛ نيمي از جايزه به بکرل به سبب «کشف پرتوزايي خود به خودي» و نيمي ديگر به کوري ها به سبب «تحقيقات مشترک آن دو در زمينه ي پديده ي تابش که پروفسور هنري بکرل کشف کرده بود». اعطا شد.

سر گذشت آنتوان هانري بكرل
Antoine Henri Becquerel:
1852 - 1908

آنتون هنري بکرل از اخلاف مشهورشخصيتهايي مشهور بود. هم پدرش و هم پدر بزرگش دانشمندان معتبري بودند و هر دو صاحب کرسي فيزيک در موزه ي تاريخ طبيعي پاريس. هنري که در سال 1852 به دنيا آمد، پس از گذراندن تحصيلات مقدماتي رسمي به دانشکده ي پلي تکنيک رفت و از آن انستيتو دکتراي علوم گرفت. در وزارت راه و پل سازي به عنوان مهندس به خدمت دولت فرانسه درآمد، اما در عين حال در موزه اي که پدر و پدربزرگش تدريس مي کردند، درس فيزيک مي گفت. هنگامي که پدرش در سال 1895، در دانشکده ي پلي تکنيک به سمت استادي فيزيک منصوب شد. يک سال بعد کشفي کرد که موجبات شهرتش را فراهم آورد. وي تا هنگام مرگش در سال 1908 به مطالعات خود در رشته ي جديد و پر اهميت پرتوزايي ادامه داد.
در سال 1911 ، جايزه ي نوبل شيمي به ماري کوري اعطا شد. پي ير در سال 1906در تصادف رانندگي کشته شده بود و گرنه او نيز در اين جايزه سهيم مي شد؛ ماري به عنوان استاد دانشکده سوربون، به جانشيني وي رسيد. در تقديرنامه ي ماري آمده بود: «تقديم به پروفسور ماري کوري، به يادبود خدمت ايشان در پيشبرد شيمي با کشف عناصر راديم و پولونيم، از طريق جداسازي راديم و مطالعه در زمينه ي ماهيت و ترکيبات اين عنصر شگفت انگيز». ماري کوري در سال 1934 بر اثر ابتلا به سرطان خون درگذشت، و اين سرطان بي ترديد نتيجه ي قرارگيري در معرض تابشي بود که خطر آن تا مدتها بعد شناخته نشد.

1966 آلفرد كاستلر (1902 - 1984) Alfred Kastler به دليل كشف و توسعه روشهاي اپتيكي جهت مطالعه تشديد هرتزي در اتم ها.

1967 هانس آلبرشت بته (1906 - ----) Hans Alberecht Bethe به دليل مشاركت هايش در نظريه واكنش هاي هسته اي، به خصوص كشفهايش در مورد توليد انرژي در ستاره ها.

1968 لوئيس آلوارز (1911 - 1988) Luies W. Alvarez به دليل سهم توليدكننده اش در توسعه فيزيك ذرات بنيادي، به خصوص با كشف تعداد زيادي از حالت هاي تشديدي.

1969 موراي گل - مان (1929 - ----) Murray Gell-Mann به دليل مشاركتش در طبقه بندي ذرات بنيادي و برهم كنشهاي آنها، و كشفهايش در اين مورد.

1970 هانس آلون (1908 - ----) Hannes Alven به دليل كار اساسي و كشف هاش در زمينه مغناطوهيدروديناميك، با كاربردهاي مفيد در فيزيك پلاسما.

1970 لويي نل (1904 - ----) Louis Neel به دليل پژوهش هاي بنيادي و كشف هايش در رابطه با پادفرومناطيس و فري مغناطيس، با كاربردهاي مهمي در فيزيك حالت جامد.

1971 دنيس گابور (1900 - 1979) Dennis Gabor به دليل كشف اصول تمام نگاري (هولوگرافي).

1972 جان باردين (1908 - 1991) John Bardeen , لئون كوپر (1930 - ----) Leon N. Cooper ,
رابرت شريفر (1931 - ----) J. Robert Schrieffer به دليل پرداختن نظريه اي براي ابررسانايي.

1973 لئو ايزاكي (1925 - ----) Leo Esaki به دليل كشف پديده تونل زني در نيمرساناها.

1973 ايوار جياور (1929 - ----) Ivar Giaever به دليل كشف پديده تونل زني در ابررساناها.

1973 برايان جوزفسون (1940 - ----) Brian D. Josephson به دليل پيشگويي نظري خصوصيات عبور ابر جريان از سد تونلي.

1974 آنتوني هيويش (1924 - ----) Antony Hewish به دليل كشف ت اخترها.

1974 مارتين رايل (1918 - 1984) Martin Ryle به دليل كار پيشگامانه اش در زمينه نجوم راديويي.

1975 آگه بور (1922 - ----) Aage Bohr , بن ماتلسون (1926 - ----) Ben Mottelson , جيمز رينواتر (1917 - 1986) James Rainwater به دليل كشف ارتباط ميان حركت جمعي و حركت ذره، و تدوين نظريه اي در مورد ساختار هسته اتم بر اين اساس.

1976 برتون ريشتر (1931 - ---- ) Burton Richter , ساموئل چائوچونگ تينگ (1936 - ----) Samuel Chao Chung Ting به دليل كشف يك ذره بنيادي مهم (به طور مستقل).

1977 فيليپ وارن اندرسون (1923 - ----) Philip Warren Anderson , نويل فرانسيس موت (1905 - ----) Nevil Francis Mott جان هاسبروگ وان ولك (1899 - 1980) به دليل تحقيقات نظري بنيادي شان درباره سيستم هاي مغناطيسي و سيستم هاي نامنظم.

1978 پيتر كاپيتزا (1894 - 1984) Peter L. Kapitza , آرنو پنزياس (1926 - ----) Arno N. Penzias , رابرت وودرو ويلسون (1936 - ----) Robert Woodrow Wilson به دليل كشف تابش ميكرو موجي زمينه كيهاني.

1979 شلدون لي گلاشو (1932 - ----) Sheldon lee Glashow , عبدالسلام (1926 - ----) Abdus Salam , استيون واينبرگ (1933 - ----) به دليل تدوين مدل وحدت يافته ي نيروهاي ضعيف و الكترومغناطيسي و به دليل پيش گويي وجود جريان هاي خنثي.

1980 جيمز كرونين (1931 - ----) James W. Cronin , وال فيچ (1923 - ----) ValL. Fitch به دليل كشف موارد نقض اصول تقارن بنيادي در واپاشي مزون هاي Kي خنثي.

1981 نيكولاس بلومبرگن (1920 - ----) Nicolaas Bloembergen , آرتور لئونارد شاؤلو (1921 - ----) Arthur Leonard Schawlow , كاي زيگبان (1918 - ----) Kai M. Siegbahn به دليل سهمشان در طيف نمايي ليزري. (كاري زيگبان به طور مستقل به دليل كارهايش در پيشبرد طيف نمايي الكتروني با تفكيك زياد)

1982 كنت ويلسون (1936 - ----) Kenneth Geddes Wilson به دليل ابداع روشي براي تحليل پديده هاي بحراني.

1983 سوبرامانيان چاندارسكار (1910 - ----) Snbrehmanyan Chandrasekhar به دليل مطالعات نظري اش درباره ي ساختار و تحول ستاره ها و ويليام فاؤلر (1911 - ----) William A. Fowler به دليل مطالعاتش در مورد تشكيل عناصر شيميايي در عالم.

1984 كارلو روبيا (1934 - ----) Carlo Rubbia , سايمون وان درمير (1925 - ----) Simon Van Der Meer به دليل سهم تعيين كننده شان در پروژه ي بزرگ كه به كشف ذرات ميداني W و Z منجر شد.

1985 كلاؤس فون كليتسينگ (1943 - ----) Klaus von Klizinng به دليل كشف اثر كوانتومي هال.

1986 ارنست روسكا (1906 - ---- ) Ernst Ruska , گرد بينيگ (1947 - ----) Gerd Binnig , هاينريش روهرر (1933 - ----) Heinrich Rohrer به دليل اختراع ميكروسكوپ الكتروني تونلي روبشي.

1987 كارل آلكس مولر (1927 - ----) Karl Alex Muller , گئورگ بدنورز (1950 - ----) J. Georg Bednorz به دليل كشف ابررسانايي گرم.

1988 ---- لدرمن (1922 - ----) Leon M. Lederman , ملوين شوارتز (1932 - ----) Melvin Schwartz , جك استينبرگر (1921 - ----) Jack Steenberger به دليل آزمايش هايشان با باريكه هاي نوترينو و كشف نوترينوي موئون.

1989 هانس دهملت (1922 - ----) Hans G. Dehmelt , ولفگانگ پاؤل (1913 - ----) Wolfgang Paul , نورمن رمزي (1915 - ----) Norman F. Ramsey به دليل ابداع فني براي دام اندازي اتم هاي منفرد. ( نورمن رمزي به تنهايي به دليل كشف هايش در زمينه طيف نمايي تشديدي اتمي، كه به ساخت ميرزهيدروژن و ساعت اتمي منجر شد نايل به دريافت جايزه نوبل شد)

1990 ريچارد تپلور (1929 - ----) Richard E. Taplor , جرومي فريدمن (1930 - ----) Jerome I. Friedman , هنري كندال (1926 - ----) Henry W. Kendall به دليل آزمايش هايشان درباره پراكنش الكترون ها از هسته ها، كه حاكي از حضور كوارك در نوكلئون هاست.

1991 پي ير ژيل دژن (1932 - ---) Pierre-Gilles de Gennes به دليل كشف هايي در مورد آرايش مولكول ها در موادي مثل بلورهاي مايع، ابر رساناها و پوليمرها.

1992 ژرژ شارپاك (1933 - ----) Georges Charpak به دليل موفقيت هايش در طراحي آشكارساز هاي الكترونيكي سريع براي ذرات پرانرژي.

برندگان نوبل فیزیک امسال را بشناسیم

اسامی برندگان جایزه نوبل فیزیک ساعاتی قبل در آکادمی سلطنتی علوم سوئد اعلام شد که بر اساس آن خالق فیبرهای نوری و خالقان مدار تصویربرداری نیمه رسانا یا حسگرهای CCD به ترتیب یک دوم، یک چهارم و یک چهارم از جایزه را به خود اختصاص دادند.



چارلز کائو به خاطر دستاورد بزرگش در ابداع فیبرهای نوری و ویلارد بویل و جورج اسمیت به دلیل ابداع مدار نیمه رسانای تصویری یا حسگرهای CCD هر کدام بخشی از جایزه نوبل فیزیک را دریافت خواهند کرد.




چارلز کائو (Charles K. Kao) مخترع فیبر نوری


[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

ویلارد بویل (Willard S. Boyle) و جورج اسمیت (George E. Smith) مخترعان حسگر CCD

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]