◄◄ دهـــــان و دنـــــدان ►►

دندان‌هايتان شكننده‌اند،آنها را بپوشانيد!
سمیه شرافتی:
خيلي از شماها حداقل يك بار عصب‌كشي را تجربه كرده‌ايد. اما بيماران متعددي هستند كه بعد از عصب‌كشي به آنها توصيه شده دندان خود را روكش كنند ولي به‌علت سهل‌انگاري، بعد از مدتي دندانشان تحت فشار، شكسته و در نهايت كشيده شده است؛ براي همين است كه به گفته دندانپزشكان معمولا دندان عصب‌كشي‌شده بايد با يك ماده پر شود و بعد حتما روكش شود. البته هرچند روكش دندان هزينه‌بردار است، اما ارزش زيادي دارد چون از شكسته‌شدن احتمالي ديواره‌هاي دندان جلوگيري مي‌كند.

سعيد عرفانيان- دندانپزشك عمومي- در اين گفت‌وگو به سؤالات ما درباره اينكه دندان روت‌كانال‌ شده چه زماني بايد روكش شود، پاسخ مي‌دهد.

• آقاي دكتر! بهتر است بحث را با اين سؤال شروع كنيم كه اصلا يك دندان پوسيده چه زماني نياز به روت‌كانال پيدا مي‌كند.

دنداني كه به‌دليل عدم‌رعايت بهداشت پوسيده شده، زماني به روت‌كانال و عصب‌كشي نياز پيدا مي‌كند كه مقدار زيادي از آن در اثر پوسيدگي از بين رفته، پوسيدگي پيشرفت كرده و عصب را هم درگير كرده باشد؛ پس دنداني كه براي روت‌كانال مي‌آيد دنداني است كه مقدار زيادي از بافت آن از بين رفته است.

• خب چرا دنداني كه عصب‌كشي مي‌شود، بعد از مدتي به‌راحتي مي‌شكند؟

هنگامي كه ما دندان را عصب‌كشي مي‌كنيم 2مسئله را بايد در نظر بگيريم؛ يكي اينكه دندان عصب‌كشي‌شده ما مثل يك درخت خشك است كه به‌راحتي مي‌تواند بشكند. دندان سالم مثل يك چوب مرطوب است كه به‌راحتي نمي‌شكند. پس جواب سؤال شما اين است كه دندان روت‌كانال‌شده چون مقدار زيادي از بافتش از بين رفته، يا دچار شكستگي مي‌شود و يا در خيلي از افراد، 2تكه مي‌شود.

• براي همين است كه بلافاصله بعد از روت‌كانال توصيه به روكش دندان مي‌شود؟

بله همين‌طور است. در اكثر كشورهاي پيشرفته توصيه بر اين است كه به محض عصب‌كشي دندان، روكش حتما گذاشته شود. البته با فاصله يك يا دو هفته‌اي‌ هم مي‌توان دندان را روكش كرد تا خطر شكستگي و تخليه مواد پر‌كننده دندان از بين برود و بيمار احساس راحتي كند.

• اما خيلي از متخصصان مي‌گويند دندان بايد به‌نحوي روت‌كانال شود كه اصلا نيازي به روكش نداشته باشد!

ببينيد، بحث كيفيت روت‌كانال يك بحث جداست و بايد تمام قواعدي كه در رابطه با روت‌كانال تعريف شده، رعايت شود؛ چون در غير اين صورت ريشه دندان عفونت مي‌كند و اين هيچ ربطي به اينكه دندان حتما بعد از عصب‌كشي بايد روكش شود، ندارد؛ چون حتي اگر درصورت درست انجام نشدن روت‌كانال روكش هم انجام شود، بيمار بعد از مدتي با شكايت درد ته دندان هنگام غذا‌خوردن مجددا به دندانپزشك مراجعه مي‌كند يا اينكه دندان اصلا آبسه مي‌كند.

• بد نيست به مراحل روت‌كانال اشاره كنيد.

ابتدا دندان راديوگرافي مي‌شود و اين كار به اين خاطر است كه ما مي‌خواهيم طول كانال را پر كنيم چون اگر ريشه، كوتاه پر شود يا مواد پر‌كننده داخل استخوان بروند، بيمار دچار مشكل مي‌شود. در مرحله بعد هم ما بايد كانال دندان را از هر نوع مواد زائد و ميكروبي تخليه كرده و با مواد مناسب‌ پر كنيم.

• بيمار مي‌تواند براي انجام روكش به پزشكي غيراز پزشك خود كه عمل روت‌كانال را انجام داده مراجعه كند؟

بله ولي حتي اگر بيمار به پزشك ديگري براي روكش به غيراز پزشك خود مراجعه كند، آن پزشك ملزم است از دندان حتما عكس بگيرد، از روت‌كانال صحيح آن مطمئن شود و بعد دندان را روكش كند؛ چون اگر روت‌كانال درست انجام نشده باشد، دندان بايد مجددا عصب‌كشي و بعد روكش شود.

• يك سري از مردم هم از نوع روكش خود ناراضي‌اند.

بله درست است، چون روكش ممكن است بلند يا كوتاه باشد يا شكسته شود؛ اما به هر حال خود فريم يا آلياژ آن آسيب نمي‌بيند. چون ما بايد قبل از روكش، دندان را تراش دهيم، اين تراش اگر درست نباشد، بعدها با نشت بزاق و مواد ميكروبي زير روكش دندان دچار پوسيدگي مي‌شود با اين تفاوت كه دندان ديگر عصب‌كشي شده است و بيمار هيچ دردي را احساس نمي‌كند؛ پس زماني به‌خودش مي‌آيد كه دندان تماما از بين رفته و ممكن است ديگر نتوانيم كاري براي آن انجام دهيم.

• روكش حتي اگر درست هم انجام شود چقدر دوام دارد؟

مسلما ما نمي‌توانيم كاري براي بيمار ارائه دهيم كه دندان ترسيم‌شده بهتر از دندان اوليه خودش باشد. البته اين امر هم بستگي به همكاري بيمار و رعايت بهداشت دهان و دندانش دارد كه در اين صورت مي‌تواند ساليان سال دندان روكش‌شده را سالم نگه دارد ولي هميشه امكان آسيب مجدد دندان وجود دارد.
روکش چیست ؟
روكش كلاهكي است شبيه به دندان كه روي دندان‌هاي به‌شدت تخريب‌شده يا پوسيده قرار مي‌گيرد. روكش‌ها به دلايل گوناگوني روي دندان‌ها قرار داده مي‌شوند اما مهم‌ترين دليل، پوسيدگي‌هاي بسيار وسيع يا شكستگي‌هاي بزرگي در دندان است كه مواد پركننده دندان قادر به جايگزيني و ترميم آن نيستند و يا دندان درصورت ترميم با مواد معمول ترميمي، قدرت كافي را باز نخواهد يافت. همچنين روكش‌ها روي دندان‌هاي ترك‌خورده يا شكسته قرار مي‌گيرند. از كاربردهاي ديگر روكش‌ها، استفاده از آنها به ‌منظور زيبايي است. روكش‌ها براي اصلاح بدشكلي‌هايي دندان يا دندان‌هايي كه به‌شدت تغيير رنگ يافته‌اند استفاده مي‌شوند.
روكش‌ها مي‌توانند از جنس فلز (طلا، نيكل، كروم)، سراميك و يا تركيبي از فلز و سراميك (چيني) باشند. روكش‌هاي تمام فلز خصوصيات فيزيكي و قدرت بيشتري دارند اما از ديدگاه زيبايي، روكش‌هاي چيني مناسب‌ترند. اگر روكش‌ها مناسب و براساس اصول علمي ساخته شوند، لااقل 7سال عمر مي‌كنند و عمر بعضي از آنها بسيار بيشتر خواهد بود.اغلب دندان‌هايي كه به‌علت پوسيدگي‌هاي وسيع نياز به درمان ريشه پيدا مي‌كنند، پس از درمان ريشه و برداشت پوسيدگي‌ها، نسج زيادي از دست مي‌دهند و نيازمند نوعي حمايت داخل ريشه‌اي هستند. دندانپزشك براي اين‌گونه دندان‌ها ابتدا ميله‌اي را داخل ريشه دندان جاسازي مي‌كند و سپس با بازسازي تاج و دندان، دندان را براي دريافت روكش آماده مي‌كند.
در اين مرحله، از دندان قالبي گرفته مي‌شود. اين قالب به لابراتوار دندانپزشكي (محلي كه پروتزهاي دنداني ساخته مي‌شود) ارسال مي‌شود تا روكش ساخته شود.
در جلسه بعدي روكش در دهان بيمار امتحان مي‌شود و درصورت مناسب‌بودن، به دندان چسبانده مي‌شود.
اما اگر به‌تازگي روكشي دريافت كرده‌ايد و احساس مي‌كنيد براي دندان شما بلند است، حتما به دندانپزشك مراجعه كنيد تا آن را اصلاح كند؛ در غيراين صورت به مفصل فكي شما فشار وارد خواهد شد.روكش‌هايي كه از دو لايه فلز و چيني ساخته شده باشند (لايه زيرين از فلز و پوشش رويي از چيني) ممكن است در كنار لثه حلقه سياه‌رنگي ايجاد كنند كه به‌علت لايه فلزي زير روكش است و اين امري طبيعي است.
روكش دندان نه‌تنها به‌عنوان محافظي براي حفظ دندان از پوسيدگي يا بيماري‌هاي لثه عمل نمي‌كند بلكه يك دندان روكش‌شده نياز به بهداشت و مراقبت منظم و خاص دارد. اگر احساس كرديد روكش دندان شما لق شده، ممكن است نياز به معاينه دندانپزشك و درمان داشته باشد؛ در اين صورت حتما براي اصلاح وضعيت روكش خود به دندانپزشك مراجعه كنيد تا از تخريب دندان زير روكش خود پيشگيري كنيد.

سلام -خسته نباشید-من هراز گاهی شبها در خواب دهنم پر از شیرینی میشود واز شیرین بودن دهنم از خواب بیدار میشم دهنم را با اب میشویم اما این شیرینی تا مدتی از روز گذشته هم احساس میشود به این صورت که بزاق موجود در دهنم شیرین میشود لطفا علت ان را برام بگویید؟

حتما شما هم این روزها زیاد شنیده اید که بعضی ها می گویند: من پیش دندانپزشکم رفتم و او با اشعه یا لیزر دندان هایم را پر کرد، به طوری که اصلا معلوم نیست پر شده است.

پر کردن دندان یا همان ترمیم دندان، به معنی برداشتن و تراش دادن پوسیدگی های دندان و جایگزین کردن آن با مواد ترمیمی است. این ماده ترمیمی تا مدت های طولانی فقط آمالگام(همان پر کردگی های سیاه رنگ یا نقره ای رنگ قدیمی) بود. اما در سال های اخیر با پیشرفت علم، مواد دندانی همرنگ دندان یا همان کامپوزیت ها به عرصه دندانپزشکی ترمیمی وارد شده اند. این ترمیم های همرنگ دندان به دلیل زیبایی که دارند، برای ترمیم دندان های جلویی مفید هستند.

کامپوزیت هایی که اکنون مورد استفاده قرار می گیرند در ابتدا به شکل خمیر هستند و کامپوزیت نوری نامیده می شوند ، زیرا در حضور نور شروع به سفت شدن می کنند. این کامپوزیت ها مخلوطی از مواد به نام مونومر هستند که این مونومرها در حضور نور سفت شده و تبدیل به ماده ای سخت به نام پلیمر می شوند.

همانطور که گفته شد، این کامپوزیت ها به شکل خمیر هستند که دندانپزشک می تواند آنها را به راحتی در حفره تراش داده شده روی دندان قرار دهد و آنرا به شکل دلخواه شکل دهد.سپس با استفاده از نور آنرا پلیمریزه و به حالت سفت و سخت در می آورد.

نوری که امروزه برای سخت شدن کامپوزیت ها استفاده می شود، طیف آبی نور مرئی است. پس برخلاف آنکه عده ای به اشتباه آنرا لیزر یا اشعه ماورای بنفش می نامند، این نور همان نور مرئی است.

این نور قدرت نفوذ به حدود 2 میلیمتر از کامپوزیت را داراست. پس دندانپزشک باید لایه به لایه کامپوزیت را روی دندان بگذارد و هر بار حدود 20 تا 30 ثانیه نور آبی را بتاباند تا هر لایه سفت شود و بعد لایه بعدی را بگذارد. اگر کامپوزیت نور کافی دریافت نکند ،ماده به خوبی سفت نمی شود و احتمال شکستگی در ترمیم و همچنین رنگ پذیری و تغییر رنگ آن در آینده وجود دارد.

بعد از سفت شدن کامپوزیت، دندانپزشک با استفاده از وسایل و برس های مخصوص، سطح آنرا پولیش می کند تا زیبا و براق شود. از آنجا که رنگ های گوناگونی از کامپوزیت وجود دارد، دندانپزشک رنگی را انتخاب می کند که بیشترین شباهت را به رنگ دندان اولیه داشته باشد.

از دیگر مزایای کامپوزیت، علاوه بر زیبایی، این است که این ماده با استفاده از تمهیداتی که توسط دندانپزشک به کار بسته می شود قابلیت چسبیدن به نسج دندان را دارد، همین امر باعث می شود تا نیاز نباشد که دندانپزشک تراش زیادی به دندان بدهد.(بر خلاف آمالگام که نیاز به تراش نسج بیشتری از دندان دارد تا ترمیم از دندان جدا نشود.)بنابراین با استفاده از کامپوزیت ها می توان بافت بیشتری از دندان را حفظ کرد.

از کامپوزیت علاوه بر ترمیم پوسیدگیها، در ترمیم شکستگی لبه دندان های جلویی، در بستن فاصله های بین دندانی، در تصحیح کردن شکل دندان های بد فرم، و در ارتودنسی برای چسباندن سیم های ارتودنسی ثابت، استفاده می شود.

مساله ای که طی کار کردن با کامپوزیت مهم است، این است که دندان مورد نظر و محیط اطراف آن باید تا جایی که امکان دارد خشک باشد، تا حداکثر چسبندگی کامپوزیت با دندان فراهم شود. دندانپزشک این کار را با استفاده از پنبه و ساکشن های قوی انجام میدهد و بیمار نیز باید در این مرحله همکاری لازم را با دندانپزشک انجام دهد.

کامپوزیت ها را عموما در دندان های جلویی به کار می برند، چرا که مساله زیبایی در این دندان ها بسیار مطرح است.این مواد در صورت کاربرد در دندان های خلفی، دچار سایش می شوند و از بین می روند، بنابراین در ترمیم دندان های خلفی کمتر مورد استفاده قرار می گیرند.

البته امروزه کامپوزیت های جدیدی به بازار آمده اند که از استحکام بیشتری برخوردارند و می توان برای پر کردن دندان های خلفی هم از آنها استفاده کرد. البته باز هم استحکام آمالگام را ندارند اما زیبا هستند.

و نکته آخر اینکه ترمیم های کامپوزیتی باید هر ساله توسط دندانپزشک چک شوند، تا در صورت به وجود آمدن هرگونه نقص در ترمیم ، دندان مجددا ترمیم شود، تا دندان دچار پوسیدگی های ثانویه نگردد

استفاده از مسواک و خمیر دندان:
هدف اصلی از مسواک کردن، پاک کردن پلاک میکروبی از روی دندانها و لثه می باشد. درست مسواک کردن وقتی است که تمام سطوح دندانها و لثه بخوبی مسواک زده شود. بنابراین بهتر است مسواک کردن در فرصت مناسب و با زمان کافی و توأم با آرامش صورت پذیرد، چرا که کیفیت مسواک کردن (مسواک زدن صحیح) بهتر از تعداد دفعات آن اهمیت بیشتری دارد.
البته ایده‌آل آن است که بعد از هر بار مصرف مواد غذایی یا مواد قندی، دندانهایمان را مسواک کنیم؛ ولی اگر نشد، در دو زمان مسواک کردن دندانها حتماً باید صورت گیرد
.
۱٫ شب قبل از خواب: به دلیل اینکه در زمان خواب، جریان بزاق و حرکات زبان و گونه جهت تمیزکردن محیط دهان کاهش می‌یابد و دندانها مستعد پوسیدگی می‌شوند.
۲٫ صبح بعد از صبحانه
 انتخاب یک مسواک خوب:
شرایط یک مسواک خوب :
• جنس : موهای مسواک از جنس نایلون نرم و سر موهای آن گرد باشد.
• کیفیت : موهای مسواک منظم و مرتب باشد. معمولاً نمی‌توان بیش از ۳ الی ۴ ماه از یک مسواک استفاده نمود. چون موهای آن خمیده و نامنظم می‌شود یا رنگ موهای آن تغییر می‌کند که در اینصورت حتماً مسواک را باید تعویض نمود
• اندازه مسواک: مسواک کودکان،کوچکتر از بزرگسالان است. همچنین اندازه دسته آن برای کودکان باید بگونه ای باشد که بخوبی در دستهای کوچک کودکان قرار بگیرد و هنگام استفاده در دست آنها نلغزد.
• شکل مسواک : ترجیحاً دسته مسواک مستقیم باشد و خمیدگی بیش از حد نداشته باشد؛ چرا که مسواکهایی که دارای دسته مستقیم هستند، قدرت پاک کنندگی بالاتری دارند
نکته: مسواک جزء وسایل شخصی می‌باشد و هیچکس نباید از مسواک دیگری استفاده نماید.
 خمیر دندان:
امروزه اکثر خمیر دندانها حاوی فلوراید هستند که سبب مقاومتر شدن دندان در برابر پوسیدگی می‌‌شود. خمیر دندانها دارای موادی هستند که به از بین بردن پلاک ، رنگدانه و کنترل رسوب کمک می‌کنند و نیز دارای خاصیت ضد پوسیدگی، ضد حساسیت ، خوشبو و خوش طعم کننده دهان میباشند.
نکات مهم:
• لازم است مسواک کردن حتماً با خمیر دندان انجام شود ولی در صورت عدم دسترسی به خمیر دندان با آب خالی هم می‌توان مسواک نمود. استفاده از نمک خشک، جوش شیرین یا سایر پودرها جهت مسواک کردن درست نیست، زیرا سبب ساییدگی مینای دندان و خراشیده شدن لثه می‌گردد. استفاده از آب نمک رقیق (نصف قاشق چایخوری در یک لیوان آب جوشیده سرد) بصورت دهانشویه جهت ضدعفونی کردن محیط دهان، کمک کننده است.
• حداقل زمان برای مسواک زدن ۴ دقیقه می‌باشد(شکل ۴-۴)
• زمانهای مناسب برای مسواک زدن: صبح‌ها( بعد از صبحانه)، ظهرها (بعد از ناهار)، شبها (قبل از خواب).
 روش درست مسواک کردن چیست؟
ابتدا دهان را با آب بشوئید ، سپس به اندازه یک نخود خمیر دندان روی مسواک قرار داده و خمیر دندان را به داخل موهای مسواک فرو کنید
دندانهای بالا و پایین باید جداگانه مسواک شود. مسواک کردن از قسمت عقب یک سمت دهان شروع می‌شود و به ترتیب کلیه سطوح خارجی، داخلی و جونده کلیه دندانها مسواک زده میشود
هنگام مسواک کردن باید موهای مسواک با زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندان در محل اتصال لثه و دندان قرار گیرد
بعد از قرار دادن مسواک روی دندان و لثه، ابتدا حرکت لرزشی (حرکات سریع و کوتاه) در محل باید صورت بگیرد و سپس با حرکت مچ دست، موهای مسواک روی سطح دندان از سمت لثه به طرف سطوح جونده چرخانده شود (شکل ۸-۴). این حرکت حدود ۱۵ تا ۲۰ بار برای هر دندان باید انجام گیرد
تمیز کردن سطوح داخلی دندانها هم مانند مسواک کردن سطوح خارجی آن صورت می گیرد ولی برای سطوح داخلی دندانهای جلو، مسواک را باید به صورت عمود بر روی سطح داخلی دندانها قرار داد و با حرکات بالا و پایین این سطوح را تمیز کرد
برای مسواک کردن سطح جونده، موهای مسواک را در تماس با سطوح جونده قرار داده و کمی فشار دهید تا موهای مسواک به خوبی به داخل شیارهای سطح جونده وارد شود. سپس چند بار مسواک را به جلو و عقب بکشید تا بخوبی تمیز شود
چون خرده‌های مواد غذایی و میکروبها روی سطح زبان جمع می‌شوند، بهتر است هر چند روز یکبار روی زبان را هم با مسواک تمیز نمود. برای اینکار مسواک در عقب زبان قرار می‌گیرد و به طرف جلو کشیده می‌شود. تمیزکردن زبان نقش مهمی در از بین بردن بوی بد دهان دارد. پس از مسواک کردن دندانها و زبان باید دهان چندین بار با آب شسته شود. وقتی مسواک کردن دندانها تمام شد، مسواک را خوب بشوئید و در جایی دور از آلودگی نگهداری کنید. توجه کنید که هیچگاه مسواک خیس را در جعبه سر بسته نگذارید؛ چون رطوبت هوای داخل جعبه زیاد شده و رشد میکروبها را تسریع می‌کند
 استفاده از نخ دندان:
سطوح بین دندانی به هیچ وجه با استفاده از مسواک تمیز نمی‌شوند و تنها با استفاده از نخ دندان می‌توان این سطوح را تمیز کرد. نخ دندان، نخ ابریشمی مخصوصی است که باید آن را از داروخانه تهیه نمود. برای استفاده درست از نخ دندان باید:
• قبل از استفاده دستها را با آب و صابون خوب بشوئید.
• حدود ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر از نخ دندان را ببرید و دو طرف نخی را که بریده‌اید در هر دو دست به دور انگشت وسط بپیچید
جهت نخ کشیدن دندانها، حداقل ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر نخ جدا کنید.
• سه انگشت آخر را ببندید و دو دست را از هم دورکنید تا نخ محکم کشیده شود. به این ترتیب انگشت نشانه و شست هر دست آزاد می‌ماند
با بستن سه انگشت آخر، انگشت نشانه و شست دو دست آزاد مانده و قدرت مانور بالایی به شما می‌دهد.
• قطعه ای از نخ به طول ۲ تا ۵/۲ سانتی‌متر را بین انگشتان شست و اشاره دستها نگهدارید
طول نخی که بین انگشتان دست آزاد باقی می‌ماند، کافی است ۲ تا ۵/۲ سانتیمتر طول داشته باشد.
• برای واردکردن نخ بین دندانهای فک پایین از دو انگشت اشاره و بین دندانهای فک بالا از دو انگشت شست یا یک شست و یک انگشت اشاره استفاده کنید.
• نخ را با حرکتی شبیه اره کشیدن به آرامی به فضای بین دندانها واردکنید مراقب باشید فشار نخ، لثه را زخمی نکند
مرحله بعد این است که نخ به آرامی با حرکتی شبیه اره کشیدن به فضای بین دندانها وارد شود
• پس از اینکه نخ را وارد فضای بین دندانی کردید ابتدا نخ را به سطح کناری دندان جلویی تکیه داده و با ملایمت به زیر لبه لثه برده و آن را به دیواره دندان چسبانده و چند بار به طرف بالا و پائین حرکت دهید . به آرامی این عمل را انجام دهید تا به لثه مجاور دندان آسیب نرسانید.
نخ را به کناره یکی از دندانها تکیه داده و به زیر لبه لثه ببرید و سپس به دیواره دندان کناری بچسبانید و چند بار به طرف بالا و پایین حرکت دهید. مواظب باشید فشاری به لثه توسط نخ وارد نشود
• سپس قسمت تمیز نخ را در همان محل به سطح کناری دندان پشتی بچسبانید و همین کار را تکرار کنید. بعد از آن نخ را از لای دندانها خارج کنید. آن قسمت از نخ را که برای این دندانها استفاده کرده‌اید جابجا کنید و نخ کشیدن دندان بعدی را شروع کنید. این کار را برای تمام سطوح بین دندانها تکرارکنید.
توجه کنید که:
• پشت آخرین دندان هر فک را نیز مثل دندانهای دیگر نخ بکشید.
• استفاده از نخ دندان برای کودک باید به کمک والدینی که آموزش دیده باشند، انجام پذیرد. پس از اینکه کودک مهارت کافی را بدست آورد، بهتر است تا مدتی با نظارت والدین این کار را انجام دهد.
• بهتر است روزی دو بار (شبها قبل از خواب و صبحها بعد از صبحانه) از نخ دندان و مسواک استفاده کنید. در غیر اینصورت حداقل شبها قبل از خواب ابتدا از نخ دندان استفاده کرده، سپس دندانها را مسواک کنید.
• اگر هنگام مسواک زدن و نخ کشیدن دندانها، درد و خونریزی وجود داشت، جای نگرانی نیست. در اکثر مواقع با ادامه اینکار و برطرف شدن التهاب لثه درد و خونریزی هم از بین می رود. اگر پس از یک هفته علائم برطرف نشد حتماً بیمار را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهید.
نکته مهم: به جای نخ دندان برای تمیز کردن سطوح بین دندانها از هیچ نوع نخ دیگر یا وسایل سخت و نوک‌تیز مثل سنجاق و چوب کبریت استفاده نکنید. در ضمن توجه داشته باشید که خلال دندان وسیله ایست که به آسانی به لثه آسیب می‌رساند و استفاده از آن توصیه نمی‌شود.

بیماریهای حفره دهانی می توانند بر عملکرد مغز تاثیر منفی داشته باشد .


نتایج تحقیقات پژوهشگران آمریکایی نشان می دهد که برای رفع برخی از مشکلات فراموشی ،شناختی و حافظه ای در بزرگسالان، مراجعه به دندانپزشک می تواند بسیار مفید باشد.

به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از رویترز ، محققان کالج پزشکی و جراحی کلمبیا در نیویورک کشف کردند که بیماریهای حفره دهانی می توانند بر روی عملکرد مغز از طریق مکانزیم‌های مختلفی مثل التهاب های بدن و فاکتور خطر کاهش توانایی ذهنی اثرات مخربی برجای بگذارد.
نتایج این تحقیقات همچنین نشان می دهد که بین یک عفونت دهانی و بیماریهای قلبی، سکته مغزی و بیماری آلزایمر ارتباط وجود دارد.
این محققان با مطالعه بر روی بزرگسالان ۶۰ سال به بالا کشف کردند افرادی که سطوح بالای باکتریها و قارچهای مرتبط با بیماریهای دهانی را نشان می دهند سه برابر بیش از سایرین با خطر بروز مشکل در یادآوری یک جمله سه کلمه ای پس از یک دوره زمانی مشخص مواجهند.
به گفته این محققان، بزرگسالان متاثر از بیماریهای دهان دو برابر بیش از دیگران در تست اندازه گیری حافظه مردود شدند.
این محققان در بخشی از یک نظر سنجی ملی بیش از ۲ هزار و ۳۵۰ نفر را مورد بررسی قرار دادند.
نتایج این تحقیقات نشان داد که ۷/۵ درصد از این بزرگسالان نتوانستند برخی از تستهای حافظه را تکمیل کنند در حالیکه ۵/۶ درصد از آنها در به یادآوری جملات دچار مشکل بودند و ۱/۲۲ درصد نیز مشکلات جدی در انجام عملیات تفریق داشتند.در افرادی که مشکلات بیشتری در حل تستهای حافظه داشتند بیماریهای دهان و دندان بیشتری مشاهده شد.

پوسیدگی دندان
 تعریف پوسیدگی:
پس از خوردن غذا چنانچه بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، لایه ای میکروبی بر روی سطوح دندانها تشکیل می‌شود که با گذشت زمان میکروبهای موجود در این لایه مواد قندی را به اسید تبدیل می‌کنند. این اسید، مینای دندان را بمرور حل کرده و پوسیدگی ایجاد می شود.
 عوامل پوسیدگی زا:
این عوامل عبارتند از:
عدم رعایت صحیح و به موقع بهداشت دهان و دندان: (عدم استفاده از مسواک و نخ دندان): چنانچه پس از مصرف مواد غذایی سطح دندانها تمیز نگردد، میکروبهای داخل دهان به همراه خرده‌های مواد غذایی و مواد قندی ، لایه‌ای را روی دندانها تشکیل می‌دهند که پلاک میکروبی نامیده می‌شود (شکل ۲-۳). این پلاک لایه‌ای نرم، بی‌رنگ و چسبنده است که به تنهایی با آب شسته نشده و برای پاک کردن آن از سطوح دندانها باید ابتدا از نخ دندان استفاده کرده و سپس دندانها را به دقت مسواک بزنیم.
پس از خوردن غذا و رسیدن مواد قندی به میکروبهای پلاک میکروبی، حدوداً ۲ تا ۵ دقیقه بعد، اسید تولید می‌شود که در طی ۱۰ دقیقه میزان این اسید به حداکثر مقدار می رسد و تا حدود یک ساعت، محیط دهان در حالت اسیدی باقی می‌ماند تا به حالت عادی برگردد. به همین علت بسیار تأکید می‌شود که در صورت همراه نداشتن مسواک، حداقل دهان خود را پس از مصرف مواد غذایی با آب شستشو دهید.
مصرف نا مناسب مواد قندی: (در مبحث تغذیه مناسب این عنوان کاملاً توضیح داده خواهد شد)
مقاومت شخص و دندان: کمبود مقاومت شخص و دندان می‌تواند به یکی از سه علل ارثی، مادرزادی و یا اکتسابی باشد و به راههای مختلف که در فصل ۴ به آنها اشاره خواهد شد، می‌توان مقاومت دندان را بالا برد.
 محلهای شایع پوسیدگی:
محلهای شایع تجمع پلاک میکروبی بر سطح دندانها، مکانهای شایع پوسیدگی در دندانها می باشند که شامل سه ناحیه زیر است:
• شیارهای سطح جونده: در سنین اولیه رویش دندانهای آسیای دائمی که دارای شیارهای عمیق می‌باشند، به دلیل تجمع مواد غذایی در بین شیارها، احتمال ایجاد پوسیدگی خیلی زیاد می باشد.
• سطوح بین دندانی: بعلت عدم دسترسی موهای مسواک به این منطقه و عدم استفاده از نخ دندان، میزان تجمع مواد غذایی و در نهایت احتمال پوسیدگی در این سطوح بالاست. لازم به ذکر است که این مناطق را تنها با استفاده از نخ دندان می‌توان تمیز کرد.
• طوق دندان یا نا حیه اتصال لثه با دندان: معمولاً میکروبها در ناحیه طوق دندان تجمع می‌یابند. بنابراین اگر در هنگام مسواک کردن، دقت کافی برای تمیز کردن این ناحیه صورت نگیرد، پوسیدگی طوق دندان ایجاد می‌گردد، تجمع میکروبها در این ناحیه باعث بروز بیماریهای لثه هم می شود.
 علائم پوسیدگی دندان:
پوسیدگی دندان با علائمی همراه است که در زیر آورده شده اند:
• تغییر رنگ مینای دندان به قهوه‌ای یا سیاه.
• سوراخ شدن دندان.
• بوی بد دهان.
• حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام خوردن غذاهای سرد، ترش یا شیرین که بسته به شدت پوسیدگی متفاوت است.
• حساس بودن یا درد گرفتن دندان هنگام فشار دندانها روی هم یا هنگام غذا خوردن.
• پوسیدگی بین دندانی می‌تواند باعث گیر کردن مواد غذایی بین دندانها و یا پاره شدن نخ دندان هنگام استفاده بشود.
 مراحل پیشرفت پوسیدگی:
پوسیدگی یک روند تدریجی است که برای ایجاد آن، زمان زیادی لازم است. مراحل ایجاد پوسیدگی، به شرح زیر است:
• شروع پوسیدگی از مینای دندان می باشد که معمولاً با یک تغییر رنگ همراه است (قهوه‌ای یا سیاه رنگ).
• با ادامه پوسیدگی به لایه زیرین (داخل عاج) دندان حساس به سرما، گرما و شیرینی می شود و حتی گاهی در دندان، دردهای کوتاه مدت و گذرا و شدید ایجاد می‌شود.
• در نهایت پوسیدگی به مغز دندان می‌رسد. این حالت، معمولاً با دردهای شدید شبانه ، مداوم و خود بخودی همراه می باشد و در صورت عدم درمان، در انتهای ریشه دندان عفونت ایجاد می شود که می‌تواند با ایجاد تورم بر روی لثه و یا گاه تورم در صورت همراه باشد (آبسه دندانی)
گاهی ممکن است که بدنبال درد شدید دندانی، به طور ناگهانی این درد ساکت شود که نشانه مرگ کامل مغز دندان است. چنین دندانی بعنوان کانون عفونی برای بدن محسوب می‌شود که هر لحظه ممکن است باعث بروز مجدد عفونت شدید، تورم و آبسه حاد گردد.
نحوه برخورد با بیماران مبتلا به درد دندانی :
• در صورتیکه بیمار با درد مراجعه کرد، قبل از ارجاع بیمار، جهت تسکین بیمار طبق جدول دارویی به وی قرص مسکن بدهید.
• حتماً به بیمار توصیه نمائید که قرص مسکن را با آب میل کند و از استفاده موضعی آن بر روی لثه یا دندان در محل درد خودداری نماید، زیرا به بافتهای دهان صدمه شدیدی خواهد زد.
• بیمار را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع دهید

نکته بهداشتی روز: علت دندان‌درد


آموزش- همشهری آنلاین:
اگر دندان‌تان را برای مدتی طولانی دچار دردی زق‌زق‌کننده است، یا هنگامی که چیزی را گاز می‌زنید دچار دردی تیرکشنده می‌شوید، ممکن است مشکلی در دندان‌های‌تان یا بیماریی جدی‌تر داشته باشید.
دندان‌درد ممکن است ناشی از این عوامل باشد:

پوسیدگی دندان و یا ایجاد حفره در دندان.
آبسه دندان.
سینوزیت.
عفونت گوش.
آسیب دیدن دهان یا فک.
حمله قلبی، ممکن است با درد در گردن یا فک همراه باشد.

حفظ دندانها
فلوراید روند پوسیدگی دندان را متوقف می‌کند و همچنین پوسیدگی‌هایی را که در مراحل اولیه و ابتدایی خود هستند، ترمیم می‌کند
" خانم دکتر! من دندان‌هایم را همیشه مسواک می‌زنم ولی باز هم دندان‌هایم همیشه پوسیده است. نمی‌دانم واقعا باید چه کار کنم؟..." این حرفی است که بسیاری از بیماران به دندانپزشک‌شان می‌گویند ولی واقعا مشکل کار از کجاست؟ چرا دندان‌های بسیاری از افراد نسبت به پوسیدگی بسیار مستعد است؟

1. آدامس‌ فلوراید دار
اگر شما بخواهید از پوسیدگی دندان‌های‌تان پیشگیری کنید، آدامس‌ها به شما کمک می‌کنند. آدامس‌هایی در بازار وجود دارند که حاوی " فلوراید " هستند. فلوراید را اغلب به آب آشامیدنی شهر‌ها، نمک، شیر و شکر می‌افزایند.
فلوراید روند پوسیدگی دندان را متوقف می‌کند و همچنین پوسیدگی‌هایی را که در مراحل اولیه و ابتدایی خود هستند، ترمیم می‌کند. امروزه به " آدامس‌های بدون قند " فلوراید افزوده‌اند. وقتی شما این آدامس‌ها را در دهان می‌گذارید و می‌جوید، فلوراید از آدامس آزاد شده و در سطح مینای دندان شما می‌نشیند و به تدریج جذب ساختار دندان شده و مینای دندان‌تان را مقاوم می‌کند.
منظور از " آدامس بدون قند " این نیست که این آدامس‌ها شیرین نیستند؛ بلکه برعکس، حتی ممکن است از آدامس‌های معمولی هم شیرین‌تر باشند!
تنها تفاوت این آدامس‌ها با آدامس‌های معمولی در این است که شیرین‌کننده‌های مصنوعی که به " قند‌های تخمیر نشدنی " معروف‌اند، در آنها استفاده شده است: اریتریول، ایزومالت، سوربیتول، زایلیتول و مانیتول از جمله این قند‌های تخمیرنشدنی هستند. این شیرین‌کننده‌ها ( قند‌های تخمیرنشدنی ) در نوشابه‌های رژیمی هم استفاده می‌شوند.
اگر آدامس دارای قند معمولی باشد، قند در اختیار باکتری‌های پوسیدگی‌زای دندان قرار گرفته و این باکتری‌ها با تولید اسید، باعث معدنی‌زدایی و در اصطلاح پوسیدگی دندان‌ها می‌شوند، ولی قند‌های تخمیر نشدنی نمی‌توانند به وسیله باکتری‌های پوسیدگی ‌زا تجزیه شوند و از آنها اسیدی حاصل نمی‌شود و در نتیجه باعث پوسیدگی دندان نمی‌شوند. به همین دلیل است که دندانپزشکان جدیدا در کنار مسواک و خمیر دندان، " آدامس‌های بدون قند و فلورایددار" را به بیماران‌شان توصیه می‌کنند.


2. ژل فلورایددار
در مطب‌های دندانپزشکی ژل‌های خاصی به نام ژل فلوراید وجود دارد. ثابت شده است که کاربرد موضعی فلوراید به خصوص توسط دندانپزشک، باعث کاهش میزان پوسیدگی به خصوص در کودکان می‌شود.
در نتیجه کاربرد موضعی فلوراید برای کودکان و نوجوانان در مطب‌های دندانپزشکی اکیداً توصیه می‌شود. دندانپزشک بعد از تعیین میزان استعداد ابتلای بیمار به پوسیدگی و احیاناً انجام درمان‌های لازم اولیه مثل حذف پوسیدگی‌ها، درمان با فلوراید را انجام می‌دهد.
در این نوع از استفاده از فلوراید دندانپزشک شما ابتدا سعی می‌کند که پوسیدگی‌های دندان‌های شما را درمان کند، سپس از دهان شما قالب‌گیری کرده و قاشقک‌های مخصوصی برای درمان دندان‌های‌تان با فلوراید آماده می‌کند.
گاهی هم این قاشقک‌ها به صورت آماده در مطب وجود دارند، سپس ژل فلوراید در این قاشقک‌ها گذاشته شده و روی دندان‌های شما قرار داده می‌شود و چند دقیقه می‌ماند. در این مدت نباید بزاق به دندان‌های‌تان برسد، سپس ژل از روی دندان‌های‌تان پاک می‌شود.
لازم است شما تا چند ساعت پس از این درمان از خوردن و آشامیدن خودداری کنید تا فلوراید جذب دندان‌های‌تان شود. دندانپزشکان می‌گویند بهتر است شما هر سال این درمان را انجام دهید تا با این روش فلوراید کافی به دندان‌های‌تان برسد.
این روش به خصوص به کودکان و نوجوانان توصیه می‌شود تا دندان‌های‌شان از همان ابتدا مقاوم شود و در برابر پوسیدگی در امان باشد. دقت کنید که این روش و این ژل‌ها باید حتما در مطب و زیر نظر دندانپزشک انجام شود تا از بلعیدن کنترل نشده مقدار زیاد فلوراید توسط کودک پیشگیری شود.


3. خمیردندان فلورایددار
استفاده از خمیردندان در هنگام مسواک زدن فواید متعددی دارد. اما اصلی‌ترین و مهم‌ترین فایده خمیردندان، اثر آن در پیشگیری از پوسیدگی دندان‌هاست که به علت وجود ماده فلوراید در خمیر دندان‌هاست.
تقریبا همه خمیردندان‌های داخلی و اکثر خمیردندان‌های خارجی فلورایددار هستند. اثر فلوراید خمیردندان در پیشگیری از پوسیدگی ثابت شده است و استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید اکیدا توصیه می‌شود.
استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید می‌تواند بر حسب میزان خطر پوسیدگی دندانی، از این پوسیدگی‌ها جلوگیری کند. همه خمیردندان‌ها دارای میزانی از فلوراید هستند اما میزان فلوراید همه انواع خمیردندان‌ها کافی نیست.
خمیردندان‌های مناسب از نظر میزان فلوراید دارای 1300ppm تا 1500ppm فلوراید هستند. طبق مطالعات انجام شده میزان اغلب خمیردندان‌های ایرانی حدود 1000ppm یا کمتر است. بنابراین به کارخانه‌های سازنده خمیردندان توصیه می‌شود که در برخی محصولات خود به صورت انتخابی میزان فلوراید را افزایش دهند.
نکته قابل توجه به خصوص در استفاده بچه‌ها از خمیر دندان این است که فلوراید اولا ماد‌ه‌ای سمی است و در صورتی که بیش از حد مجاز بلع شود، ممکن است به مسمومیت منجر شود و ثانیا، اگر میزان فلوراید دریافتی بیش از حد باشد، به ایجاد لکه‌های سفید روی دندان‌ها منجر می‌شود که به آن فلوروزیس می‌گویند.


4. دهان‌شویه‌ فلورایددار
در حال حاضر دهان‌ شویه‌های فلوراید دار ( مثل همان دهان‌شویه‌هایی که در مدارس استفاده می‌شوند ) در کنار ژل‌ها و خمیر دندان‌های فلورایددار و چند محصول دیگر در دسترس قرار دارند و باعث عملکرد موضعی فلوراید می‌شوند.
استفاده از دهان‌شویه‌های فلورایددار یکی از روش‌های موضعی استفاده از فلوراید است که هم‌اکنون نیز طرح همگانی استفاده از آن در مدارس کشور در حال اجراست. این طرح به صورت استفاده یک روز در هفته از دهان‌ شویه توسط دانش‌آموزان با نظارت مسوولان مدارس انجام می‌شود.
استفاده از هر گونه دهان‌شویه فلورایددار برای کودکان زیر 6 سال ممنوع است، مگر اینکه دندانپزشک تجویز کند. چون کودکان این دهان‌شویه را می‌بلعند و باعث مسمومیت آنها با این ماده می‌شود. اگر شما این دهان‌شویه را از داروخانه می‌خرید، هفته‌ای یک بار از آن استفاده کنید.


5. آب‌نبات‌ فلورایددار
این فوق‌العاده است که شما با مکیدن آب‌نبات بتوانید دندان‌های‌تان را در برابر پوسیدگی مقاوم کنید؛ چون تا به حال احتمالا فقط این را شنیده بودید که آب‌نبات‌ها و شکلات‌ها، دندان‌ها را پوسیده می‌کنند، ولی آب‌نبات‌های حاوی فلوراید درست اثر عکس دارند. این آب‌نبات‌ها حاوی شیرین‌کننده مصنوعی هستند و در عین حال با مکیدن‌شان فلوراید در دهان شما آزاد کرده و روی دندان‌های‌تان رسوب می‌کند.

يك دندانپزشك گفت: ميزان بالاي فلورايد در آب موجب تغيير رنگ و شكننده شدن دندانها مي‌شود.
دكتر پرديس مسنن مظفري در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا، با اشاره به اينكه عوامل ديگري از قبيل نژاد، مصرف دخانيات، افزايش سن و مصرف برخي از داروها در دوران كودكي نيز موجب تغيير رنگ دندان‌ها مي‌شود، افزود: شدت لكه‌هاي قهوه‌اي با افزايش مقدار فلورايد آب آشاميدني افزايش مي‌يابد.
وي ادامه داد: اين بيماري در واقع نوعي نقص در تشكيل ميناي دندان است كه به‌علت اختلال در كار سلولهاي آملوپلاست در خلال شكل‌گيري دندان‌ها ايجاد مي‌شود.
مسنن مظفري اظهار داشت: بالا رفتن ميزان فلورايد در آب آشاميدني، عمل آهكي شدن ميناي دندان‌ها را دچار اختلال مي‌كند و باعث تغيير رنگ دندانها به صورت خطي يا خالهاي قهوه‌اي مي‌شود.
وي با بيان اينكه مقدار يك pmm فلورايد در آب براي رشد ونمو، استحكام و جلوگيري از پوسيدگي دندان‌ها لازم است، تصريح كرد: در صورتي كه مقدار فلورايد در آب به بيش از دو تا چهار pmm برسد اثرات نامطلوبي را بر روي دندان‌ها خواهد گذاشت.
مسنن مظفري با ذكر اينكه استفاده از روش‌هاي سفيدكنندگي مي‌تواند اين مشكل را رفع كند، خاطرنشان كرد: به‌علت خاصيت سوزانندگي اين مواد بر روي لثه و دندانها، بهتر است تحت نظر مستقيم دندانپزشك استفاده شود.

چرا مسواک نزدن منجر به مرگ می‌شود؟

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دانشمندان طی پژوهش‌ جدید خود دلیل آن‌که چرا مسواک نزدن منجر به مرگ می‌شود را یافتند.

به گزارش شبکه ایران به نقل از تلگراف، باکتری دهان می‌تواند وارد جریان خون شده و منجر به تولید لخته‌هایی شود که بروز حملات قلبی را در پی دارد.
مدت‌ها بود که محققان نسبت به وجود ارتباط میان بهداشت دهانی پایین و افزایش حملات قلبی مشکوک بودند، اما تاکنون توانسته بودند دقیقا تعیین کنند که چرا مسواک نزدن منظم منجر به وقوع این عارضه می‌شود.
هم‌اکنون یکی از دانمشندان دانشگاه بریستول کشف کرده است که یک باکتری معمولی که عامل پوسیدگی دندان و بیماری لثه است می‌تواند وارد جریان گردش خون شده و به شکل‌گیری لخته‌های خونی کمک کند.
لخته‌هایی که در نتیجه این فرآیند شکل می‌گیرند، منجر به حملات قلبی و سکته می‌شوند، عارضه‌ای که تنها در کشور بریتانیا سالانه جان 200 هزار تن را می‌گیرد.
در اغلب اوقات، باکتری "استرپتوکوکوس" به دهان محدود می‌شود اما هنگامی که افراد به خون‌ریزی لثه دچار شوند، می‌تواند وارد جریان خون شود.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

هووارد جنکینسون، متخصص میکروب‌شناسی دهان در این‌باره می‌گوید: یک ملکول پروتئین به نام PadA که در سطح باکتری وجود دارد که می‌تواند فرآیند شکل‌گیری پلاکت‌های خونی را فعال کند.
وی می‌افزاید: ضروری است افراد بدانند برای به حداقل رساندن احتمال مشکلات قلبی علاوه بر کنترل رژیم غذایی، فشار خون، کلسترول و حفظ تناسب اندام باید بهداشت دهان و دندان خود را هم به خوبی حفظ کنند.
وی در ادامه خاطر نشان می‌کند: کشف این پروتئین کلیدی ابزار جدیدی است که با کمک آن می‌توان داروهایی را که با هدف جلوگیری از شکل‌گیری لخته توسط این باکتری تولید می‌شوند، مورد آزمایش قرار داد.