مبدا تاریخی رشد ناگهانی سیاهچاله ها و کهکشان ها کشف شد.
کهکشان های دوردست که احتمالا پرورش دهنده بزرگترین سیاهچاله های عالم اند توسط رصد خانه فضایی چاندرا ناسا کشف شدند .
برخورد های میان کهکشانی در جهان آغازین ممکن است باعث رشد سریع چنین سیاهچاله هایی شده باشد. یک تیم جهانی از دانشمند به سرپرستی دیوید الکساندر از دانشگاه کمبریج دریافته اند که کهکشان های جوان بسیار درخشان و سیاهچاله مرکزیشان در حدو 10 بیلیون سال پیش جهشی ناگهانی در رشد داشته اند این رشد ناگهانی سیاهچاله ها و کهکشان ها تنها در کهکشان های دوردستی که دارای فعال ترین سیاهچاله های جهان هستند مشاهده شده که ممکن است یکی از مراحل تولد کوازار (اخترنما ) باشد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این تصویر نمایانگر دو کهکشان جوان در حال برخورد است این برخورد باعث تغییر بزرگ در شکل ستاره ها و ایجاد منبع سوخت برای سیاهچاله های فوق پرجرم است. تصویر پایین –چپ که توسط رصدخانه فضایی چاندرا گرفته شده سیاهچاله های مرکزی دو کهکشان در حال برخورد را نشان میدهد .
کمبرند سیارکها در خارج از منظومه شمسی
تلسکوپ فضایی اسپیتزر یک کمبربند سیارکی را در فاصله 41 سال نوری از زمین رصد کرد .
این کمربند سیارکی جدید اولین کمربند سیارکی است که به دور ستاره ای با جرم تقریبا برابر خورشید میگردد ( قبل از این کشف تنها دو کمربند مشابه کشف شده بودند که به دور ستاره گان پرجرم تر از خورشید میگشتند)
این کمربند که به دور ستاره ای به نام HD69830 در فاصله 41 سال نوری از ما میگردد HD69830 جرمی تقریبا برابر با خورشید دارد. کمربند کشف شده چند تفاوت با کمربند سیارکهای ما در منظومه شمسی دارد کمربند سیارکهای منظومه شمسی در فاصله بین مریخ و مشتری قرار دارد در صورتی که کمربند سیارکی کشف شده فاصله ای کمتر از 0/7 واحد نجومی از ستاره خود دارد ( فاصله کمربند سیارکی جدید تا ستاره مادرش از فاصله سیاره زهره تا خورشید کمتر است ) کمربند کشف شده بسیار زخیم تر از کمربند سیارکی ماست به طوری که اگر کمربند سیارکی ما چنین ضخامتی داشت باعث روشن شدن غبار در نظومه شمسی میشد و نواری نورانی شبها در آسمان قابل رویت بود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
آخرین خبر از شاتل دیسکاوری: یک ترک بزرگ در مخزن خارجی سوخت پیدا شد
در پی لغو پرتاب شاتل دیسکاوری در بعدازظهر روز یک‌شنبه و به‌تعویق افتادن آن تا روز سه‌شنبه، مهندسان پرواز به بازرسی مجدد مخزن سوخت پرداختند و ترکی را در یکی از عایق‌های آن یافتند. این پوشش عایق نزدیک به بالاترین قلابی است که لوله 43 سانتی‌متری انتقال اکسیژن مایع را به مخزن متصل کرده است. برخی از مهندسان معتقدند این ترک باید تعمیر شود، اما مدیران برنامه پرتاب شاتل گفته‌اند راه‌حل‌های دیگری نیز وجود دارد
مهندسان هم‌چنین توانسته‌اند قطعه کوچکی از عایق کف‌آلود را روی سکوی متحرک پرتاب دیسکاوری پیدا کنند که احتمالا با این ترک مرتبط است. هنوز مشخص نیست چه عاملی این ترک را ایجاد کرده، اما قطعا اختلاف دمای شدید بین سوخت هیدروژن مایع و هوای بیرون بی‌تاثیر نبوده است. سخنگوی ناسا با تایید وجود این ترک افزوده است:« طول این ترک بین 10 تا 12 سانتی‌متر است، اما نمی‌دانم چطور کسی چنین ترک بزرگی را ندیده است. لوله انتقال اکسیژن مایع باید در جاهایی خم شود و در بعضی مناطق، بخشی از فلز به اجبار باید لخت بماند. اختلاف شدید دما در این مناطق می‌تواند خطرساز باشد».
تا زمان نگارش این خبر هنوز تصمیمی قطعی اعلام نشده است و مشخص نیست آیا این وجود این ترک، سومین پرتاب شاتل را که برای روز سه‌شنبه برنامه‌ریزی شده است، به‌تعویق خواهد انداخت یا خیر. پیش‌از این قرار بود شاتل دیسکاوری در روز شنبه به فضا پرتاب شود که به دلیل آب‌وهوای طوفانی، این پرواز دو بار به تعویق افتاد. قرار است دیسکاوری ساعت 14:38 روز سه‌شنبه 13 تیرماه (به وقت محلی) از مرکز فضایی کندی در فلوریدا رهسپار ایستگاه فضایی بین‌المللی شود
گودال کپلر از نگاه مدارگرد اروپایی
آزمایش تصویربرداری پیشرفته ماه، AMIE، مستقر در فضاپیمای اسمارت1، توانسته است تصاویر دقیقی از گودال کپلر تهیه کند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصاویر اسمارت1 از فاصله 1613 تا 1702 کیلومتری سطح ماه گرفته شده است و وضوح تصویر، 146 تا 154 متر در هر نقطه است. گودال کپلر، گودال برخوردی کوچک و جوانی است که بین اقیانوس طوفان‌ها و دریای جزیره‌ها (Mare Insularum) قرار گرفته است. این گودال با قطر 32 کیلومتر و ژرفای 2.6کیلومتر، از زمین با یک ابزار اپتیکی ساده نیز دیده می‌شود و همان‌طور که از اسمش برمی‌آید، به افتخار یوهانس کپلر (1571 – 1630)، منجم بزرگ آلمانی نام‌گذاری شده است
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصویری سه بعدی که گودال کپلر و نواحی اطراف آن را نشان می دهد.
گودال کپلر، ساختاری شعاعی را در خارج خود نشان میدهد که پس از ترکیب با ساختارهای شعاعی دیگر گودال‌ها، تا سیصد کیلومتر گسترده می‌شوند. دیواره خارجی شبیه به کثیرالاضلاع است، اما دیواره درونی ریزش کرده و فضای تخت ناهمواری را درون گودال ایجاد کرده است.این تصویر به کمک قابلیت پیگردی فضاپیمای اسمارت1 گرفته شده است. مهندسان اروپایی از این قابلیت برای ره‌گیری اهداف ثابت به هنگام عبور از فراز آنها استفاده می‌کنند، بدین شکل که فیلتر وضوح دوربین تصویربردار بر روی هدف ثابت می‌ماند
پیچ‌وتاب‌های اسرارآمیز ماه
اگر سطح ماه را با تلسکوپ دیده باشید، حتما عوارض پیچ‌خورده‌ای را روی سطح آبله‌گون قمر زمین دیده‌اید که شبیه به خامه روی قهوه است. این عوارض مسطح که لونارسویرل (پیچ‌وتاب‌های روی ماه) نام دارند، توده‌های غبار رنگ‌پریده‌ای هستند که در الگوهایی پیچ‌خورده روی سطح تاریک‌تر ماه پخش شده‌اند. جالب این‌جا است که میدان مغناطیسی این مناطق با محیط اطرافشان تفاوت دارد. برخی دانشمندان حدس زده‌اند که میدان مغناطیسی این نواحی از برنزه‌شدن خاک ماه بر اثر بادهای خورشیدی جلوگیری می‌کند و الگویی غیرعادی را پدید می‌آورد
ک فنجان قهوه داغ را تصور کنید که رنگ کاملا تیره‌ای دارد. حال یک قطره شیر روی آن بریزید و فنجان را آرام تکان دهید. قطره آرام آرام در مسیرهایی مارپیچ بر سطح قهوه پخش می‌شود. اگر این تصویر را یک میلیون بار بزرگ کنید، به الگویی می‌رسید که در پیچ‌خوردگی‌های روی ماه دیده می‌شود! به‌نظر می‌رسد لونارسویرل‌ها جلگه‌هایی پیچ‌وتاب خورده از غبار رنگ‌پریده سطح ماه باشند که ده‌ها کیلومتر بر سطح این قمر پیچ خورده‌اند. آنها کاملا مسطحند و میدانی مغناطیسی از آنها محافظت می‌کند. باب لین، استاد دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که چهل سال است این پدیده را مطالعه می‌کند در مورد آنها می‌گوید:« ما هنوز نمی‌دانیم این پیچ‌خوردگی‌ها چیستند، فقط فهمیده‌ایم که بسیار عجیبند
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
یکی از بزرگترین این پیچ‌خوردگی‌ها را می‌توان با یک تلسکوپ آماتوری هم دید. این عارضه که رینرگاما نام دارد، نزدیک ساحل غربی اقیانوس طوفان‌ها (Oceanus Procellarum) واقع شده و در نگاه اول همانند گودالی برخوردی به‌نظر می‌رسد که به شکل غریبی نامنظم است. راستش را بخواهید، سیاره‌شناسان هم تا سالها فکر می‌کردند که این عارضه یک گودال عجیب است، اما در سال 1966، لونار اوربیتر2 با پرواز بر فراز این منطقه توانست تصاویری از رینرگاما تهیه کند. این تصاویر سیاه‌وسفید و کم کیفیت نشان داد این پدیده هرچه باشد، یک گودال نیست.
چندی بعد، دو پیچ‌خوردگی دیگر نیز پیدا شد. این دو دقیقا در آن سوی ماه، مقابل بسترهای برخوردی بین دریای باران‌ها (Mare Imbrium) و دریای شرقی (Mare Orientale) واقع شده‌اند. به‌نظر می‌رسید برخوردی در یک سوی ماه منجر به پدید آمدن پیچ‌خوردگی‌هایی در سوی دیگر ماه می‌شود، اما کسی نتوانست این پدیده را توضیح دهد.
در سال 1972، لین و همکارانش به‌طور اتفاقی کشف کردند که این پیچ‌خوردگی‌ها خواص مغناطیسی دارند. این کشف هم مانند بسیاری دیگر از کشفیات علمی، زمانی اتفاق افتاد که این گروه بر روی موضوع کاملا متفاوتی مطالعه می‌کردند؛ دنباله مغناطیسی زمین، ادامه میدان مغناطیسی زمین که بر اثر برهمکنش بادهای خورشیدی با این میدان بیش‌از یک‌ونیم میلیون کیلومتر در فضا کشیده شده است. لین و همکارانش برای بررسی این دنباله دو ماهواره کوچک ساختند و از ناسا خواستند آنها را در مدار ماه قرار دهد. ماه ، جای بسیار مناسبی برای آزمایش این دنباله مغناطیسی است، زیرا در هر گردش ماهیانه خود به دور زمین از میان این دنباله عبور می‌کند.
این ماهواره‌ها را سرنشینان آپولو15 در سال 1971 و آپولو16 در سال 1972 در مدار ماه قرار دادند و چندی بعد، آشکارسازهای الکترون و مغناطیس‌سنج‌های نصب‌شده روی ماهواره‌ها، جمع‌آوری اطلاعات را آغاز کردند. نتایج ارسالی این ماهواره‌ها اطلاعات ارزشمندی را از دنباله مغناطیسی زمین فراهم کرد، اما دانشمندان توانستند به اطلاعات مهم‌تری از ماه نیز دست پیدا کنند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
هنگامی‌که ماهواره‌ها از فاصله صد کیلومتری سطح ماه عبور می‌کردند، میدان مغناطیسی عجیبی را ثبت می‌کردند. این میدان مغناطیسی از سطح ماه خارج میشد، تا ارتفاع بالایی صعود می‌کرد و حسگرهای ماهواره‌ها را تحت تاثیر قرار می‌داد. دانشمندان نتیجه گرفتند که ماه دارای میدان مغناطیسی است، اما این میدان برخلاف میدان سراسری زمین، شبیه به لحافی بزرگ بود که جای‌جای آن را سوراخ کرده باشند.
قوی‌ترین میدان مغناطیسی برفراز پیچ‌خوردگی‌های ماه ثبت شده بود. میدان مغناطیسی در سطح این پیچ‌خوردگی‌ها چند صد نانوتسلا (میدان مغناطیسی زمین سی‌هزار نانو تسلا است) اندازه‌گیری شد و جالب این بود که جهت‌گیری میدان مرتب تغییر می‌کرد.
لین هنوز هم معتقد است که این میدان‌های مغناطیسی عجیب، نقش مهمی در منشا این پیچ‌خوردگی‌ها برعهده دارند. او حدس می‌زند حدود چهار میلیارد سال پیش، ماه هسته‌ای از آهن مایع داشت و بالتبع یک میدان مغناطیسی سراسری هم در اطراف این قمر وجود داشت. اگر سیارکی به ماه برخورد می‌کرد، ابری از گاز رسانای الکتریکی (یک محیط پلاسمایی) تشکیل میشد که اطراف ماه را دربر می‌گرفت و میدان مغناطیسی ماه را به عقب می‌راند. این ابر می‌توانست در نقطه‌ای کاملا مقابل محل برخورد سیارک بسته شود و میدان مغناطیسی را در آنجا متمرکز کند. میلیون‌ها سال بعد، هسته ماه سرد شد و میدان مغناطیسی سراسری ماه از بین رفت، اما قوی‌ترین بخش‌های میدان مغناطیسی باقی ماندند و همان پیچ‌وتاب‌‌هایی را تشکیل دادند که امروز می‌بینیم.
این نظریه می‌تواند ظاهر روشن و خامه‌مانند (!) این پیچ‌وتاب‌ها را توضیح دهد. برخی از پژوهشگران نشان داده‌اند که برخورد بادهای خورشیدی به سطح ماه، آن را در درازمدت تیره می‌کند. اما میدان مغناطیسی این پیچ‌وتاب‌ها سبب می‌شود بادهای خورشدی بازتاب شوند و آنها روشن باقی بمانند. اگر این نظر درست باشد، این پیچ‌خوردگی‌ها، سایه‌ای سفید از پیچ‌وتاب‌های میدان مغناطیسی بر فراز این نواحی است.
این نظریه بسیاری از مشکلات را پاسخ میدهد، اما یک مشکل بزرگ وجود دارد: دو پیچ‌خوردگی ماه دقیقا در مقابل یک گودال برخوردی قرار دارند، اما رینرگاما چنین خاصیتی ندارد. بنابراین نظریه برخورد سیارک و ایجاد ابر پلاسمایی برای این پیچ‌خوردگی مناسب نیست. چه باید کرد؟
خوشبختانه ناسا قصد دارد به ماه بازگردد و شواهد بیشتری جمع‌آوری کند. مدارگرد بازاکتشافی ماه، LRO، نخستین ابزاری است که در سال 2008 رهسپار قمر زمین خواهد شد و با دوربین بسیار پیشرفته خود که به پرتوهای لیزر مجهز است، نقشه‌هایی سه‌بعدی از تمام سطح ماه تهیه خواهد کرد. دانشمندان از هم‌اکنون منتظر تصاویر هیجان‌انگیز این مدارگرد از پیچ‌خوردگی‌های ماه هستند.
یکی دیگر از ابزارهای ناسا به نام نقشه‌بردار کانی‌شناسی ماه، قرار است در سال 2008 سوار بر فضاپیمای هندی چاندرایان1 رهسپار ماه شود. این ابزار به یک طیف‌نگار فروسرخ مجهز است که می‌تواند پوسته ماه را بررسی کند و جزئیات دقیقی از ترکیبات شیمیایی موجود در سطح ماه را آشکار کند. این ابزار نیز تمام سطح ماه را بررسی خواهد کرد.
سالها است سیاره‌شناسان در جستجوی پاسخ این پرسشند که این پیچ‌وتاب‌ها از چه ساخته شده‌اند؟ آیا آنها واقعا مسطحند؟ چرا این پیچ‌وتاب‌های خامه‌ای با پوسته قهوه‌مانند متفاوتند؟ اما شاید پاسخ این‌ها در یک فنجان قهوه نهفته باشد!
حلقه الماس برای عروس منظومه شمسی
فضاپیمای کاسینی در ادامه ماموریت خود، تصویری زیبا از چگونگی پراکندگی نور خورشید در جو تایتان، بزرگترین قمر سیاره زحل تهیه کرده است. کاسینی برای تهیه این تصویر مجبور شد به پشت تایتان برود و حوالی خط واصل خورشید- تایتان قرار بگیرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تایتان، تنها قمر منظومه شمسی است که جو غلیظی دارد و از آنجا که گرانش این قمر بسیار ضعیف‌تر از گرانش زمین است، جو این قمر تا ارتفاع بیشتری نسبت به زمین گسترده شده است. کاسینی این تصویر را از فاصله 2.3 میلیون کیلومتری تایتان گرفته است و همان‌طور که در تصویر می‌بینید، ساختارهایی را در جو شمالی این قمر آشکار کرده است. هر نقطه تصویر تایتان متناظر با جزئیاتی به ابعاد 14 کیلومتر است و عدم تقارن حلقه به این دلیل است که کاسینی بالاتر از خط واصل تایتان و خورشید قرار گرفته است.
در سمت چپ تایتان و بالاتر از حلقه‌های زحل، قمر کوچک ژانوس دیده می‌شود که 181 کیلومتر قطر دارد و در برابر تایتان 5150 کیلومتری، خرده سنگی بیش به‌نظر نمی‌رسد. ژانوس که در فاصله 3.7 میلیون کیلومتری کاسینی است، در آن سوی حلقه‌های زحل قرار گرفته است. حلقه‌های زحل هم مانند ژانوس و تایتان، چهره تاریک خود را به نمایش گذاشته‌اند.
کاسینی پس از پشت‌سر گذاشتن نیمی از ماموریت چهارساله خود، در آخر تیرماه به نزدیک‌ترین فاصله از این قمر خواهد رسید. سیاره‌شناسان بی‌صبرانه منتظرند تا کاسینی تصاویر خود را از ارتفاع 950 کیلومتری سطح این قمر ارسال کند. تایتان شباهت‌های زیادی به زمین دارد و از این رو، مدیران ماموریت کاسینی مدار این فضاپیما را به نحوی طراحی کرده‌اند که تا خردادماه سال آینده، این فضاپیما هفده بار از نزدیکی این قمر عبور کند و اطلاعات بیشتری را از سطح آن که زیر پوشش غلیظ جو آن پنهان مانده است، جمع‌آوری کند
کشف یک ستاره نوترونی که جت‌های سیاه‌چاله‌ای تولید می‌کند
اخترشناسان دانشگاه ساوثمپتون به شواهدی دست یافته‌اند که نشان میدهد سیاه‌چاله‌ها تنها اجرامی نیستند که از جت‌های نسبیتی ماده، پرتوهای فروسرخ تولید می‌کنند. جت نسبیتی، باریکه‌ای از ذرات است که با سرعت نزدیک به سرعت نور به فضا پرتاب می‌شوند
این جت‌های نسبیتی پایدار تاکنون فقط در سیاه‌چاله‌هایی پیدا شده است که عضوی از یک منظومه دوتایی تابنده پرتوهای ایکس هستند. چنین منظومه‌ای از یک سیاهچاله تشکیل شده که ستاره‌ای معمولی در فاصله‌ای نزدیک برگرد آن می‌چرخد. گرانش شدید سیاهچاله لایه‌های خارجی ستاره را به سوی خود می‌کشد و مواد گازی ستاره را در قرص برافزایشی اطرافش جمع می‌کند. دوران سریع مواد در قرص برافزایشی، دمای آنها را به‌شدت افزایش میدهد و این مواد داغ پرتوی ایکس می‌تابانند.
اما اخترشناسان با استفاده از ابزارهای بسیار حساس فروسرخ مستقر در تلسکوپ فضایی اسپیتزر توانسته‌اند یکی از این جت‌های پایدار را کشف کنند که از ستاره‌ای نوترونی واقع در یک منظومه دوتایی تابش ایکس خارج می‌شود. سالها بود اخترشناسان شک داشتند که آیا سیاه‌چاله‌ها خاصیتی یکتا دارند که جت‌های نسبیتی را تولید می‌کند یا خیر؛ اما با کشف این منظومه ستاره نوترونی مشخص شد عامل تشکیل این جت‌های ماده، یکی از خواص مشترک ستارگان نوترونی و سیاه‌چاله‌ها است.
ستارگان نوترونی و سیاه‌چاله‌ها در مرگ ستارگان سنگین تولید می‌شوند. اگر سنگینی ستاره‌ای 1.4 تا 2.5 برابر جرم خورشید باشد، ستاره در انفجاری عظیم منفجر می‌شود و فشار بسیار زیادی در مرکز ستاره تولید می‌شود که الکترون و پروتون (ماده معمولی) را باهم ترکیب می‌کند. موجود جدیدی تشکیل می‌شود که تقریبا از نوترون ساخته شده است، حدود بیست کیلومتر قطر دارد و با سرعت بسیار زیادی دوران می‌کند. چگالی این موجود که ستاره نوترونی نام دارد، تقریبا به اندازه چگالی هسته یک اتم است. اما اگر ستاره سنگین‌تر از 2.5 برابر جرم خورشید باشد، فشار گرانشی به قدری شدید است که حتی نوترون‌ها هم نمی‌توانند در برابر آن مقاومت کنند و ستاره به جسمی با گرانش بسیار قوی تبدیل می‌شود. شدت این میدان گرانشی به‌قدری است که حتی پرتوهای نور هم که سریع‌ترین موجودات این عالمند، نمی‌توانند از آن بگریزند. در نتیجه جسمی تاریک تشکیل می‌شود که همه چیز را می‌بلعد، همانند یک حفره سیاه و از این رو این موجود را سیاهچاله نام نهاده‌اند.
دکتر توماس مکارونه، اخترشناس دانشگاه ساوثمپتون و از کاشفان این ستاره نوترونی می‌گوید:« اخترشناسان برای دیدن جت‌های سیاه‌چاله‌ای معمولا از تلسکوپ‌های رادیویی استفاده می‌کنند، زیار با بررسی امواج رادیویی می‌توان این جت‌ها را از دیگر اجزای منظومه دوتایی تفکیک کرد. اما امواج رادیویی جت‌های یک ستاره نوترونی خیلی ضعیف است و اگر بخواهیم از تلسکوپ رادیویی استفاده کنیم، باید زمان زیادی را صرف جمع‌آوری اطلاعات بکنیم».
ستاره نوترونی تازه کشف شده، 4U 0614+091 نام دارد و در فاصله ده‌هزار سال نوری زمین در صورت فلکی جبار واقع شده است. حداقل یک روز طول می‌کشد تا قوی‌ترین تلسکوپ‌های رادیویی زمین علایم رادیویی این جت ماده را آشکار کنند، اما اسپیتزر توانسته است با چند ساعت خیره ماندن به موقعیت این ستاره نوترونی، جت‌های کم‌نور ماده را آشکار کند و اطلاعات جالبی از هندسه این جت را فراهم کند.به‌نظر می‌رسد حضور یک قرص برافزایشی در کنار یک میدان گرانشی شدید، تمام آن چیزی است که برای تولید چنین جت‌های نسبیتی لازم است.
در 25 سال گذشته، اخترشناسان در اهمیت سیاهچاله در تولید جت‌های ماده شک کرده بودند و حدس می‌زدند این جت‌ها در اطراف اجرام غیر معمول دیگری هم وجود داشته باشد. آنها سالها است تلاش می‌کنند با مقایسه رفتار جت‌های نسبیتی در دوتایی‌های تابش ایکس ستاره نوترونی و دوتایی‌های تابش ایکس سیاه‌چاله‌ای، ستارگان نوترونی و سیاه‌چاله‌ها را مستقیما باهم مقایسه کنند و بررسی کنند آیا این جت‌های ماده انرژی دورانی سیاهچاله را کاهش می‌دهند یا خیر. دکتر مکارونه می‌گوید:« امیدواریم با کشف این ستاره نوترونی بتوانیم ساختار جت‌های نسبیتی را درک کنیم و به اطلاعات جالبی از ستارگان نوترونی و سیاه‌چاله‌ها دست پیدا کنیم
شاتل دیسکاوری علیرغم مشکلات پیش‌آمده امروز پرواز می‌کند
ناسا در تلاش است شاتل را برای پرتاب امشب آماده کند. مدیران ارشد ناشا در جلسه شب گذشته خود که دو ساعت به طول انجامید، به این نتیجه رسیدند که نیازی به تعمیر ترک ایجاد شده در مخزن خارجی سوخت نیست و شاتل دیسکاوری می‌تواند در ساعت 14:37 امروز ( 18:37 به وقت جهانی) از مرکز فضایی کندی پرتاب شود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
روز گذشته، مهندسان ناسا قطعه‌ای از عایق کف‌آلود مخزن خارجی سوخت را روی سکوی پرتاب پیدا کردند که مربوط به پوشش محافظ لوله 43سانتی‌متری انتقال اکسیژن مایع بود. تحقیقات نشان داده است بارانی که در روز شنبه بر روی مخزن خارجی سوخت بارید، به مفصل متحرک لوله سرایت کرد و در مجاورت سوخت اکسیژن مایع یخ زد. دو بار تزریق و تخلیه سوخت اکسیژن و هیدروژن مایع (در روزهای شنبه و یک‌شنبه) سبب انبساط موضعی و تنش‌های حرارتی ناهماهنگ یخ شد و این عامل به نوبه خود، قطعه مثلثی شکل عایق را سست و در نهایت آن را از بدنه مخزن جدا کرد. به‌نظر بسیاری از مهندسان، تنش‌هایی که در دوبار تزریق و تخلیه سوخت بسیار سرد به مخزن ایجاد شده است، بیشتر از تنش‌های واردشده در پرتاب شاتل است
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
پیش‌از این مهندسان ناسا تخمین زده بودند اگر قطعه‌ای از این بخش جدا شود، حداقل باید 5.9 گرم وزن داشته باشد تا به شاتل آسیب جدی وارد کند، اما این قطعه مثلثی شکل 7 سانتی‌متری تنها 2.6 گرم وزن دارد که خوشبختانه نصف آن چیزی است که بتواند خطر یک‌درصدی برخورد فاجعه‌بار را ایجاد کند. اگر این قطعه در حین پرتاب شاتل جدا میشد، تنها می‌توانست به یکی از سفال‌های عایق حرارتی آسیب وارد کند که آن‌هم در فضا قابل ترمیم بود و خطر بزرگی محسوب نمی‌شد.
در جلسه دیشب مدیران ارشد ناسا سه موضوع مهم مطرح شده است، آیا حرارت تولید شده در این ترک غیر آیرودینامیک برای مخزن سوخت خطرنام نیست، آیا احتمال دارد توده‌های دیگری هم از این عایق جدا شود و آیا قلاب نگاه‌دارنده لوله اکسیژن مایع که بخشی از عایقش را از دست داده، می‌تواند آن‌قدر سرد شود که در طول پرواز در هوای مرطوب فلوریدا، بخار آب را به یخ تبدیل کند و دوباره بخشی از عایق جدا شود؟ مدیران ناسا به این نتیجه رسیده‌اند که هیچ‌یک از این سه موضوع برای این پرواز دردسرساز نیست.
دیشب، مهندسان ناسا با ابزاری دست‌ساز، دوربینی را تا 15 سانتی‌متری ترک ایجادشده رساندند و آن منطقه را به‌دقت بازرسی کردند. نشانه‌ای از عایق‌های سست دیده نشد. مهندسان هم‌چنین پیش‌بینی کرده‌اند که در این ترک بیش‌از 2.27 گرم یخ تشکیل نخواهد شد و این مقدار، بسیار کمتر از چیزی است که برای مسافران شاتل دردسرساز باشد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ترک مورد بحث در بالاترین قلاب نگاه‌دارنده لوله انتقال سوخت اکسیژن مایع ایجاد شده است که در نزدیکی دماغه شاتل واقع شده و فاصله نسبتا نزدیکی با محدوده دوپایه‌ای بال چپ دارد. در حادثه انفجار شاتل کلمبیا، برخورد یک قطعه عایق 750 گرمی به محدوده دوپایه‌ای بال چپ، پوشش عایق این بخش را سوراخ کرد. در بازگشت به زمین، پلاسمای داغ از این روزنه به داخل شاتل راه یافت و شاتل را متلاشی کرد.
اگر شرایط پرواز برای امروز مناسب باشد، اولین بار است که شاتل در روز استقلال ایالات متحده به فضا پرتاب می‌شود، از این رو مهندسان ناسا تمام تلاش خود را به‌کار گرفته‌اند تا این پرواز سرنوشت‌ساز شاتل را با موفقیت انجام دهند. پیش‌بینی وضع هوا نشان میدهد چهل درصد احتمال آب‌وهوای نامناسب وجود دارد که بهترین پیش‌بینی برای این هفته است. ماموران ناسا هم‌چنین سی لاشخور را در تله‌های زنده به دام انداخته‌اند تا در زمان پرتاب شاتل، پرنده‌ای در آن نزدیکی نباشد. برخورد یک لاشخور چند ده کیلویی با شاتل، بدترین حادثه‌ای است که می‌تواند برای این فضاپیمای رفت‌وبرگشت پیش بیاید، حتی بدتر از جداشدن تمام پوشش عایق مخزن سوخت!
آیا سومین تلاش برای پرتاب شاتل دیسکاوری موفق خواهد بود؟
بامداد امروز، مخزن خارجی سوخت شاتل فضایی دیسکاوری برای سومین بار در چهار روز گذشته پر شد تا در صورت مناسب بودن شرایط آب‌وهوایی، این شاتل در ساعت 14:38 امروز (23:08 به وقت تهران) از مرکز فضایی کندی به فضا پرتاب شود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در ساعت 4:36 بامداد امروز به وقت محلی (12:06 ظهر به وقت تهران)، عملیات سوخت‌رسانی به مخزن خارجی سوخت آغاز شد و در طول سه ساعت، 542 مترمکعب اکسیژن مایع و 1540 متر مکعب هیدروژن مایع به درون مخزن نارنجی‌رنگ منتقل شد. (هر متر مکعب، حجم مکعبی به ضلع یک متر است و معادل هزار لیتر است).
پیش از این قرار بود دیسکاوری پرواز خود را در روزهای شنبه و یک‌شنبه آغاز کند که به دلیل آب‌وهوای طوفانی و رعدوبرق در مرکز فضایی کندی، این پروازها به تعویق افتاد. در روز یک‌شنبه (بامداد دوشنبه در ایران)، بازرسان شاتل متوجه قطعه‌ای کوچک از عایق کف‌آلودی شدند که از مخزن خارجی سوخت جدا شده و بر روی سکوی پرتاب افتاده بود. اما مدیران ناسا در جلسه دیشب خود به این نتیجه رسیدند که خطر قابل قبولی پرواز شاتل را تهدید نمی‌کند
هم‌چنین گرم‌کن یکی از موتورهای پیشران فرعی انتهای دیسکاوری نیز از کار افتاده است. این بخش فقط برای کار در فضا طراحی شده است، اما مهندسان ناسا اعلام کرده‌اند که این خرابی تاثیری بر ماموریت و فعالیت‌های فضانوردان نخواهد داشت. تازه‌ترین پیش‌بینی‌های هواشناسی ناسا احتمال آب‌وهوای نامناسب را برای پرواز امروز شاتل تنها 20 درصد تعیین کرده است. به‌نظر می‌رسد همه چیز برای پرواز شاتل در روز استقلال ایالات متحده آماده است.
این ماموریت شاتل دیسکاوری، STS-121 نام دارد و با هفت سرنشین، به منظور تعمیر و ارتقای ایستگاه فضایی بین‌المللی انجام می‌شود. قرار است در این ماموریت، مسافر سومی از آژانس فضایی اروپا به دو سرنشین ایستگاه فضایی بین‌المللی ملحق شود و برای اولین بار پس از انفجار شاتل کلمبیا، تعداد سرنشینان این ایستگاه را به سه نفر افزایش دهد. پایگاه خبری پارس‌اسکای، شما را در جریان آخرین اخبار پرواز شاتل فضایی دیسکاوری قرار خواهد داد
