راز هسته گداخته ماه در دل سنگ های آپولو 17
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
طی سالهای 1960 و دهه 70 دانشمندان اعلام کردند سنگهایی كه فضانوردان آپولو 17 از ماه به زمین آورده اند تا مدتها آنها را به خود مشغول خواهد كرد. اکنون تجزیه یكی از سنگهایی كه طی این ماموریت جمع آوری شده بود منجر به حل معمای دیرینه ماه شده است. محققان MIT بررسی های جزئی تری را بر روی كهن ترین سنگ جمع آوری شده توسط آپولو انجام دادند. اثرات مغناطیسی ثبت شده بر روی این سنگ شواهد محكمی را در اختیار گذاشت كه نشان می دهد 4.2 میلیارد سال پیش ماه همانند زمین امروزی، هسته ای مایع و دینامو داشته است كه یک میدان مغناطیسی قوی را ایجاد می كرده است.
تا پیش از فرستادن آپولو به ماه بسیاری از دانشمندان بر این باور بودند كه اصولاً ماه از بدو پیدایش سرد بوده و سرد خواهد بود و هرگز آنقدر ذوب نخواهد شد كه یك هسته مایع را تشكیل دهد. آپولو نشان داد كه جریان های عظیمی از مواد مذاب در سطح ماه در جریان بوده اند اما این موضوع كه آیا هسته مذاب داشته یا خیر همچنان بحث برانگیز باقیمانده بود. «بن ویس»(Ben Weiss) استادیار علوم سیاره ای دانشگاه MIT و نویسنده اصلی مقاله ای در خصوص کشفیات اخیر كه در 27 دی ماه در روزنامه ساینس به چاپ رسید، می گوید مردم سی سال با هیاهوی بسیار پیگیر این موضوع بوده اند.
كیفیت مغناطیسی بسیاری از سنگ های بدست آمده از ماه دانشمندان را متحیر نموده بود. چگونه ممكن است سنگهای ماه مغناطیس باشند اگر ماه هسته ای مغناطیسی نداشته است؟
در میان این سنگها یك سنگ بطور ویژه این موضوع را ثابت می كرد. این سنگ در آخرین ماموریت به ماه با آپولو 17 توسط هریسون جك اسمیت، تنها زمین شناسی كه تا كنون بر ماه قدم نهاده است، جمع آوری شده بود. ویس می گوید : بسیاری از مردم این سنگ را جالب ترین سنگ بدست آمده از ماه می دانند.
سنگ های جمع آوری شده توسط آپولو 17
«ایان گاریك بتال» سر دبیر روزنامه ساینس می گوید:" این یكی از كهن سال ترین و از اولین نمونه های شناخته شده است، اگر این توصیف كافی نیست باید افزود كه این سنگ از زیباترین سنگهای ماه با تركیبی از كریستال های سبز روشن و شیری است."
تیم تحقیق اثرات ضعیف مغناطیسی را در نمونه كوچكی از این سنگ با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرارداد. به گفته ایان گاریك، استفاده از یك مغناطیس سنج تجاری مجهز به سیستم رباتیك خودكار این امكان را به ما داد تا در قیاس با مطالعات پیشین اندازه گیری های بیشتری را در مقیاس بزرگتر و جزئیات دقیق تر انجام دهیم.
این اطلاعات موجب شد تا آنها سایر منابع احتمالی را که از خود اثرات مغناطیسی برجای می گذارند (مانند برخوردهای سهمگین با ماه که به تدریج منجر به ایجاد میدان مغناطیسی موقت در این قمر شده است) رد کنند. اما شواهد حك شده بر سنگهای ماه نشان می داد كه این سنگها میلیون ها سال تحت تاثیر محیط مغناطیسی بوده اند، بنابراین میدان مغناطیسی باید از یك دیناموی مغناطیسی دراز مدت ناشی شده باشد.
ویس معتقد است که این یك نظریه جدید نیست. اما برای مدتهای طولانی یكی از بحث برانگیزترین موضوعات علوم ماه بوده است. میدان مغنطیسی لازم برای مغناطیسی كردن این سنگها می بایست قدرتی معادل یك پنجم میدان مغناطیسی زمین داشته باشد كه این موضوع با تئوری دینامو و نظریه غالب پیدایش ماه ( که طی آن در اثر برخورد یك جرم آسمانی به اندازه مریخ با زمین مقداری از پوسته زمین جدا و به فضا پرتاب شده و پس از گرد هم آمدن ماه را تشكیل داده اند) همخوانی دارد.
یافته های اخیر نشان داد كه تا چه حد دانسته های ما از نزدیكترین همسایه زمین ناچیز است. همسایه ای كه به زودی در ماموریت ناسا دوباره از آن بازدید خواهیم كرد.
اگر چه تاكنون شش بار به ماه سفر كرده ایم اما هنوز دانسته هایمان مانند خراش ناچیزی بر سطح این قمر است.
احتمال حیات در سیارات دیگر
تاکنون هزاران کتاب، مقاله و فیلم درباره احتمال وجود حیات در سایر سیارات ارائه شده است. اما به راستی نظر اخترشناسان و دانشمندان علوم دیگر درباره وجود حیات یا حتی موجودات هوشمند در سیارات دیگر چیست
جالبترین سیاره در منظومه شمسی کره مریخ (بهرام) است. این کره به خاطر ترکیبات آهن به سیاره سرخ نیز شهرت دارد. همیشه افسانههای فراوانی درباره ساکنان مریخ وجود داشته است. در قطب مریخ، یخ (آب جامد) و دیاکسیدکربن وجود دارد. نیروی جاذبه بر روی مریخ یکسوم نیروی جاذبه بر زمین است. در سمت روز مریخ، حرارت بالغ بر ۲۰ درجه و در سمت شب بالغ بر منهای ۱۰۰ درجه است.
دانشمندان به این نظراند که جو مریخ در سه میلیارد سال پیش تراکم بیشتری داشته، اما بر اثر پایان فعالیتهای آتشفشانی و جرم محدود این سیاره، گازهای موجود از جو این سیاره خارج شدهاند. با این وجود امکان دریاهای زیرزمینی در مریخ نیز وجود دارد.
بدنبال کشف یک سنگ آسمانی از کره مریخ بر روی زمین، دانشمندان در آزمایشهای خود موفق به مشاهده بقایای موجودات میکروسکوپی شدند. اما هنوز بطور قطعی نمیتوان گفت که موجودات میکروسکوپی منشایی فرازمینی دارند. بدون دریافت نمونه مستقیم از مریخ، تمام نظرات موجود تنها گمانهزنی خواهد بود.
یکی از ماههای سیاره مشتری به نام "اروپا" نیز دارای قشر ضخیمی از یخ است. اخترشناسان گمان میبرند که در زیر این لایه قطور یخ، دریایی از آبشور وجود دارد. اما امکان زندگی موجودات زنده در ماه "اروپا" منوط به نمونهبردای و مشاهدات مستقیم است.
اثبات وجود آب بر روی کره مریخ
"تیتان" ماه سیاره زحل نیز دارای جوی نسبتاً فشرده و شبیه به زمین در دوران شکلگیری آن است. اما با توجه به سرمای شدید (منهای ۱۸۰ درجه) در ماه تیتان، وجود حیات از نوع زمینی بعید به نظر میرسد.
حیات بیرون از منظومه شمسی
اخترشناسان تا کنون موفق به کشف ۳۳۰ سیاره در خارج از منظومه شمسی شدهاند. اما اغلب این سیارات یا ترکیبی از گازهای مختلف، به علت نزدیکی به ستارگان، دارای دمای بسیاربالایی هستند. فاصله این سیارات تا ستاره مرکزی خود برای حیات مساعد نبوده و شباهتی میان این سیارات و زمین نیز وجود ندارد.
باید افزود که شناسایی سیارات بسیار بزرگ و با حرکت انتقالی سریع، که در بیرون از منظومه شمسی قرار دارند، به مراتب آسانتر از کشف سیارات کوچک است. با ادامه ماموریت کاوشگر فضایی "کوروت" که دو سال پیش از سوی کشورهای اروپایی به فضا پرتاب شد، امکان شناسایی سیارات کوچک و سرد بیش از پیش فراهم خواهد شد. در سال ۲۰۱۳ نیز با نصب تلسکوپ فضایی "WEBB" این وضعیت به طور اساسی تغییر خواهد کرد. بطور مثال کشف سیارهای خارج از منظومه شمسی به نام Gliese 581c نشان میدهد که با وجود سرمای زیاد آن، به کمک "گرمایش گلخانهای" میتوان شرایط مساعدی را برای حیات روی این سیاره بوجود آورد.
اثری از موجودات فضایی
در صورتیکه موجودات فضایی، مانند موجودات زنده بر روی زمین، ترکیباتی از ملکولهای ارگانیک داشته باشند، پس میتوان اثری از این ترکیبات شیمیایی را در کهکشانها کشف کرد. اما این کشف هنوز به معنای وجود موجودات فضایی نخواهد بود. تنها در صورت ارسال پیام به زمین، از طریق امواج رادیویی و یا پرتوهای نوری، میتوان با اطمینان از وجود موجودات فضایی سخن راند. به نظر پژوهشگران پروژه SETI در کالیفرنیا، در کهکشان راه شیری صدها تمدن از موجودات هوشمند وجود دارد. بهرهبرداری از ۳۵۰ رادیوتلسکوپ در کالیفرنیا در سال آینده، امکان شناسایی پیامهای فضایی محتمل را افزایش خواهد داد.
__________________