-
NOAA-2,ITOS-D:
پذيرش: N/A
تاريخ ماموريت: 15 اکتبر 1972 تا 30 ژانويه 1975
هواشناسي/ خورشيد- همزمان/ عملياتي
دومين شکل ماهواره ITOS
آخرين داده هاي موجود در 19مارس 1974
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
NOAA-3,ITOS-F:
پذيرش: نوامبر 1973 تا آگوست 1976
تاريخ ماموريت: 6 نوامبر 1973 تا 31 آگوست 1976
هواشناسي/ خورشيد- هم زمان/عملياتي
اولين ماهواره اي که پخش مستقيم داده هاي VTPR را امکان پذير کرد.
آخرين داده هاي موجود، 17 دسامبر 1974
NOAA-4ITOS-G:
پذيرش: نوامبر 1974 تا نوامبر 1978
تاريخ ماموريت: 15 نوامبر 1974 تا 18 نوامبر 1978
هواشناسي/ خورشيد- همزمان/ عملياتي
آخرين داده هاي موجود، 18 سپتامبر 1976
-
ITOS-H NOAA-5:
پذيرش: جولاي 1977 تا آگوست 1978
تاريخ ماموريت: 29 جولاي 1976 تا 16 جولاي 1979
هواشناسي/ خورشيد- هم زمان/ عملياتي
تا 1 مارس 1978 فعاليت داشته.
در 24 فوريه 1978، 1 SR از کار افتاد.
SR ديگر در 16 مارس 1978 از کار افتاد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ITOS-A NOAA-6:
پذيرش: جولاي 1979 تا دسامبر 1985
تاريخ ماموريت: 27 ژوئن 1979 تا 31 مارس 1987
هواشناسي/ خورشيد- هم زمان/ عملياتي
اولين سري ماهوارهاي جديد نوآ بر اساس(TIROS-N 1984- 1979) طراحي شده.
چرخه تکرار: 9 روز براي ديد nadir ، اما پهنه باند پوششي يک پوشش روزانه را ايجاد مي کند.
بعد از پرتاب NOAA-8 در مدار موقت جاي گرفت.
در 22 اکتبر 1983، TOVS از کار افتاد.
نوآ-8 بعد از بروز اشكال، در 13 ژوئن 1984، با 80 درصد توان خود دوباره بکار گرفته شد.
-
NOAA-B:
پذيرش: N/A
تاريخ ماموريت: 29 مي 1980
در مدار مناسب خود قرار نگرفت.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
(NOAA-7 (C:
پذيرش: نوامبر 1981 تا ژانويه 1985
تاريخ ماموريت: 23 ژوئن 1981 تا ژوئن 1986
هواشناسي/ نزديک- قطبي/ عملياتي
در 5 دسامبر 1984، از کنترل خارج شد.
در 7 دسامبر 1984، مجددا بازيابي شد.
در 7 فوريه 1985، TOVS از کار افتاد.
(NOAA-8 (E:
پذيرش: ژوئن 1983 تا اکتبر 1985
تاريخ ماموريت: 28 مارس 1983 تا 29 دسامبر 1985
اولين نوع ماهواره ATN.
در 12 ژوئن 1983، نوسانگر بلوري از کار افتاد.
در 1 جولاي 1984، ماهواره موقعيت کنترلي خود را گم کرد.
در 10 مي 1985، ماهواره ثابت شد.
در 1 جولاي 1985، انتقال داده ها از سر گرفته شد
در نوامبر 1985 بعلت از کار افتادن سيستم رساندن تناوب انرژي، موقعيت کنترلي آن گم شد.
ماهواره پس از تخليه باطري خاموش شد.
(NOAA-9 (F:
پذيرش: فوريه 1985 تا مارس 1995
تاريخ ماموريت: 12 دسامبر 1984 تا 13 فوريه 1998
هواشناسي/ نزديک- قطبي
در مارس 1987، TOVS از کار افتاد
در 18 اکتبر 1988، در حالت آماده باش قرار گرفت.
-
NOAA-14 J:
پذيرش: مارس 1995 تا مارس 2001(و تا کنون در صورت نياز)
تاريخ ماموريت: 30 دسامبر 1994 تا کنون
هواشناسي/ نزديک- قطبي
شروع پذيرش 20 مارس 1995، 25 جولاي 2001 از کار افتادن AVHRR
در 8 فوريه 1995، SARP از کار افتاد
در 9 اکتبر 2001، فرستنده متناوب با فرکانس 1707 مگاهرتز شروع به کار کرد.
در 18 اکتبر 2001، مشکل سيستم هماهنگي شروع شد.
از آگوست 2002 تا کنون سيستم APT خاموش است.
تصحيح روزانه ساعت نصب شده در آن از 23 آوريل 2003 شروع به کار کرد.
NOAA-15 K:
پذيرش: 26 اکتبر 1998 تا کنون(درصورت نياز)
تاريخ ماموريت: 13 مي 1998 تا کنون
هواشناسي/ نزديک- قطبي/ پژوهشي
از 10/9 جولاي 2000، مشکل سيستم هماهنگي روي کيفيت تصاوير تاثير گذاشت.
تصحيح روزانه ساعت نصب شده در آن از 23 آوريل 2003 شروع به کار کرد.
دريافت کانال A3 AVHRR بجاي B3 براي مدارهاي کاهشي از 1 مي 2003 آغاز شد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
NOAA-16 L:
پذيرش: آوريل 2001 تا کنون
تاريخ ماموريت: 21 سپتامبر 2000 تا کنون
در 13 نوامبر 2000، APT از کار افتاد.
کاهش انتقال سيگنال باعث پايين آمدن کيفيت داده هاي AVHRR بين 28 سپتامبر و 9 اکتبر 2001 شد.
در 9 اکتبر 2001، فرستنده متناوب با فرکانس 1698 مگاهرتز شروع به کار کرد.
تصحيح روزانه ساعت نصب شده در آن از 27 آوريل 2003 شروع به کار کرد.
کانال B3 AHRR بجاي کانال A3 براي مدارهاي افزايشي از 1 مي 2003 شروع به کار کرد.
پذيرش: نوامبر 2002 تا کنون(در صورت نياز)
تاريخ مامورت: 24 ژوئن 2002 تا کنون
کاهش انتقال سيگنال باعث پايين آمدن کيفيت داده هاي AVHRR بين 28 سپتامبر و 9 اکتبر 2001 شد.
در 9 اکتبر 2001، فرستنده متناوب با فرکانس 1698 مگاهرتز شروع به کار کرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
NOAA, N , N:
پذيرش: N/A
هواشناسي/ نزديک قطب/ پيشنهادشده
نسل بعدي ماهواره هاي NOAA
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
-
تصوير ماهواره NOAA از خليج فارس
تصوير ماهواره نوآ از طوفان شن در عراق
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
فضاپيماي Shuttle:
اولين شاتل فضايي به نام کلمبيا در12 آوريل سال 1981 به فضا پرتاب شد. شاتل فضايي از محل پرتاب(سکوي پرتاب) عمودي، نشسته بر روي دم، درست مثل راکت به فضا پرتاب گرديد. ضميمه شاتل فضايي دو راکت تقويت کننده و يک مخزن بزرگ سوختي بود که شاتل فضايي را به داخل فضا سوق مي‌دادند. در خلال مدت پرتاب، راکت هاي تقويت کننده تحليل رفته و جدا شدند. اين راکت ها بوسيله چتر نجات به داخل اقيانوس افتادند و بوسيله کشتي برداشته شدند. مخزن سوختي نيز خالي و جدا شده و به سمت زمين بازگشته و در اقيانوس هند سقوط نمود.
The Cargo Bay:
شاتل فضايي داراي يک محفظه بزرگ براي نگهداري ابزار است. شاتل توانايي حمل محموله هاي بزرگ(مثل ماهواره ها) را دارد. در داخل فضا، درها باز مي‌شوند تا به ماهواره ها اجازه دهند به داخل مدار پرتاب شوند. شاتل همچنين داراي يک بازوي ماشيني است که توسط کانادايي‌ها ساخته شده است. از اين بازو براي نگه داشتن بار استفاده مي شود(مثلاً در نگه داشتن ماهواره بيرون از محفظه Cargo)، اين بازوي ماشيني همچنين قادر است ماهواره‌هاي شکسته را در فضا بگيرد و به داخل محفظه خود انتقال دهد تا براي تعمير به زمين بازگردانده شوند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصوير ماهوارهاي شاتل کلمبيا از شهر مشهد.
داده هاي سنجش از دور فراطيفي(هايپراسپکترال):
سنجنده هاي فراطيفي(Hyperspectral Sensors) هوابرد و فضابرد، امروزه به عنوان يکي ازابزارهاي قدرتمند و پيشرفته درمطالعات زمين شناسي، کشاورزي و ... در جهان، بسيار مورد استفاده قرارمي‌گيرند. استفاده از اين فناوري در اواسط دهه 80 آغاز شد و مزاياي کنوني داده‌هاي سنجش از دور و اطلاعات جغرافيايي منجر به توسعه اين تکنولوژي گرديد.
بدست آوردن تصاوير هايپراسپکترال(HSI) بصورت طبيعي، سخت تر و گرانتر از تصاوير چند طيفي(MSI) است و اين به دليل مزاياي کنوني اين داده هاست(نسبت بالاي سيگنال به نويز آن مبين طيف هاي با کيفيت عالي، همچنين پوشش طيفي و تعداد زياد کانال‌هاي آن، موجب قدرت تفکيک طيفي بسيار بالا است، اين داده هاعموماً ترکيبي از 100 تا200 باند طيفي(کانال) با پهناي نازک باند بين 10- 5 نانومتر هستند درحاليکه داده هاي حاصل ازسنجنده هاي MS دربرگيرنده 5 تا10 کانال با پهناي باند نسبتاً پهن‌تري(بين 400-70 نانومتر) هستند).
اين تکنولوژي تقريبا جديد بوده و توسط محققان و دانشمندان براي شناسايي کانيها، پوشش گياهي و مواد ساخته شده مصنوعي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
کاربردها:
استفاده از اطلاعات حاصل از داده‌هاي فراطيفي(هايپراسپکترال) داراي مزاياي زيادي بوده و موارد استفاده فراواني در زمينه هاي معدن، زمين‌شناسي، جنگلداري، کشاورزي و مديريت زيست محيطي دارد. برخي از اين کاربردها عبارتند از:
اتمسفر: تبخير شدن آب، خصوصيات ابرها و ذرات معلق در هوا.
محيط زيست: کلروفيل، آب برگ، سلولز، ماده چوب.
زمين شناسي: انواع خاک و کاني(دگرساني ها).
آبهاي ساحلي: کلروفيل، فيتوپلانکتون، مواد آلي تخريب شده، رسوبات گسيخته.
برف و يخ: شکاف پوشش برف.
اشتعال مواد آلي: دود.
تجاري: اکتشاف کاني ها، کشاورزي و جنگلداري.
-
سنجنده هاي هايپراسپکترال:
اين سنجنده ها به دو صورت فضابرد و هوابرد مي‌باشند:
سنجنده هاي فضابرد عبارتند از(Hyperion, Ali, Proba) که در مدار زمين قرار مي‌گيرند. سنجنده هاي ديگر نظير (Hymap, Casi, AVIRS, DBHS) نيز بر روي هواپيماهاي سبک ياحتي در برخي موارد بر روي هلي کوپترها قابل نصب بوده و با توجه به ارتفاع کم پرواز از دقت بسيار زيادي نسبت به سنجنده هاي نصب شده درماهواره ها برخوردار هستند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصاوير هايپراسپکترال بصورت داده هاي سه بعدي جمع آوري و نمايش داده مي شوند، جمع‌آوري اطلاعات مکاني در جهات برداري x,y و اطلاعات طيفي در جهت z صورت مي‌گيرد.
سنجنده فضابرد Hyperion:
داده هاي حاصل از تصاوير فراطيفي(HSI) در سيستم هاي RS از اوايل دهه 1980 در دسترس محققان قرار گرفته و استفاده از آنها نشاندهنده بلوغ تکنولوژي است. براي اولين بار سنجنده هايپريون در نوامبر سال 2000 توسط NASA براي تست قابليت هوابرد، مورد استفاده قرار گرفت. هايپريون محدوده‌اي بين 5/2-4/0 ميکرومتر با 242 باند طيفي(کانال) و قدرت تفکيک طيفي تقريبا 10 نانومتر و قدرت تفکيک مکاني 30 متر را در بر مي‌گيرد.
اولين نتايج بدست آمده از داده هاي فرا طيفي هوابرد(هايپريون) اطلاعات بسيار مفيدي درباره کاني شناسي ارائه کرد. کاني هاي شناسايي شده شامل کربنات ها، کلريت، اپيدوت، کائولينيت، آلونيت، مسکويت، سيليس هيدروترمال و زئوليت بودند. داده هاي هايپريون حتي امکان تشخيص دقيق تفاوت بين کلسيت و دولوميت و نظاير آن را نيز دارد.
تصويري ازسنجنده هايپريون.
سنجنده فضابرد ALI:
ALI سنجنده اي است که بر روي ماهواره لندست نصب شده و اولين ابزار مشاهده زميني بود که توسط ناسا تحت برنامه فضايي(New Millennium Program) يا (NMP) ساخته شده است. اين ابزار براي نشان دادن مقايسه يا بهبود قدرت تفکيک مکاني و طيفي لندست با جرم، حجم و هزينه نگهداري لندست طراحي شده است و اصولاً يک ابزار بررسي کننده و مميزي است.
اين ابزار داراي 4 سنجنده Chip-Assemblies بوده که بصورت اجتماعات بخشي قرار گرفته اند. ارتفاع مدار آن 704 کيلومتر و باندهاي چند طيفي و پنکروماتيک نوع لندست را ايجاد مي کند. اين باندها به تقليد از 6 باند لندست طراحي شده و داراي سه باند پوششي اضافي 453/0-433/0، 890/0-845/0 و 3/1-2/1 ميکرومتر ميباشد. ALI همچنين شامل اپتيک‌هاي Wide-Angle بوده که يک ميدان ديد پيوسته °625/1 × °15 با قدرت تفکيک 30 متر براي پيکسل‌هاي چند طيفي و 10 متر براي پيکسل‌هاي پنکروماتيک ايجاد مي‌کند.
مزايا:
با استفاده از فن‌آوريهاي حاصل از سنجنده ALI، پتانسيل کاهش هزينه ها، اندازه انواع لندست با يک فاکتور 4 به 5 بوجود مي‌آيد.
-
سنجنده هوابرد HyMap:
سنجنده فراطيفي هوابرد HyMap، در سال 1996 در استراليا آماده به کار شد و سري‌هاي بعدي آن به تعداد زياد در ساير کشورها گسترش يافته و عهده دار بررسيهاي سنجش از دور در کاربردهاي مختلف از اکتشاف مواد معدني تا تحقيقات دفاعي و شبيه‌سازي‌هاي ماهواره اي گرديد.
سيستم‌هاي HyMap داراي مزايايي نظير نسبت سيگنال به نويز بالا(سيگنال به پارازيت)، کيفيت تصوير، پايداري، سازگاري و استفاده آسان هستند.
تحول سري‌هاي HyMap با ايجاد يک سيستم توليدکننده پوشش فراطيفي در تمام طول موج‌هاي خورشيدي(4/0 تا 5/2 ميکرومتر) و 32 باند در مادون قرمز حرارتي(8 تا 12 ميکرومتر) ادامه يافت و اولين سنجنده سري HyMap بصورت ابزاري با 96 کانال که در محدوده طول موجي 55/0 تا 5/2 نانومتر عمل مي‌کرد، آماده بهره برداري شد. اين سنجنده جهت امور اکتشاف مواد معدني مناسب بوده و نسبت سيگنال به نويز آن(SNR) در ناحيه طيفي حدود 5/2- 2 نانومتر بوده است. سنجنده هاي HyMap بعدي با 128 کانال، ناحيه طيفي 44/0 تا 5/2 نانومتر و 2 باند حرارتي(يکي در باند 5-3 نانومتر پنجره اتمسفري و ديگري در ناحيه طيفي 10-8 نانومتر) را پوشش مي‌دادند. اين تغييرات باعث شد زمينه هاي کاربري HyMap گسترده تر شود.
کاربردهاي HyMap:
1) نقشه برداري زمين‌شناسي
2) اکتشاف مواد معدني
3) کشاورزي
4) بررسي خاک
5) آبياري و ارزيابي کيفيت آب
6) جنگلداري
7) نظارت بر معادن
8) چراگاه‌ها
9) برنامه ريزي شهري
10) بررسي هاي محيطي
11) تحقيقات دفاعي
12) شبيه سازي ماهواره اي
13) مديريت منابع
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
سنجنده هوابرد (Compact Airborne Spectrographic Imager (CASI:
از سال 1989 به بعد توليد شده و هم اکنون حدود 20 سيستم از آن بوسيله دولت‌ها و مراکز تحقيقاتي، شرکت‌هاي خصوصي، آژانس‌هاي بين المللي فضايي و ارتش‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. با ساخته شده CASI 2 که ابزاري Charge Couple Device يا CCD است و براي گرفتن تصاوير هايپراسپکترال(فراطيفي) مرئي و مادون قرمز نزديک طراحي شده، پيشرفت قابل ملاحظه‌اي در طراحي‌هاي الکترونيکي آن بوجود آمد.
CASI 2:
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
يک مدل چند طيفي(باندهاي قابل برنامه ريزي) و يک مدل مکعبي، داده‌هاي فراطيفي را ارائه مي نمايد. داراي قدرت تفکيک طيفي و مکاني بسيار بالا بوده و قدرت تفکيک پيکسل‌هاي آن از چند متر تا 10 متر متغير است. ازداده هاي اين سنجنده در تصوير سازي ژئوکد شده رقومي براي ايجاد نقشه ها، تلفيق GIS و ايجاد محصولات اطلاعاتي چند منظوره استفاده مي شود.
مزايا:
1) داراي قدرت تفکيک مکاني بالاتر، قابليت انعطاف جغرافيايي بيشتر و همچنين محدوده و قدرت تفکيک طيفي وسيعتري نسبت به اکثر ماهواره ها است.
2) قابليت تصوير برداري در شرايط نور کم و ابري را دارد.
3) براي باندهاي طيفي و اندازه پيکسل‌ها، کاملاً قابل برنامه ريزي است.
4) داراي محدوده ديناميکي وسيع و نسبت سيگنال به نويز بالا مي باشد.
سنجنده هوابرد (Debeers Hyperspectral Scanner (DBHS:
ازسال 1996 از اين سنجنده هوابرد براي اخذ داده‌هاي طيفي با کيفيت بالا استفاده شده است. اين سنجنده امکان اخذ 96 کانال اطلاعات در طول موج‌هاي مرئي و مادون قرمز نزديک و دور، به صورت همزمان را دارا ميباشد. نسبت بالاي سيگنال به نويز آن مبين طيف هاي با کيفيت عالي است. قابليت بسيار بالاي سنجنده، اين امکان را فراهم مي‌کند که روزانه بيش از 1200 کيلومتر مربع از سطح زمين را با قدرت تفکيک مکاني 5-3 متر جهت اکتشافات معدني نقشه برداري کند.
نمايي از اسکنر DBHS:
مقايسه داده‌هاي فراطيفي هوابرد و فضابرد:
مقايسه داده هاي فرا طيفي هوابرد(از مادون قرمز مرئي هوابرد AVIRIS تا داده هاي هايپريون) گوياي اين مطلب است که هايپريون اطلاعات زير بنايي مفيدي را در زمينه کاني‌شناسي حتي با محدود شدن جزئيات طيفي(فصل زمستان، نقاط هدف تاريک) فراهم مي کند.
پژوهش و بررسي در زمينه داده هاي فراطيفي هوابرد بيش از 20 سال است که صورت مي گيرد. سنجنده هاي جديد داراي قدرت تفکيک مکاني و طيفي بالايي مي‌باشند(قدرت تفکيک مکاني2-20 متر، قدرت تفکيک طيفي10-20 نانومتر و ميزان سيگنال به نويز SNR بيش از 1:500).
-
تجزيه و تحليل داده‌هاي فراطيفي شامل مراحل زير ميباشد:
1) پيش پردازش داده‌ها.
2) تصحيح داده ها براي آشکارسازي بازتاب(استفاده از نرم‌افزارهاي تصحيح اتمسفري و ...).
3) انجام پردازش‌هايي خاص روي داده‌هاي بازتابيده براي به حداقل رسانيدن نويزها و تشخيص ابعاد داده ها.
4) انتخاب موقعيت پيکسل‌هاي خالص و کاملاً طيفي.
5) تهيه نقشه‌هاي مکاني و تخمين فراواني براي تصاوير نشاندهنده سهم کانيها يا اهداف خاص موردنظر(استخراج اهدف مورد نظر طيفي).
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
-
توان تفکيک طيفي(Resolution) يك سيستم سنجش از دور:
توانايي تفكيك يک سيستم کامل سنجش از دور براي ارائه يک تصوير مناسب شامل موارد زير ميباشد:
1) توان تفکيک طيفي: بوسيله عرض باندهاي تشعشعات الکترومغناطيس تعيين مي‌شود.
2) توان تفکيک راديومتريک: بوسيله چندين سطح مجزا که در آنها سيگنال‌ها تقسيم مي‌شوند، تعيين مي‌شود.
3) توان تفکيک فضايي: بوسيله خصوصيات ژئومتريک سيستم تصويربرداري مشخص مي‌شود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
) توان تفکيک زماني: که با پوشش تکراري زمين بوسيله سيستم سنجش از دور در ارتباط ميباشد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
مراحل مختلف بررسي اطلاعات حاصل از فناوري سنجش از دور:
1) جمع آوري داده ها:
اين مرحله شامل جمع آوري داده هايي مربوط به زمين‌شناسي و سيماشناسي منطقه، اطلاعات پايه توپوگرافي بر اساس نقشه هاي موجود و گردآوري داده هاي ماهوارهاي لندست، اسپات و ... ميباشد.
2) موزائيك، تصحيح هندسي و قطعه بندي داده ها:
داده هاي ماهوارهاي در مرحله تصحيح هندسي(Geometric Correction) با توجه به نقشه‌هاي توپوگرافي1:25000 و 1:50000 تصحيح شده و در قالب شبكه UTM (مختصات) قرار مي‌گيرند.
اين تصحيحات بر اساس انتخاب تعدادي نقطه كنترل زميني(GCP) بر روي نقشه توپوگرافي و مشابه يابي آن بر روي داده‌هاي ماهوارهاي مورد نظر انجام مي‌شود. در اين عمليات با استفاده از روش هاي آماري لازم، خطاهاي موجود بين مختصات تصوير و مختصات زميني پديده ها به حداقل مي‌رسد.
داده‌هاي موجود ديگر نيز بر اساس داده‌هاي ماهواره اي تصحيح شده، با روش مشابه يابي تصوير به تصوير تصحيح گرديده و بر اساس محدوده هاي مورد نياز بريده و قطعه بندي مي‌شوند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
3) تلفيق اطلاعات ماهوارهاي:
در اين مرحله به عنوان مثال، تصاوير تصحيح شده Spot(تك باند) و TM(سه باندي) براي بدست آوردن تصوير رنگي با قدرت تفكيك زميني 10 متر يا به عبارتي داشتن پيكسل‌هاي 10متري ضمن حفظ كردن سطح رنگي، تركيب و در سه كانال قرار داده مي‌شوند.
4) تجزيه و تحليل اطلاعات تصويري و اطلاعات رقومي:
4-1) اطلاعات تصويري:
همانطور كه مي‌دانيم فن دورسنجي داراي دو جزء اساسي يعني جمع آوري اطلاعات و تجزيه و تحليل آنها ميباشد. بطوركلي تجزيه و تحليل اطلاعات تصويري عبارت است از بررسي پديده هاي موجود در تصوير و استخراج اطلاعات مورد نظر از آن طبق يك روال منطقي. عمل تجزيه و تحليل اطلاعات تصويري توسط شخص متخصص را تعبير و تفسير يا Interpretation گويند كه ممكن است به وسيله چشم مسلح يا به كمك ابزارهاي ويژه و همچنين با استفاده از ساير مراجع اطلاعاتي صورت گيرد.
براي اينكه تعبير و تفسير اطلاعات تصويري به نحو مطلوبي صورت گيرد، مفسر تصوير بايد واجد شرايط آشنايي با تكنيك‌هاي دورسنجي، آزمودگي در فن تعبير و تفسير تصاوير و آگاهي از دانش زمين‌شناسي باشد.
الف) آشنايي با تكنيك‌هاي دورسنجي:
1- شناخت فيزيك دورسنجي
2- شناخت خصوصيات سنجنده كه عبارت است از نوع و ماهيت تصويربرداري، قدرت تفكيك سنجنده و سطح پوشش آن و زمان تصوير برداري.
3- شناخت خصوصيات تصوير كه شامل مقياس تصوير، درجه روشنايي و رنگ تصوير، كنتراست تصوير و قدرت تفكيك ميباشد.
ب) آزمودگي در فن تعبير و تفسير تصاوير:
بايد با اندازه، شكل، سايه، تن يا رنگ، بافت، طرح و موقعيت(محل) تصوير آشنايي داشته باشد و به راحتي بتواند بر اساس خصوصيات ذكر شده، تصاوير را جهت تهيه نقشه مورد نظر تعبير و تفسير بنمايد.
ج) آگاهي از دانش زمين شناسي:
يك مفسر بايد نسبت به خصوصيات فيزيولوژيكي و مورفولوژي پديده هاي زمين آگاهي كافي داشته باشد و در ضمن بتواند درمورد نحوه و عوامل مؤثر در پيدايش شرايط اقليمي و تاريخچه تغييرات آنها طي زمان و غيره، اطلاعاتي بدست آورد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
4-2) امروزه علاوه بر استفاده از تكنيك ها و ابزارهاي ويژه تعبير و تفسير داده هاي تصويري ماهواره‌ها، روشهاي تجزيه و تحليل داده‌هاي رقومي ماهواره‌هاي منابع زميني به كمك كامپيوتر نيز كاربرد وسيعي يافته‌اند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تجزيه و تحليل تصوير ماهوارهاي(سيستان و بلوچستان).
بطور كلي يك سيستم كامپيوتري از دو بخش سخت‌افزاري و نرم‌افزاري تشكيل شده است. سخت‌افزار شامل دستگاه‌ها و تجهيزات الكتروني و مكانيكي ميباشد و نرم‌افزار سيستم شامل برنامه ها، دستورالعمل‌ها و اطلاعاتي است كه كامپيوتر به كمك آن عمليات پردازش‌هاي مورد لزوم را روي اطلاعات به اجرا در مي‌آورد. اطلاعات قابل تغذيه براي اين نوع كامپيوترها بايد بصورت رقومي(Digital) تهيه و به كامپيوتر وارد شود. اين اطلاعات از نظر ماهيت يا بصورت رقومي تهيه شده‌اند؛ مانند تصاوير ماهواره هاي لندست و اسپات يا اطلاعات آنالوگ مي‌باشند(مانند عكس و نقشه) كه بايد آنها را بصورت رقومي تبديل و پس از ضبط اطلاعات بر روي نوارهاي مغناطيسي يا ديسك‌هاي كامپيوتري، جهت انجام پردازش‌هاي لازم به كامپيوتر وارد نمود. نتايج اطلاعات حاصله يا خروجي را نيز مي توان دوباره بر روي نوارهاي مغناطيسي ضبط نمود يا آنها را بصورت‌هاي مختلف ديگر مانند نقشه يا منحني‌هاي آماري مورد بررسي قرار داد.
يك سيستم كامپيوتري از دو بخش سخت‌افزاري و نرم‌افزاري تشكيل شده است.
5) پردازش داده هاي ماهواره اي:
مرحله پردازش تصاوير با بكارگيري روشهاي ويژه‌اي مانند افزايش كنتراست، فيلترينگ، عمليات بين تصاوير و روش ايجاد تصاوير رنگي انجام مي‌گيرد.
الف) روش افزايش كنتراست: در اين مرحله براي آشكارسازي پديده‌هاي زميني، داده هاي مربوط به باندهاي مختلف با توجه به هيستوگرام درجه روشنايي و به كارگيري روش هاي گوناگون و همچنين استفاده از توابع رياضي مانند معادلات خطي، ريشه دوم
و … آشكار سازي مي‌شوند، پس از بكارگيري روش هاي ذكر شده، پديده ها با اختلاف بيشتري از نظر تن يا رنگ نشان داده داده خواهند شد.
ب) روش --------: در اين مرحله از فيلترهاي مختلف مانند پايين گذر(Low Pass)، بالاگذر(High Pass) و ... جهت حذف بافت‌هاي ويژه و همچنين بارز شدن پديده‌هايي مانند عوارض خطي و ... استفاده مي‌شود.
ج) روش عمليات بين تصاوير: عمليات بين تصاوير روش ديگري براي بارز كردن پديده‌ها بر اساس شناخت بازتاب طيفي آنها در طول موج‌هاي گوناگون است كه با استفاده از توابع رياضي يا روشهاي آماري مانند Ratio ،Difference ،Principal component يا PC بين باندهاي مختلف انجام مي گيرد.
مثلاً در مورد كاني‌هاي رسي، باند 5 داده هاي TM داراي حداكثر انعكاس سنگ هاي دگرساني هيدروترمال و باند 7 همين داده ها داراي بيشترين ميزان جذب رس و کربنات‌ها مي‌باشند. بنابراين تصاوير تقسيمي حاصل از باندهاي 5 و 7، نواحي دگرساني بويژه آرژيلي را با حداكثر بازتاب، روشن يا(High Light) نشان مي‌دهند.
د) روش ايجاد تصاوير رنگي: ايجاد تصاوير رنگي، يكي از روشهاي پردازشي رايج در بررسيهاي دورسنجي است. نمايش همزمان سه باند تصوير در سه كانال قرمز، آبي و سبز (R, G,B) يا در سه كانال شدت، رنگ و سيرشدگي(IHS) سبب بارزشدن بسياري از پديده ها با رنگي ويژه خواهد شد.
-
) تفسير داده‌ها:
با اعمال روش هاي گفته شده، تصاوير رنگي مختلفي ساخته مي‌شوند كه پديده هاي گوناگون را با توجه به اهداف مطالعه، شناسايي مي‌کنند. اين شناسايي بر اساس عوامل مختلف مانند رنگ، بافت، شكل، توپوگرافي، الگوي آبراهه، موقعيت زمين‌شناسي و ... انجام مي گيرد.
لازم به ذکر است حاصل مطالعات دورسنجي تشکيل تصاويري است که تشخيص پديده ها در آنها فقط به صورت بصري(Visual) بوده و بر اساس اهداف مطالعات بايد تفكيك آنها با لايه‌هاي وكتوري يا گرافيكي در رنگ‌هاي مختلف صورت گيرد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
كاربردهاي مهم تصاوير ماهوارهاي و اطلاعات حاصل از تکنولوژي دورسنجي:
دورسنجي در بسياري از زمينه هاي علمي و تحقيقاتي كاربردهاي گسترده اي دارد. از جمله كاربردهاي اين فناوري مي‌توان به استفاده در زمين‌شناسي، آب‌شناسي، معدن، شيلات، كارتوگرافي، جغرافيا، مطالعات زيست‌شناسي و زيست‌محيطي، سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي(GIS)، هواشناسي، كشاورزي، جنگلداري، توسعه اراضي و بطور كلي مديريت منابع زمين و غيره اشاره نمود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سنجش از دور در پيش بيني وضع هوا و اندازه گيري ميزان خسارت ناشي از بلاياي طبيعي، كشف آلودگي آب‌ها و لكه‌هاي نفتي در سطح دريا و اكتشافات معدني نيز كاربرد دارد.
مطالعه تغييرات مورفولوژي سطح زمين و تغييرات دوره‌اي پديده هاي سطح آن(تغيير مسير رودخانه‌ها بر اثر عوامل طبيعي يا مصنوعي، تغيير حد و مرز پيكره‌هاي آبي همچون درياچه‌ها، درياها و اقيانوس‌ها)، تهيه نقشه آبراهه ها و تخمين ميزان آب سطحي هر منطقه از جمله جالبترين كاربردهاي اطلاعات و تصاوير ماهوارهاي است.
برخي ازكاربردهاي تصاوير ماهوارهاي و اطلاعات حاصل از تکنولوژي دورسنجي:
1- زمين‌شناسي:
- تشخيص گسله ها، چين ها و بررسي هاي تكتونيكي منطقه اي.
- انتخاب محل‌هاي مناسب براي احداث طرحهاي عمراني و اقتصادي.
- تهيه نقشه ژئومورفولوژي، زمين شناسي و دگرساني.
- مطالعه شن هاي روان و اثرات فرسايش در منطقه.
- مطالعات تكميلي جهت اكتشاف مخازن هيدروكربور، معادن و بالاخره اطلاعات مربوط به ژئوترمال.
-
مشخص کردن گسلها و شکستگي ها بر روي تصوير ماهوارهاي
انتخاب محل‌هاي مناسب براي احداث طرحهاي عمراني و اقتصادي
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
تصوير ماهوارهاي از حوضه نفتي خليج فارس.
2- منابع آب:
- تهيه نقشه هاي هيدرولوژي.
- تعيين سطح حوزه هاي آبگير و بررسي هيدرولوژي آنها.
- بررسي مناطق ذوب برف.
- مطالعه به منظور پيشنهاد محل سدها و تخمين عمر مفيد آنها.
- بررسي عوامل ژئومورفولوژي و زمين‌شناسي ساختماني در ارتباط با مخازن آبهاي زيرزميني.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
تصوير درياچه تيبت و حوضه اطرف آن و تصويري از يخچال و ذوب برف، برداشت شده توسط ماهواره Aster.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
-
تصوير ماهوارهاي خط ساحلي درياي خزر در رودسر
تصوير ماهوارهاي NOAA-11 از حرکت نفت و آتش سوزي چاهاي نفت کويت
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
4- تهيه عكس نقشه‌ها:
- تهيه نقشه هاي طبيعي و جغرافيايي
- تهيه نقشه هاي(Thematic) كارتوگرافي
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
تخريب قسمتي از جنگل به دليل برداشت‌هاي بي‌رويه
7- هواشناسي:
تصوير هواشناسي ماهواره NOAA از خاورميانه
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
كاربرد سنجش از دور در اكتشاف معادن:
بررسيهاي دورسنجي به دليل داشتن داده‌هايي با ديد وسيع و يكپارچه و محدوده طول موجي مختلف، از بهترين روش‌ها در پي‌جويي كانسارها ميباشد.
به عنوان مثال با توجه به اينکه جايگاه كانسارهاي پورفيري بزرگ دنيا و ذخاير طلاي اپي ترمال، جزاير قوسي و زونهاي فرورانش بوده و تمركز آنها بيشتر در نواحي دگرسان شده وسيع و محل گسلهاي بزرگ حاشيه دهانه‌هاي آتش‌فشاني يا همراه با تراورتن هاي حوالي چشمه هاي آب گرم مي باشد، لذا بررسيهاي دورسنجي مي‌تواند بهترين وسيله در شناخت اين نوع کانسارها باشد.
در اين راستا بررسيهاي دورسنجي با اهداف زير صورت مي گيرد:
1- تلفيق داده هاي ماهوارهاي مختلف و تهيه عكس – نقشه هاي ماهوارهاي(Satellite Photomap) در مقياس‌هاي 1:100000 و 1:50000:
تهيه اين عكس – نقشه ها در مقياس‌هاي يك صدهزار و يك پنجاه هزار براي بدست آوردن ديد كلي از چگونگي گسترش واحدهاي سنگي، رسوبات آبرفتي كواترنر، چين خوردگي ها، شكستگي‌هاي عمده، گسترش پوشش گياهي، چگونگي توزيع شبكه آبراهه ها، جاده ها و گسترش آبادي‌ها و شهرها و بسياري از پارامترهاي ديگر بسيار مناسب است.
بر اساس تفسير تصاوير رنگي مجازي حاصل از تركيب باندهاي مختلف و بر اساس نقشه زمين‌شناسي منطقه مي توان گسترش واحدهاي سنگي گوناگون را بر اساس اين داده ها بيان نمود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
2- تهيه نقشه خطواره ها و نقشه شكستگي ها و تفسير زمين ساخت ناحيه بر اساس آن:
شكستگي ها بويژه گسل ها عامل مهم و اساسي در تشكيل ذخاير معدني مي‌باشند. شناسايي عناصر ساختاري و تشخيص ساختار هر منطقه كمك بسيار ارزنده اي جهت شناسايي و اكتشاف مواد معدني ميباشد، زيرا شناخت عناصر ساختاري مانند گسل هاي عادي، شكستگي‌هاي كششي و ساختمان‌هاي هورست و گرابن كه پي آمد آن تشخيص ساختارهاي كششي است يا گسلهاي راندگي، چين خوردگي‌ها و گسلهاي راستالغز چپ رو و راست رو كه نهايت آن تشخيص ساختارهاي فشاري است، با توجه به درازاي گسل ها و همچنين محل تلاقي گسل هاي اصلي با گسل هاي ديگر، مي تواند محل مناسبي براي نفوذ ماگما و سپس كانه زايي باشد؛ پس همگي مي توانند کليدهاي مناسبي جهت شناخت و اكتشاف ذخاير معدني باشند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
خطواره هاي مشخص شده بر روي تصوير ماهواره لندست
در تهيه نقشه شكستگي ها از روشهاي زير مي توان استفاده نمود:
2-1- استفاده از تأثير مجازي زاويه تابش خورشيد(Shaddow):
از آنجا كه تشخيص اشكال سطحي به مقدار قابل توجهي به اختلاف انعكاس نور خورشيد بستگي دارد و ميزان انعكاس نيز با زاويه و جهت تابش خورشيد تغيير مي نمايد(هر اندازه زاويه تابش كمتر باشد، اختلاف انعكاس بيشتر شده و در نتيجه سايه زياد مي شود). با ايجاد اختلاف انعكاس، سطوح شكستگي و لايه بندي ها مشخص تر شده و تصاوير مختلفي جهت شناسايي آنها ساخته مي‌شوند.
2-2- استفاده از نقشه هاي توپوگرافي و زمين شناسي:
در تعيين شكستگي‌ها، تغييرات ناگهاني توپوگرافي، نوع و سن واحدهاي سنگي و ارتباط آنها با يكديگر، چين‌خوردگي‌ها، جابجايي رودخانه ها و واحدهاي چينه‌اي، مخروط افكنه ها و … همگي مي توانند پارامترهاي تشخيص باشند.
2-3- استفاده از نشانه هاي زمين‌ريخت‌شناسي:
به منظور تعيين ساز و كار گسلها، از نشانه هاي زمين‌ريخت‌شناسي مي‌توان استفاده کرد. بطوريكه گسلهاي راستالغز بعلت شيب زياد، اثري تقريباًخطي، گسلهاي عادي اثري دالبري و گسلهاي راندگي اثري نامنظم ازخود نشان مي‌دهند و بيشتر از توپوگرافي تبعيت مي كنند. همچنين ايجاد پرتگاه‌هاي گسلي(Scarp Fault) در گسل هاي راستالغز نسبت به گسل هاي عادي و راندگي به جز موارد ويژه، كمتر مشاهده مي شود.
3- تعيين محدوده هايي با ساختمان‌هاي گنبدي:
يكي از اهداف اين بررسي‌ها تهيه نقشه اي مربوط به گسترش ساختمان‌هايي مانند باتوليت، استوك، دم(گنبد)، دايك، كالدرا، ساختمان‌هاي حلقوي و رگه ها ميباشد. همانطور كه اشاره شد با بكارگيري روش هاي مختلف پردازش و ايجاد تصاوير رنگي، واحدهاي سنگي مختلف شناسايي مي‌شوند و بر اين اساس گسترش سنگ‌هاي ماگمايي اسيدي و بازيك در منطقه مشخص مي‌گردند. بر اساس مساحت گسترش توده هاي نفوذي و نيمه عميق، مساحت‌هاي بيشتر از 100 كيلومتر مربع بعنوان باتوليت و گسترش هاي كمتر بعنوان استوك در نظر گرفته مي‌شوند.
دايك‌ها، دم‌هاي اسيدي و رگه‌هاي كوارتزي نيزمي‌توانند قابل شناسايي باشند.
تشخيص گسترش سنگ‌هاي ماگمايي با نوع ساخت و زمان آن مي تواند راهنماي خوبي براي تشخيص وجود يا عدم وجود ذخاير معدني باشد(مطالعه متالوژني منطقه).
توده بازيک بازالتي و آلتراسيون‌هاي سيليکاتي اطراف آن
-
3- تهيه نقشه نواحي دگرساني( آلتراسيون ها):
شناخت نواحي دگرساني يكي از عوامل تشخيص مناطق كانه دار مي باشد. اگر در تشخيص اين مناطق، نوع دگرساني نيز مشخص شود، مي تواند در تعيين الگويي مناسب جهت كانه زايي منطقه، مفيد باشد. با استفاده از روشهاي مختلف پردازش و بكارگيري توابع رياضي و روش هاي آماري ذكر شده درنهايت نواحي دگرسان با رنگ ويژه اي مشخص مي‌شوند(High Light).
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
4- تعيين نقشه نواحي اميدبخش معدني با استفاده از بررسي هاي دورسنجي:
با تلفيق نتايج بدست آمده از بررسي هاي دورسنجي مناطق مورد مطالعه(نوع واحدهاي سنگي، ساختار تكتونيكي، ساختمان‌هاي ماگمايي و دگرساني‌ها)، مناطقي به عنوان نواحي اميدبخش معرفي مي‌شوند كه نسبت به ساير مناطق داراي احتمال بيشتري براي كاني‌زايي هستند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
-
وضعيت سنجش از دور در ايران(سازمانها و شرکت‌هاي ارائه‌دهنده و استفاده کننده از اين تکنولوژي):
ايران با سابقه اي بيش از چند دهه در زمينه سنجش از دور ماهواره اي، يكي از مستعدترين كشورهاي آسيا در اين زمينه است. استفاده از فن سنجش از دور در ايران از سال 1351 يعني همزمان با پرتاب اولين ماهواره منابع زميني(لندست 1) آغاز گرديد و به صورت طرحي تحت عنوان "طرح استفاده از ماهواره" در سازمان برنامه و بودجه پيگيري شد.
مرکز سنجش از دور ايران:
در حال حاضر طبق مصوبه مجلس شوراي اسلامي و هيئت دولت، وظيفه دريافت، توزيع و پردازش اطلاعات ماهواره اي منابع زميني به عهده مركز سنجش از دور ايران است. اين مركز علاوه بر استفاده از امكانات سخت افزاري، نرم افزاري و نيروي انساني مجرب و كارآمد در زمينه سنجش از دور، داراي ايستگاه گيرنده ماهواره اي نيز مي باشد. مركز سنجش از دور ايران متولي امور آرشيو ملي اطلاعات ماهواره اي بوده و كليه اطلاعات اخذ شده و خريداري شده را در آرشيو خود نگهداري نموده و برحسب تقاضا در اختيار استفاده‌كنندگان قرار ميدهد.
در حال حاضر مركز سنجش از دور ايران با پوشش نسبتاً كامل چند ماهواره، توانسته است پيشرفت زيادي در زمينه تهيه تصاوير ماهواره اي در مقياس هاي مختلف، همچنين تفسير داده ها و اطلاعات رقومي داشته باشد. برخي از اطلاعات دريافت شده و مقياس آنها به اختصار عبارتند از:
- لندست با سنجده هاي TMو Mss : 1:1000000 و 1:500000 و 1:250000
- لندست با سنجنده ETM+ : 1:100000 و 1:50000
- IRS با سنجنده Pan : 1:100000 و 1:50000 و 1:25000
- IRS با سنجنده Liss III : 1:100000 و 1:50000
- Spot با سنجنده هاي XS و 1:100000 :Pan و 1:50000
- اطلاعات IKONOS: 1:50000 و 1:25000 و 1:10000 و 1:5000
-
سازمان زمين شناسي و اکتشافات معدني كشور:
بخش سنجش از دور در سازمان زمين‌شناسي در سال 1362 با هدف بهره گيري از فن آوري روز ماهواره اي در بررسيهاي زمين‌شناسي و اکتشافات معدني شکل گرفت. داده هاي ماهواره اي موجود بصورت دو پوشش کامل سراسري از داده‌هاي لندست(TM & ETM) و يک پوشش سراسري داده هاي رادار و بطور پراکنده داده هاي اسپات و کاسموس ميباشد.
بررسي‌ها در گروه دورسنجي بصورت زير انجام مي‌شود:
1- پيش پردازش و پردازش داده هاي ماهواره هاي گوناگون و تهيه عکس- نقشه ارتو در مقياس‌هاي مختلف براي تمامي کاربران.
2- توسعه روشهاي مختلف پردازش تصوير و الگو سازي براي آشکار سازي و شناسايي عوارض و پديده هاي مختلف زمين‌شناسي- اکتشافي.
3- بررسي و مطالعه داده هاي ماهواره اي مختلف و گسترش کاربرد آنها در بررسي هاي زمين‌شناسي مهندسي، زيست محيطي و اکتشافي يا انجام پروژه هاي نمونه.
4- تهيه نقشه هاي موضوعي بر اساس داده هاي ماهواره اي مانند واحدهاي سنگي، دگرساني‌ها، شکستگي‌ها، کاربري اراضي، زمين ريخت شناسي، رسوبات عهد حاضر نواحي اميد بخش معدني و ...
5- بررسي و مطالعه در مورد پديده هاي پوياي زمين‌شناسي با استفاده از فن‌آوريهاي نوين ماهواره اي(ماهواره هاي موقعيت ياب و منابع زميني) به منظور پيش بيني و جلوگيري از خسارات جاني و مالي ناشي از عملکرد آنها.
6- تهيه مدل ارتفاعي(DEM) با استفاده از داده هاي ماهواره اي و نقشه هاي توپوگرافي و انجام شبيه سازي پرواز بر روي آنها.
7- بررسي طرح‌ها و پروژه هاي ملي و ناحيه اي دورسنجي در زمينه زمين‌شناسي و اکتشاف.
8- انجام بررسي هاي دورسنجي به منظور اکتشاف در زونهاي 20 گانه.
9- انجام بررسي هاي دورسنجي بمنظور اکتشافات موضوعي از قبيل اکتشاف طلا، پتاس و ...
10- اجراي دوره هاي آموزشي در زمينه دورسنجي با کاربرد در زمين شناسي و اکتشاف.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
برنامه هاي آموزشي سازمان زمين شناسي:
1- برگزاري گردهمايي هاي ساليانه و کارگاه هاي آموزشي
2- برپايي معاونت دورسنجي در تعدادي از مراکز سازمان و همچنين آموزش کارشناسان مربوطه
3- هدايت پايان نامه هاي کارشناسي ارشد زمين شناسي و معدني با استفاده از داده هاي ماهواره اي
4- توسعه گروه دورسنجي همراه با آموزش کليه پرسنل و کارآموزان
همکاري با ديگر ارگانها و شرکتها:
همکاري با شرکت‌هاي ايراني و خارجي در انجام پروژه هاي دورسنجي شامل:
الف) اکتشاف لايه هاي ذغالدار در ناحيه مزينو(پروژه آبدوغي).
ب) بررسي حوضه آبريز رودخانه دالکي و تهيه نقشه زمين شناسي 1:1000000 منطقه با استفاده از تصاوير ماهواره اي (همکاري با شرکت دزآب).
ج) بررسي دورسنجي حوضه آبريز آجي‌چاي به منظور بهره برداري بهينه از آب پشت سد شهيد مدني(همکاري با شرکت قدس نيرو).
د) همکاري با شرکت BHP به منظور اکتشاف مس و طلاي پورفيري در کمربند اروميه – دختر.
ه) همکاري با کارشناسان روسي در زمينه دورسنجي.
و) همکاري با کارشناسان کانادايي در زمينه دورسنجي و همايش ژئومتيکس.
ز) بررسي دورسنجي به منظور بهينه سازي بهره برداري معدني(همکاري با شرکت آمريکايي).
سازمان جغرافيايي ارتش:
در سال 1300 هجري شمسي تاسيس شده و علاوه بر انجام فعاليتهاي نقشه برداري جغرافيايي در زمينه سنجش از دور هم در موارد زير فعاليت مي‌کند:
1- انجام تصحيحات هندسي و عمليات تعبير و تفسير تصاوير هوايي و ماهواره اي.
2- بازنگري نقشه هاي قديمي با روشهاي مختلف بهره برداري از تصاوير ماهواره اي و عکسبرداري هوايي.
3- برگزاري دوره هاي مختلف(نظري و عملي) پيشرفته مهندسي نقشه برداري، دورسنجي و علوم جغرافيايي.
سازمان فضايي ايران:
اين سازمان يکي از معاونت‌هاي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات ميباشد. اين سازمان به منظور انجام امور مطالعاتي، پژوهشي، طراحي، مهندسي و اجرا در زمينه فناوري هاي خدمات فضايي و سنجش از دور و تقويت شبکه هاي ارتباطي و فناوري فضايي در داخل و خارج از کشور تشکيل شده است. اين سازمان مجري مصوبات شوراي عالي فضايي ايران ميباشد که به منظور استفاده از فناوري فضايي و استفاده صلح آميز از فضاي ماوراي جو و حفظ منافع ملي و بهره برداري از علوم و فناوري فضايي در جهت توسعه اقتصادي، فرهنگي، علمي و فناوري کشور و با حضور رياست جمهور تشکيل گرديده است.
-
مرکز ملي اقيانوس‌شناسي ايران:
اين مرکز يک مرکز تحقيقاتي و آموزشي زير نظر وزارت علوم، تحقيقات و فناوري ميباشد و از سال 1992 فعاليت خود را در راستاي همکاري با يونسکو آغاز نموده است. اين مرکز به آزمايشگاه هاي انجمن سنجش از دور اروپا متصل است و بيشتر در زمينه کارگاه هاي آموزشي با آنها همکاري مي‌کند.
پژوهشگاه بين المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله:
اين پژوهشگاه به پيشنهاد يونسکو و تصويب هيات وزيران در سال 1368 تاسيس گرديد. در اين مرکز سيستم اطلاعات جغرافيايي با هدف گردآوري، ذخيره سازي، پردازش بهنگام، تحليل کليه اطلاعات جغرافيايي و لرزه اي، ژئوتکنيکي، سازه اي و بکار گيري آن در نقشه هاي پهنه بندي خطر و خطر پذيري تشکيل شده است. امکانات بانک‌هاي اطلاعاتي، نرم افزاري و سخت افزاري اين مرکز پاسخگوي کليه نيازهاي پژوهشي و فن آوري پژوهشگاه ميباشد.
طرحهاي انجام شده با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي:
1) تهيه نقشه هاي روانگرايي ايران در مقياس 1:1000000
2) تهيه نقشه پهنه بندي خطر زلزله در کشور
3) تهيه نقشه هاي پهنه بندي ژئوتکنيکي استان لرستان
4) تهيه نقشه هاي پهنه بندي ژئوتکنيکي تهران
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
وزارت نيرو:
اين وزارتخانه با خريد تصاوير لندست(ETM) درپروژه هاي مختلف از آنها استفاده مي‌کند. اين پروژه ها عبارتند از:
1) استفاده از GIS و RS در گزارش تفصيلي دشت تموج، آب منطقه‌اي آذربايجان غربي.
2) انجام مطالعات اوليه در خصوص کاربرد تصاوير ماهواره اي به منظور بررسي آبهاي زيرزميني.
3) استفاده از تصاوير لندست TM جهت مطالعه سواحل.
4) استفاده از تصاوير ماهواره اي در برف‌سنجي و مديريت منابع آب ايران.
شرکت پردازش و برنامه ريزي شهري:
در سال 1370 با توجه به نياز شهرداري تهران به ساماندهي و جمع آوري اطلاعات، واحد مکانيزاسيون نقشه هاي طرح هاي تفصيلي شهر تهران به منظور رقومي نمودن نقشه‌هاي تفصيلي طرحهاي اجرايي شهر تهران شروع به فعاليت نمود و متعاقب آن با راه اندازي واحد GIS شهرداري تهران در اواخر سال 1371 و تلفيق اين دو واحد ساختار جديد اين شرکت شکل گرفت. در حال حاضر اين شرکت در مجموعه شهرداري تهران متولي تهيه اطلاعات مکانيزه جغرافيايي و همچنين فراهم‌کننده امکانات استفاده از سيستم‌هاي اطلاعات جغرافيايي ميباشد.
-
فعاليتهاي مرتبط با GIS:
1) رقومي سازي طرحهاي اجرايي
2) تهيه نقشه هاي بلوکي شهر تهران
3) گردآوري و رقومي‌سازي نقشه هاي ثبتي و انتقال به نقشه هاي پوششي
4) رقومي سازي طرحهاي تفصيلي و انطباق بر روي نقشه هاي پوششي
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
نرم‌افزاهاي مورد استفاده در سنجش از دور:
Arc/View Image Analysis:
با استفاده از اين نرم افزار به سادگي مي‌توان تصاوير برداشت شده را پردازش نمود. اين نرم افزار در ارتباط مستقيم با Arc View ميباشد.
ERDAS IMAGINE:
ERMAPPER:
اين نرم افزار در تحليل تصاوير(Orthorectification) و تصاوير رقومي کاربرد بسياري دارد.
IDRISI:
Imagine Essentials:
نوشتار سبک اين نرم افزار به کاربران اجازه ميدهد به راحتي با تصاوير رقومي معمول کار کنند.
3D Mapper:
با اين نرم افزار کاربران مي‌توانند با سرعت و دقت زياد داده هاي برداري سه بعدي و تصاوير رقومي مرجع را بدست آورند.
Orthoengine:
به صورت يک بخش بر روي نرم افزار Geomatica نصب شده و با بکاربردن آن مي‌توان تصاوير Orthorectified را از هر نوع تصوير رقومي ايجاد نمود. همچنين شامل امکاناتي است که با استفاده از آنها مي‌توان مدل‌هاي ارتفاعي رقومي(DEM) را از انواع تصاوير استخراج کرد.
Scan Magic:
هدف اصلي استفاده از اين نرم افزار نمايش، تحليل و پردازش داده هاي سنجش از دور است.
Smart Image:
همراه با نرم افزارهاي Arc/View و MapInfo براي تصحيح تصاوير استفاده مي‌شود.
(Spatial Analysis of Remote Sensing data (SARS:
بخش اول اين نرم افزار امکاناتي را فراهم مي‌آورد تا کاربران بتوانند تصاوير را پردازش نمايند و بخش دوم آن نيز شامل الگوريتم‌هاي متنوع آماري براي تحليل‌هاي فضايي تصاوير، تخمين، ----- کردن آماري و شبيه‌سازي است که براي کار با اطلاعات رستري سازگار شده اند.
RADARSAT-1 Stereo Advisor:
ابزاري است تحت وب که مشخصات تصاوير سفارش داده شده را زماني که براي استفاده يک جفت استريو ميباشد، به اطلاع سفارش‌دهنده مي‌رساند.
Total Alignment System:
همراه با سيستم‌هاي Arc/View و CAD در ساختن تصاوير رقومي مرجع استفاده مي‌شود.
WinCHIPS:
براي تحليل تصاوير ماهوارهاي NOAA استفاده مي‌شود.
Gallieo:
جهت انجام پيش پردازش‌هاي مورد نياز بر روي داده هاي خام اخذ شده از اسکنرهاي فراطيفي، مانند ورود داده هاي خام از Tape(محيط ثبت و ضبط داده هاي موجود در اسکنر) به محيط کامپيوتر و ساير نرم افزارها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
Xqlnertia:
جهت انجام عمليات تصحيحات هندسي دو بعدي و سه بعدي و تهيه ارتوفتو با استفاده از مدل ارتفاع رقومي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
ACORN:
بصورت يک بخش بر روي نرم افزار ENVI نصب شده و جهت انجام عمليات تصحيحات اتمسفري و برطرف ساختن اعوجاجات جوي مورد استفاده قرار مي گيرد.
NN-Unmix:
جهت تهيه نقشه هاي نهايي تفکيکي کانيها و آلتراسيون‌ها و انتخاب پارامترهاي مهم در فضاي چند بعدي(چند متغيره) براي توليد تصاوير سهم کانيها(Endmember Image) مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
Xcube:
جهت مدل سازي کتابخانه طيفي و پاسخ طيفي کانيها مورد استفاده قرار مي گيرد(در داده هاي فراطيفي).
MinMap:
جهت جداسازي آستانه هاي تفکيک کانيها و تهيه نقشه هاي آستانه‌اي کانيها استفاده مي‌شود.
-
سنجش از دور زير سطح زمين(Remote sensing below the ground surface):
جهت بررسي و شناسايي درون زمين، از روشهايي که براي بررسيهاي سطحي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، استفاده نمي‌شود. روشهايي که با آن بتوان داخل زمين را نيز بررسي کرد مبتني بر خصوصيات فيزيکي و شيميايي سنگ‌هاي مدفون بوده و اغلب روشهاي ژئوفيزيکي ناميده مي‌شوند. از آنجا که شيوه جمع آوري داده ها براي روشهاي مورد استفاده در سنجش از دور الزاماً متفاوت هستند، ارائه داده هاي ژئوفيزيکي که امروزه در فن‌آوري پيشرفته سنجش از دور مورد استفاده قرار مي‌گيرند نيز متفاوت است. بنابراين براي بالابردن توانايي بررسي در بعدهاي عميق، تلفيق داده هاي سنجش از دور و ژئوفيزيکي ضروري بنظر مي‌رسد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بررسيهاي اشعه گاما:
اشعه گاما(تابش الکترومغناطيس با طول موج بسيار کوچک)، از تخريب راديواکتيوي ايزوتوپهاي مشخصي که بطور طبيعي وجود دارند، توليد مي‌شود. اين اشعه(گاما) داراي انرژي کافي براي نفوذ به ميزان چند صد متر در هوا بوده، بنابراين به راحتي توسط هواپيماهايي که با ارتفاع کم پرواز مي‌کنند قابل تشخيص است. البته توانايي آن براي نفوذ در سنگها و خاک جهت شناسايي ترکيب و منشا آنها نسبتاً کم ميباشد، بنابراين تنها اشعه هاي گامايي با منبع راديواکتيو که از چند ده سانتيمتري سطح زمين به هوا وارد مي‌شوند، داراي ارزش هستند. در نتيجه نقشه برداري توسط اين روش محدود به نقشه برداري کم عمق زير سطحي است، البته با اين شرط که خاک‌ها مستقيماً از سنگ بستر زيرين خود منشا گرفته باشند و خود سنگ بستر نيز رخنمون داشته باشد. در مناطقي که خاک برجا نباشد، تابش گاما از سنگ بستر زيرين آن مبهم و نامفهوم است. لازم به ذکر است تنها ايزوتوپهاي توريوم، اورانيوم و پتاسيم داراي تابش اشعه گاما هستند و از آنجا که پتاسيم در اغلب سنگها به ميزان چند درصد و اورانيوم و توريوم به ميزان چند ppm حضور دارند، در اين روش از انرژي اشعه گاماي توليد شده توسط اين عناصر استفاده مي‌شود. دستگاه‌هاي طيف سنج تعداد اين اشعه را شمارش کرده و فراواني عناصر فوق را مشخص مي نمايند که البته اين کار مستلزم کاليبره کردن مناسب و پيش بيني هاي لازم است.
هر سنگي از نظر ميزان عناصر راديواکتيو داراي فراواني نسبي مخصوص به خود است؛ از اين رو اگر فراواني هر سه عنصر ياد شده بصورت يک رنگ اوليه تصور شود(مثلاً توريوم: سبز، اورانيوم: آبي و پتاسيم: قرمز) با اختصاص دادن پهنه کنتراستي و ترکيب اين سه رنگ، هر واحد سنگي خصوصيات مربوط به خود را نشان ميدهد. تغيير در اين سيماها مي‌تواند نشاندهنده مرز زمين‌شناسي باشد، پس با اين روش مي‌توان نقشه زمين‌شناسي تهيه کرد.
نمونه اي از يک ناحيه با سن آرکئن در استراليا(پتاسيم: قرمز، توريوم: سبز و اورانيوم: آبي). (A) اشکال گرد داراي جنس گنيس و رنگ روشن و قرمز مايل به نارنجي بوده كه بيانگر محتواي پتاسيم آن است، اين لايه ها در يک حوضه رسوبي قديمي يا ناوديس بوجود آمده و بصورت افقي توسط هوازدگي قطع شده اند. (B) نشاندهنده مناطقي است که در آن هر لايه داراي ظاهري متفاوت است.
-
نقشه برداري با روش ناهنجاريهاي مغناطيسي و ثقلي:
زمين داراي ميدان مغناطيسي و گرانشي است، پس در نقشه برداري از اين دو خاصيت مي‌توان استفاده نمود. سنگهايي که داراي خصوصيات گرانشي و مغناطيسي بوده و در چند کيلومتري بالاي پوسته زمين قرار دارند، به مقدار کمي در اين ميدان‌ها انحراف ايجاد مي کنند و اين مقدار با بررسي آنومالي‌هاي مغناطيسي و گرانشي محلي قابل اندازه گيري است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
با نقشه برداري دقيق از اين آنومالي‌ها در هر منطقه مي توان الگوهايي پيچيده در ارتباط با ساختمان و ترکيب زمين‌شناسي سنگ بستر ارئه نمود. اين دو روش، پنجره هايي را در زمينه شناسايي زمين‌شناسي مناطق پوشيده از آب، خاک، رسوبات جوان و پوشش گياهي به روي کارشناسان مي‌گشايد.
تغييرات چند متري در ارتفاع، باعث ايجاد آنومالي ثقلي مي‌شود که عامل بوجود آورنده آن، تغييرات چگالي زير سطح ميباشد که مثلاً در درياها، به توپوگرافي کف آن بستگي دارد. بنابراين بر اساس نوسانات سطحي دريا مي‌توان نقشه توپوگرافي کف دريا(در مقياس هر پيکسل 5 کيلومتر) را براي تمام اقيانوس‌هاي دنيا تهيه نمود.
نقشه‌برداري آنومالي‌هاي مغناطيسي توسط هواپيماهايي که در ارتفاع پايين پرواز مي‌کنند، در چند دهه اخير به طور گسترده اي در اکتشاف مورد استفاده قرار گرفته است.
در بررسي هاي مغناطيسي هوايي حتي مي‌توان جزئيات زمين‌شناسي را بدست آورد. اين روش زماني که واحدهاي زمين‌شناسي قديمي بوسيله هوازدگي و فرسايش پنهان شده و در نتيجه به سختي مورد شناسايي و نقشه برداري قرار مي‌گيرند، بسيار مناسب بوده و اطلاعات مهمي را در زمينه اکتشاف منابع معدني ارائه مي‌کند(از روشهاي مغناطيسي و ثقلي بندرت براي نقشه برداري زمين‌شناسي استفاده مي‌شود).
-
تصوير سازي الکتريکي:
معمولاً سنگ‌هاي جامد در مقابل عبور جريان الکتريسيته مقاومت بيشتري دارند. با اين وجود، حضور آب در خلل و فرج‌ها و همچنين حضور برخي از کانيهاي خاص، باعث حرکت جريان الکتريسيته زير سطح زمين مي‌شود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اين عامل سبب مي‌شود با استفاده از روشهاي خاص نقشه برداري، مقاومت الکتريکي زير سطحي در دو و سه بعد امکان‌پذير باشد. روشهاي الکتريکي در اکتشاف آبهاي زيرزميني، اکتشاف مواد معدني(کانيهاي معدني مشخص با خصوصيات بارز الکتريکي) و نشان دادن تغييرات جانبي در مقاومت سنگها(به علت شکستگي و گسل) استفاده مي‌شوند.
اساس روشهاي الکترومغناطيسي، القاء جريان الکتريسيته به داخل زمين است. اين روش‌ها(EM) نيازي به تماس الکتريکي با زمين ندارند و مديريت مراحل کار از يک هواپيما امكان‌پذير است. اين روش از سرعت زيادي در بررسي برخوردار بوده و يکنواختي در پوشش اطلاعاتي به وجود مي‌آورد. از اين روش در اکتشاف مواد معدنيي مانند کانه هاي سولفيدي توده اي مي توان استفاده کرد. تاکنون چند معدن بدين وسيله مورد اکتشاف قرار گرفته اند.
تصوير فوق نشانگر مقطع عرضي رسانايي معدن مس سولفيدي بوشمن در بوتسوانا است كه توسط پيمايش‌هاي EM هوايي تهيه شده است. مناطق زرد و قرمز نشاندهنده زونهاي با رسانايي بالا و مناطق آبي نشاندهنده زونهاي بدون رسانايي است.
روشهاي لرزه اي:
امروزه اکتشاف نفت و گاز بوسيله مطالعات لزره اي زير سطحي زمين، امکان‌پذير شده است. امواج لرزه اي بوسيله يک انفجار کوچک يا يک منبع ارتعاشي در سطح زمين(يک چاهک کم عمق) يا در آب نواحي دريايي، ايجاد مي‌شوند. انرژي حاصل از اين امواج با محدوده فرکانسي حدود 10 تا 100 هرتز از لايه هاي مختلف زمين عبور کرده و تغييرات حاصل از خصوصيات اکوستيک(Acoustic) سنگها باعث انعکاس اين امواج و در نتيجه جدا شدن لايه هاي مختلف مي‌شود که حتي از اعماق خيلي زياد هم قابل تشخيص هستند.
با گسترش مناسب منابع لرزه اي و دريافت انرژي منعکس شده در تعداد زيادي از ايستگاه هاي دريافت(ژئوفون)، تصويري از سطح زمين بصورت سه بعدي ساخته مي‌شود. البته اين تصاوير از نظر هندسه موقعيت گيرنده‌هاي سطحي و بازتابش‌هاي متعدد ايجاد شده بايد مورد تصحيح قرار گيرند. اين تصاوير در اکتشافات منابع نفت و گاز مورد استفاده قرار مي گيرند.
نقشه بررسيهاي سه بعدي لرزه اي با لايه بندي زير سطحي وابسته به اکتشاف نفت. سطح بالاي مکعب نشانگر يک تصوير ماهوارهاي ميباشد که توپوگرافي را پوشش داده است.
-
