قهوه

خطر نوشیدن قهوه برای سلامتی
کافئین موجود در قهوه می تواند فرد مصرف کننده را معتاد کند یا احتمال خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد. افرادی که از این نوشیدنی زیاد مصرف می کنند، همگی نوعی حالت عصبی را پس از مصرف زیاد قهوه بیان می کنند. در سال های اخیر، تحقیقات نشان داده اند که مصرف چای، به مراتب کم ضررتر و سالم تر از مصرف قهوه است. البته چای هم کافئین دارد، اما مقدار این کافئین کمتر است.

تحقیقات مختلفی در زمینه ضررهای نوشیدن قهوه صورت گرفته است. برای مثال، تحقیقی که در فوریه سال 2003 م در کشور دانمارک بر روی 18.478 زن باردار که میزان مصرف قهوه آنها در دوران بارداری شان زیاد بود صورت گرفت، نشان داد که احتمال مرده به دنیا آمدن نوزاد در مادرانی که هنگام بارداری قهوه زیاد می نوشیدند (تقریبا 4 تا 7 فنجان در روز) بسیار بیشتر از مادرانی است که از این نوشیدنی خیلی کم استفاده می کنند.

تحقیقی که در سال 2004 انجام شد نشان داد که مصرف بیش از یک فنجان قهوه در روز، سبب افزایش التهاب و حالت برافروختگی می شود. در نتیجه این حالت، مصرف قهوه تأثیر مضاعفی بر عروق قلبی می گذارد.

نوشيدنيهاي قهوه
ـــــــــــــــــــــــــ ــــــــــــــــــ

1- Espresso: يــك اونس آب با درجه حرارت 88 تـــا 92
درجه سانتيـگراد كه 6 تا 9 گرم قهوه مخصوص اسپرسو و
كاملا آسياب شده درون آن به مدت 18 الي 25 ثـانيه دم
كــشيده باشد اسپرسو ناميده ميگردد. معمولا اين اندازه
از اسـپرسو يــك شات (shot) ناميده مي شـود. انــواع
مختلف اسپرسو به قرار زير ميباشد:

2- Americano: هنگاميكه يك شات اسپرسو با آب داغ رقيق ميگردد امريكانو ناميده ميشود.

3- Corretto: به اسپرسو همراه با اندكي كنياك كورتو ناميده ميشود.

4- Romano: اسپروسويي كه با ليمو سرو ميگردد رومانو ناميده ميشود.

5- Doppio: به اسپرسو دوبل (دو شات) دوپيو ميگويند.

6- Lungo: يك و نيم اونس آب در 7 گرم پودر قهوه زمان دم شدن افزايش مي يـــــابـــد 25 الي 40 ثانيه= رقيقتر بوده اما حاوي كافئين بيشتري به اسپرسو معمولي ميباشد.

7- Ristretto: مقدار 0.75 اونس آب در 7 گـرم پـودر قـهوه زمان دم كـردن كاهـش 18 الي 20 ثانيه: غليظ تر بوده اما كافئين آن كمتر از اسپرسو معمولي ميباشد.

8- Macchiato8: اسپرسويي كه سطح آن شير كف كرده (فوم شير) قرار داده شـده است.

9- Iced Espresso: دو شات اسپرسو + همراه با يخ خرد شده.

10- Espresso Breve: يك شات اسپرسو + نسبت 50 به 50 با شير.

11- Espresso Con Panna: يك شات اسپرسو كه روي آن يك تـوده خامه زده شده(حجيم شده) قرار داده ميشود.

12- Granita: اسپرسو يخ زده همرا با شكر گرانيتا نام دارد.

13- Cappuccino: نوشيدنـي كـه 3/1 آن از اسپرسو،
3/1 شيـــر داغ و 3/1 شيـر كـــف كرده هــمراه با رويه پودر
كاكائو و يا دارچين كاپوچينو ناميده ميشود.

14- Mochaccino: يك شات اسپرسو + شكلات مايع
و يا پودر كاكائو + شـير داغ با رويه شير كف كرده.

15- Iced Cappuccino: يك شات اسپرسو + يخ خرد
شده + شير سرد با رويه شير كف كرده.

16- Affogatto: بستني + يك شات اسپرسو.

17- Nienta: كاپوچيينو بدون كافئين + شير بدون چربي.

18- Lattecino: يك شات اسپرسو + شير داغ با يك سانت رويه شير كف كرده.

19- Rappaccino: يك شات اسپرسو + بستني + اندكي شير و يخ.

20- Gocciato: يك شات اسپرسو + كاپوچينو كف كرده.

21- Frappuccino=frap: يك شات اسپرسـو + شــير + شكر + يخ (هـمــان Iced Cappuccino)

22- Cafe Latte: شيـري تـر از كـاپـوچـيـنــو. يـك بـخش
اسـپـرسـو + 5 بـخـش شـير داغ بـا رويه شيـــر كف كرده+
برخي اوقات چاشني بادام و فندق.

23- Cafe Au Latte: جاي اسپرسو از قـهـوه جوشيده
استفاده شده + شير جوشيده.

24- Cafe Mocha: يك بخش اسپرسو + يك بخش شكلات مايع + 2 الي 3 قسـمــت شير كف كرده با رويه خامه زده شده.

25- Cafe Creme: يك شات اسپرسو+يك اونس خامه زده شده.

26- Cafe Freddo: يك بخش اسپرسو + شير سرد با رويـه شيـر كـف كـرده كـه در آن يخ ريخته و شديدا تكان ميدهند.

27- Cafe Amaretto: كافه لاته + شربت بادام.

28- Cafe Noir: قهوه بدون شير و خامه.

جنبه های اجتماعی نوشیدنی قهوه
کشورهای آمریکا، آلمان و فنلاند به ترتیب، بیشترین میزان مصرف قهوه را دارند. در کانادا و اروپا هم این نوشیدنی رایج است و بسیاری از رستوران ها تخصص ویژه ای در تهیه ی این نوشیدنی دارند.
در این رستوران ها چای، انواع ساندویچ، انواع کیک و کلوچه و دیگر انواع اسنک هم عرضه می شود. افرادی که این نوشیدنی را خیلی دوست دارند، معمولاً در پیک نیک ها و یا مسافرت ها قهوه را آماده نموده و داخل فلاسک که تا مدتها آن را گرم نگه می دارد با خود می برند.

در برخی کشورها، مخصوصاً شمال فرانسه، نوشیدنی قهوه جایگاه خاصی در عصرانه دارد. افراد، دوستان و افراد فامیل خود را به عصرانه دعوت می کنند و به عنوان عصرانه، به آنها قهوه با کیک می دهند. معمولاً این کیک ها را خانم ها خود در خانه تهیه می کنند.

البته از قهوه در وعده صبحانه هم بسیار زیاد استفاده می کنند.

مواد محرک موجود در قهوه
همان طور که می دانید، قهوه دارای کافئین بوده که نوعی ماده محرک محسوب می شود. بنابراین معمولاً برای صبحانه و هنگام کار، از این نوع نوشیدنی استفاده می کنند (چون کافئین خاصیت از بین بردن حالت خواب آلودگی دارد). دانش آموزان و دانشجویان هم در شب های امتحانات، از این نوشیدنی استفاده می کنند که قدرت تمرکزشان بالا رود. کارمندان هم وقتی خسته می شوند و احساس می کنند که برای ادامه کار دیگر انرژی ندارند، با خوردن یک فنجان قهوه انرژی خود را باز می یابند.

قهوه بدون کافئین، نوعی قهوه است که کافئین موجود در آن را با استفاده از آب یا یک حلال دیگر، مثلاً تری کلرو اتیلن گرفته اند

قهوه به عنوان نوعی کود
تفاله نوشیدنی قهوه کود خوبی محسوب می شود، چون میزان نیتروژن آن بسیار بالاست. نیتروژن بخش عمده Rna و Dna و همچنین پروتئین را تشکیل می دهد که گیاهان برای رشد خود، به این مواد نیاز اساسی دارند. پودر قهوه پتاسیم، فسفر و بسیاری از مواد لازم برای رشد گیاه را هم در بر می گیرد. بسیاری از باغبان ها به این نتیجه رسیده اند که با اضافه کردن پودر قهوه به خاک، گل های رز بزرگ و خوشرنگ می شوند.

شناخت گیاه قهوه
گیاه قهوه را در نواحی گرمسیر می کارند؛ قهوه در ابتدا به شکل بته یا درختچه کوتاه و نیرومندی است که قادر است به راحتی تا ارتفاع 3 الی 3.5 متری رشد نماید. این گیاه در برابر هرس کردن های شدید هم از خود مقاومت نشان می دهد. اما نمی تواند در برف و یخ زمستان دوام آورد. بهترین آب و هوا برای رشد گیاه قهوه، آب و هوای گرم می باشد. برای محصول دهی مناسب قهوه (17 تن قهوه در هر هکتار)، آبیاری کافی و کود مناسب، لازم به نظر می رسد.

انواع قهوه بسیار زیادند، اما در میان آنها قهوه عربی (Arabica) بهترین کیفیت را داراست. انواع دیگر قهوه (از جمله قهوه Robusta ) در آب و هوایی که نوع عربی قادر به رشد در آن نیست هم پرورش می یابد.
گیاه قهوه میوه های بنفش یا قرمز رنگی تولید می کند که داخل هر کدام از این میوه ها، دو دانه قهوه وجود دارد. البته این دانه قهوه باید مراحل زیادی طی کند تا برای مصرف آماده شود.
گیاه قهوه پس از گذشت 3 تا 5 سال از زمان کاشت، میوه می دهد. این گیاه عمر بسیار طولانی داشته و تقریبا به مدت 50 تا 60 سال همچنان میوه می دهد. شکوفه های گیاه قهوه از نظر رنگ و بو به شکوفه یاسمن شبیهند. تقریباً نه ماه طول می کشد که میوه گیاه قهوه کاملاً رسیده شود.

تهیه نمودن قهوه
پس از کندن میوه قهوه، آنرا پوست می کنند تا دانه های قهوه را از آن خارج نمایند. سپس دانه ها را تخمیر می نمایند (معمولاً برای این کار، دانه را به مدت 10 الی 36 ساعت در آب خیس می کنند). بعد دانه ها را می شویند و در نور آفتاب خشک می کنند. این فرایند بسیار وقت گیر و پرهزینه بوده و نیازمند کار سخت است.

زمانی که دانه های خام قهوه به کشوری که مقصد آنهاست (کشور وارد کننده قهوه) می رسد، دانه را در دمای 200 درجه سانتی گراد برشته می نمایند. این کار باعث تیره شدن رنگ دانه می شود و به علاوه، خواص شیمیایی قهوه و در نتیجه عطر و طعم آنرا هم تغییر می دهد. یکی از مهم ترین این تغییرات شیمیایی، کاراملی شدن قند موجود در دانه قهوه می باشد. سپس دانه قهوه را آسیاب می کنند. معمولاً برای بهتر شدن طعم و مزه قهوه، 8 یا 9 نوع مختلف قهوه را با هم مخلوط می کنند.

مشکلات تولید قهوه خوب
برای تولید قهوه با کیفیت عالی مسائل زیادی وجود دارد. وجود آفات گیاهی، هرس کردن نامناسب، ندادن کود مناسب و کافی به گیاه، برداشت اشتباه محصول (برداشت دیر هنگام قهوه)، تخمیر نامناسب دانه قهوه که طعم نامطبوعی ایجاد می نماید و... همگی سبب تولید قهوه با کیفیت پایین می شوند.

تقریباً 10 میلیون نفر در کار پرورش گیاه قهوه در سراسر دنیا در حال فعالیت هستند. هر کشاورز می تواند روزانه 50 تا 100 کیلو میوه قهوه بدست آورد که از این مقدار، 10 تا 20 کیلوگرم قهوه تولید می شود. قهوه های تولید شده در برزیل و کلمبیا، تقریباً 40 درصد قهوه تولیدی در کل دنیا را در بر می گیرند.

تاریخچه قهوه
به احتمال زیاد قهوه اولین بار در کشور اتیوپی تولید شد. البته برخی کشور یمن را منشا تولید قهوه می دانند. این دانه اولین بار در قرن 13، در جهان عرب شهرت یافت و شهرت آن هم بیشتر به این دلیل بود که دین اسلام که ابتدا در جهان عرب گسترش یافت، نوشیدنی های الکلی را حرام بشمار می آورد و نوشیدنی قهوه به عنوان جایگزینی برای نوشیدنی های الکلی استفاده می شد.
پس از آغاز قرن 17، گیاه قهوه که با قاچاق دانه های بسیار حاصلخیز به کشور هند راه یافته بود، در این کشور هم پرورش یافت. تقریباً در سال 1650م، قهوه به کشور انگلستان وارد می شد و کافی شاپ ها در شهرهای آکسفورد و لندن تاسیس شدند. کشت گیاه قهوه در انگلستان از همان زمان آغاز گردید، اما آفت ها و شرایط نامناسب جوی، گیاهان قهوه را نابود نمود و انگلیسی ها مجبور شدند به جای کشت قهوه، به کشت چای روی بیاورند.

تا قبل از آغاز قرن 18، استفاده از نوشیدنی قهوه در سراسر اروپا رایج شده بود. کشورهای اروپایی این گیاه را به مناطق گرمسیر معرفی کردند تا این کشورها نسبت به کشت و تولید انبوه گیاه قهوه اقدام نمایند.
امروزه بزرگترین کشورهای تولید کننده قهوه عبارتند از: پورتو ریکو، برزیل، کلمبیا، ویتنام، اندونزی، مکزیک و هند. البته در هفتاد کشور دیگر هم قهوه تولید می شود، ولی میزان تولید آن کشورها کمتر است.
بزرگترین وارد کنندکان قهوه، ایالات متحده آمریکا، آلمان، ژاپن، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می باشند.
بیشترین میزان مصرف سرانه قهوه در کشورهای فنلاند (11 کیلوگرم)، دانمارک (9.7 کیلو گرم)، نروژ (9.5 کیلوگرم)، سوئد (8.6 کیلوگرم) و استرالیا (7.8 کیلوگرم) مشاهده شده است. ایالات متحده آمریکا با اینکه بزرگترین وارد کننده قهوه است، اما مصرف سرانه آن تنها 4.1 کیلوگرم می باشد.