وضعيت اقتصادي استان تهران
استان تهران ، به عنوان بزرگترين قطب اقتصادي كشور، داراي ويژگيهاي بسيار پيچيده و گوناگوني است. اين ويژگيها در طي دوران كوتاهي از جنبههاي صنعتي، تجاري و اقتصادي منطقه آن چنان توسعه پيدا كرده است كه در سطح كشور مهمترين قطب صنعتي تجاري و خدماتي ميباشد از كل شاغلان در اين استان 5 % در گروه عمده كشاورزي، 2/30 % در فعاليت هاي بخش صنعت و 7/64 % در بخش خدمات مشغول به كار ميباشند. تعداد كارگاههاي صنعتي موجود در اين استان برابر با 293672 هكتار سهم اين استان ميباشد كه از اين رقم 5/91 درصد از اراضي به صورت آبي و 5/8 درصد به صورت ديم كشت ميشود.
در استان تهران 65 معدن فعال است كه از جمله مهمترين اين معادن ميتوان به معدن سيليس، زغال سنگ، نمك، سولفات دو سود سنگ آهن، گچ،سنگ لاشه، مرمريت و معادن نفت و گاز اشاره كرد.
صنايع دستي استان تهران با توجه به بافت اجتماعي و تنوع قومي، به سه دسته شهري، روستايي و عشايري تقسيم ميشود عمدهترين صنايع دستي استان را قلمزني روي مس و برنج، خراطي و سبدبافي، خاتم كاري، شيشهگري، تراش و نقاشي روي شيشه، زيلوبافي، نقاشي روي چرم، قاليبافي سفالگري و چاپ بانيك تشكيل ميدهند. رشتههاي مورد اشاره فاقد سابقه طولاني در منطقه هستند و دست اندركاران اكثر رشتههاي اين صنايع بيشتر از شهرستانهاي ديگر به تهران مهاجرت كردهاند.
صنايع دستي عشايري قديميترين نوع صنايع دستي استان است كه توليد آن عموماً به طور خانگي و فصلي انجام ميپذيرد. اين نوع صنايع دستي با توجه به تركيب قوي منطقه در ميان صنايعدستي استان جايگاهي ويژه دارد و هم اينك يكي از نقاط برجسته و مثبت صنايع دستي استان محسوب ميشود.
دست اندركاران اين بخش از دست سازههاي ايراني كه بافت انواع قالي و قاليچه، ورني، حاجيم و گليم، چنته، رويه پشتي، جوال، خورجين و نيز رنگرزي و ريسندگي پشم را در انحصار خود دارند. گروهي از عشاير لر، قشقايي، شاهسون و ... هستند كه در دهههاي اخير از زادگان خود به تهران، ري، ورامين، كرج و حومه تهران مهاجرت كردهان
موقعيت جغرافيايي شهر تهران
ارتفاع از سطح دريا
ارتفاع كنوني تهران از سطح دريا در حدود 900 تا 1800 متر است. در ميدان تجريش ارتفاع حدود 1300 متر و در ميدان راهآهن 1100 متر بالاتر از سطح دريا ميباشد. لازم ذكر است كه اين اختلاف سطح به علت گستردگي و وسعت زياد اين شهر ميباشد.
شرايط اقليمي
عوامل گوناگوني در شرايط اقليمي شهر تهران( به علت موقعيت ويژه جغرافيايي آن ) مؤثرند. از جمله ارتفاعات كه در شمال آن قله توچال به ارتفاع 3933 متر مشاهده ميگردد. همچنين، كوههايي چون دماوند شميرانات و امامزاده داوود در اطراف آن اقليم اين بخش را تحت تأثير قرار ميدهند. منابع آب فيزيكي نيز از فاكتورهاي مهم در شكلگيري اقليم تهران است. از جمله اين منابع ميتوان رودخانه جاجرود و كرج و سدهايي چون اميركبير، لبنان و لار را نام برد.
عامل و فاكتور ديگري كه ميتوان از آن نام برد دشت است. به استنثاء نواحي شمالي استان كه به دليل واقع شدن در كوهپايههاي البرز اندكي معتدل و مرطوب است. بقيه نقاط داراي تابستانهاي گرم و خشك و زمستانهاي معتدل و گاهي سرد ميباشد كه نشانه و خصوصيت مناطق دشتي را نشان مي دهد. براي مشخصههاي كلي آب و هواي تهران، ميتوان به آمار و ارقام زير رجوع كرد.
طي يك دوره 30 ساله، متوسط ميزان بارندگي سالانه آن 220 ميليمتر و ميزان بارندگي سالانه آن بين 200 الي 400 ميليمتر گزارش گرديده است.
به علت وسعت و ارتفاعات تهران، سه ايستگاه سينوپتيك در محله آباد و شميران و ژئوفيزيك، وظيفه ثبت و درج دماي هواي شهر تهران را به عهده دارند كه از سال 1330 ، ( طي يك دوره 45 ساله ) حداكثر دماي هواي تهران 43+ درجه و حداقل 15- درجه سانتيگراد اعلام شده است. به اين ترتيب تهران داراي تابستان گرم به ويژه در مناطق جنوب و مركز شهر و هواي معتدل در شمال شهر ميباشد. در زمستان نيز مركز شهر تهران معتدل است ولي بخشهاي شمالي شهر سرد است و دما بازها به زير صفر ميرسد. تهران در فصول سرد سال تحت تأثير سيستمهاي پرفشار شمالي (سيبري) قرار گرفته و داراي زمستان سرد و خشك و عموماً آلوده است و در ماه هاي گرم سال متأثر از سيستمهاي كم فشار حرارتي كوير مركزي واقع شده و داراي تابستاني گرم و خشك است.
بيشترين مقدار بارندگي ماهيانه درطي دوره آماري تهران برابر 9/38 ميليمتر در اسفندماه و كمترين بارندگي به مقدار يك ميليمتر در شهريور ماه اتفاق افتاده است.
متوسط ساليانه رطوبت نسبي هوا در تهران 40 درصد و در شميرانات 46 درصد ميباشد. جهت وزش باد غالب در تهران غربي (270 درجه) و متوسط سرعت وزش باد 5/5 متر بر ثانيه است. نسيمي از درههاي خنك كوهستان شمال در شب (بادكوه) و از بيابانهاي جنوب در روز (باد دشت) به طور آهسته هر شبانهروز در شهر تهران مي وزد.
يكي ديگر از مشخصههاي قابل ذكر شهر تهران زلزله خيز بودن آن است. اين شهر بر روي خط زلزله قرار دارد و احتمال وقوع زلزله در آن بسيار ميباشد.
شيب زمين
از شمال به جنوب در دامنه كوهستان شميرانات 10 % تا 15 % از تجريش تا تپههاي عباسآباد با شيب متوسط 3 % تا 5 % از عباسآباد تا خيابان انقلاب 2 % و از مركز شهر تهران تا كناره 1 % است.
طول و عرض جغرافيايي
شهر تهران از نظر جغرافيايي در 51 درجه و 17 دقيقه تا 51 درجه و 33 دقيقه طول خاوري و 35 درجه و 36 دقيقه تا 35 درجه و 44 دقيقه عرض شمالي قرار گرفته است.
موقعيت استقرار
تهران، بين كوههاي البرز و حاشيه شمالي كوير مركزي ايران، در دشتي نسبتاً هموار واقع شده است. پهنه استقرار آن از جنوب و جنوب غربي به دشتهاي شهريار و ورامين منتهي ميشود و در سمت شمال و شرق با حد طبيعي، فضاي جغرافيايي شهر تهران در كوه و دشت به وسيله دو رود كرج در غرب و جاجرود در شرق مشخص ميشود كه در نزديكي كوير نمك در جنوب شرقي تهران به يكديگر ميپيوندند.