باباطاهر همدانى

از زندگی شخصی و تاریخ تولد و تحصیلات بابا طاهر در تذکره ها شرح حالی نیست جز اینکه در اوج شهرت دراواسط قرن پنجم با طغرل شاه اولین سلسله ی سلاجقه هم معاصر بوده است و دیگر اینکه نام پدر بابا طاهر فریدون بوده به استناد رباعی که فرموده:( نصیحت بشنو از پور فریدون که شعله از تنور سرد نایو) بابا طاهر فرزندی هم به نام فریدون داشته که در زمان حیات وی فوت شده ( فریدون عزیزم رفت از دست بوره کز نو فریدونی بسازم) این شاعر و عارف به زبانهای عربی و لری بمانند فارسی تسلط کامل داشته است بابا طاهر عریان در همدان فوت شده و آرامگاه اش در شمال شهر همدان می باشد
حکایات زیادی در مورد بابا طاهر گفته شده که در تاریخ قید نشده است و دلیلی ِ هم بر درست بودن و باور این حکایات نیست با این حال بد نیست به دو نمونه از این حکایات نقل قول از( دیوان اشعار بابا طاهر به تصحیح و مقدمه ی مهدی الهی قمشه ای) نظری افکند: روزی خواهر زاده طاهر مسئله مشکلی از علم نجوم پرسید و از پاسخ فوری طاهر تعجب کرد طاهر فرمود عجب مدار که من هنگام بنای افلاک و ستارگان آنجا بودم و دیگر: طاهر بکُشته ی عین القضاۃ گفت برخیز که عاشقان چنین نخُسبند او برخاست و سر خود بدست گرفت و دوید خلق بدنبالش تا بقبرستانی که هم اکنون به چاله ی عین القضاۃ مشهور است دویدند و عین القضاۃ در آن چاله پنهان شد.
چند نمونه از دو بیتی های بابا طاهر:




به صحرا بنگرُم صحرا ته وینمُ
به دریا بنگرُم دریا ته وینمُ
بهر جابنگرمُ کوه و در و دشت
نشان رُوی زیبای ته وینمُ






یکی درد و یکی درمان پسندد
یکی وصل و یکی هجران پسندد
من از درمان و درد و وصل و هجران
پسندم آنچه را جانان پسندد




دلا خوبان دل خونین پسندند
دلا خون شو که خوبان این پسندند
متاع کفر و دین بی مشتری نیست
گروهی آن گروهی این پسندند




اگر شیری اگر میری اگر مُور
گذر باید کنی آخر لب گور
دلا رحمی بجان خویشتن کن
که مُورانت نهند خوان و کنند سور




من آن رندُم که گیرُم از شهان باج
بپوشُم جوش و بر سر نهُم تاج
فرو ناید سر مردان به نامرد
اگر دارُم کشند مانند حلّاج

هزاران غم بدل اندوته دیرم ..... هزار آتش بجان افروته دیرم
بیک آه سحر کز دل برآرم .... هزاران مدعی را سوته دیرم
---------------
بیته گلشن به چشمم گلخن آیو .... واته گلخن به چشمم گلشن آیو
گلم ته گلبنم ته گلشنم ته .... که واته مرده را جان بر تن آیو
---------------
غم عشقت ز گنج رایگان به ..... وصال تو ز عمر جاودان به
کفی از خاک کویت در حقیقت .... خدا دونه که از ملک جهان به
---------------
سر سرگشته‌ام سامان نداره .... دل خون گشته‌ام درمان نداره
به کافر مذهبی دل بسته دیرم .... که در هر مذهبی ایمان نداره
---------------
امان از اختر شوریده‌ی مو .... فغان از بخت برگردیده‌ی مو
فلک از کینه ورزی کی گذاره .... رود خون از دل غمدیده‌ی مو
---------------
بروی ماهت ای ماه ده و چار .... به سرو قدت ای زیبنده رخسار
که جز عشقت خیالی در دلم نی .... بدیاری ندارم مو سر و کار
---------------
نهالی کن سر از باغی برآرد .... ببارش هر کسی دستی برآرد
برآرد باغبان از بیخ و از بن .... اگر بر جای میوه گوهر آرد
---------------
غمت در سینه‌ی مو خانه دیره .... چو جغدی جای در ویرانه دیره
فلک هم در دل تنگم نهد باز ..... هر آن انده که در انبانه دیره
---------------
کشم آهی که گردون پر شرر شی ... دل دیوانه‌ام دیوانه‌تر شی
بترس از برق آه سوته دیلان .... که آه سوته دیلان کارگر شی
---------------
شبی ناید ز اشکم دیده تر نی .... سرشکم جاری از خون جگر نی
شو و روجم رود با ناله‌ی زار ..... ته را از حال زار مو خبر نی
---------------
غم و درد دل مو بی حسابه .... خدا دونه دل از هجرت کبابه
بنازم دست و بازوی ته صیاد ..... بکش مرغ دلم بالله ثوابه
---------------
بی تو تلواسه دیرم ای نکویار .... زهر در کاسه دیرم ای نکویار
میم خون گریه ساقی ناله مطرب .... مصاحب این سه دیرم ای نکویار
---------------
اگر دستم رسد بر چرخ گردون .... از او پرسم که این چین است و آن چون
یکی را میدهی صد ناز و نعمت ....... یکی را نان جو آلوده در خون
---------------
چه باغ است اینکه دارش آذرینه ........ چه دشت است اینکه خونخوارش زمینه
مگر بوم و بر سنگین دلان است ....... مگر صحرای عشق نازنینه
--------------- .
کجا بی جای ته ای بر همه شاه ... که مو آیم بدانجا از همه راه
همه جا جای ته مو کور باطن ..... غلط گفتم غلط استغفرالله
---------------
کسیکه ره بفریادم برد نی..... خبر بر سرو آزادم برد نی
همه خوبان عالم جمع گردند .... کسیکه یادت از یادم برد نی
---------------
به هر شام و سحر گریم بکوئی ... که جاری سازم از هر دیده جوئی
مو آن بی طالعم در باغ عالم ... که گل کارم بجایش خار روئی
---------------
سمن زلفا بری چون لاله دیری ........ ز نرگس ناز در دنباله دیری
از آن رو سه بمهرم بر نیاری ........ که در سرناز چندین ساله دیری
---------------
شبی نالم شبی شبگیر نالم ...... ز جور یار و چرخ پیر نالم
گهی همچون پلنگ تیر خورده .......... گهی چون شیر در زنجیر نالم
---------------
وای آن روزی که قاضی مان خدا بی..... به میزان و صراطم ماجرا بی
بنوبت میروند پیر و جوانان ....... وای آنساعت که نوبت زان ما بی
---------------
دل ارمهرت نورزه بر چه ارزه ....... گل است آندل که مهر تو نورزه
گریبانی که از عشقت شود چاک ...... بیک عالم گریبان وابیرزه
---------------
برویت از حیا خوی ریته دیری ....... دو ابرویت بناز آمیته دیری
به سحر دیده در چاه زنخدان ...... بسی هاروت دل آویته دیری
---------------
ز آهم هفت گردون پر شرر بی ....... زمژگانم روان خون جگر بی
ته که هرگز دلت از غم نسوجه .......... کجا از سوته دیلانت خبر بی
---------------
سحرگاهان که اشکم لاوه گیره....... زآهم هفت چرخ آلاوه گیره
چنان از دیده ریزم اشک خونین ...... که گیتی سر بسر سیلابه گیره
---------------
عزیزان موسم جوش بهاره ........ چمن پر سبزه صحرا لاله زاره
دمی فرصت غنیمت دان درین فصل ...... که دنیای دنی بی اعتباره
---------------
مرا درد آموه و درمان چه حاصل .......... مرا وصل آموه و هجران چه حاصل
بسوته بی گل و آلاله بی سر ........ سر سوته کله یاران چه حاصل
---------------
دلا از دست تنهایی بجانم .... ز آه و ناله‌ی خود در فغانم
شبان تار از درد جدایی........ کند فریاد مغز استخوانم
---------------
غم عشق تو مادر زاد دیرم ....... نه از آموزش استاد دیرم
بدان شادم که از یمن غم تو ........ خراب آباد دل آباد دیرم
---------------
الهی سوز عشقت بیشتر کن ........ دل ریشم ز دردت ریشتر کن
ازین غم گر دمی فارغ نشینم......... بجانم صد هزاران نیشتر کن
---------------
غمم بیحد و دردم بی شماره ..... فغان کاین درد مو درمان نداره
خداوندا ندونه ناصح مو ...... که فریاد دلم بی‌اختیاره

عزیزان از غم و درد جدایی........ به چشمانم نمانده روشنائی
بدرد غربت و هجرم گرفتار ......... نه یار و همدمی نه آشنائی
---------------
نصیب کس مبو درد دل مو ........ که بسیاره غم بی‌حاصل مو
کسی بو از غم و دردم خبردار ......... که دارد مشکلی چون مشکل مو
---------------
به لامردم مکان دلبرم بی ........ سخنهای خوشش تاج سرم بی
اگر شاهم ببخشد ملک شیراز ......... همان بهتر که دلبر در برم بی
---------------
دلی دیرم خریدار محبت ........ کز او گرم است بازار محبت
لباسی دوختم بر قامت دل ...... زپود محنت و تار محبت
---------------
خوشا آنانکه تن از جان ندانند .... تن و جانی بجز جانان ندانند
بدردش خو گرند سالان و ماهان ....... بدرد خویشتن درمان ندانند
---------------
دل مو بی‌تو زار و بی قراره ....... بجز آزار مو کاری نداره
زند دستان بسر چون طفل بدخو ...... بدرد هجرت اینش روزگاره
---------------
بوره بلبل بنالیم از سر سوز ...... بوره آه سحر از مو بیاموز
تو از بهر گلی ده روز نالی ......... مو از بهر دل‌آرامم شو و روز
---------------
خداوندا بفریاد دلم رس ....... تو یار بیکسان مو مانده بیکس
همه گویند طاهر کس نداره ....... خدا یار مو چه حاجت کس
---------------
دلی دیرم ولی دیوانه و دنگ ........ ز دستم شیشه‌ی ناموس بر سنگ
ازین دیوانگی روزی برآیم .... که در دامان دلبر برزنم چنگ
---------------
همه عالم پر از کرد چه سازم ......... چو مو دلها پر از درد چه سازم
بکشتم سنبلی دامان الوند ....... همواز طالعم زرد چه سازم
---------------
قدح بر گیرم و سیر گلان شم .......... بطرف سبزه و آب روان شم
دو سه جامی زنم با شادکامی ........... وایم مست و بسیرلالیان شم
---------------
مو از جور بتان دل ریش دیرم ........... زلاله داغ بر دل بیش دیرم
چو فردا نامه خوانان نامه خوانند ....... من شرمنده سر در پیش دیرم
---------------
دیم آلاله‌ای در دامن خار ........ واتم آلالیا کی چینمت بار
بگفتا باغبان معذور میدار ......... درخت دوستی دیر آورد بار
---------------
خوشا آندل که از خود بیخبر بی .......... ندونه در سفر یا در حضر بی
بکوه و دشت و صحرا همچو مجنون ....... پی لیلی دوان با چشم تر بی
---------------
همه دل ز آتش غم سوتنی بی ..... بهرجان سوز هجر افروتنی بی
که از دست اجل بر تن قبائی ....... اگر شاه و گدائی دوتنی بی
---------------
قلم بتراشم از هر استخوانم ...... مرکب گیرم از خون رگانم
بگیرم کاغذی از پرده‌ی دل ....... نویسم بهر یار مهربانم
---------------
محبت آتشی در جانم افروخت....... که تا دامان محشر بایدم سوخت
عجب پیراهنی بهرم بریدی ........ که خیاط اجل میبایدش دوخت
---------------
الهی ار بواجم ور نواجم ... ته دانی حاجتم را مو چه واجم
اگر بنوازیم حاجت روا بی ....... وگر محروم سازی مو چه ساجم
---------------
مو آن دلداده‌ی بی خانمانم ..... مو آن محنت نصیب سخت جانم
مو آن سرگشته خارم در بیابان ..... که چون بادی وزد هر سو دوانم
---------------
نمیدانم که رازم با که واجم ...... غم و سوز وگدازم با که واجم
چه واجم هر که ذونه میکره فاش ....... دگر راز و نیازم با که واجم
---------------
سر کویت بتا چند آیم و شم ....... ز وصلت بی نوا چند آیم و شم
بکویت تا ببیند دیده رویت.. نترسی از خدا چند آیم و شم
---------------
بوره کز دیده جیحونی بسازیم .......... بوره لیلی و مجنونی بسازیم
فریدون عزیزم رفتی از دست ....... بوره کز نو فریدونی بسازیم
--------------- .
گلی که خود بدادم پیچ و تابش ....... باشک دیدگانم دادم آبش
درین گلشن خدایا کی روا بی........ گل از مو دیگری گیرد گلابش
---------------
زعشقت آتشی در بوته دیرم...... در آن آتش دل و جان سوته دیرم
سگت ار پا نهد بر چشمم ایدوست ....... بمژگان خاک پایش روته دیرم
---------------
به آهی گنبد خضرا بسوجم ...... فلک را جمله سر تا پا بسوجم
بسوجم ار نه کارم را بساجی ....... چه فرمائی بساجی یا بسوجم
---------------
اگر جسمم بسوزی سوته خواهم ..... اگر چشمم بدوزی دوته خواهم
اگر باغم بری تا گل بچینم .... گلی همرنگ و همبوی ته خواهم
---------------
سر کوه بلند چندان نشینم ..... که لاله سر بر آره مو بچینم
الاله بیوفا بی بیوفا بی .... نگار بیوفا چون مو گزینم
---------------
ز وصلت تا بکی فرد آیم و شم .... جگر پر سوز و پر درد آیم و شم
بموگوئی که در کویم نیایی...... مو تا کی با رخ زرد آیم و شم
---------------
خوشا روزی که دیدار ته وینم ....... گل و سنبل ز رخسار ته چینم
بیا بنشین که تا وینم شو و روز ....... جمالت ای نگار نازنینم
---------------
دلم زار و حزینه چون ننالم ....... وجودم آتشینه چون ننالم
بمو واجن که طاهر چند نالی ........ چو مرگم در کمینه چون ننالم
---------------
بیته گلشن چو زندان بچشمم ........ گلستان آذرستان بچشمم
بیته آرام و عمر و زندگانی....... همه خواب پریشان بچشمم
---------------
بشو یاد تو ای مه پاره هستم ..... بروز از درد و غم بیچاره هستم
تو داری در مقام خود قراری ........ مویم که در جهان آواره هستم

غریبی بس مرا دلگیر دارد
فلک بر گردنم زنجیر دارد

فلک از گردنم زنجیر بردار
که غربت خاک دامنگیر دارد

---------------

هر آن دلبر که چشم مست دیره
هزاران دل چو ما پا بست دیره

میان عاشقان آن ماه سیما
چو شعر مو بلند و پست دیره

---------------

قضا رمزی زچشمان خمارش
قدر سری ز زلف مشگبارش

مه و مهر آیتی ز آنروی زیبا
نکویان جهان آئینه دارش

---------------

شبی کان نازنینم در بر آیو
گذشته عمرم از نو بر سر آیو

همه شو دیده‌ی مو تا سحرگاه
بره باشد که یارم از در آیو

---------------

دلا راهت پر از خار و خسک بی
گذرگاه تو بر اوج فلک بی

شب تار و بیابان دور منزل
خوشا آنکس که بارش کمترک بی

---------------

دلی چون مو بغم اندوته ای نی
زری چون جان مو در بوته‌ای نی

بجز شمعم ببالین همدمی نه
که یار سوته دل جز سوته‌ای نی

---------------

شبم از روز و روز از شو بتر بی
دل آشفته‌ام زیر و زبر بی

شو و روز از فراقت ناله‌ی مو
چو آه سوته جانان پر شرر بی

---------------

خور آئین چهره‌ات افروته‌تر بی
بجانم تیر عشقت دوته‌تر بی

چرا خال رخت دونی سیاهه
هر آن نزدیک خور بی سوته‌تر بی

---------------

صفا هونم صفا هونم چه جابی
که هر یاری گرفتم بیوفا بی

بشم یکسر بتازم تا به شیراز
که در هر منزلی صد آشنا بی

---------------

بمو واجی چرا ته بیقراری
چو گل پرورده‌ی باد بهاری

چرا گردی بکوه و دشت و صحرا
بجان او ندارم اختیاری

---------------

مو آن باز سفیدم همدانی
لانه در کوه دارم سایبانی

ببال خود پرم کوهان بکوهان
بچنگ خود کرم نخجیر بانی

---------------

عزیزا مردی از نامرد نایو
فغان و ناله از بیدرد نایو

حقیقت بشنو از پور فریدون
که شعله از تنور سرد نایو

---------------

بدام دلبری دل مبتلا بی
که هجرانش بلا وصلش بلا بی

درین ویرانه دل جز خون ندیدم
نه دل گویی که دشت کربلا بی

---------------

دل دیوانه‌ام دیوانه‌تر شی
خرابه خانه‌ام ویرانه‌تر شی

کشم آهی که گردون را بسوجم
که آه سوته دیلان کارگر شی

---------------

قدم دایم زبار غصه خم بی
چو مو خونین دلی در دهر کم بی

زغم یکدم مو آزادی ندیرم
دل بیچاره‌ی مو کوه غم بی

---------------

جهان خوان و خلایق میهمان بی
گل امروز مو فردا خزان بی

سیه چالی که نامش را نهند گور
بما واجن که اینت خانمان بی

---------------

سحرگان که بلبل بر گل آیو
بدامان اشک چشمم گل گل آیو

روم در پای گل افغان کنم سر
که هر سوته دلی در غلغل آیو

---------------

گلان فصل بهاران هفته‌ای بی
زمان وصل یاران هفته‌ای بی

غنیمت دان وصال لاله رویان
که گل در لاله زاران هفته‌ای بی

---------------

شبی خواهم که پیغمبر ببینم
دمی با ساقی کوثر نشینم

بگیرم در بغل قبر رضا را
در آن گلشن گل شادی بچینم

---------------

زهجرانت هزار اندیشه دیرم
همیشه زهر غم در شیشه دیرم

ز نا سازی بخت و گردش چرخ
فغان و آه و زاری پیشه دیرم

---------------

بروی دلبری گر مایلستم
مکن منعم گرفتار دلستم

خدا را ساربان آهسته میران
که من وامانده‌ی این قافلستم

---------------

بی ته سر در بیابانم شو و روز
سرشک از دیده بارانم شو و روز

نه بیمارم که جایم میکری درد
همیدانم که نالانم شو و روز

---------------

همه روزم فغان و بیقراری
شوان بیداری و فریاد و زاری

بمو سوجه دل هر دور و نزدیک
ته از سنگین دلی پروا نداری

---------------

بمیرم تا ته چشم‌تر نبینی
شرار آه پر آذر نبینی

چنانم آتش عشقت بسوجه
که از مو مشت خاکستر نبینی

---------------

وای آن روجی که در قبرم نهند تنگ
ببالینم نهند خشت و گل و سنگ

نه پای آنکه بگریزم ز ماران
نه دست آنکه با موران کنم جنگ

---------------

بدل چون یادم از بوم و بر آیو
سر شگم بیخود از چشم تر آیو

از آن ترسم من بر گشته دوران
که عمرم در غریبی بر سر آیو

---------------

ز دست چرخ گردون داد دیرم
هزاران ناله و فریاد دیرم

نشنید دستانم با خس و خار
چگونه خاطر خود شاد دیرم

---------------

دلا راه تو پر خار و خسک بی
درین ره روشنایی کمترک بی

گر از دستت بر آید پوست از تن
بیفکن تا که بارت کمترک بی

---------------

دلی دیرم چو مو دیوانه و دنگ
زده آئینه هر نام بر سنگ

بمو واجند که بی نام و ننگی
هر آن یارش تویی چه نام و چه ننگ

---------------

سرم بالین تنم بستر نداره
دلم جز شوق ته در سر نداره

نهد دور از ته هر کس سر ببالین
الهی سر ز بالین بر نداره

---------------

سیاهی دو چشمانت مرا کشت
درازی دو زلفانت مرا کشت

به قتلم حاجت تیر و کمان نیست
خم ابرو و مژگانت مرا کشت

---------------

بلا رمزی ز بالای ته باشد
جنون سری ز سودای ته باشد

بصورت آفرینم این گمان بی
که پنهان در تماشای ته باشد

---------------

نگارینا دل و جانم ته دیری
همه پیدا و پنهانم ته دیری

نمیدانم که این درد از که دیرم
همیدانم که درمانم ته دیری

چه واجم هر چه واجم واته‌شان بی

سخن از بیش و از کم واته‌شان بی


بدریا مو شدم گوهر برآرم

هر آن گوهر که دیدم واته‌شان بی


--------------------


بهار آیو به هر شاخی گلی بی

بهر لاله هزاران بلبلی بی


بهر مرزی نیارم پا نهادن

مبو کز مو بتر سوز دلی بی


------------------


زدست عشق هر شو حالم این بی

سریرم خشت و بالینم زمین بی


خوشم این بی که موته دوست دیرم

هر آن ته دوست داره حالش این بی


----------------------


مو را نه فکر سودایی نه سودی

نه در دل فکر بهبودی نه بودی


نخواهم جو کنار و چشمه سارون

که هر چشمم هزارون زنده رودی


------------------------


یقینم حاصله که هرزه گردی

ازین گردش که داری برنگردی


بروی مو ببستی هر رهی را

بدین عادت که داری کی ته مردی


----------------------


بدنیای دنی کی ماندنی بی

که دامان بر جهان افشاندنی بی


همی لا تقنطوا خوانی عزیزا

دلا یا ویلنا هم خواندنی بی


------------------------


مرا دیوانه و شیدا ته دیری

مرا سرگشته و رسوا ته دیری


نمیدونم دلم دارد کجا جای

همیدونم که دردی جا ته دیری


---------------------------


از آن روزیکه ما را آفریدی

بغیر از معصیت چیزی ندیدی


خداوندا بحق هشت و چارت

ز ما بگذر شتر دیدی ندیدی


------------------------


غم اندر سینهٔ مو خانه دیری

چو ویرانه که بوم آشانه دیری


فلک اندر دل مسکین مو نه

ازین غم هرچه در انبانه دیری


------------------


اگر دل دلبری دلبر کدامی

وگر دلبر دلی دل را چه نامی


دل و دلبر بهم آمیته وینم

ندانم دل که و دلبر کدامی


------------------


دل ار عشقت نداره مرده اولی

روان بی درد عشق افسرده اولی


سحر بلبل زند در گلشن آواز

که گل بی عشق حق پژمرده اولی

و آن محنت کش حسرت نصیبم
که در هر ملک و هر شهری غریبم

نه بو روزی که آیی بر سر من
بوینی مرده از هجرحبیبم

---------------

بغیر ته دگر یاری ندیرم
به اغیاری سر و کاری ندیرم

بدکان ته آن کاسد متاعم
که اصلا روی بازاری ندیرم

---------------

بوره جانا که جانانم تویی تو
بوره یارا که سلطانم تویی تو

ته دونی خود که مو جز تو ندونم
بوره بوره که ایمانم تویی تو

---------------

سرم سودای گیسوی ته دیره
دلم میل گل روی ته دیره

اگر چشمم بماه نو کره میل
نظر بر طاق ابروی ته دیره

---------------

اگر دردم یکی بودی چه بودی
وگر غم اندکی بودی چه بودی

به بالینم طبیبی یا حبیبی
ازین هر دو یکی بودی چه بودی

---------------

مو آن رندم که عصیان پیشه دیرم
بدستی جام و دستی شیشه دیرم

اگر تو بیگناهی رو ملک شو
من از حوا و آدم ریشه دیرم

---------------

گرم خوانی ورم رانی ته دانی
گرم درتش بسوزانی ته دانی

ورم بر سر زنی الوند و میمند
همی واجم خدا جانی ته دانی

---------------

نگار تازه خیز ما کجایی
بچشمان سرمه ریز ما کجایی

نفس بر سینه‌ی طاهر رسیده
دم رفتن عزیز ما کجایی

---------------

چه خوش بی‌مهربانی هر دو سر بی
که یکسر مهربانی دردسر بی

اگر مجنون دل شوریده‌ای داشت
دل لیلی از آن شوریده تر بی

---------------

به خنجر گر برآرند دیدگانم
در آتش گر بسوزند استخوانم

اگر بر ناخنانم نی بکوبند
نگیرم دل ز یار مهربانم

---------------

من آن شمعم که اشکم آتشین بی
که هر سوته دلی حالش همین بی

همه شب گریم و نالم همه روز
بیته شامم چنان روزم چنین بی

---------------

تو آری روز روشن را شب از پی
شده کون و مکان از قدرتت حی

حقیقت بشنو از طاهر که گردید
بیک کن خلقت هر دو جهان طی

---------------

شب تار است و گرگان میزنند میش
دو زلفانت حمایل کن بوره پیش

از آن کنج لبت بوسی بموده
بگو راه خدا دادم بدرویش

---------------

دلی دیرم چو مرغ پا شکسته
چو کشتی بر لب دریا نشسته

تو گویی طاهرا چون تار بنواز
صدا چون میدهد تار گسسته

---------------

مو آن دل داده یکتا پرستم
که جام شرک و خود بینی شکستم

منم طاهر که در بزم محبت
محمد را کمینه چاکرستم

---------------

الهی ای فلک چون مو زبون شی
دلت همچون دل مو غرق خون شی

اگر یک لحظه ام بی غم بوینی
یقین دانم کزین غم سرنگون شی

---------------

مدامم دل پر از خون جگر بی
چو شمع آتش بجان و دیده تر بی

نشینم بر سر راهت شو و روز
که تا روزی ترا بر مو گذر بی

---------------

بنادانی گرفتم کوره راهی
ندانستم که می‌افتم بچاهی

بدل گفتم رفیقی تا به منزل
ندانستم رفیق نیمه راهی

---------------

من آن رندم که گیرم از شهان باج
بپوشم جوشن و بر سر نهم تاج

فرو ناید سر مردان به نامرد
اگر دارم کشند مانند حلاج

---------------

زمشک‌تر سیه‌تر سنبلت بی
هزاران دل اسیر کاکلت بی

زآه و ناله تاثیری ندیدم
زخارا سخت‌تر گویا دلت بی

---------------

نپرسی حال یار دلفکارت
که هجران چون کند با روزگارت

ته که روز و شوان در یاد مویی
هزارت عاشق با مو چه کارت

---------------

همه شو تا سحر اختر شمارم
که ماه رویت آیو در کنارم

شوان گوشم بدر چشمم براهت
گذاری تا بکی در انتظارم

---------------

شبی دیرم زهجرت تار تارو
گرفته ظلمتش لیل و نهارو

خداوندا دلم را روشنی ده
که تا وینم جمال هشت و چارو

---------------

دلم میل گل روی ته دیره
سرم سودای گیسوی ته دیره

اگر چشمم بماه نو کره میل
نظر بر طاق ابروی ته دیره

---------------

الاله کوهساران هفته ای بی
بنفشه جو کناران هفته‌ای بی

منادی میکره شهرو به شهرو
وفای گلعذاران هفته‌ای بی

ببندم شال و میپوشم قدک را

بنازم گردش چرخ و فلک را


بگردم آب دریاها سراسر

بشویم هر دو دست بی نمک را


-------------------------


اگر دل دلبر و دلبر کدام است

وگر دلبر دل و دلرا چه نام است


دل و دلبر بهم آمیته وینم

ندونم دل که و دلبر کدام است


-------------------------


نفس شومم بدنیا بهر آن است

که تن از بهر موران پرورانست


ندونستم که شرط بندگی چیست

هرزه بورم بمیدان جهانست


---------------------------


شیرمردی بدم دلم چه دونست

اجل قصدم کره و شیر ژیونست


ز موشیر ژیان پرهیز می‌کرد

تنم وا مرگ جنگیدن ندونست


--------------------------


ته دوری از برم دل در برم نیست

هوای دیگری اندر سرم نیست


بجان دلبرم کز هر دو عالم

تمنای دگر جز دلبرم نیست


-------------------------


بهار آیو به صحرا و در و دشت

جوانی هم بهاری بود و بگذشت


سر قبر جوانان لاله رویه

دمی که گلرخان آیند به گلگشت


------------------------


گیج و ویجم که کافر گیج میراد

چنان گیجم که کافر هم موی ناد


بر این آئین که مو را جان و دل داد

شمع و پروانه را پرویج میداد


------------------------


شوانم خواب در مرز گلان کرد

گلم واچید و خوابم را زیان کرد


باغبان دید که مو گل دوست دیرم

هزاران خار بر گل پاسبان کرد


-----------------------


دل عاشق به پیغامی بسازد

خمار آلوده با جامی بسازد


مرا کیفیت چشم تو کافیست

ریاضت کش ببادامی بسازد


---------------------


خوشا آنانکه هر از بر ندانند

نه حرفی وانویسند و نه خوانند


چو مجنون سر نهند اندر بیابان

ازین گو گل روند آهو چرانند


----------------------


خوشا آنان که با ته همنشینند

همیشه با دل خرم نشینند


همین بی رسم عشق و عشقبازی

که گستاخانه آیند و ته بینند


---------------------


لاله کاران دگر لاله مکارید

باغبانان دو دست از گل بدارید


اگر عهد گلان این بو که دیدم

بیخ گل بر کنید و خار بکارید


---------------------


گلش در زیر سنبل سایه پرور

نهال قامتش نخلی است نوبر


زعشق آن گل رعنا همه شب

چو بلبل ناله و افغان برآور


-----------------------


دمی بوره بوین حالم ته دلبر

دلم تنگه شبی با مو بسر بر


ته گل بر سر زنی ای نو گل مو

به جای گل زنم مو دست بر سر


----------------------


دلم زار و دلم زار و دلم زار

طبیبم آورید دردم کرید چار


طبیبم چون بوینه بر موی زار

کره در مون دردم را بناچار


-----------------------


مو که سر در بیابانم شو و روز

سرشک از دیده بارانم شو و روز


نه تب دیرم نه جایم میکند درد

همیدونم که نالونم شو و روز


-------------------------


بشم واشم که تا یاری گره دل

به بختم گریه و زاری گره دل


بگردی و نجوئی یار دیگر

که از جان و دلت یاری گره دل


------------------------


ز بوی زلف تو مفتونم ای گل

ز رنگ روی تو دلخونم ای گل


من عاشق زعشقت بیقرارم

تو چون لیلی و من مجنونم ای گل

------------------------------

دل بی عشق را افسردن اولی

هر که دردی نداره مردن اولی


تنی که نیست ثابت در ره عشق

ذره ذره به آتش سوتن اولی


-----------------------



اگر دل دلبری دلبر کدامی

وگر دلبر دلی دل را چه نامی


دل و دلبر بهم آمیته وینم

ندانم دل که و دلبر کدامی


-------------------------




هر آن کالوند دامان مو نشانی

دامان از هر دو عالم در کشانی


اشک خونین پاشم از راه الوند

تا که دلبر بپایش برفشانی

به عشقت ای دلارا نگروستم

نوید وصل تو تا نشنوستم


بدل تخم وفایت کشتم آخر

بجز اندوه و خواری ندروستم


-----------------


دلم دردین و نالین چه واجم

رخم گردین و خاکین چه واجم


بگردیدم به هفتاد و دو ملت

بصد مذهب منادین چه واجم


--------------------


نذونی ای فلک که مستمندم

وامو پر بد مکه که دردمندم


بیک گردش که میکردی ببینی

چو رشته مو بسامانت ببندم


--------------------


شوان استارگان یک‌یک شمارم

براهت تا سحر در انتظارم


پس از نیمه شوان که ته نیایی

زدیده اشک چون باران ببارم


--------------------


از آن انگشت نمای روزگارم

که دور افتاده از یار و دیارم


ندونم قصد جان کردن بناحق

بجز بر سرزدن چاره ندارم


-----------------


از آن دلخسته و سینه فگارم

که گریان در ته سنگ مزارم


بواجندم که ته شوری نداری

سرا پا شور دارم شر ندارم


--------------------


غم عالم همه کردی ببارم

مگر مو لوک مست سر قطارم


مهارم کردی و دادی به ناکس

فزودی هر زمان باری ببارم


----------------------

کافرم گر منی آلاله کارم

کافرم گر منی آبش بدارم


کافرم گر منی نامش برم نام

دو صد داغ دل از آلاله دارم


--------------------


هزاران ملک دنیا گر بدارم

هزاران ملک عقبی گر بدارم


بوره ته دلبرم تا با ته واجم

که بی روی تو آنرا گر بدارم


--------------------


بدل درد غمت باقی هنوزم

کسی واقف نبو از درد و سوزم


نبو یک بلبل سوته به گلشن

به سوز مو نبو کافر به روزم


---------------------


فلک بر هم زدی آخر اساسم

زدی بر خمرهٔ نیلی لباسم


اگر داری برات از قصد جانم

بکن آخر ازین دنیا اساسم


--------------------


خدایا واکیان شم واکیان شم

بدین بیخانمانی واکیان شم


همه از در برانند سوته آیم

ته که از در برانی واکیان شم


---------------------


مو که مست از می انگور باشم

چرا از نازنینم دور باشم


مو که از آتشت گرمی نوینم

چرا از دود محنت کور باشم


--------------------


به این بی آشنایی برکیاشم

به این بی خانمانی برکیاشم


همه گر مو برونند واته آیم

ته از در گر برونی برکیاشم

مو که آشفته حالم چون ننالم

شکسته پر و بالم چون ننالم


همه گویند فلانی چند نالی

تو آیی در خیالم چون ننالم


--------------------


وای ازین دل که نی هرگز بکامم

وای ازین دل که آزارد مدامم


وای ازین دل که چون مرغان وحشی

نچیده دانه اندازد بدامم


-------------------


مو آن آزردهٔ بی خانمانم

مو آن محنت نصیب سخت جانم


مو آن سرگشته خارم در بیابون

که هر بادی وزد پیشش دوانم


--------------------


فلک کی بشنود آه و فغانم

بهر گردش زند آتش بجانم


یک عمری بگذرانم با غم و درد

بکام دل نگردد آسمانم


--------------------


کنون داری نظر گو واکیانم

ز جورت در گدازه استخوانم


بکه اندیشه‌ای بیداد پیشه

که آهم تیر بو ناله کمانم


---------------------


تو خود گفتی که مو ملاح مانم

به آب دیدکان کشتی برانم


همی ترسم که کشتی غرق وابو

درین دریای بی پایان بمانم


------------------------


دلم دور است و احوالش ندونم

کسی خواهد که پیغامش رسونم


خداوندا ز مرگم مهلتی ده

که دیداری بدیدارش رسونم


--------------------


بوره روزی که دیدار ته وینم

گل و سنبل به دیدار تو چینم


بوره بنشین برم سالان و ماهان

که تا سیرت بوینم نازنینم


گلستان جای تو ای نازنیننم

مو در گلخن به خاکستر نشینم


چه در گلشن چه در گلخن چه صحرا

چو دیده واکرم جز ته نوینم


--------------


الهی دشمنت را خسته وینم

به سینه اش خنجری تا دسته وینم


سر شو آیم احوالش بپرسم

سحر آیم مزارش بسته وینم


-------------------


خوش آنساعت که دیدار ته وینم

کمند عنبرین تار ته وینم


نوینه خرمی هرگز دل مو

مگر آن دم که رخسار ته وینم


--------------------


بیا سوته دلان گردهم آئیم سخنها واکریم غم وانمائیم

ترازو آوریم غمها بسنجیم

هر آن سوته تریم وزنین تر آئیم


--------------------


نمیدانم که سرگردان چرایم

گهی نالان گهی گریان چرایم


همه دردی بدوران یافت درمان

ندانم مو که بیدرمان چرایم


--------------------


ز حال خویشتن مو بیخبر بیم

ندونم در سفر یا در حضر بیم


فغان از دست تو ای بیمروت

همین ذونم که عمری دربدر بیم


---------------------


بوره یکدم بنالیم و بسوجیم

از آنرویی که هر دو تیره روجیم


ته بلبل حاش لله مثل مو نی

نبو جز درد و غم یک عمر روجیم


------------------


بوره سوته دلان با ما بنالیم

زدست یار بی پروا بنالیم


بشیم با بلبل شیدا به گلشن

اگر بلبل نناله ما بنالیم


-------------


ته سر ورزان مو سودای ته ورزان

گریبان بلرزان وا ته لرزان


کفن در کردنم صحرای محشر

هران وینان احوال ته پرسان


--------------


برندم همچو یوسف گر بزندان

ویا نالم زغم چون مستمندان


اگر صد باغبان خصمی نماید

مدام آیم بگلزار تو خندان


------------------


دلم از دست ته نالانه نالان

اندرون دلم خون کشته پالان


هزاران قول با ما بیش کردی

همه قولان ته بالان بالان

خوشا آنان نه سر دارند نه سامان

نشینن هر دو پا پیچن به دامان


شو و روزان صبوری پیش گیرن

بیاد روی دلداران مدامان


---------------


بوره ای دل بوره باری بشیمان

مکه کاری کز آن گردی پشیمان


یه دو روزی بناکامی سرآریم

باشه روزی که گل چینیم بدامان


----------------


بوره منت بریم ما از کریمان

بکشیم دست از خوان لئیمان


کریمان دست در خوان کریمی

که بر خوانش نظر دارند کریمان


-----------------


زدست مو کشیدی باز دامان

ز کردارت نبی یک جو پشیمان


روم آخر بدامانی زنم دست

که تا از وی رسد کارم بسامان


-------------------


ز یاد خود بیا پروا کریمان

ازو کو التجا وا که بریمان


کیه این تاب داره تا مو دارم

نداره تاب این سام نریمان


-------------------


پشیمانم پشیمانم پشیمان

کاروانی بوینم تا بشیمان


کهن دنیا بهیچ کسی نمانده

به هرزه کوله باری میکشیمان


---------------------


مو آن اسپید بازم سینه سوهان

چراگاه مو بی سر بشن کوهان


همه تیغی به سوهان میکرن تیز

مو آن تیغم که یزدان کرده سوهان


--------------------


دلم تنگ ندانم صبر کردن

زدلتنگی بوم راضی بمردن


ز شرم روی ته مو در حجابم

ندانم عرض حالم واته کردن


-----------------------


آنکه بی خان و بی مانه منم من

آنکه بر گشته سامانه منم من


آنکه شادمان به انده میکره روز

آنکه روزش چو شامانه منم و من


--------------------


دلا خونی دلا خونی دلا خون

همه خونی همه خونی همه خون


ز بهر لیلی سیمین عذاری

چو مجنونی چو مجنونی چو مجنون


------------------


بعالم کس مبادا چون من آئین

مو آئین کس مبو در دین و آئین


هر آنکو حال موش باور نمیبو

مو آئین بی مو آئین بی مو آئین


--------------------


بیا جانا دل پردرد مو بین

سرشک سرخ و روی زرد مو بین


غم مهجوری و درد صبوری

همه برجان غم پرورد مو بین


--------------------


وای از روزی که قاضیمان خدا بو

سر پل صراطم ماجرا بو


بنوبت بگذرند پیر و جوانان

وای از آندم که نوبت زان ما بو


----------------------


دلی دیرم که بهبودش نمی‌بو

سخنها میکرم سودش نمی‌بو


ببادش میدهم نش میبرد باد

در آتش می‌نهم دودش نمی‌بو


----------------------


سری دارم که سامانش نمیبو

غمی دارم که پایانش نمیبو


اگر باور نداری سوی من آی

بوین دردی که درمانش نمیبو


---------------------


دلی دیرم دمی بیغم نمی‌بو

غمی دیرم که هرگز کم نمی‌بو


خطی دیرم مو از خوبان عالم

که یار بیوفا همدم نمی‌بو