اینهم جدیدترین ایین نامه مربوط به گواهینامه رانندگی:
هيئت وزيران در جلسه مورخ 9/11/1390 بنا به پيشنهاد وزارت كشور و به استناد اصل يكصدو سي و هشتم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران آيين‌نامه صدور انواع گواهينامه‌هاي رانندگي را به شرح زير تصويب نمود:
آيين‌نامه صدور انواع گواهينامه‌هاي رانندگي
ماده 1ـ هر كس بخواهد با هر نوع وسيله نقليه موتوري زميني رانندگي نمايد بايد گواهينامه رانندگي متناسب با آن وسيله را دارا باشد.
تبصره ـ گواهينامه رانندگي براي انواع وسايل نقليه موتوري و غيرموتوري زميني حسب شرايط بر اساس تشخيص و اعلام راهنمايي و رانندگي صادر مي‌شود.
ماده2ـ انواع گواهينامه‌هاي رانندگي با شرايط زير توسط راهنمايي و رانندگي صادر مي‌شود:
الف ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهينامه موتورسيكلت (براي رانندگي با موتورسيكلت‌هاي با حجم موتور تا دويست سي‌سي):
1ـ داشتن حداقل هجده سال تمام.
2ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيتدار پزشكي.
3ـ ارايه گواهي طي دوره‌هاي آموزش نظري و عملي از آموزشگاهها يا مراكز مجاز آموزش رانندگي.
4ـ قبول شدن در آزمونهاي تئوري آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با موتورسيكلت دويست سي‌سي.
ب ـ شرايط شركت در آزمايش‌ها و صدور گواهينامه پايه سوم (براي رانندگي با وسايل نقليه موتوري با حداكثر مجموع وزن و ظرفيت بار 5/3 تن يا حمل حداكثر نه نفر سرنشين با احتساب راننده):
1ـ داشتن حداقل هجده سال تمام.
2ـ ارايه گواهي سلامت جسمي و رواني از مراجع صلاحيتدار پزشكي.
3ـ ارايه گواهي طي دوره‌هاي آموزش كاربري با وسيله نقليه مورد تقاضا از آموزشگاهها يا مراكز مجاز آموزش رانندگي.
4ـ قبول شدن در آزمونهاي نظري آيين‌نامه و مهارت عملي رانندگي با وسيله نقليه مربوط.
تبصره ـ در گواهينامه‌هاي ويژه، نوع وسيله نقليه‌اي كه دارنده مي‌تواند با آن كار و رانندگي نمايد قيد مي‌شود.
ماده3ـ مدت اعتبار انواع گواهينامه رانندگي ده سال است و پس از پايان اعتبار آن و در صورت احراز سلامت جسمي و رواني، براي دوره‌هاي ده ساله تجديد مي‌شود. افرادي كه سن آنها بيش از هفتاد سال تمام باشد، مكلفند هر پنج سال يك بار جهت احراز سلامت جسمي و رواني و در صورت لزوم، تعويض گواهينامه متناسب با شرايط جسمي و رواني خود به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايند.
ماده4ـ دارندگان گواهينامه‌هاي رانندگي موتورسيكلت و پايه سوم در اولين مرحله صدور در سال اول مكلف به رعايت محدوديتها و شرايط ويژه‌اي مي‌باشند كه در صورت رعايت آنها و رعايت مقررات اين آيين‌نامه گواهينامه رانندگي آنان تا سقف مندرج در ماده (3) معتبر خواهد بود.
تبصره ـ شرايط و ضوابط مربوط به محدوديتهاي رانندگي در سال اول صدور گواهينامه‌هاي موتورسيكلت و پايه سوم به موجب دستورالعملي خواهد بود كه ظرف سه ماه پس از ابلاغ اين آيين‌نامه، توسط نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران تهيه و به تأييد وزير كشور خواهد رسيد.
ماده5 ـ راهنمايي و رانندگي مي‌تواند در صورت لزوم، آزمايش مجدد مقررات راهنمايي و رانندگي و مهارت عملي را پيش از صدور گواهينامه از درخواست‌كنندگان به عمل آورد.
ماده6 ـ مراجع انجام معاينات پزشكي و همچنين ضوابط احراز سلامت جسمي و رواني درخواست‌كنندكان و هرگونه تغيير در آن به پيشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي توسط كارگروهي متشكل از نمايندگان وزارتخانه‌هاي كشور، راه و شهرسازي و بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و راهنمايي و رانندگي تعيين مي‌شود.
ماده7ـ آزمون آيين‌نامه و مقررات راهنمايي و رانندگي به صورت نوشتاري يا رايانه‌اي انجام مي‌گيرد. در موارد خاص، راهنمايي و رانندگي مي‌تواند آزمونهاي نظري را به صورت شنيداري انجام دهد.
ماده 8 ـ مكان آزمونها و نوع وسيله نقليه براي احراز مهارت عملي رانندگي كه متناسب با نوع گواهينامه رانندگي درخواستي متقاضيان است توسط راهنمايي و رانندگي تعيين مي‌شود.
ماده9ـ گواهينامه مجاز براي رانندگي با وسايل نقليه خاص بايد با توجه به اتاق و شاسي وسيله‌نقليه و متناسب با نوع گواهينامه مربوط در جدول انواع گواهينامه‌ها موضوع ماده (13) اين آيين‌نامه، باشد.
ماده10ـ دارنده گواهينامه موتورسيكلت پس از سه سال از اخذ گواهينامه و رسيدن به سن بيست و سه سال تمام مي‌تواند با موتورسيكلت‌هاي با حجم موتور بيش از دويست سي‌سي نيز رانندگي نمايند.
ماده11ـ دارندگان گواهينامه هر پايه به استثناي گواهينامه‌هاي ويژه و موتورسيكلت مي‌توانند با هر نوع وسايل نقليه در نظر گرفته شده براي پايه قبل، رانندگي نمايند و براي رانندگي با وسايل نقليه خدمات عمومي، حسب مورد دارا بودن گواهينامه پايه دوم يا يكم الزامي است.
ماده12ـ براي رانندگي با وسايل نقليه داراي جرثقيل، دارا بودن گواهينامه متناسب با نوع و كاربري وسيله نقليه در جدول انواع گواهينامه‌ها موضوع ماده (13) اين آيين‌نامه، الزامي است.
ماده13ـ گواهينامه‌هايي كه بر اساس مقررات قبلي صادر شده‌اند به شرح و مطابق جدول زير معادل‌سازي مي‌شوند:
1ـ الف ـ پايه يك گروه « پ» و « ت» معادل پايه يكم
2ـ پايه دوم و (ب ـ 2) معادل پايه دوم
3ـ (ب ـ 1) معادل پايه سوم
4ـ موتورسيكلت با رعايت ماده (10) اين آيين‌نامه، معادل موتورسيكلت
جدول طبقه‌بندي انواع گواهينامه‌هاي رانندگي
رديف
نوع ويا پايه
وسايل نقليه مجاز براي رانندگي
گواهينامه پيش‌نياز
شرط سني
1
موتورسيكلت
انواع موتورسيكلت
ـ
18 سال تمام
2
پايه سوم
وسايل نقليه موتوري با حداكثر مجموع وزن و ظرفيت بار 5/3 تن و يا براي حمل حداكثر 9 نفر سرنشين با احتساب راننده
ـ
18 سال تمام
3
پايه دوم
وسايل نقليه موتوري با حداكثر مجموع وزن و ظرفيت بار 6 تن و يا براي حمل حداكثر 26 نفر سرنشين با احتساب راننده
پايه سوم
23 سال تمام
4
پايه يكم
وسايل‌نقليه موتوري با مجموع وزن و ظرفيت بار بيش از 6 تن و يا براي حمل بيش از 26نفر سرنشين
پايه دوم
25 سال تمام
5
ويژه
انواع وسيله نقليه عمراني، صنعتي، كشاورزي و كارگاهي
ـ
20 سال تمام
ماده14ـ وضعيت ظاهري درخواست‌كننده گواهينامه، از جهت وجود نقص عضو، با گواهي سلامت جسمي و رواني صادر شده از مراكز مجاز پزشكي به وسيله افسران كارشناس راهنمايي و رانندگي تطبيق داده مي‌شود و در صورت وجود مغايرت، موضوع به كميسيون پزشكي نيروي انتظامي ارجاع مي‌شود.
ماده15ـ درخواست‌كننده هر نوع گواهينامه رانندگي بايد مداركي را كه از طرف راهنمايي و رانندگي اعلام مي‌شود به مراجع آگهي شده ارايه نمايد.
ماده16ـ مندرجات گواهينامه رانندگي شامل جدول انواع گواهينامه، پايه گواهينامه رانندگي، شناسه اطلاعات دارنده، مدت اعتبار، مشخصات راننده (كدملي)، نام واحد صادركننده، امضاي مقام صادركننده، شماره و تاريخ صدور، عكس درخواست‌كننده، مهر واحد صدور و ساير مشخصات مرتبط با نوع گواهينامه حسب تشخيص راهنمايي و رانندگي مي‌باشد.
ماده17ـ هرگاه درخواست‌كننده گواهينامه رانندگي در آزمايشهاي مربوط موفق شود، گواهينامه رانندگي وي پس از رؤيت مدارك لازم صادر و به او تسليم خواهد شد. دارنده گواهينامه موظف است ظرف يك ماه پيش از پايان مهلت مقرر، براي تجديد، تمديد مدت اعتبار يا تعويض آن به گواهينامه معادل به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايد. راهنمايي و رانندگي هنگام تجديد، تمديد يا تعويض گواهينامه، ضمن دريافت گواهي سلامت جسمي و رواني از درخواست‌كننده، مي‌تواند آزمونهاي لازم را از وي به عمل آورد. مأموران راهنمايي و رانندگي و پليس راه موظفند هنگام بررسي گواهينامه رانندگان در صورتي كه تاريخ اعتبار آن سپري شده باشد، گواهينامه رانندگي را با ارايه رسيد اخذ و پس از اعمال قانون، گواهينامه ياد شده را براي تمديد يا تجديد به اداره مربوط ارسال نمايند. دارنده گواهينامه موظف است ظرف يك ماه با مراجعه به واحد مربوط براي دريافت گواهينامه رانندگي جديد اقدام نمايد.
تبصره1ـ دستورالعمل نحوه زمان‌بندي و ضوابط چگونگي انجام آزمونها تجديد، تمديد اعتبار و تجديد آزمون در صورت مردود شدن درخواست‌كننده توسط راهنمايي و رانندگي تهيه مي‌شود.
تبصره2ـ دريافت هرگونه خدمات مربوط به گواهينامه رانندگي منوط به ارايه مفاصاحساب تخلفات رانندگي فرد متقاضي مي‌باشد.
ماده18ـ در صورتي كه دارنده يك نوع گواهينامه بخواهد براي دريافت نوع ديگر گواهينامه اقدام نمايد، موظف است در آزمونهاي مربوط شركت كند. پس از قبول شدن، چنانچه گواهينامه قبلي پيش‌نياز دريافت گواهينامه مورد درخواست باشد، گواهينامه قبلي از درخواست‌كننده اخذ و گواهينامه جديد صادر و به وي تحويل مي‌شود.
ماده19ـ رانندگي با هر نوع تاكسي و وسايل نقليه عمومي در شهرها و وسايل نقليه عمومي جاده‌اي، علاوه بر گواهينامه رانندگي متناسب، حسب مورد نيازمند داشتن مجوز از شهرداري و يا دفترچه كار يا برگ صادر شده از سوي وزارت راه و شهرسازي مي‌باشد.
ماده20ـ در صورتي كه گواهينامه رانندگي مفقود شود يا از بين برود، دارنده آن مي‌تواند درخواست صدور المثنا نمايد، پس از احراز درستي ادعاي درخواست‌كننده و سپري شدن حداكثر دو ماه از زمان اعلام، گواهينامه المثنا صادر و به وي تسليم مي‌شود.
ماده21ـ در صورت فقدان گواهينامه در اثر حوادثي از قبيل آتش‌سوزي، سيل و زلزله با ارايه گواهي از مراجع ذي‌صلاح، گواهي موقت رانندگي براي مدت انتظار صادر مي‌شود.
ماده22ـ دارندگان گواهينامه‌هاي معتبر خارجي (اعم از ايرانيان يا خارجيان) مي‌توانند تا شش ماه پس از ورود، در ايران رانندگي نمايند. در صورت تمايل به ادامه رانندگي در ايران بايد نسبت به تبديل گواهينامه خارجي خود به گواهينامه ايراني اقدام نمايند.
ماده23ـ تبديل گواهينامه‌هاي رانندگي معتبر صادر شده از كشورهاي خارجي كه گواهينامه صادر شده از ايران در قلمرو سرزميني آنان براي رانندگي معتبر محسوب مي‌شود، با رؤيت ترجمه و اصل گواهينامه خارجي و ساير مدارك لازم و احراز سلامت جسمي و رواني درخواست‌كننده صورت مي‌پذيرد. در موارد ديگر تبديل گواهينامه‌هاي رانندگي با تأييد وزارتخانه‌هاي كشور و امور خارجه صورت مي‌پذيرد.
ماده 24ـ مأموران سياسي و كنسولي و اعضاي سازمانهاي بين‌المللي مي‌توانند براي تبديل گواهينامه‌هاي خود مدارك مندرج در ماده (23) اين آيين‌نامه را حسب مورد از طريق وزارتخانه‌هاي امور خارجه و كشور به راهنمايي و رانندگي ارسال نمايند.
ماده25ـ صدور گواهينامه مجدد براي كساني كه گواهينامه رانندگي آنان توقيف شده باشد امكان‌پذير نيست و در صورت صادر شدن و تحويل از درجه اعتبار ساقط مي‌باشد و به وسيله راهنمايي و رانندگي اخذ و ابطال خواهد شد.
ماده26ـ راهنمايي و رانندگي موظف است در صورتي كه گواهينامه رانندگي اشتباه يا ناقص صادر شده باشد از دارنده آن اخذ و پس از رفع اشتباه و نقص، گواهينامه صحيح صادر كند و به وي تحويل دهد.
ماده27ـ هرگاه دارنده گواهينامه يكي از شرايط پزشكي موضوع ماده (6) اين آيين‌نامه را از دست بدهد، موظف است ظرف يك ماه به راهنمايي و رانندگي مراجعه نمايد. راهنمايي و رانندگي دارنده گواهينامه را براي انجام معاينات و آزمايشهاي ضروري پزشكي به مراكز پزشكي مجاز معرفي مي‌نمايد. در صورت احراز عدم وجود شرايط و صلاحيت رانندگي توسط مراكز يـاد شده، گواهيـنامه از وي اخذ و ابطال مي‌شود. در صورت تقاضا، حسب مقررات گواهينامه متناسب با شرايط جسماني وي تعيين و پس از صدور به وي تسليم مي‌شود.
تبصره ـ در صورت كشف نقص عضو مؤثر از سوي مأموران راهنمايي و رانندگي و عدم قيد آن در گواهينامه رانندگي، گواهينامه رانندگي اخذ مي‌شود و تا زمان بررسي‌هاي پزشكي و اعلام امكان صدور گواهينامه مجدد، دارنده گواهينامه حق رانندگي ندارد.
ماده 28ـ در صورت ارتكاب و تعدد تخلفات مهم و پرخطر رانندگي، بر اساس قانون رسيدگي به تخلفات رانندگي ـ مصوب 1389 ـ با راننده متخلف رفتار خواهد شد.
ماده29ـ نحوه، شرايط و تعيين مسئول صدور گواهينامه راهبران انواع وسايل حمل و نقل ريلي شهري و حومه، برابر دستورالعملي خواهد بود كه به تصويب شوراي عالي هماهنگي ترافيك شهرهاي كشور مي‌رسد.
ماده30ـ راهنمايي و رانندگي نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران مكلف است تا پايان برنامه پنجساله پنجم توسـعه جمهوري اسلامي ايران ـ مصوب 1389ـ نسبت به الكترونيكي نمودن خدمات صدور گواهينامه رانندگي اقدام نمايد.
معاون اول رئيسجمهور ـ محمدرضا رحيمي
