تلاش براي ايمني راهپيماييهاي فضايي
برنامههاي اكتشافات فضايي در حالي روز به روز گسترش مييابند و مورد توجه قرار ميگيرند كه تمامي آنها مقصد ايستگاه فضايي بينالمللي را نشانه گرفتهاند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اما به موازات افزايش تقاضا براي مأموريتهاي عزيمت و اقامت در اين آزمايشگاه فضايي و همچنين نيازمنديهاي متعارف تعمير و نگهداري يا ارتقابخشي آنكه نيازمند تعداد بيشتري راهپيماييهاي فضايي است، مخاطرات متعارف يا محتمل خروج فضانوردان از ايستگاه و پديدههاي اجتنابناپذيري كه به هنگام راهپيمايي فضايي با آن مواجه ميشوند نيز موضوع مهم و قابل توجهي است كه ضرورت توجه بيش از پيش متوليان برنامههاي فضايي را طلب خواهد كرد.
در حال حاضر طيف وسيعي از كاركردهاي خدمه فضايي در چارچوب راهپيمايي فضاي (EVA) تعريف ميشود فعاليتهاي اين چارچوب به هرگونه فعاليت اجرا شده توسط خدمه ملبس به لباس فضايي تحت فشار در محيطهاي فضايي يا محيطهاي فاقد تنظيمات فشاري اطلاق ميشود. در اين ميان لزوم ملاحظه و پيشبيني استانداردهاي زودهنگام آمايش راهپيمايي فضانوردان و همچنين اعمال پروتكلها و تشريفات قانوني جديد با هدف تامين شرايط مساعد و حفظ شاخصهاي پزشكي و سلامت فضانوردان از جمله اقدامات مقتضي براي احراز شايستگي حضور در مأموريتهاي فضايي آينده محسوب ميشود.
چندي پيش و به دنبال سومين گردش كوتاه خدمه فضاپيماي انديور به خارج از ايستگاه فضايي بينالمللي، چيزي نمانده بود كه مسالهاي ظاهرا عادي و كم اهميت براي يكي از فضانوردان به مشكل بزرگي بينجامد كه برنامهريزي و سرنوشت يك مأموريت فضايي را بر باد دهد؛ به طوري كه ناسا اعلام كرد اندرو فيوستل، در مورد راهپيمايي فضايي با چشمان اشكبار درس ارزشمندي گرفته است. در همين رابطه اليسون بالينگر ـ افسر ارشد مأموريت راهپيمايي فضايي ـ در توصيف مشكلي كه فيوستل در هنگام راهپيمايي با آن مواجه شده بود به نكته جالبي در مورد اشك چشم اشاره ميكند. جريان ازاين قرار است كه در فضا اشكي روي صورت نميچكد و به جاي خروج از چشم عملا به صورت تودهگردي پيرامون كرهچشم درميآيد. مشكل گلوله شدن قطرات اشك كه ناراحتي چشمها و مخدوش شدن بينايي را به همراه دارد در حالي بروز ميكند كه كاري از دست فضانورد براي رفع آن برنميآيد. با اين وصف چند قطره اشك در شرايط ريز گرانشي و به هنگام راهپيمايي فضانوردان ميتواند دردسر بزرگي را رقم بزند.
اين مشكل همزمان با خاتمه راهپيمايي فضايي 2 نفر از فضانوردان آمريكايي رخ داد كه پيشتر در قالب تيم خدمه 6 نفره شاتل انديور وارد آزمايشگاه فضايي شده بودند. فيوستل پس از خارج شدن از پايگاه به قصد انجام عمليات تعمير و مرمت در بخش روسي ايستگاه، متوجه ميشود مقداري از محلول ضد مهگرفتگي كه وي براي بخش داخلي كلاه محافظش به كار برده بود به صورت قطرات مايع درآمدهاند.
فضانوردان با تجربهتري نظير بالينگر ميگويند چنين اتفاقي را چندين بار در گذشته ديدهاند که در واقع زماني بروز ميكند كه فضانورد درخصوص استعمال تركيب مه شكن و اندازه دقيق آن دقت لازم را بعمل نميآورد. در نتيجه محلولي كه قرار است ديد صاف و بياشكالي براي چشمان فضانورد فراهم كند ميتواند بر حسب اتفاق به صورت قطراتي وارد چشم خدمه فضايي شود. جالب است كه اين محلول مه شكن همانند مواد صابون دستشويي است و كسي كه تجربه ورود صابون به چشمش را داشته باشد درك ميكند كه در چنين شرايطي فضانورد بخت برگشته چه حس و حالي دارد.
به سرانجام رسيدن اين مأموريت راهپيمايي، در حالي بود كه يك راهپيمايي فضايي ديگر توسط 2 فضانورد انديور در خارج از ايستگاه تحقيقات مداري به عنوان آخرين راهپيمايي در دستور كار خدمه انديور گنجانده شده بود. اين مأموريت آخرين باري خواهد بود كه فضانوردان آمريكايي حضور يافته در شاتل فضايي براي انجام يك راهپيمايي در آزمايشگاه مداري بيرون ميروند. براساس اعلام ناسا يك راهپيمايي فضايي براي مأموريت آتلانتيس در تيرماه برنامه ريزي ميشود،اما توسط خدمه ايستگاه فضايي بينالمللي اجرا خواهد شد و فضانوردان آمريكايي از راه رسيده شاتل در آن حضور ندارند.
نكته: در حال حاضر طيف وسيعي از كاركردهاي خدمه فضايي در چارچوب راهپيمايي فضاي (EVA) تعريف ميشود، فعاليتهاي اين چارچوب بههرگونه فعاليت اجرا شده توسط خدمه ملبس به لباس فضايي تحت فشار در محيطهاي فضايي يا محيطهاي فاقد تنظيمات فشاري اطلاق ميشود
مأموريت شاتل انديور موسوم به STS134، حكم يك ماموريت پيش از آخرين پرواز را براي برنامه شاتل آمريكايي خواهد داشت. پس از روانهسازي برنامهريزي شده آتلانتيس در تيرماه، برنامه 3 دههاي ناسا پايان خواهد گرفت و شاتلها حكم اشياي قديمي و عتيقه را خواهند يافت.
در اين ميان و با هدف پيشبيني استانداردهاي قراردادي راهپيمايي فضايي، ارائه پروتكلهاي جامع و كارامد درخصوص رژيمهاي پيش آمادگي فضانوردان از جمله ابزارهاي اطمينانبخش براي طراحي و اجراي موفقيتآميز و طبق برنامه، مأموريتهاي خروج به حساب ميآيد. در همين رابطه به جاي مدل متداول اردوي شبانه در يك هوابند كه براي آمادگي خدمه فضايي استفاده ميشود، يك رژيم تمريني پيشساز آمادگي راهپيمايي فضايي مطرح شده كه از قرار معلوم با اقبال فراواني نيز مواجه شده است. اين پروتكل راهپيمايي فضايي يك برنامه تمرين عمليات پيشساز و مشتمل بر تمرينات سبك و تنفس است كه بهطور غيررسمي تحت عنوان حركت كند نمايشي شناخته ميشود و قضاوت اهل فن را به عنوان موفقيتي چشمگير به همراه داشته است.
از سوي ديگر ملاحظات پزشكي و سلامت فضانوردان طي اجراي مأموريتهاي راهپيمايي فضايي به عنوان بخش مهم و لاينفك طراحي و برنامهريزي برنامههاي فضايي، نيازمند اعمال پروتكلها و گذراندن تشريفات قراردادي براي كسب مهارت و احراز شرايط راهپيمايي فضايي خدمه، پيش از پاگذاشتن به شاتل است. پروتكلهاي پزشكي و سلامت خدمه فضايي در مورد مأموريتهاي خروج از پايگاه و راهپيمايي فضانوردان از اهميت و حساسيت بيشتري برخوردار است چرا كه با شرايط فوقالعاده به لحاظ تنظيمات فشاري و مخاطرات بالقوه حضور در محيط خارجي سر و كار دارد.
در همين رابطه گزارش بهداري هوايي ناسا نشان داده با عنايت به رويكرد جديد تأمين و مراقبت پزشكي براي پيشگيري از ناخوشي ناشي از تقليل فشار هوا و حالتهاي تهوع و كاهش هوشياري مربوطه هيچگونه نشانه بیماری پزشكي وجود ندارد. اين حالت ناخوشي، مشابه همان كرختي دردناكي است كه غواصان به هنگام مواجهه با تغيير فشار و صعود سريع و بدون مكث به سطح آب با آن روبهرو ميشوند و خروج حبابهاي گاز از بافتهاي بدن و اختلال در گردش خون را به همراه دارد. به اعتقاد سر فرماندهي پرواز ايستگاه فضايي بينالمللي، رويكرد جديد ناسا براي تخصيص اين پروتكل پزشكي با استقبال فضانوردان روبهرو شده است. زماني كه پروتكل جديد گواهي بهداشت فضاپيمايي براي خدمه به اجرا گذاشته شد، فضانوردان فقط بازخورد مثبت نسبت به اين پروتكل داشتند.
خدمه فضايي از ساده گرداني پروتكل و تسهيل شرايط و تشريفات آن ابراز رضايت زيادي داشتند. اين پروتكل بهداشتي نه احتياج به زمان زيادي براي ماسكهاي اكسيژن داشت و نه مستلزم اردوي شبانه بيروني بود. با اين تفاصيل، پروتكل جديد با اقبال و نظر مساعد زيادي روبهرو شده تا جايي كه احتمالا به روشي مقبول و مطلوب فضانوردان براي آمايشهاي آينده راهپيمايي فضايي بدل خواهد شد.
Discovery, Nasa Science
---------- Post added at 04:02 AM ---------- Previous post was at 03:57 AM ----------
جدیدترین عکس تلسکوپ فضایی هابل با ترکیب چندین عکس که در طول موج های متفاوت به ثبت رسیده اند، جزئیاتی دقیق از زیبایی های کهکشانی که در فاصله 11 میلیون سال نوری از زمین قرار گرفته را آشکار کرده است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در این تصویر ابرهای ظریفی از غبارها و گازهای کیهانی در کهکشان «قنطورس A» توسط ستاره هایی که در اعماق این کهکشان بیضی شکل قرار گرفته، درخشان شده اند.
هابل این تصویر را که در آن جزئیات بسیار دقیقی از کهکشان قنطورس A به نمایش گذاشته است با استفاده از پیچیده ترین ابزاری که در اختیار دارد، دوربین WFC3 به ثبت رسانده است. این تصویر ترکیبی از عکس هایی است که در طول موجهای مختلف به ثبت رسیده و مناطقی غبار آلود از این کهکشان را آشکار کرده است.
قنطورس A که در آسمان جنوبی مانند تکه ای جواهر در حال درخشیدن است، در فاصله 11 میلیون سال نوری از زمین قرار دارد و در قلبش سیاهچاله ای عظیم با وزنی 55 میلیون بار بیشتر از خورشید قرار گرفته است. این سیاهچاله فوران های بزرگی از ذرات با سرعتی برابر سرعت نور به خارج پرتاب می کند که در نتیجه این فورانها، انفجارهای شدیدی از امواج رادیویی و پرتوهای ایکس به وجود می آیند.
در این تصویر ترکیبی علاوه بر رشته هایی از مواد تاریک، ویژگی هایی از این کهکشان در نور ماورا بنفش نیز آشکار شده است که این نور از ستاره های جوان کهکشان ساطع می شود. ساختار پیچ و تاب خورده کهکشان نشان از گذشته خشونت بار آن دارد و شاید نشان دهنده این باشد که قنطورس A در حدود 100 میلیون سال پیش با کهکشانی کوچکتر و مارپیچی برخورد کرده و ترکیب شده است.
این رویداد چنان امواج ضربتی شدیدی ایجاد کرده که در نتیجه آن گاز هیدروژن درهم آمیخته شده و زمینه تولد توده ای از ستاره های جدید را به وجود آورده است. تعدادی از این ستاره های نوزاد را می توان در مناطق دور افتاده این تصویر و دردسته های سرخ رنگ مشاهده کرد.
کهکشان قنطورس A در سال 1826 کشف شد اما برای یک قرن مورد بی توجهی اخترشناسان قرار گرفت زیرا اخترشناسان گمان می کردند این کهکشان نیز جرم سحابی گونه و درهمی در میان کهکشان راه شیری است.
نام "هایابوسا" در گینس ثبت شد/ پایان باشکوه بدشانس ترین فضاپیمای جهان
انجمن جهانی رکوردهای گینس در نهایت فضاپیمای "هایابوسا" ژاپنی ها را به عنوان اولین فضاپیمایی که به همراه نمونه موادی از یک سیارک به زمین بازگشته است در کتاب رکوردهای خود به ثبت رساند.به گزارش خبرگزاری مهر، این انجمن امتیاز ویژه دیگری نیز به این فضاپیمای ساخته دست ژاپنی ها اهدا کرده و آن را اولین فضاپیمای جهان معرفی کرده که از سطح یک سیارک بلند شده و به زمین بازگشته است.
هایابوسا در سال 2005 توانست بر روی سیارک "ایتوکاوا" که شبیه به یک سیب زمینی 500 متری است، فرود بیاید. اما پیش از آن بد شانسی های متعدد از سرعت انجام ماموریت کاسته بود برای مثال پس از اینکه در سال 2003 به فضا پرتاب شد مورد اصابت یکی از شدیدترین شعله های خورشیدی قرار گرفت که این شعله منجر به تخریب باله های خورشیدی فضاپیما شد.
با این وجود هایابوسا توانست خود را با چند ماه تاخیر به سیارک مورد نظر برساند، اما بازهم بدشانسی دیگری گریبانگیر این فضاپیما شد و ابزار فرود روباتیکی که قرار بود بر روی سطح سیارک قرار بگیرد، در اثر اختلال در فضا رها شد. از آنجایی که ماموریت هایابوسا جمع آوری مقادیری از مواد موجود بر روی سطح سیارک بود، برج کنترل به هایابوسا دستور داد بر روی سیارک فرود بیاید. با اینکه این ماموریت با موفقیت انجام شد، سیستم جمع آوری غبار فضاپیما دچار اختلال شد. اختلال در سیستم ارتباطاتی، اختلال در موتور و کمبود سوخت از دیگر بدشانسی های این فضاپیما بوده اند.
اما سرانجام هایابوسا در 13 ژوئن 2010 به زمین بازگشت، یعنی با سه سال تاخیر و نمونه های جمع آوری شده از سطح سیارک را در اختیار دانشمندان قرار داد. با این همه بازگشت هایابوسا نیز چندان آسان نبود زیرا این فضاپیما در حین عبور از اتمسفر و فرود در استرالیا به کلی سوخت و کپسول حاوی ذرات غبار سیارک آن به زمین فرود آمد.
بر اساس گزارش دیسکاوری، اکنون گینس تصمیم گرفته است با ثبت نام این فضاپیما در کتاب رکوردهای خود، پایانی با شکوه را برای این سفر هفت ساله و پرماجرای فضایی رقم بزند.
درخشانترين جرم جهان رصد شد
اخترشناسان به تازگی موفق به رصد اخترنمایی در دورافتاده ترین بخشهای كيهان شده اند که شدت درخشش آن 60 تریلیون برابر قدرت درخشش خورشید تخمین زده شده است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دانشمندان موفق به کشف یکی از درخشانترین اجرام کیهانی در اولین سالهای تولد جهان هستی شده اند، توده ای بسیار درخشان که تصور و ایده چگونگی شکل گیری سیاهچاله های غول پیکر را به چالش کشیده است. این معمای خیره کننده در واقع یک اخترنما است، مرحله ای کهکشانی که طی آن بخش زیادی از مواد تشکیل دهنده کهکشانها به درون سیاهچاله های غول پیکر کشیده می شوند و نور شدیدی از آن به وجود می آید.
این پدیده ULAS J1120+0641 نامگذاری شده و دور افتاده ترین نقطه ای از جهان به شمار می رود که تا کنون مشاهده شده است. در واقع این پدیده درخشانترین جرمی است که از جهان اولیه مشاهده شده و شدت درخشش آن 60 تریلیون برابر بیشتر از شدت درخشش خورشید است.
دانشمندان برای مطالعه بر روی این اخترنما 20 میلیون جرم کیهانی که توسط تلسکوپ فروسرخ DSS بریتانیا طی دوره ای پنج ساله به ثبت رسیده بودند را مورد بررسی قرار دادند. فاصله این اخترنما با استفاده از تلسکوپ VLT و جمینی محاسبه شد. دانشمندان بر اساس میزان کشش نور تابیده شده از این پدیده دورافتاده طی سفرش در میان جهان هستی، تخمین زدند این اخترنما 770 میلیون سال پس از انفجار بزرگ به وجود آمده است.
با بررسی نور ساطع شده از سوی این اخترنما محققان تخمین زدند که انرژی این جرم از سیاهچاله ای 2 میلیارد برابر جرم خورشید تامین می شود. چگونگی بزرگ شدن این سیاهچاله با چنین سرعتی پس از انفجار بزرگ قابل توضیح نیست.
در حالی که این اخترنماها به نوعی به اسرار موجود درباره سیاهچاله های غول پیکر می افزایند، می توانند معمای دیگری از ابتدایی ترین لحظات جهان، زمانی در حدود 13.7 میلیارد سال پیش را حل کنند، مرحله ای که به "بازیونیزه شدن" شهرت دارد.
بر اساس گزارش اسپیس، در دوره زمانی در حدود 150 تا 800 میلیون سال پس از انفجار بزرگ هیدروژن خنثی که تمامی جهان را در بر گرفته بود، در جزئی ترین بخشهایش یعنی الکترون و پروتون بازیونیزه شد. با این همه نور اخترنمای تازه کشف شده نشان می دهد که جهان به طور قطع تا 770 میلیون سال پس از انفجار بزرگ نیز مملو از هیدروژن خنثی بوده است.
کشف کمربندي از ضد ماده به دور سياره زمين
نواری باریک از ذرات ضد پروتون که زمین را در بر گرفته اند برای اولین بار توسط فضاپیمای «پاملا» رصد شد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
این یافته جدید می تواند نتیجه مطالعه ای نظری که در آن اعلام شده بود میدان مغناطیسی زمین می تواند ضد ماده را به دام بیاندازد را تایید کند.
محققان اعلام کردند تعداد محدودی ضد پروتون در میان کمربند «ون الن» که از ذرات ماده معمولی تشکیل شده مشاهده شده و شاید مقدار این ذرات به اندازه ای باشد که بتوان از آنها برای سوخت رسانی به فضاپیماهای آینده استفاده کرد.
ضد پروتون ها توسط فضاپیمای پاملا که در سال 2006 با هدف مطالعه بر روی طبیعت ذرات پر انرژی خورشیدی و فراخورشیدی به فضا پرتاب شد، ردیابی شده اند. این پرتوهای کیهانی می توانند با مولکولهای سازنده اتمسفر زمین برخورد کرده و آبشاری از ذرات را به وجود آورند.
بسیاری از ذرات پرتوهای کیهانی یا ذرات فرزند که در اثر برخورد ذرات با اتمسفر زمین به وجود آمده اند جذب کمربند «ون الن» می شوند، منطقه ای حلقه ای شکل که در آن میدان مغناطیسی زمین این ذرات را به دام می اندازد. از اهداف فضاپیمای پاملا جستجوی ویژه برای ذرات ضد ماده در میان دریایی از ذرات ماده از قبیل پروتون ها و هسته اتم های هلیومی بوده است.
بررسی های جدید نشان می دهد زمانی که پاملا از میان منطقه ای به نام «نابهنجاری آتلانتیک جنوبی» عبور می کند، تعداد ضد پروتون هایی که رد یابی می کند هزاران برابر ضد پروتون هایی است که از فرسایش ذرات ماه معمولی ایجاد شده و یا از دیگر نقاط کهکشان به این منطقه وارد می شوند.
ضد پروتون ها در صورت برقراری تماس با ذرات ماده از بین می روند و از این رو محققان معتقدند نواری از ضد پروتون ها مشابه با کمربند ون الن، ذرات ضد ماده را در مکان خود حفظ می کنند، دست کم تا زمانی که ضد پروتون ها با ذرات ماده در اتمسفر زمین مواجه شوند و در جرقه ای از نور از بین بروند.
به گفته «الساندرو برونو» از دانشگاه باری، این نوار یکی از غنی ترین منابع ضد پروتون در نزدیکی زمین به شمار می رود. وی می گوید ضد پروتون های به دام افتاده می توانند در برخورد با عناصر اتمسفری به ویژه در ارتفاعات پایین، جایی که خنثی سازی به یکی از اصلی ترین مکانیزمهای نابود سازی ضد ماده تبدیل می شود، از بین بروند. به گفته برونو در ارتفاعات چند صد کیلومتری میزان از بین رفتن ضد ماده ها بسیار پایین تر است و از این رو زمینه مناسب برای تولید مقادیر قابل توجهی از ضد ماده به وجود می آید.
این ذرات ضد ماده جدا از اینکه می توانند نتیجه مطالعات نظری که از گذشته حضور نوارهای ضد ماده را پیش بینی کرده بودند را تایید کند، بلکه می توانند به عنوان منبعی جدید از انرژی برای سوخت رسانی به فضاپیماهای آینده به کار گرفته شوند.
ذراتی که با سرعتی فراتر از سرعت نور حرکت می کنند
ذراتی که با سرعتی فراتر از سرعت نور حرکت می کنند
دانشمندان در مرکز تحقیقات هسته ای سرن در شهر ژنو میگویند که پس از سنجش سرعت ذرات بنیادی پی برده اند که این ذرات سرعتی بیشتر از نور دارند، نتیجه ای که با یکی از قوانین اساسی فیزیک مغایرت دارد.
این نتیجه پس از آن به دست آمده است که ذرات بنیادی از مرکز تحقیقاتی سرن به یک آزمایشگاه دیگر واقع در هفتصد کیلومتری این آزمایشگاه پرتاب شد.
دانشمندان در مرکز تحقیقات هسته ای سرن میگویند که از این نتیجه تعجب کرده اند و از دیگر دانشمندان هم خواسته اند که مستقلا این آزمایش را مورد بررسی و تائید قراردهند.
بگفته مرکز اروپایی پژوهشهای هستهای ( سرن CERN ) پرتوی از نوترینو که از شتاب دهندهای در نزدیکی ژنو به آزمایشگاهی در فاصلۀ ۷۳۰ کیلومتری در ایتالیا فرستاده شد، شصت نانوثانیه سریعتر از سرعت نور سفر کرده است.
یک نانوثانیه برابر با یک میلیاردم ثانیه است.
اگر نتیجه این آزمایش تایید شود بخشی از تئوری نسبیت آلبرت انیشتن که می گوید سرعتی بالاتر از سرعت نور وجود ندارد، نقض خواهد شد.
++++ تکمله از نارنجی:
آلبرت انیشتین نظریهای داشت؛ و یک قرن تحقیق همیشه با آن موافق بود. نظریه انیشتین یکی از پایههای فیزیک مدرن است: هیچ چیز نمیتواند از نور سریعتر حرکت کند.
ماجرا این است که این دانشمندان رشتهای ذرات ریز - ذرات زیراتمی که نوترینو نامیده میشوند - را از سرن ژنو به سمت گیرندههایی در آزمایشگاه ملی گرن ساسوی ایتالیا بعنی ۷۲۰ کیلومتر آنطرفتر سرازیر کردهاند.
نوترینوها کمی زود به مقصد رسیدهاند. تقریبا ۶۰ نانوثانیه زودتر از زمانی که باید در صورت طی این مسافت با سرعت نور طول میکشیده. این اختلاف کوچک تاثیر عظیمی در علم خواهد داشت.
دیو گولدبرگ - پروفسور فیزیک از دانشگاه درسکل - میگوید که «اگر این موضوع صحیح باشد، کل نظریه نسبیت خاص زیر سوال خواهد رفت.». او در مورد نظریه انیشتین حرف میزند که از ۱۹۰۵ تا به امروز همیشه تایید شده و میگوید که سرعت نور، حدکثر سرعت ممکن در جهان است.
استفان پارکه - فیزیکدان تئوری دانشگاه فرمیلب میگوید «اگر ذراتی داشته باشیم که از نور سریعتر حرکت میکنند، در تئوری میتوانیم زمان را به عقب برگردانیم و شما میتوانید مادربزرگ خودتان باشید. متوجه هستید که این موضوع چه مشکلاتی ایجاد میکند.»
و در گفته او توجه به این «اگر» بسیار مهم است. گولدبرگ اضافه کرده که به نتایج این تحقیق مشوک است و باید منتظر بماند تا دیگران هم همین موضوع را تحقیق کنند.
یکی از فیزیک دانان مرکز سرن هم موافق است. او میگوید که نتایج بسیار مشکوکند چرا که تغییر عظیمی در علم ایجاد خواهند کرد ولی اضافه میکند که «ما سعی کردهایم اشکال را پیدا کنیم ولی موفق نشدهایم. همه چیز به نظر درست است. چون این یک کشف اعجاب انگیز است، ما همه چیز را منتشر کردهایم. ما سه سال کار کردیم و اندازه گرفتیم.»
سرن قبل از چاپ مقاله مورد نظر، کنفرانسی تحقیقاتی در دفتر مرکزی اش ترتیب داده و نتایج را به اطلاع عموم رسانده است.
در سال ۲۰۰۷ هم آزمایش های MINOS در فرمیلب نتایج مشابهی گرفته بود ولی به علت بالا بودن محدوده خطا در آن تحقیق، نتایج چندان جدی گرفته نشدند اما اینبار نتایج سرن در محدوده خطای قابل قبول از نظر علمی قرار گرفتهاند. فرمیلب هم اعلام کرده که در طول شش ماه آینده آمادگی تکرار دقیقتر آزمایش اش را خواهد داشت.
ژاپن هم برنامهای برای بررسی نتایج سرن در آزمایشگاه بین المللی خودش دارد. آزمایشگاه ژاپن T2K (Toki-to-Kamioka) نامیده میشود و سخنگویش چانگ کی جونگ اعلام کرده که به زودی آزمایش بزرگی در مورد سرعت نوترینوها ترتیب خواهد داد.
در حال حاضر پدیدههای بسیاری در طبیعت با تئوری نسبیت خاص انیشتین توضیح داده میشوند و به گفته گلدبرگ حتی در صورت اثبات سرعت بیشتر از نور برای برخی ذرات، تمام آن فرو نخواهد ریخت. هنوز آن نظریه بخش بزرگی از طبیعت را توضیح خواهد داد و ما باید به دنبال تئوریهایی جامعتر باشیم.
احتمال دیگر، استفاده نوترینوها از یک میانبر است. شاید استفاده از یک بعد دیگر برای طی مسیر ژنو و گرن ساسوی ایتالیا. پارکه هم گفته که «ممکن است بتوانیم این پدیده را بدون دور انداختن نظریه نسبیت توضیح دهیم. برای مثال ممکن است بگوییم که مسیر نوترینوها را به درستی محاسبه نکردهایم.»
فوران شهاب باران اژدهایی، شنبه شب در آسمان ایران
پس از ده سال، پاییز امسال زمین از تودهای قدیمی از غبار دنبالهدار عبور میکند و طوفانی از شهابها در آسمان زمین دیده میشود، طوریکه در هر دقیقه شهابی پرنور از آسمان مهتابی عبور میکند.
وقتی ذرات گرد وغبار معلق در فضای بین سیارات وارد جو زمین می شوند، در اثر سرعت بالا و اصطکاک شدید به وجود آمده میسوزند و به صورت شهاب دیده میشوند. در آسمانی صاف و تاریک ممکن است در هر ساعت چند شهاب ببینید که در نقاط مختلف آسمان ظاهر و به سرعت محو می شوند. اما در شبهای خاصی از سال تعداد شهابها یکباره زیاد میشود که به این پدیده «بارش شهابی» میگویند.
بارشهای شهابی در اثر ورود تودهای از ذرات به جو زمین به وجود میآیند. این ذرات با سرعتهای زیاد (چند ده کیلومتر بر ثانیه) و تقریباً به طور موازی وارد جو میشوند؛ در نتیجه از دید ناظر زمینی به نظر میآید که همه شهابها از یک نقطه آسمان خارج میشوند که به این نقطه کانون بارش گفته میشود. کانون بارش در هر صورت فلکی واقع باشد، بارش شهابی به همان نام خوانده میشود. اگر کانون دو یا چند بارش در یک صورتفلکی باشد، از نام ستاره درخشان نزدیک کانون هم استفاده میشود ، مانند بارش اتا–دلوی یا دلتا–دلوی
منشاء بارشهای شهابی
منشاء بسیاری از بارشهای شهابی دنبالهدارها هستند. این صخرههای یخی با حرکت خود ذرات ریزی به جا میگذارند. با نزدیک شدن دنبالهدار به خورشید تعداد ذرات بهجامانده افزایش مییابد و بنابراین مدار دنبالهدار مملو از ذراتی میشود که با همان سرعت دنبالهدار و تقریبا در همان مدار به دور خورشید گردش میکنند. به دلیل حرکت متناوب زمین به دور خورشید ، سیاره ما در زمان مشخصی از سال به نزدیکی مدار دنبالهدار میرسد و با برخورد به این ذرات بارش شهابی رخ میدهد.
رگبارهای شهابی
در سالهایی شاهد افزایش ناگهانی و چشمگیر تعداد شهابهای بعضی از بارشها هستیم که به این افزایش فوقالعاده تعداد شهابها «رگبار شهابی» گفته میشود (مانند رگبار اسدی 1833 و ارابهرانی1994).
اگر دنبالهدار منشا بارش به تازگی از حضیض خورشیدی خود عبور کرده باشد، انتظار داریم که شدت بارش زیاد باشد و در این صورت احتمالاً رگبار شهابی رخ خواهد داد. به این نوع فعالیتهای شهابی، فورانهای نزدیک-دنبالهدار گفته میشود.
نوع دیگررگبارهای شهابی (دور- دنبالهدار) که کمی هم عجیب به نظر میرسند، وقتی اتفاق میافتند که دنبالهدار منشاء در حوالی اوج مداری خود و دور از خورشید قرار داشته باشد. دلیل این اتفاق را اثر اختلال گرانشی سیارات بزرگ منظومه شمسی (مشتری و زحل) دانستهاند.
رگبار شهابی اژدهایی
منشا این بارش شهابی دنبالهدار جیاکوبی-زینر است که در هر 6.6 سال یکبار به دور خورشید میگردد. این دنبالهدار در ابتدای قرن گذشته کشف شد. در اغلب سالهای گذشته تعداد شهابهای این بارش انگشتشمار است، اما در برخی سالها به صورت رگبار شهابی ظاهر شده است. در سالهای 1933 و 1946 میلادی شدت آن به 10هزار شهاب بر ساعت رسید. آخرین باری که فعالیت این بارش شهابی قابل ملاحظه شد، سال 1998م.(1377 ه.ش) بود که به حدود 500 شهاب در ساعت رسید.
پیشبینی بارشهای شهابی کار پیچیدهای است. دنبالهدارها اجرام سبک و تاثیرپذیری هستند. بنابراین به راحتی تحت تاثیر دیگر سیارات قرار میگیرند. این عامل در مورد دنبالهدارهای کوتاهدوره (مانند دنبالهدار تمپل-تاتل که مولد بارش شهابی اسدی است) مهمتر است. اثرات گرانشی باعث میشود که مدار دنبالهدار در هر بازگشت دقیقا یکسان نباشد بنابراین در بازگشتهای مختلف دنبالهدار، ذرات پخششده از آن در فواصل مختلفی از مدار زمین قرار میگیرند. اختلالات گرانشی سیارات بزرگ (به ویژه سیاره مشتری) باعث میشود که توده ذرات به جامانده از دنبالهدار جابهجا شود. جرم و سرعت ذرات پرتابشده از دنباله دار نیز متفاوت است و برای پیشبینی اثرات گرانشی وارد شده میبایست مجموعهای از اثرات گرانشی متقابل (خورشید، زمین، مشتری و توده ذرات برجامانده از دنبالهدار) را در نظر گرفت. اصطلاحاً باید یک سیستم چند ذرهای را مورد بررسی قرار داد، کار پیچیدهای که احتیاج به کامپیوترهای پرسرعت دارد. علاوه بر اثر گرانشی ، فشار تابشی خورشید نیز باعث پهنشدگی و تغییر توزیع ذرات می شود.در نتیجه توزیع جرم در توده ذرات دچار تغییر میشود و برای پیشبینی شدت بارش، نیازمند تعیین توزیع ذرات هستیم.
دنبالهدار جیاکوبی-زینر در زمستان امسال به نزدیکی زمین خواهد رسید، بنابراین رگبار شهابی اژدهایی امسال زمانی اتفاق میافتد که دنبالهدار هنوز به زمین نرسیده و این رگبار شهابی از نوع دور-دنبالهدار محسوب میشود.
در شامگاه 16 مهر 1390 زمین با تودهای از ذرات به جا مانده از عبور در قرن نوزدهم برخورد میکند که تعداد شهابهای حاصل از آن کم خواهد بود. چند ساعت بعد یعنی در ساعت 23 الی 24 شانزدهم مهرماه، زمین با توده ذرات به جا مانده از سال 1900 برخورد خواهد کرد. پیشبینیها نشان میدهد که شدت شهاب آن در زیر آسمان کاملاً تاریک به حدود 500 شهاب بر ساعت خواهد رسید.
کانون این بارش شهابی در ناحیه سر صورت فلکی اژدها (تنین) قرار دارد، یکی از صورفلکی دورقطبی که در زمان اوج بارش در شمال غرب آسمان قرار دارد. خوشبختانه در این زمان ساکنین خاورمیانه و اروپا در شب به سر میبرند و این شانس را دارند که این شهابها را مشاهده کنند؛ اما متاسفانه حضور ماه موجب میشود که آسمان روشن باشد و رصدگران همه شهابهای این بارش را نتوانند رویت کنند. (در نقشه زیر، هر چه رنگ منطقه سبزتر باشد، شرایط مساعدتری برای مشاهده شهابباران وجود دارد. مناطق سفیدرنگ نمیتوانند شهابباران را ببینند).
از ماهها قبل بسیاری از علاقمندان و گروههای نجومی برای رصد این پدیده برنامهریزی کردهاند. کمهزینهترین روش رصد مرئی است، یعنی تماشای مستقیم شهابها که به یکی از علاقهمندیهای اصلی منجمان آماتور امروز تبدیل شده است. در سادهترین روش، هر رصدگر تعداد شهابهایی را که در هر بازه زمانی (مثلاً هر10 دقیقه) مشاهده میکند، ثبت میکند و اگر در رصد بارش شهابی تجربه داشته باشد، روشنایی ظاهری (قدر) شهابها و وضعیت تاریکی آسمان (حد قدر) را نیز ثبت میکند.
منجمان آماتور در بهدست آوردن دادهها در این زمینه نقش بسیار مؤثری دارند. دادههای رصدی بارش شهابی به مراکز نجومی معتبری مانند سازمان بینالمللی شهاب () ارسال میشود.
علاوه بر این منجمان حرفهای طرحهایی برای رصد و تحلیل این بارش شهابی دارند. در یکی از جالبترین آنها که در اروپا انجام میشود، دو هواپیمای مناسب برای پرواز بر فراز ابرها و رصد این رگبار شهابی برنامهریزی شده است. در داخل هواپیماها انواع دوربینها و طیفسنجها برای ثبت اطلاعات شهابها تعبیه شده است. دادههایی که جمعآوری میشود، میتواند به اخترشناسان در تصحیح مدلها و درک بهتر از چگونگی پیدایش و تحول منظومهی شمسی کمک کنند.
ساخت رصدخانه ملی از بهار 91/ پایان طراحی مفهومی تلسکوپ ملی
منصوری به مهر خبر داد: ساخت رصدخانه ملی از بهار 91/ پایان طراحی مفهومی تلسکوپ ملی مجری طرح رصدخانه ملی از آغاز عملیات ساخت رصدخانه در بهار سال 91 خبر داد و گفت: به منظور دسترسی آسان تر، جاده ای به طول 12 کیلومتر کشیده شد که در پایان هفته جاری نمایندگان معاونت علمی ریاست جمهوری از این جاده بازدید می کنند. دکتر رضا منصوری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه پروژه رصدخانه ملی بر اساس برنامه های زمان بندی شده به پیش می رود، افزود: یکی از دغدغه های ما ساخت و آماده سازی جاده دسترسی رصدخانه بود که اگرچه با کمی تاخیر ولی در نهایت ساخته شد.
مجری طرح رصدخانه ملی از بازدید نمایندگان معاونت علمی ریاست جمهوری از این جاده در پایان هفته جاری خبر داد و اظهار داشت: از کنار جاده آسفالته موجود از قمصر به سمت کامو، جاده دسترسی خاکی به طول 12 کیلومتر به سمت محل احداث رصدخانه کشیده شد.
وی با اشاره به اهمیت این جاده خاطرنشان کرد: تا پیش از این ما ناگزیر بودیم که بیش از 90 تن تجهیزات مورد نیاز را به سختی به بالای قله ببریم که با احداث این جاده حمل و نقل تجهیزات آسان تر می شود.
آغاز ساخت رصدخانه ملی از بهار 91
منصوری در خصوص زمان احداث رصدخانه ملی یادآور شد: ما امیدوار بودیم که این جاده در مردادماه سال جاری به پایان برسد. در این صورت می توانستیم کارهای مربوط به ژئوتکنیک رصدخانه را در بالای قله انجام دهیم.
مجری طرح رصدخانه ملی با اشاره به آغاز فصل سرما اضافه کرد: از این رو کار ساخت و سازهای جدی رصدخانه پس از فصل زمستان در اواخر بهار سال آینده در بالای قله آغاز می شود.
استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر اینکه کار ساخت ساختمان پشتیبانی سال آینده شروع می شود، ادامه داد: ساختمان پشتیابی 300 متر پایین تر از نوک قله خواهد بود. در این مرحله اقدام به ساخت ساختمانهای پشتیبانی و کارگاهی که برای رصدخانه بسیار مهم است می شود.
به گفته منصوری طراحی و گنبد در مرحله بعد انجام می شود که توسط شرکتهای داخلی انجام می شود.
تلسکوپ 3.4 متری برای رصدخانه ملی
مجری طرح رصدخانه ملی با تاکید بر اینکه این رصدخانه به یک تلسکوپ 3.4 متری مجهز می شود، گفت: این تلسکوپ از نوع بازتابی است که قطر آینه آن 3.4 متر خواهد بود.
انتشار اسناد در زمینه طراحی تلسکوپ
منصوری با اشاره به آخرین وضعیت ساخت تلسکوپ به مهر توضیح داد: طراحی تلسکوپ طراحی مفهومی این تلسکوپ در حال اتمام است و در ماه آینده اسناد طراحی های این تلسکوپ که شامل بیش از 15 سند می شود منتشر می شود.
وی با بیان اینکه این اسناد در اختیار داوران و محققان بین المللی این حوزه قرار می گیرد، اضافه کرد: این اسناد که حاوی جزئیات طراحی اپتیکی، مکانیکی، کنترل و نرم افزار و ابزارگان (ابزار رصدی) است به داوران بین المللی ارائه می شود تا نقاط ضعف و قوت آن را اعلام کنند.
استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف افزود: پیشنهاداتی که در زمینه بهبود ساخت تلسکوپ که از جانب این افراد اعلام می شود و مورد بررسی قرار می گیرد و بر اساس آن ساخت قطعات تلسکوپ را آغاز می کنیم.
مجری طرح رصدخانه ملی همچنین از برگزاری همایشی در این زمینه خبر داد و گفت: در این همایش نقاط ضعف و قوت این پروژه ملی بررسی می شود.