مريخ، بازمانده‌اي از منظومه شمسي اوليه
تحقيقات جديد از يافته‌هاي جالب توجهي پيرامون سياره مريخ و حيات پر رمز و راز آن خبر مي‌دهد كه تا پيش از اين گمانه زني‌هاي جامعه علمي براي رازگشايي و درك چيستي زواياي تاريك شناسنامه اين سياره سرخ راه به جايي نبرده بود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اين نمايش تازه كه از قضا حضور پر رنگ زمين و زهره را به عنوان نقش‌هاي اصلي صحنه به رخ دوستداران فضا مي‌كشد، سناريوي تاريخي بكر و جالبي دارد كه ماجراي آن به گذشته‌هاي دور و جريانات مربوط به روزهاي آغازين منظومه شمسي برمي‌گردد و روايت ديگري از تولد و شكل‌گيري سياره سرخ را بازگو مي‌كند كه زمين و زهره به عنوان ستاره‌هاي اصلي و جريان‌ساز آن معرفي مي‌شوند. يافته‌هاي جديد از تولد سياره مريخ، حكايت از آن دارد كه زمين و زهره در روزهاي پرآشوب آغاز حيات منظومه شمسي و در گيرودار برخوردهاي شديد سياره ساز معمول آن روزگار ممكن است در نقش ناجي مريخ نو رسيده ظاهر شده و اين سياره را در برابر حملات خارجي محافظت و حمايت كرده باشند.
البته اخترشناسان از كم و كيف وقوع اين جريان اطلاعي ندارند، اما از قرار معلوم مريخ در كارزار سرنوشت‌سازي كه سيارات ديگر منظومه درگيرش بوده‌اند، شركت نداشته است و همين بيرون نشستن مريخ از بازي ميلياردها سياره‌اي كه علامت مشخصه ايام اوليه عمر منظومه شمسي است، باعث نجاتش از مهلكه و تداوم بقاي آن به صورت يك سياره جنيني خرد، نسبتا تغيير نيافته و به سرعت شكل گرفته مي‌شود. به اعتقاد محققان اين يافته معماي مريخ را كه از گذشته‌هاي دور با عنوان خداي جنگ ناميده شده در حالي كه در كارزار بزرگ منظومه شمسي غيبت داشته، پيچيده‌تر مي‌كند. اما چرا چهارمين سياره خورشيد تا اين حد كوچك است؟
به اعتراف محققان تلاش براي پيدا كردن توضيحي مناسب درباره اندازه كوچك مريخ هميشه بي‌نتيجه بوده و به دنبال آن هاله‌اي از تصورات ذهن ستاره‌شناسان و محققان را فراگرفته است.
در اين ميان كار جالب توجه محققان جهت يافتن توضيحي مناسب براي كوچكي مريخ به تاكتيك اتخاذي آنها برمي‌گردد كه مدت زمان شكل گرفتن اين سياره را هدف‌گيري مي‌كند. به بيان ديگر آنها قصد دارند از راه تعيين سرعتي كه فرآيند تشكيل مريخ سپري كرده است به راز كوچك ماندن آن برسند. البته حل كردن معادله سرعت شكل‌گيري مريخ در زمره مطالعات پر ابهام و بسيار دقيق علمي به حساب مي‌آيد و به اذعان محققان، اين تحقيق مستلزم تجزيه و تحليل‌هاي موشكافانه و پر زحمتي درخصوص مواد راديو اكتيو حاضر در 20 شهاب سنگ مريخ و همچنين مطالعات و بررسي‌هاي تطبيقي از 30 نرمه شهاب سنگ است كه تصور مي‌شود آثار و بقاياي پسمانده از روزهاي اوليه منظومه شمسي باشند.
با در اختيار بودن چنين نسبتي از عناصر ردياب راديواكتيو كه امكان گسترده‌اي را براي مطالعه ديرينه‌شناسي فراهم مي‌آورد، دانشمندان براي تعيين اين كه مريخ با چه سرعتي شكل گرفته است، مسير پژوهش را متوجه شبيه‌سازي‌هاي رايانه‌اي كردند. مطابق خروجي مدل‌سازي‌ها كه اعداد و ارقام جالب توجهي را به سياره سرخ نسبت مي‌دادند، مريخ ظرف 8/1 ميليون سال ـ يا كمتر ـ به نصف اندازه فعلي خود رسيده است. جالب اينجاست كه در مقابل، سياره زمين كه اندازه‌اي نزديك به دو برابر مريخ دارد، 50 تا 100 ميليون سال زمان براي شكل گرفتن صرف كرده است.
نكته: به نظر مي‌رسد زمين و زهره مدام اشيا و اجرام خارجي را از مريخ منحرف مي‌كرده‌اند و به اين ترتيب اشيا قبل از آن كه مجال درآميختن و يكي شدن با پيكره مريخ را پيدا كنند به احتمال زياد رو به بيرون متفرق و پراكنده شده‌اند
به اعتقاد محققان اختلاف كليدي ميان اجرام اين دو سياره نشان از دسترسي داشتن زمين به مواد جديد دارد. بخش عمده زمين از انباشتن و توده شدن لاشه اجرام خارجي به وجود آمده و به بيان ديگر زمين به لطف اخترواره‌ها و ديگر اجرام سماوي كه با سطحش تصادم كرده‌اند بزرگ‌تر شده است، اما در حالي كه زمين با اشتهاي زيادي به فربه كردن خود با كمك برخوردهاي سياره‌اي پرداخته، مريخ دچار قحطي و محروميت بوده و در واقع به دليل همين كمبودها كوچك مانده است.
در همين رابطه علي پورمند، محقق دانشگاه ميامي در بيان نتايج شبيه‌سازي‌هاي رايانه‌اي به موضوع جالب توجهي در مورد پرونده محروميت مريخ اشاره مي‌كند. براساس نظريه اين دانشمند و مطالعه‌هاي رايانه‌اي به نظر مي‌رسد زمين و زهره مدام اشيا و اجرام خارجي را به دور از مريخ منحرف مي‌كرده‌اند و به اين ترتيب اشيا قبل از آن كه مجال درآميختن و يكي شدن با پيكره مريخ را پيدا كنند به احتمال زياد رو به بيرون متفرق و پراكنده شده‌اند. به اعتقاد پورمند اين وضعيت نشان مي‌دهد كه مريخ بازمانده خوش اقبالي بوده و از مهلكه تصادم با ساير اجرام سماوي مشابه جان سالم به در برده است.
به اعتقاد محققان، حالا كه امكان جذب اجرام ديگر به سمت مريخ منتفي شده به نظر مي‌رسد رشد مريخ و رسيدن اين سياره به اندازه فعلي‌اش به معنا و مفهوم آن است كه گرماي حاصل از زوال آلومينيوم راديو اكتيو 26ـ ديگر عنصر حاضر در اوايل عالم ـ براي تبديل موقت مريخ به اقيانوسي از ماگما فرصت زماني داشته است. در حقيقت اين مسأله كه سياره‌اي به صورت يك كره جامد يا مذاب شكل گرفته باشد به عنوان وجه تمايز مهمي براي مريخ در نظر گرفته مي‌شود. از همين رو، آنچه بر سطح سياره مشاهده مي‌شود مي‌تواند از زمين‌شناسي سياره در مقياس وسيع تأثير گرفته باشد و فرقي نمي‌كند كه اين سياره از اقيانوسي از ماگما تشكيل شده باشد. محققان اين نتيجه‌گيري جالب و تأمل برانگيز را كه تا همين جاي كار، توجه زيادي را به خود معطوف ساخته است به عنوان يك خروجي بسيارمهم تحقيقات مفصل‌شان معرفي كرده‌اند.
در اين ميان موضوع رشد مريخ و عوارض و پيامدهاي سياره‌ساز آن از منظر امكان ميزباني حيات نيز جاي بحث و نظر دارد. البته محققان هنوز وارد اين بحث نشده‌اند و اين موضوع را كه رشد سريع مريخ بر شانس اين سياره براي ميزباني حيات تأثير داشته است يا نه را معلوم نمي‌دانند. با اين وصف محققي همچون پورمند نيز با بيان اينكه هرسياره‌اي تاريخچه تكاملي متفاوتي دارد، معتقد است يك مقياس زماني مختصر از رشد و به هم پيوستگي مي‌توانسته به‌طور بالقوه‌اي مجال تكامل و تحول زودتر را براي حيات روي مريخ فراهم كند.
منبع: Discovery , Nature
کشف گروه جدیدی از ابرنواخترها
ستاره شناسان آمریکایی 6 ابرنواختر جدید را شناسایی کردند که 10 برابر درخشان تر و پر قدرت تر از ابرنواخترهایی است که تاکنون طبقه بندی شده اند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
دانشمندان موسسه تکنولوژی کالیفرنیا به سرپرستی «رابرت کوئیمبای» یک نوع کاملا متفاوت از ابرنواخترهایی که تاکنون شناخته شده اند را کشف کردند.
ابرنواخترها از ستارگان مرده و یا در اثر برخورد میان دو ستاره به وجود می آیند. انفجار این ابرنواخترها تاکنون رصد نشده بودند چون در جهان، آنچنان حجم بالایی از نور را منتشر می کنند که شدت آن تقریباً برابر با نور سراسر کهکشانی است که میزبان آنها است.
ستاره شناسان، ابرنواخترها را برپایه نوع پرتوی که تابش می کنند طبقه بندی می کنند این پرتوها همانند ردیاب و آشکارساز ترکیبات شیمیایی این اجرام آسمانی عمل می کنند.
این کارت شناسایی به زوال رادیواکتیوی عناصر ساخته شده در طول انفجار ابرنواختری، شوک گرمایی داخل ستاره و یا تعامل میان گرد و غبار ستاره ای و ماده پیرامون ستاره بستگی دارد. برای مثال، یک ابرانواختر نوع «یک - آ» زمانی که باقی مانده یک ستاره مرده ماده ستاره مجاور خود را جذب کند به وجود می آید و با ردیابی هیدروژن قابل شناسایی است.
ابرنواختر نوع دو نیز که محتوی هیدروژن است زمانی که هسته یک ستاره عظیم بر روی خود منفجر شود شکل می گیرد. این درحالی است که اکنون به نظر می رسد هیچ یک از فرایندهای ارائه شده نمی توانند درباره تشکیل این 6 ابرنواختر جدید توضیح بدهند.
این ابرنواخترهای تازه کشف شده، به جای اینکه محتوی هیدروژن باشند دارای اکسیژن هستند و در یک مدت زمان طولانی دسته پرتوهای ماوراء بنفش آزاد می کنند.
این دانشمندان از این 6 ابرنواختر، 4 مورد را بین سالهای 2009 و 2010 با استفاده از تلسکوپ «اوشین» در رصدخانه «مونته پالومار» کالیفرنیا کشف کردند.
ویژگی این ابرانواخترها نور زیاد و طولانی آنها است به طوریکه نور حاصل از انفجار آنها 10 برابر درخشان تر و پر قدرت تر از ابرنواخترهایی است که تاکنون طبقه بندی شده اند.
طناب مغناطيسي ، عامل توفان هاي خورشيدي
دانشمندان دانشگاه جورج ميسون به تازگي دريافته‌اند كه پديده طناب غول‌پيكر مغناطيسي علت بروز توفان هاي خورشيدي است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تاييد وجود اين ساختار، اولين گام كليدي در كاهش عوارض جانبي انفجارهاي خورشيدي بر روي ماهواره‌هاي ارتباطي زمين محسوب مي‌شود.
با اينكه پيش از اين نيز دانشمندان معتقد بودند كه اين طناب مغناطيسي عامل فوران هاي عظيم خورشيدي هستند، اما تاكنون نتوانسته بودند بدليل حركت سريع اين طناب، وجود اين پديده را ثابت كنند.
اما محققان دانشگاه ميسون با انجام كاوشهاي دقيق بر روي تصاوير گرفته شده توسط تلسكوپ مونتاژ تصويربرداري جوي(آيا) رصدخانه ديناميك خورشيدي، توانستند منطقه‌اي از خورشيد را كه اين طناب در آن در حال شكل‌گيري بود پيدا كنند.
توفان خورشيدي، يك فوران عظيم از سطح خورشيد است كه در پي آن ميلياردها ماده باردار موسوم به پلاسما با سرعتي بيش از 1.6 ميليون كيلومتر در ساعت در فضا منتشر مي‌شوند. اين ابر پلاسمايي بهمراه خود يك ميدان مغناطيسي نيرومند را حمل مي‌كند. با نزديك شدن اين ابر در يك تا سه روز بعدي، ميزان عظيمي از انرژي در مغناطيس‌كره زمين خالي مي‌شود.
معمولا مغناطيس كره زمين در برابر اين باد خورشيدي مقاومت كرده و از محيط محافظت مي‌كند. با اين حال يك توفان خورشيدي مي‌تواند تاثير محافظتي را مختل كرده و باعث بروز آب‌وهواي شديد فضايي شده كه تاثيرات مضري بر روي سيستم‌هاي فناوري فضايي مانند ماهواره‌هاي ارتباطي دارد.
دانشمندان بسياري معتقدند كه ميدان‌هاي مغناطيسي نقش مهمي را در ذخيره انرژي و نيرو دادن به توفان هاي خورشيدي در اين ستاره ايفا مي‌كنند. اما شكل دقيقي كه ميدان هاي مغناطيسي پيش از فوران ها دارند، هنوز مورد بحث قرار دارد. يك طناب مغناطيسي حاوي خطوط ميدان مغناطيسي بسياري است كه دور محور مركزي پيچيده و احتمالا دور يكديگر مي‌چرخند. به دليل وجود اين چرخش، يك جريان مغناطيسي در طناب مغناطيسي بوجود مي‌آيد. از لحاظ تئوري، جريان الكتريكي مي‌تواند يك نيروي الكترومغناطيسي توليد كرده و بر نيروي محدود ساير خطوط ميداني غلبه كرده و طناب مغناطيسي را به جلو حركت دهد.
اكنون تصاوير تلسكوپ نشان داده كه پيش از فوارن يك كانال بزرگ و كم‌ارتفاع در تمام ناحيه فعال حركت مي‌كند كه دماي آن بالاتر از 10 ميليون درجه است. اين طناب در نقطه‌اي حساس شروع به فوران مي‌كند.
