هيدرآمنيوس يا پلی هيدرآمنيوس چیست ؟#1
اگر پزشك به شما گفته است كه مايع آمنيوتيك شما بيش از حد است خيلي نگران نباشيد. بيشتر زناني كه دچار اين مشكل هستند كودكاني سالم بدنيا مي آورند. ولي در بعضي موارد اين مسئله ممكن است علامتي از ديابت و يا مشكلي در جنين باشد.
مايع آمنيوتيك چيست؟
مايع آمنيوتيك ماده اي است كه جنين را در كيسه جنين احاطه كرده است.
اين مايع كارهاي مهمي انجام مي دهد كه عبارتند از:
بعنوان يك ضربه گير جنين را در مقابل صدمات و بند ناف را در مقابل تحت فشار قرار گرفتن (و در نتيجه اختلال در اكسيژن رساني به جنين) محافظت مي كند. جنين و رحم را از عفونت محافظت مي كند. بعنوان يك منبع پشتيبان كوتاه مدت از مايعات و مواد غذايي عمل مي كند. به جنين براي تنفس و تحرك كمك مي كند. به تكامل مناسب سيستم هاي گوارشي، اسكلتي-عضلاني و تنفسي جنين كمك مي كند.
مايع آمنيوتيك كجا توليد مي شود؟
در طي ۱۶ هفته اول حاملگي، جفت، غشاهاي آمنيوتيك، بند ناف، و پوست جنين همگي مايعي توليد مي كنند كه همزمان با رشد جنين كيسه آمنيوتيك را پر مي كند. پس از آن جنين شروع به بلعيدن مايع كرده، مايع از كليه هاي جنين گذشته و بصورت ادرار از بدن جنين خارج مي شود و اين چرخه مجدداً تكرار مي شود بطوريكه كل مايع آمنيوتيك هر چند ساعت يك بار از اين چرخه عبور مي كند. (تعجب نكنيد! بله، بيشتر مايع آمنيوتيك در واقع ادرار است).
جنين همچنين مقداري مايع از ريه هايش ترشح مي كند. مقدار كمي از مايع آمنيوتيك جذب كيسه آمنيوتيك شده و وارد بدن مادر مي شود و يا از طريق خون بند ناف به بدن مادر بر مي گردد.
بنابراين، جنين نقش مهمي در حفظ مقدار مناسب مايع در كيسه آمنيوتيك دارد. زياد بودن مايع هيدرآمنيوس يا پلي هيدرآمنيوس و كم بودن آن اليگوهيدرآمنيوس خوانده مي شود.
تشخيص زياد بودن مايع آمنيوتيك
رشد سريعتر از طبيعي رحم ممكن است پزشك را به زياد بودن مايع مشكوك كند. زياد بودن مايع ممكن است سبب شود مادر حركات جنين را آنطور كه بايد در سه ماهه دوم يا سوم حس كند احساس نكند.
بيمار ممكن است علائمي نظير دردهاي شكمي (ناشي از فشار زياد مايع)، نوسان شديد وزن، كمر درد، و ورم شديد پاها و قوزك پا داشته باشد. در صورت وجود اين علائم پزشك براي بيمار سونوگرافي تجويز كرده و اندكس مايع آمنيوتيك (Amniotic Fluid Index) را محاسبه مي كند.
اندكس بالاي ۲۵ سانتي متر بيش از حد تلقي مي شود. مقدار طبيعي اين اندكس در سه ماهه سوم حاملگي ۵ تا ۲۵ سانتي متر است.
دلايل افزايش بيش از حد مايع
در بيشتر موارد علت ناشناخته است. در حدود ۶۰% موارد هيچ دليل خاصي پيدا نمي شود، جنين مشكلي ندارد و مايع خوبخود كم مي شود. با اين حال بيمار بايد همچنان تحت نظر باشد و براي وي تا آخر حاملگي non-stress test و سونوگرافي تجويز شود.
همچنين ممكن است به منظور كاهش خطر پارگي زودرس كيسه آب و شروع زايمان زودرس استراحت مطلق تجويز شود.
هيدرآمنيوس يا پلی هيدرآمنيوس چیست ؟2
علل ديگر عبارتند از:
ديابت مادر: در صورتيكه مادر ديابت كنترل نشده داشته باشد ممكن است دچار افزايش بيش از حد مايع گردد. (پلي هيدرآمنيوس در ۱۰% مادران ديابتي و معمولا در سه ماهه سوم تشخيص داده مي شود).
به همين دليل معمولا براي مشخص كردن اينكه ممكن است افزايش بيش از حد مايع ناشي از ديابت باشد يك تست گلوكز انجام مي شود. اين موارد معمولا خفيف بوده و با كنترل ديابت براحتي درمان مي شوند.
ماكروزومي يا حاملگي چند قلويي:
بزرگ بودن بيش از حد جنين يا حاملگي دوقلويي يا چند قلويي خطر افزايش بيش از حد مايع آمنيوتيك را افزايش مي دهد. پلي هيدرآمنيوس بويژه در موارد سندرم انتقال خون دوقلوها محتمل است. در اين سندرم قلوي دهنده داراي مايع آمنيوتيك كم و قلوي گيرنده خون دچار افزايش بيش از حد مايع است.
ناهنجاري هاي جنيني:
در بعضي موارد نادر، جنين ممكن است دچار ناهنجاري باشد كه سبب مي شود مايع را نبلعد در حاليكه كليه اش ادرار بيشتري از همان مايع كمي كه بلعيده توليد مي كند.
اين مسئله ممكن است ناشي از ناهنجاري هايي باشد كه بلعيدن را براي جنين مشكل مي كنند. از جمله اين ناهنجاري ها مي توان به تنگي پيلور، شكاف لب يا كام، يا انسداد دستگاه گوارش اشاره كرد.
بعضي مشكلات دستگاه عصبي نظير نواقض لوله عصبي يا هيدروسفالي نيز مي توانند مانع بلع نوزاد شوند. در صورت تشخيص پلي هيدآمنيوس پزشك يك سونوگرافي با وضوح بالا و شايد يك آمنيوسنتز انجام مي دهد تا جنين را از نظر ناهنجاري ها و اختلالات ژنتيكي كنترل كند.
درمان
در حدود ۵۰% موارد بويژه در موارد خفيف مشكل خودبخود حل مي شود. در صورتيكه مايع خيلي زياد باشد و يا سبب ناراحتي زيادي شود پزشك ممكن است با استفاده از روشي بنام آمنيوسنتز درماني مقداري از مايع را خارج كند.
در اين روش پزشك سوزني را طريق رحم وارد كيسه آمنيوتيك كرده و مقداري از مايع را مي كشد. در موارد شديد اين كار ممكن است هر هفته و يا حتي بيشتر تكرار شود.
در بعضي موارد ممكن است براي كم كردن ميزان ادرار جنين از داروهاي مهار كننده پروستاگلاندين ها نظير ايندومتاسين استفاده شود.
تأثير پلي هيدرآمنيوس بر زايمان
پلي هيدرآمنيوس خطر زايمان زودرس را افزايش مي دهد بنابراين مادر بايد تحت نظر باشد. با شروع مراحل زايمان، خارج شدن مقدار زيادي مايع از رحم خطر پارگي جفت (جدا شدن زودرس جفت) يا پرولاپس بند ناف (قرار گرفتن بند ناف در گردن رحم و احتمال تحت فشار قرار گرفتن آن) را افزايش مي دهد.
هر دو اين وضعيت ها كودك را در خطر كمبود اكسيژن قرار داده و ممكن است نياز به سزارين اورژانس باشد.
از آنجا كه رحم نيز ممكن است پس از زايمان قادر به منقبض شدن نباشد احتمال خونريزي بعد از زايمان نيز وجود دارد. از اين رو پزشك در طول زايمان كاملا مادر را تحت نظر خواهد داشت
بیماریهایی که می توانند مانع بارداری گردند
بيماري هايي که روي باروري خانمها موثراست
الف) بسته شدن سلول هاي فالوپ: لولۀ فالوپ مسير ارتباطي تخمدان و رحم است و اسپرم ها شناکنان از اين مسير عبور مي کنند تا براي عمل لقاح خود را به تخمک برسانند.
در صورت بسته شدن اين مسير مشکلات جدي براي باوري زن ايجائ مي شود و مداخلۀ پزشکي جهت رفع آن لازم است.ب)
سندرم تخمئان پلي کيستيک (PCOS ):
اين بيماري علت اصلي تخمک گذاري در بسياري از خانم ها است. زنان مبتلا به اين بيماري ممکن است دچار افزايش وزن، کاهش يا توقف عادت ماهيانه و رشد ناهنجار موهاي بدن در ناحيۀ ميان پاها، صورت و روي پستان ها شوند. اين بيماران مستعد نوسانات خلقي و احساسي نيز هستند.
ج) فيپروئيدها :
اين بيماري عبارت از رشد وخيم (غير سرطاني) بافت هاي فيبروئيد در داخل رحم يا روي آن است. اين عارضه خيلي شايع است و اگر باعث فشار به اعضاي مجاور خود نشود مي توان سال ها بدون علامت و بدون نياز به درمان باقي بماند.
معذالک در مواردي ممکن است فيبروئيد ها منجر به ناباوري يا سقط شوند(به بخش۵ مراجعه شود). رشد زياد فيبروئيدها مي تواند باعث بزرگ شدن رحم يا پيچ خوردن آن شود که باعث مي شود رويان نتواند در ديوارۀ رحم کاشته شود.
در چنين حالتي شما ممکن است به راحتي باردار شويد اما به علت عدم امکان کاشته شدن تخمک لقاح يافته در ديوارۀ رحم، در همان مراحل اوليه دچار سقط شويد. بافت فيبروئيدها معمولاً با حجم جنين هم سن خود قابل مقايسه است.
د) اندومتريوز:
در اين بيماري بافت بافت پوششي داخل رحم در مکان هايي خارج از رحم، مثل: لوله هاي فالوپ، تخمدان ها، مثانه، روده ها و حتي جاهايي مثل مخاط بيني رشد مي کند؛ سپس اين بافت ها در پاسخ به تحريکات هورموني (همانند پوش داخلي رحم)، شروع به خونريزي و ايجاد علائم مي کنند که اين وضعيت در جاهايي که امکان خروج خون وجود ندارد مي تواند باعث درد و التهاب شود.
من زني را ديده ام که به علت مهاجرت بافت اندومتر(پوشش داخلي رحم) به راه هوايي بيني، در ايام قاعدگي دچار خونريزي از بيني مي شد.
چون اندومتريوز مي تواند باعث ايجاد ضايعات ناشي از زخم و نيز انسدادهايي در ناحيۀ حفرۀ لگن شود؛ مي تواند روي باروري اثر منفي داشته باشد.
به نظر مي رسد۵۰درصد زنان مبتلا به اندومتريوز مشکلاتي از نظر بارداري داشته باشند. اين بيماري در زنان بالاي۳۰ سال که بچه دار نشده اند خيلي شايع تر است.
در برخي مبتلايان ممکن است لوله هاي فالوپ چنان آسيب ببينند که ديگر نتوانند تخمک را عبور دهند.
اگر سندرم تخمدان پلي کيستيک باعث ضايعات شديد در تخمدان شود، مي تواند باعث فقدان تخمک گذاري شود.
کاشته شدن بافت هاي اندومتري (پوشش داخلي رحم) بر روي تخمدان، مي تواند باعث تشکيل کيست هايي شود که از خون قهوه اي تيره پر شده که کيست هاي شکلاتي ناميده مي شوند.
ذ) بيماري سلياک:
اين بيماري در اثر عدم تحمل ماده اي به نام گلوتن ايجاد مي شود. گلوتن جرئي مهم از گندم است و غلات ديگر مثل: چاودار، جو و جودو سر نيز حاوي گلوتن بوده مي توانند همين مشکل را ايجاد کنند، البته برنج و ذرت مشکلي در اين زمينه ايجاد نمي کنند .
گلوتن از طريق وارد کردن آسيب به پرزهاي ديوارۀ روده و توقف جذب مواد غذايي حياتي ، باعث ايجاد اين بيماري مي شود.
تشخيص آن از طريق نمونه داري از بافت روده و بررسي آن صورت مي گيرد.
متأسفانه بيماري سلياک به طور غير مستقيم مي تواند اثر منفي بر قابليت باروري داشته باشد.
علائم کلينيکي سلياک شامل:
مدفوع چرب و بدبو، کاهش وزن، کم خوني، نفخ، خستگي و علائم کمبود و يتامين ها و مواد معدني مي باشند.
اين بيماري مي تواند خطر مرده زدايي و مرگ قبل از تولد را افزايش دهد.
خارش پوست در دوران حاملگی
آيا خارش پوست در دوران بارداري طبيعي است؟ وجود خارش در دوران بارداري در بعضي از نواحي بدن بخصوص دور شكم و پستانها كه در حال بزرگ شدن هستند نادر نيست زيرا پوست بايد براي هماهنگي با رشد اين نواحي كشيده شود.
هورمون هاي دوران بارداري نيز تا حدي در اين امر مؤثرند. در حدود دوسوم از خانم هاي باردار در طول دوران بارداري دچار قرمزي و گاهـي خارش كـف دست ها و پاها مي شوند. كارشنـاسـان براين باورند كه علت اين اختلالات كه بلافاصله پس از زايمان از بين مي رود افزايش سطح استروژن خون است.
خانم هاي سياهپوست نسبت به سفيد پوستان كمتر دچار اين حالت مي شوند. گاهي ممكن است بيماريهاي پوستي كه بطور طبيعي با خارش همراه است نظير خشكي پوست، اگزما، يا آلرژي غذايي در دوران بارداري، با خارش شديدي بروز كند.
چگونه ميتوان خارش را تسكين داد؟
از گرفتن دوش و حمام داغ بپرهيزيد زيرا مي تواند پوست را خشك تر كرده و خارش را تشديد كند. از صابون هاي ملايم استفاده كنيد و دقت كنيد كه آنرا بخوبي آب كشي كنيد و سپس به آرامي پوست را خشك كنيد.
پس از استحمام از كرم هاي مرطوب كننده استفاده كنيد و ترجيحاً انواعي را كه معطر نيستند انتخاب كنيد زيرا بعضي از انواع عطريات مي توانند پوست را تحريك كنند. گاهي از وان شاه بلوط استفاده كنيد (فرآورده هاي شاه بلوط مخصوص استحمام را مي توانيد از داروخانه ها تهيه كنيد).
لباسهاي نخي و گشاد بپوشيد و هنگام گرماي روز از خانه خارج نشويد زيرا حرارت خارش را تشديد مي كند.
آيا بروز بثورات برآمده و خارش دار بر روي شكم امري شايع است؟
در حدود ۱ درصداز خانم ها به چنين عارضه اي دچار مي شوند. اين بثورات بصورت لكه هاي قرمز رنگ، برآمده و خارش دار شبيه به كهير در طول ماه آخر يا دو ماه آخر سه ماهه دوم بارداري بر روي شكم ظاهر مي شوند.
اين بثورات كه پاپول ها يا كهيرهاي خارش دار دوران بارداري (PUPPP) يا بثورات چند شكلي دوران بارداري ناميده مي شوند، ابتدا در محل خطوط كشيدگي پوست شكم ظاهر مي شوند و بعد به ران ها، باسن و گاهي بازوها كشيده مي شوند.
اين بثورات خطري براي شما يا جنين ندارند ولي ممكن است خارش شديدي داشته باشند.
پزشك يا ماما پوست شما را معاينه مي كند و احتمالاً يك پماد تجويز مي كنند تا خارش تسكين يابد. در موارد شديد بايد يك دوره استروئيد خوراكي به شما تجويز شود.
PUPPP در اكثر خانم ها در عرض چند روز پس از زايمان از بين مي رود و ناپديد مي شود و خوشبختانه بندرت در بارداري هاي بعدي ظاهر ميگردد.
بيماري پوستي كه با شيوع كمتري خانم هاي باردار را گرفتار مي كند خارش بارداري (prurigo gestationalis) نام دارد كه با برآمدگي هاي كوچك و متعدد شبيه گزش حشره تظاهر مي كند. اين بثورات ممكن است هر يك از نواحي بدن را گرفتار سازد ولي احتمال بروز آنها در روي دست ها، پاها، بازوها، و ساق پاها بيشتر است.
اين بثورات با وجود اينكه آزاردهنده و خارش دار هستند خطري براي جنين ندارند. خارش بارداري در هر زماني در طول بارداري ممكن است بوجود آيد ولي احتمال بروز آن در سه ماهه دوم بارداري بيشتر است.
در موارد بسيار نادر بثورات بسيار خارش داري بوجود مي آيند كه ابتدا به شكل كهير هستند و بعد تبديل به تاول هاي بزرگي مي شوند. اين بثورات كه به نام pemphigoid gestationalis ناميده مي شوند (عليرغم آنكه اين بيماري هيچ ارتباطي با ويروس تبخال (هرپس) ندارد herpes gestationalis نيز ناميده مي شود)، معمولاً از ناحيه شكم و اغلب دور ناف شروع مي شوند و گاهي به بازوهـا و ساق پاها كشيده مي شوند.
اين بيماري جدي تر از PUPPP است زيرا احتمال زايمان زودرس و نيز احتمال اختلال رشد جنين در آن بيشتر است. اين بيماري معمولاً در سه ماهه سوم بارداري شروع مي شود ولي ممكن است در هر زمان ديگري حتي در هفته اول پس از زايمان نيز شروع شود.
اين بثورات در طول دوران بارداري ممكن است چند بار ظاهر شوند و سپس فروكش كنند و اغلب بعد از زايمان نيز شعله ور مي شوند. بروز اين بثورات در بارداري هاي بعدي امري شايع است و معمولاً در بارداري هاي بعدي شديدتر خواهد بود.
در صورت وجود هر گونه بثورات آن را به اطلاع پزشك خود برسانيد. حتما اگر بثورات به بارداري مربوط نباشد بازهم بهتر است كه پزشك آن را بررسي كند و در اين زمينه توصيه هاي لازم را به شما بدهد و يا شما را به متخصص پوست ارجاع دهد.
آيا مي توان خارش شديد را نشانه اي از يك اختلال شديد تلقي نمود؟
خارش شديد در سه ماهه دوم و يا از آن شايعتر، در سه ماهه سوم مي تواند نشانه اي از كلستاز داخل كبدي در دوران بارداري محسوب شود كه اختلالي كبدي است كه ۲% خانم هاي باردار به آن مبتلا مي شوند و جنين را در معرض خطر قرار ميدهد.
اين اختلال هنگامي بوجود مي آيد كه صفرا بطور عادي در داخل مجاري صفرا به جريان در نمي آيد و در نتيجه املاح صفراوي در پوست تجمع مي يابند و به خارش كلي بدن مي انجامد.
خارش ممكن است خيلي شديد باشد. اين حالت بخودي خود بثوراتي ندارد ولي ممكن است بعلت خاراندن، پوست قرمز و ملتهب شود و خراشيدگي هايي در آن ديده شود.
اگر تصور مي كنيد كه كلستاز داريد، بايد خيلي سريع به پزشك يا ماما خبر دهيد و تحت آزمايشات كبدي براي بررسي كار كبد و سونوگرافي براي كنترل وضعيت جنين قرار گيريد. درمان بستگي به جواب آزمايش و وضعيت جنين دارد و ممكن است لازم باشد كه زايمان زودتر از موقع انجام گيرد.
بعد از زايمان مشكل از بين مي رود و البته ممكن است در بارداري هاي بعدي مجدداً اين مشكل بوجود آيد .
پاي ديابتي و مشكلات پوستي
پاي ديابتي و مشكلات پوستي عفونت هاي پوستي ، خصوصاً در پا، در بيماران ديابتي شايع تر از افراد غيرديابتي هستند. پاي يك فرد ديابتي حساسيت زيادي به تمام انواع ضربه دارد، به طوري كه احتمال عفونت در پاي افراد ديابتي به مراتب بيشتر است .
علايم شايع
بيماران ديابتي به هنگام عفونت يا ضربه به پا غالباً دردي احساس نمي كنند.
پديد آمدن زخم هاي جديدي كه بسيار دير خوب مي شوند.
بي حسي يا ضعف عضلاني
علل
استعداد ابتلا به عفونت پا و نيز ساير مشكلات پا، به علت مشكلات در گردش خون ، آسيب به رشته هاي عصبي ، و اختلال در دستگاه ايمني بيماران ديابتي به وجود مي آيند.
عوامل افزايش دهنده خطر
ناخن فرو رفته در گوشت انگشت پا
وجود ميخچه يا پينه در كف پا؛ وجود تاول در پا
پوشيدن كفش هايي كه براي پا نامناسب هستند.
پيشگيري
- پاهاي خود را به طور روزانه با صابون و آب گرم (نه داغ ) بشوييد. پوست پا را با ملايمت و به طور كامل خشك كنيد، خصوصاً بين انگشتان پا را يك بار در هفته روي پا خود پودر تالك بريزيد.
- هنگامي كه پاها كاملاً خشك شدند، ماده اي به نام لانولين را به پوست پا بماليد تا پوست پا نرم بماند و خشكي يا پوسته ريزي نداشته باشد. لانولين را به آن شدت نماليد كه موجب درد شود. به هيچ عنوان سعي نكنيد ميخچه يا پينه را باتيغ درآوريد يا آنها را با داروهاي مختلف محو كنيد.
- با انجام بعضي حركات از تشكيل پينه در قسمت گوشتي كف پا در جلو، پيشگيري كنيد: انگشتان پا را ۲۰ بار در روز نرمش دهيد؛ هنگام قدم زدن پايتان را از ناحيه انگشتان پا روي زمين بگذاريد و نه قسمت گوشتي كف پا
- اگر ناخن انگشتان پا خشك و شكننده هستند، به مدت چند شب ، پس از خيس كردن ، در زير و اطراف ناخن ها لانولين به مقدار كافي بماليد. زير ناخن ها را مرتباً با ملايمت پاك كنيد. ناخن ها را با احتياط كوتاه كنيد و از كوتاه كردن كناره هاي ناخن خودداري كنيد. هرگاه به متخصص پا يا براي پديكور مراجعه مي كنيد، حتماً بيماري ديابت خود را بگوييد.
- اگر انگشتان پاي شما روي هم افتاده اند يا به همديگر فشرده شده اند، با استفاده از پنبه آنها را از هم جدا كنيد.
- حتي المقدور كفش خود را چندين بار هر چند به مدت كوتاه از پاي خود در آوريد.
- هرگاه نياز به پوشيدن كفش وجود دارد، دمپايي استفاده نكنيد. دمپايي محافظت چنداني از پا نمي كند.
- با پاي برهنه در كف پوش خانه يا در بيرون از خانه راه نرويد.
- كفش ساخته شده از چرم نرم كه پا در آن خوب جفت وجور مي شود ولي پا را نمي زند بپوشيد. كفشي را كه تازه خريده ايد روزانه يك ساعت بپوشيد تا تدريجاً نرم شود.
- براي گرم كردن پاي خود به هنگام خوب ، جوراب نخي بپوشيد. به هيچ عنوان از شيشه آب داغ يا صفحات گرم كننده الكتريكي استفاده نكنيد. به هيچ عنوان اجازه ندهيد پا دچار سوختگي شود. استفاده از پتوي برقي نيز مناسب است .
- از جوراب هاي كفش دار استفاده نكنيد و هنگام نشستن ؛ پا را روي پاي ديگر نياندازيد. اين موارد باعث كاهش گردش خون پا مي شوند، گردش خوني كه ممكن است به علت اثرات ديابت روي رگ هاي خوني قبلاً كمتر از ميزان طبيعي شده باشد.
- جوراب نخي (نه پشمي ) نازك بپوشيد تا از تجمع رطوبت جلوگيري شود. رطوبت باعث تحريك رشد عوامل بيماريزايي مي شود كه بيماري قارچي پاي ورزشكاران يا ساير عفونت هاي پوست را ايجاد مي كنند. هميشه جوراب تميز بپوشيد و جوراب خود را حداقل يك بار در روز عوض كنيد. جوراب گشاد يا داراي درزهاي برجسته به پا نكنيد.
عواقب مورد انتظار
با رعايت اقدامات پيشگيرانه و مراجعه زودهنگام در صورت بروز عفونت ، مي توان از بروز عوارض جدي جلوگيري به عمل آورد.
عوارض احتمالي
عفونت هاي جدي پا، گانگرن (قانقاريا)، قطع پا يا قسمتي از آن .
درمان اصول كلي
به قسمت پيشگيري مراجعه كنيد.
داروها
امكان دارد داروهاي اختصاصي براي عفونت تجويز شوند.
فعاليت
فعاليت هاي عادي خود را ادامه دهيد مگر اين كه مشكلات پا باعث ناتواني در انجام آنها شوند.
رژيم غذايي
رژيم تجويز شده را به دقت رعايت كنيد.
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
- اگر عفونت پا خوب نمي شود.
- اگر پاها دائماً سرد هستند.
- اگر علي رغم اقدامات پيشگيرانه ، پا ميخچه يا پينه زده است .
- اگر درد يا گرفتگي عضله در پا رخ دهد.
- اگر خارش داريد.
درهم روي روده ( انواژیناسیون ) و یا Intussusception
درهم روي روده عبارت است از يك نوع انسداد روده كه در آن قسمتي از روده به صورت تلسكوپي درون قسمت مجاور آن فرو مي رود. انواژيناسيون حالتي است كه در آن بخشي از روده كوچك داخل قسمتي كه جلوي آن قرار گرفته است ميلغزد در مرحله بعد رودههاي درهم فرو رفته دچار تورم ميشوند و اين دو باكمك هم منجر به اسنداد روده ميگردند.
متعاقباً براي رفع انسداد، رودهها دچار انقباض ميشوند. كودك شيرخوار بر اثر شروع انقباضات ناگهان گريه ميكند و ممكن است دچار استفراغ، رنگ پريدگي و تب شود؛ اما در فاصله بين انقباضات كاملاً سالم و آرام بنظر مي رسد.
اگر چه در چند ساعت اول مدفوع وي ظاهري طبيعي دارد اما بتدريج بعلت تورم جدار روده و فشار در آن ناحيه مخاط خونريزي كرده و مخلوط خون و مخاط بصورت ژله قرمز رنگي (Redcurrantjely) دفع ميشود.
دليل پيدايش انواژيناسيون معلوم نيست و ميتواند در هر سن و سالي رخ دهد اما اغلب اوقات در پسران زير ۱۲ ماه كه قبلاً از سلامت خوبي نيز برخوردار بودهاند ديده ميشود.
اين بيماري در تمام سنين مي تواند به وجود آيد، اما در شيرخواران و كودكان ۲ ماه تا ۶ ساله از همه شايع تر است . پسران بيشتر دچار آن مي شوند.
علايم شايع
مراحل اوليه :
درد شكمي به حال دل پيچه . شيرخواران با صداي بلند گريه مي كنند، پاها را روي شكمشان مي آورند، و به هنگام حمله ، رنگ پريده شده ، به شدت عرق مي كنند.
استفراغ
مراحل بعدي :
خونريزي گوارشي از پايين . اين خونريزي ممكن است به شكل يك ماده قرمز تيره باشد كه شبيه ژله به نظر مي رسد.
ضعف و بي حالي
شوك
تورم شكم
وجود يك توده قابل لمس در شكم
علل
بنا به علل ناشناخته ، يك قسمت از روده به صورت تلسكوپي درون قسمت مجاور آن فرو مي رود. اين امر باعث بسته شدن مسير خونرساني به روده شده ، توليد قانقاريا و پريتونيت (التهاب پرده صفاق ) مي كند. اين بيماري ممكن است به علت يك عفونت ويروسي به وجود بيايد، اما اين مسأله به اثبات نرسيده است .
عوامل افزايش دهنده خطر
سابقه خانوادگي درهم روي روده
فصول مختلف (به دلايل نامشخص ). اين بيماري در اواخر بهار، اوايل تابستان و وسط زمستان شايع تر از بقيه سال است .
سرطان خون ، لنفوم ، يا فيبروز كيستيك
عفونت تنفسي فوقاني اخير
عمل جراحي اخير (در ۲۴-۱ روز اخير)
پيشگيري
اگر علايم ظاهر شدند، كودكتان را به دقت تحت نظر بگيريد. با مراجعه به پزشك در همان مراحل اوليه ، از بروز عوارض پيشگيري به عمل آوريد. راه خاص ديگر براي پيشگيري وجود ندارد.
عواقب مورد انتظار
گاهي بهبود خود به خودي در عرض ۲۴ ساعت . در غير اين صورت ، آن را مي توان با تشخيص زودهنگام و جراحي يا درمان با باريم معالجه نمود. بدون درمان ، عوارض درهم روي روده ممكن است جان بيمار را به خطر بياندازند. اين بيماري گاهي عود مي كند.
عوارض احتمالي
كم آبي بدن و شوك
پارگي روده و پريتونيت (التهاب پرده صفاق )
عفونت پس از عمل جراحي
درمان
اصول كلي
بررسي هاي تشخيصي ممكن است شامل آزمايش خون و عكس برداري اشعه ايكس از شكم و روده ها (با كمك تنقيه باريم ) باشند. متخصص راديولوژي با كمك تنقيه باريم ممكن است بتواند درهم روي روده را برطرف كند.
جراحي براي تصحيح اين مشكل با بيرون دادن قسمت فرو رفته . گاهي ممكن است لازم شود يك قسمت از روده درآورده شود.
داروها
معمولاً دارويي براي اين اختلال مورد نياز نيست ، مگر اينكه عفونت بروز كند. در اين صورت ممكن است آنتي بيوتيك تجويز شود.
براي اين بيماري از درمان ها يا داروهاي خانگي ، مثل مسهل ها، استفاده نكنيد. اين داروها ممكن است خطرناك باشند.
فعاليت
كودك بايد تا زماني كه انسداد برطرف نشده باشد در تخت استراحت كند. پس از رفع انسداد، كودك مي تواند تدريجاً فعاليت هايش را از سر گيرد.
رژيم غذايي
هيچگاه به كودكي كه علايم انسداد روده را دارد غذا ندهيد. تا زماني كه انسداد برطرف نشده باشد، بايد به كودك سرم داد. پس از بهبودي ، رژيم خاصي مورد نياز نيست .
در اين شرايط به پزشك خود مراجعه نماييد
اگر كودك شما علايم انسداد روده را دارد. انسداد روده ناگهان از يك بيماري قابل معالجه به يك بيماري تهديدكننده جان كودك تبديل مي شود.
به نکات زیر دقت کنید :
۱- شایعترین علت گرفتگی روده بین ۳ ماه تا ۶ سالگی است ۶۰% بیماران زیر یکسال و ۸۰% زیر ۲ سال است و در نوزادان نادر است.
۲- بعضی ها خود به خود خوب می شوند ولی بقیه اگر ول شوند نهایتا می میرند.
۳- بیشتر ایلئوکولیک است و در ۲ تا ۸% موارد لید پوینت را مثلا دیورتیکول مکل-پولیپ و… می توان پیدا کرد مخصوصا در بالای ۲ سالگی.
۴- علائم بالینی:
- درد اولین و مهمترین علامت است- دردهای شدید با فواصل مشخص- سلامت کامل بین درد ها( در گاستروآنتریت درد خفیف است و بیمار به نظر می رسد)- خونریزی از مکل بدون درد است.
- لتارژی مهم است که بعدا اضافه می شود.
- در ابتدا استفراغ نیست و سپس اضافه می شود و سپس صفراوی می شود.
- دفع خون گاهی وجود ندارد و در ۶۰% موارد مدفوع ژله ای خونی وجود دارد.
- در ابتدا دفع مدفوع طبیعی است.
- در ۷۰% موارد توده سوسیسی را می شود لمس کرد در مربع فوقانی راست شکم.
- توش رکتال خونی
۵- انواژیناسیون مزمن نیز ممکن است موجود باشد.
۶- عود انواژیناسیون در ۵ تا۸ % موارد دیده می شود.
۷-تشخیص:
- رادیوگرافی ساده
- باریم انما
- سونوگرافی
۸- درمان:
- در بیماران شوکه و مشکوک به پریتونیت باید به دنبال جراحی باشیم.
- موفقیت ریداکت در ۴۸ ساعت اول ۷۰ تا ۹۰% و در بعد از آن موفقیت ۵۰%
- باریم انما هم برای تشخیص و هم درمان است.
آيا خطرناك است؟
انواژيناسيون اگرچه بندرت اتفاق ميافتد اما يك بيماري خطرناك است و اگر درمان نشود ميتواند كشنده باشد.
ابتدا چه كار بايد بكنيم؟
۱- اگر كودك شما مكرراً دچار حملات اسپاسمي ميشود و داد و فرياد ميكند و پاهايش را از شدت درد به معده ميچسباند اما بين حملات كاملاً سالم به نظر ميرسد فوراً با دكتر مشورت كنيد.
۲- مدفوع كودكتان را از نظر مخاط و خون بررسي كنيد.
۳- در بين حملات دماي بدن كودك را از نظر تب اندازه بگيريد.
آيا مشورت با دكتر لازم است؟
اگر نوزاد شما در معرض حملات پي در پي درد شكمي و انقباض است و يا متوجه خون و مخاط در مدفوع كودكتان شديد فوراً به دكتر رجوع كنيد.
دكتر چه اقدامي انجام خواهد داد؟
دكتر كودك شما را به بيمارستان جهت تنقيه با ريوم براي تاييد تشخيص انواژيناسيون ميفرستد. اين تنقيه يك معاينه بيدرد است. در اين روش، مايع را از راه راست روده كودك بداخل رودهها پمپ ميكنند سپس وضعيت رودهها را ميتوان با عكسبرداري ديد. تنقيه با ريوم گاهي اوقات موجب خوب شدن بيماري ميشود.