استان يزد را بهتر بشناسيم 21
» آرامگاه هاي استان يزد (ادامه)
بقعه شاه سيد رضا يزد
بقعه اي است با گنبدي بلند، به اسلوب گنبدهاي ديگر يزد (مانند شاه كمال، گنبد هشت و …) كه در اساس، جزیي از مجموعه بناي مفصل‌تري بوده است و هنوز آثار صفه و ايوان قسمت باختري متصل به آن باقي است. اين بنا نزديك چهار منار قرار دارد و به مزار شاه سيد رضا مشهور است و از زيارتگاه‌هاي يزد است. وسعت گنبد و ضخامت ديوارهاي آن (بعد از بقعه سيد ركن الدين) از ديگر گنبدهاي يزد بیش تر است. هر ضلع آن 25/9 متر و ضخامت ديوارهايش 35/2 متر است.علت انتساب بقعه به شاه سيد رضا، احتمالاً به خاطر وجد سنگ قبري از آن شاه سيد رضا نامي است كه در 955 فوت شده است. اين بنا از آثار قرن هشتم هجري است و طبعاً ارتباطي با شاه سيد رضا ندارد. حدس ضعيف اين است كه بنا، بقايايي از مدرسه غياثيه چهار منار است مدرسه را امير غياث الدين علي حسيني وزير شاه شيخ ابواسحق در سال 740 ساخت و خود زير گنبد آن به خاك سپرده شد.
» بقعه شيخ داوود يزد
اين بقعه در روستاي نصرآباد يزد واقع است. در داخل بقعه محرابي ساده قرار دارد و روي قبر شيخ سنگي به ابعاد 83 × 45 سانتي متر با كتيبه اي به خط نسخ خوش و درشت مشهود است كه اسم «داود بن شيخ ابراهيم بن محمد بن احمد المعلم الهفتادي» و تاريخ وفات وي «رمضان المبارك السنة خمس و عشر و ثمانماته» به چشم مي‌خورد. بدين ترتيب معلوم مي‌شود كه سال فوت شيخ داود 815 هجري قمري بوده است. در زير پاي شيخ نيز صورت قبري با پوشش كاشي و عباراتي به خط نسخ متضمن نام دوازده امام ديده مي‌شود. بنا به نوشته كتب تاريخي، شيخ داود از مريدان شيخ علي بنيمان بوده است.
» بقعه ستي فاطمه يزد
بنايي است يك اتاقي با گنبد شب كلاهي و پوشيده از كاشي‌هاي سبز رنگ كه در كوچه اي در قسمت شمالي ميدان مير چخماق واقع است. پوشش داخلي بنا از گچ است و تعدادي كاشي معرق در مقرنس‌هاي آن به كار رفته است. اين بنا فاقد هر نوع سنگ و كتيبه است. اين بقعه مدفن ستي (بي بي) فاطمه خاتون ـ متوفاي قرن نهم هجري ـ زن امير چخماق مشهور است. . . .
ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد
استان يزد را بهتر بشناسيم 22
» آرامگاه هاي استان يزد (ادامه)
» بقعه سيد پنهون يزد
اين بقعه در محله فهادان شهر يزد واقع و بنايي بسيار ساده شامل دو اتاق كوچك بدون هيچگونه ارزش معماري است و فقط يك قطعه كاشي كاري به صورت ستاره چهار پر در آن قرار دارد. نام واقعي صاحب بقعه سيد تاج الدين جعفر است كه يكي از اعقاب امام زاده ابوجعفر يزد است. از نوشته‌هاي تاريخي چنين برمي اید كه از حدود قرن نهم هجري مزار سيد تاج الدين جعفر به عنوان «سيد پنهون» معروف شده است.
» بقعه زرنديان يزد
اين بنا در مرياباد در حومه يزد واقع و بقعه اي قديمي است كه در دوره اخير آن را مرمت و سفيدكاري و نماسازي كرده‌اند. مدفون بقعه را سيد ناصرالدين ـ از نزديكان امام زاده جعفر مدفون در شهر يزد ـ ذكر كرده‌اند. بناي بقعه براساس كتيبه چوبي ضريح، مربوط به قرن دهم هجري و باني آن شمس الدين محمد ابرقوهي است. بناي اصلي بقعه به پيش از قرن دهم هجري قمري مربوط است.
» مقبره پيرنارستانه يزد
به فاصله 30 كيلومتري شمال خاوري شهر يزد روستايي بر بلنداي كوهي قرار گرفته است. مشهور به نارستانه عمارت زيارتگاه پيرنارستانه بر بلنداي آن روستا واقع شده و قرنهاست معبد و زيارتگاه زرتشتيان است. اين بنا از دوران ساسانيان برجاي مانده است.
» بقعه و مدرسه سيدشمس الدين يزد
اين بقعه شامل خانقاه و مدرسه بازار و گرمابه و آب انبار مي‌شده كه تنها آب انبار و بقعه در حال حاضر موجود است و بازار آن نيز در حال ركود است. ايوان بلند آن كاشي كاري معرق و رنگارنگ است كه بسيار زيباست. بر اساس كتيبه تاريخ اين بنا 767هـ.ق است. گچ بري‌هاي بسيار ظريف و خوب در اين مجموعه به كار گرفته شده است. در وسط سقف ايوان بلند ترنج بزرگي نقش بسته و در گوشه‌هاي سقف، گل و بوته‌هاي زيبا نقش داده شده است. كتيبه اي به خط نسخ و كتيبه اي هم به خط كوفي بر روي زمينه آبي رنگ باقي مانده است. مقرنس كاري و تزیینات ديگر درون سقف از لحاظ هنري بسيار ديدني است. در داخل ايوان، سنگ قبر مرمري مربوط به بهاءالدين فراش موجود است كه تاريخ 850 هـ.ق را نشان مي‌دهد.نقاشي‌هاي داخلي پوسيده شده و رو به ويراني است. دور محراب بزرگ آن بر روي سنگ مرمر سوره آيه الكرسي به صورت نوار تزییني جلوه‌گري مي‌كند. نقش گل نيلوفر با رنگ آبي و سفيد و نيز به صورت گچ بري موجود است و نور بقعه به وسيله چهار نورگير پنجره اي در پايه قوس هاي جناغي سقف و درب ورودي آن تعبيه شده است. در چهار گوشه بقعه اطاقك‌هايي تاريك جهت دفن اموات وجود دارد.كف بقعه با آجر فرش شده است. خانقاهي در ضلع راست بقعه است كه فعلاً از آن به عنوان انبار و مسكن خادم استفاده مي‌شود.
» خانقاه نعمت اللهي ـ پا قلعه اي ـ خانه مودت يزد
اين خانقاه در كوچه موسي در ضلع جنوبي خيابان قيام يزد در نزديكي چهار راه شهدا و نزديك به خانه رسوليان محل دانشكده معماري يزد قرار دارد.اين خانه در سال 1286 قمري ساخته شده است. درب ها، پنجره‌ها و ارسي‌هاي خانه و نيز اتاق هاي آينه كاري و نقاشي شده آن يكي از نمونه‌هاي زيبا و عالي خانه‌هاي اعياني قرن سيزدهم در يزد است.
» مقبره شيخ زين العابدين علي خاموش يزد
اين مقبره در روستاي ندوشن در 35 كيلومتري يزد، قرار دارد. بناي آن مركب از دو اتاق با سقف گنبدي است و اطرافش را قبرستاني احاطه كرده است. شيخ علي از عرفا و صوفيه بود كه به شهادت رسيد و مزارش زيارتگاه و محل نذورات است و مردم به آن احترام بسيار مي‌گذارند. بناي آن خشتي و گلي و عاري از كاشي، گچ كاري و ساير تزیینات است. قديمي‌ترين اثر تاريخي‌دار آن تكه سنگي به اندازه 25 * 20 سانتي متر است كه اشعاري به خط نستعليق بر آن نقر شده است. صندوق چوبي مشبك روي مزار، تعدادي رحل وقف شده، قرآن خطي نفيس به خط نسخ مربوط به قرن هفتم هجري، قنديل‌هاي مزار و... از آثارديدني و جالب توجه اين بقعه هستند.
» آرامگاه طاووس ابركوه
آرامگاه طاووس در محلي که اکنون مدرسه خواجه نظام الملک است، قرار داشته است. در گذشته بناي تاريخي ديگري وجود داشته که آرامگاه حسن بن کيخسرو و دخترش بي بي عايشه ملکه خاتون بوده است که به نام آرامگاه طاوس خوانده مي شد و نبايستي آن را با آرامگاه طاوس الحرمين که حمدالله مستوفي در نزهه القلوب از آن ياد کرده يکي دانست.
ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد
استان يزد را بهتر بشناسيم 23
» آرامگاه هاي استان يزد (ادامه)
» مزار شيخ ضياء الدين بافق
بقعه‌اي معمولي از خشت و گل است كه سنگ و تاريخي ندارد. در اين بقعه بر سر قبر ، كاشي هايي به اندازه خشت كه داراي نقوش گل و بوته است به خط نستعليق قرار دارد. در حاشيه دوازده امام نوشته شده كه اين قبر مربوط به سال 1282 است.
» مقبره قاضي مير جعفر بافقي
در كنار ده صدرآباد به فاصله دو كيلومتري بافق آثار ويرانه و بازمانده از قديمي ديده مي‌شود. در اين محل مقبره‌اي وجود دارد كه به قاضي مير جعفر بافقي نسبت داده مي‌شود. در اطراف آن تكه‌هايي از گچ‌بري هاي مسجدقديم به دست آمده كه اكنون در مقبره نگه داري مي‌شود.
» بقعه شاه خليل تفت
بناي بقعه يا خانقاه شيخ خليل الله ثاني كه نواده شاه نعمت الله ولي است جزيي از مجموعه وسيعي بود كه به عنوان خانقاه توسط شاه نعمت الله ولي ايجاد شده است. در حال حاضر بناي بقعه مربع شكل است و گنبدي آجري بر فراز آن و اتاقي در سمت راست آن مشهور به مقبره سيد محمد از مجموعه قديم بر جاي مانده است. در زير گنبد صورت 9 قبر ديده مي‌شود كه بر همه آن‌ها سنگ مرمرهاي خوش تراش و ظريفي نصب شده است. بر اين سنگ قبرها كتيبه‌هاي مختلف و نقش‌هاي گل و بوته حجاري كرده‌اند. سنگ قبر شاه خليل به ابعاد 100- 29 و ارتفاع 23 سانتي‌متر داراي كتيبه‌هايي به خط ثلث و نسخ است.
» آرامگاه كشته خانه مهريز
اين آرامگاه در جنب مسجد جامع مهريز يزد واقع شده و بقعه‌اي با گنبد بلند و بزرگ است كه قبلاً آن را «كشته‌خانه» مي‌گفتند و امروزه به امام‌زاده تغيير نام يافته است. مردم اعتقاد دارند كه به هنگام هجوم مغول جمعي كه به اينجا پناه آورده بودند قتل عام شده‌اند و بر اين اساس به كشته‌خانه معروف شده است. اين بنا كه سال‌ها به صورت خرابه‌اي بود، در سال 1342 مرمت و بازسازي شد. در وسط اين بقعه صورت قبري به بلندي و عرض 25/1 و طول 50/2 متر قرار دارد كه اطرافش كاشي‌كاري شده و قبل از مرمت ياد شده ، بيشتر از يك متر آن زير خاك بوده است.
» بازارها، تیمچه هاي استان يزد
» بازار يزد
اين مجموعه كه ستون فقرات شهر قديمي يزد را تشكيل مي‌دهد، در دوران پهلوي با ساخت خيابان شاه (خيابان قيام فعلي) به دو نيم شد و برخي فضاهاي اصلي آن، مانند بازار ارسي دوزها، بازار محمد علي خان و بازار پنج علي تخريب شد. نيمه شمالي بازار در حال حاضر از رونق اقتصادي بیش تري برخوردار است.عمده‌ترين كالاهاي موردمعامله، پارچه و شيريني‌هاي يزدي، طلا و فرش است. قيصريه كه حد فاصل ميدان و مدرسه خان قرار دارد،از لحاظ معماري نسبت به ساير بازارها از انتطام فضايي بهتري برخوردار است و با دو درب چوبي كه داراي ارزش هنري هستند، بسته مي‌شود. در اين بازار، اكنون پارچه‌هاي يزدي عرضه مي‌شود. قديمي‌ترين بخش بازار يزد، بازار حاجي قنبر است كه از قرن نهم هجري به يادگار مانده و جزيي از مجموعه فرهنگي ـ تاريخي امير چخماق است. در قرن سيزدهم هجري بر سر درب اين بازار تكيه اي زيبا و بلند به شيوه ي ديگر تكيه‌ها و حسينيه‌هاي يزد ساخته شد كه يكي از معرفه‌هاي شهر يزد است. عمده تزیین‌هاي آن از كاشي معلقي است.
قسمت‌هاي مختلف بازار يزد عبارتست از :
بازار خان، بازار زرگري، بازار پنجه علي، بازار قيصريه، بازار علاقبندي، بازار كاشيگري، بازار چيت سازي، بازار ملا اسمعيل، بازار افشار، بازار حاجي قنبر، بازار محمد علي خان، بازار جعفرخان، بازار صدري (شاهزاده فاضل)، بازار دروازه مهريز، بازار مسگري و بازار نخود بريزي.
ساير شهرهاي استان يزد نيز بازارهاي مخصوص و جالب توجه دارند.
» آثار عمراني تاریخي استان يزد
ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد ادامه دارد
