زنان و پدیده مزاحمتهای خیابانی
زن در حالی که فشار یک روز کاری 12 ساعته
همه انرژی اش را گرفته بود ، مضطرب و
نگران از تنهایی فرزند 5 ساله اش در خانه
کنار خیابان منتظر تاکسی ایستاده بود .
تاریکی شب امکان تشخیص خودروهای مسافر
بر از دیگر اتومبیلهارا از او سلب می کرد
. هر لحظه ماشینی مدل بالا جلوی پایش ترمز
و او را به داخل اتومبیل دعوت می کرد و زن
درمانده و دل آشوب نمی دانست چگونه از شر
مزاحمتهای آنان - که فقط نام مردی را یدک
می کشند - خلاصی یابد ....
بر اساس تحقیقات صورت گرفته هر زن یا
دختری در جوامع شهری به میزان مسافتی که
طی می کند یا مدت زمان حضورش در سطح
خیابان ها بین یک تا 20 بار به لحاظ مزاحمت
های کلامی و فیزیکی که اغلب به صورت "متلک
و کلمات ناپسند" است از سوی برخی مردان
مورد آزار و اذیت قرار می گیرند.
بر این اساس زنان و دختران باید هر روزه
پدیده زشت و ناپسندی تحت عنوان" مزاحمت
خیابانی" که هیچ تناسبی با اخلاق و فرهنگ
مذهبی ایرانیان ندارد را به ناچار تحمل
کنند ، به طوریکه امروزه دیگر هیچ زن و
دختر جوان یا مسن از این عمل ناپسند که
روزی در حد یک عمل نابهنجار اجتماعی تلقی
می شد و امروز بسیار فراگیر شده و به یک
رفتار اجتماعی بدل شده در امان نیست و در
طول روز باید انواع و اقسام فحاشی ها،
کلمات رکیک ، مزاحمت ها ، بوق زدن ها ،
چراغ زدن ها ، ترمز کردن ها ، تنه زدن ها و
غیره و غیره را تحمل کرده و به اندازه
فرهنگ تاریخی مان همچنان در برابر
تجاوزگری ها ی مردان جامعه سرفرود آورده
و دم بر نیاورد .
براستی چرا این پدیده در جامعه تا این حد
گستردگی و رشد یافته؟ چرا مجریان قانون
برخورد مناسب و قاطعی با این افراد نمی
کنند و یا اینکه آیا اصلا برخورد قهری با
این پدیده زشت ممکن است؟ و ....
اینها پرسشهایی است که در گفتگو با دکتر
سید حسن حسینی جامعه شناس، آسیب شناس
اجتماعی و استاد دانشگاههای تهران و
سوربن فرانسه می خواهیم به پاسخ آن برسیم
و در کل گریزی به ریشه های اجتماعی و
روانی این رفتار اجتماعی ناپسند برخی از
مردان داشته باشیم.
دکتر حسینی با اشاره به اینکه بنابر اصول
قانون مجازات اسلامی هر گونه توهین و عدم
رعایت اخلاق اجتماعی در سطح جامعه جرم
محسوب می شود ، با استناد به تحقیقات
صورت گرفته در خصوص مزاحمت های کلامی و
فیزیکی مردان برای زنان و دختران می گوید
: مزاحمت های خیابانی در قالب گفتن حرف ها
و کلمات رکیک، تنه زدن، مزه پراندن و
غیره بیشتر یک مساله اجتماعی جامعه شهری
ایران است و هر چه از شهر های بزرگ به طرف
جوامع کوچکتر و روستایی حرکت می کنیم به
دلیل وجود کنترل های اجتماعی قوی تراین
پدیده زشت را کمتر شاهد هستیم.
استاد دانشگاه سوربن فرانسه همچنین
تصریح می کند : این پدیده از چنان گستردگی
درشهرهای کشور برخوردار شده که دیگر
متلک گویان و شنوندگان آن- که در اغلب
موارد زنان هستند- آنرا یک امر طبیعی
دانسته و به نوعی بسیاری از زنان و
دختران جامعه در برابر یکی از زشت ترین
رفتار های اجتماعی زندگی شهر نشینی هیچ
عکس العملی از خود نشان نمی دهند.
وی با بیان اینکه جایگزینی اهرم های
قانونی به جای کنترل های اجتماعی در
شهرها احساس زشتی این کار را در نگاه
مردان مزاحم از بین برده است، اظهارمی
دارد: در جامعه ای که مردان برای دفاع از
ناموس و خانواده خود مرتکب قتل نفس و زدو
خورد می شوند متاسفانه شاهد پدیده
متناقصی چون مزاحمت کلامی و فیزیکی در
طول روز و در سطح وسیع برای زنان هستیم.
دکترحسینی با بیان اینکه افراد متلک گو و
مزاحم از زشتی این عمل آگاه نیستند ، می
افزاید : این تناقص فرهنگی باید از طریق
آموزش فرهنگی و گفتگو بر طرف شود.
وی با تاکید بر اینکه بنابر نتایج
تحقیقات، در بین گویندگان و شنوندگان
مزاحمت های کلامی و غیرکلامی تمام
گروهای سنی و افراد متاهل وجود دارند،
اظهار می دارد : مردان مزاحم و مرتکبین به
این عمل ناپسند به هرنوع "تیپ اجتماعی" از
نظر پوشش و سن تجاوز می کنند و بدتر از آن
این است که در مواردی حتی افرادی با
اماکن ثابت مانند کارگر یا کسبه محل نیز
علی رغم مشخص بودن محل حضورشان با احساس
امنیت بالا دست به این عمل می زنند.
این آسیب شناس اجتماعی درخصوص علت
خاموشی رفتاری زنان و دختران جامعه در
برابر مزاحمین خیابانی گفت: بنابر
تحقیقات انجام شده به علت تعداد بالای
دفعات مزاحمت - بین یک تا 20 دفعه در روز-
زنان و دختران مورد آزار قرار گرفته باید
در روز وقت زیادی را برای برخورد با
مزاحمین صرف کنند و در بسیاری از موارد
نیز به علت نداشتن مدافع یا دفاع غیر
منصفانه مردها از مردان مزاحم و متجاهر
راه به روی زنان مورد تجاوز قرار گرفته
برای دفاع از خودشان بسته می شود.
به گفته وی در بسیاری از موارد مشاهده می
شود که برخی مردان با بیان جملاتی مانند
"خانم مگر چه شده" ،"برو خانم سرو وضع تو
درست کن" و غیره از مردان مزاحم دفاع کاذب
می کنند.
دکتر حسینی همچنین با بیان اینکه
گستردگی این پدیده قدرت هر گونه کنترل
قانونی را سلب کرده، می افزاید: با توجه
به تبدیل این عمل از یک عمل انحرافی به
عملی هنجاری و تعداد زباد مزاحمان
خیابانی، نیروی انتظامی و سیستم قضایی
حتی با بسیج تمام امکانات خود نیز قادر
به شناسایی و برخورد لازم با مزاحمان
خیابانی نیست، لذا بهترین روش کار
فرهنگی و بازسازی فکری جامعه بویژه
جامعه شهری است.
وی در تشریح علل شیوع این پدیده درکشور
به نازل شمردن مقام زن در جامعه مردسالار
مان اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه زن
در تربیت فرهنگی ما برای مردان افراد
توسری خور و حقیری هستند لذا تا زمانی که
زن در جامعه ایرانی محدود، تحقیر شده و
مطرود است شاهد اینگونه تجاوزها به حقوق
زنان جامعه هستیم.
این استاد دانشگاه تهران تصریح می کند:
در کشور ما این پدیده یک بیماری اجتماعی
است، زیرا افراد جامعه فقط محیط
خانوادگی خود را محور اجتماعی شان تلقی
کرده، لذا دیگر هم محلی، همشهری ، همسایه
و غیره برای او اهمیتی ندارد که نماد
آنرا می توانیم در قرار دادن زباله در
سرکوچه، نوع رانندگی و عبور از خیابان،
مزاحمت ها، رابطه بازی های اداری و غیره
به وضوح مشاهده کنیم.
وی می افزاید: نتایج تحقیقات حاکی است که
افرادی که در خانواده هایی با تربیت
قرآنی و دینی یا تربیت به شیوه امروزی
جامعه پرورش یافتند اصلا یا بسیار کمتر
برای زنان و دختران جامعه مزاحمت ایجاد
می کنند.
دکتر حسینی اضافه می کند: برای کاهش این
معضل باید تفکر دینی و مفهوم انسان بودن
و احترام به انسان دیگر را بیشتردر فضای
جامعه گسترش داد، زیر ارزش احترام به زن
وقتی است که یک فرد به زن ، مادرو خواهر
دیگران نیز احترام بگذارد.
وی در خاتمه بهترین راه برای تزریق آموزش
های فرهنگی و اخلاقی به جامعه را بهره
گیری از امکانات صداو سیما، آموزش و
پرورش و دانشگاهها برشمرد و تصریح کرد:
آموزش و پرورش بعنوان دوره مهم اجتماعی
شدن افراد جامعه در دوران دبستان و
راهنمایی و سپس دبیرستان نقش زیادی می
تواند در کاهش این معضل داشته باشد.
دختران و زنان منفعل ، مردان مزاحم گستاخ
تر، علت چیست؟ قانون چه می گوید؟
تحقیقات نشان می دهد که زنان و دختران
سنین 18 تا 30 سال بیشترین مزاحمت های
خیابانی کلامی و غیر کلامی را از سوی
مردان مزاحم می بینند و بر پایه همین
تحقیقات بسیاری از این افراد به دلیل
تعدد دفعات ، حفظ آبروو کرامت خویش و
غیره از پیگیری یاطرح شکایت علیه
مزاحمین خودداری کرده و سعی می کنند با
تحمل فشارهای روحی روانی زیاد این مسئله
را در قعر دل خود نگه داشته و یا اینکه
نشنیده و ندیده می گیرند به راستی با
توجه به این اوضاع و اوصاف قانون در مورد
اینگونه جرایم چه می گوید؟ آیا اگر خود
افراد تحت آزار مسئله را پیگیری نکردند
حافظان قانون و متولیان تامین امنیت
شهروندان هیچ گونه مسئولیتی در قبال
دختران و زنان جامعه ندارند ؟ و...
نعمت احمدی حقوقدان و وکیل دادگستری در
این باره به خبرنگار اجتماعی خبرگزاری
مهر می گوید: علاوه بر اینکه در قانون
مجازات اسلامی برای مزاحمت ها و سلب
آسایش افراد مجازاتی تعیین شده است
قانون خاصی تحت عنوان ایجاد مزاحمت برای
بانوان نیز داریم که ضابطین و محاکم
قضایی با استناد به آن می توانند به
برخورد با مزاحمین خیابانی بپردازند.
وی با تاکید بر اینکه خلا قانونی در
زمینه برخورد با مزاحمین خیابانی وجود
ندارد تصریح می کند: مشکل اصلی نحوه
پیاده کردن و اجرای قانون و یا به نوعی کم
کاری مجریان آن در برخورد با مردان مزاحم
است.
به گفته این حقوقدان امروزه در خیابان
های شهر مزاحمت ها برای زنان علنی شده و
خودرو جلوی پای دختران و زنان ترمز می
زنند و جوان ها با انواع روش ها علی رغم
حضور ماموران پلیس مزاحمت های کلامی و
غیر کلامی برای زنان جامعه ایجاد می
کنند.
وی در پاسخ به این سئوال که "چرا علی رغم
وجود قوانین لازم زنان و دختران جامعه
طرح شکایت علیه مردان مزاحم نمی کنند" می
گوید: فراوانی این نوع مزاحمت ها، وقت
گیر بودن پیگیری ها و زشت بودن این پدیده
و به نوعی تر س از برچسب های جامعه موجب
شده که دختران و زنان از طرح این مسائل
خود داری کنند.
به اعتقاد این وکیل پایه یک دادگستری یکی
دیگر از دلا یل عدم پیگیری مزاحمت ها از
سوی زنان مشکل اثبات جرم و نگهداری فاعل
در محل وقوع جرم است، یعنی دختری که در
خیابان برای وی ایجاد مزاحمت می شود از
نیروی بازدارنده و حمایت کافی برای
نگهداری مجرم در محل و پیگری موضوع
برخوردار نیست.
این استاد دانشگاه ادامه می دهد: در
قوانین کشور نوعی از جرایم به نام جرایم
شهودی وجود دارد که مزاحمت های کلامی و
غیرکلامی مردان برای زنان و دختران نوعی
از آن است، در این نوع جرایم ضابطان
قضایی می توانند در صورت مشاهده جرمی به
طور مستقیم وارد عمل شوند.
وی در خاتمه می افزاید: با توجه به
محدودیت هایی که برای زنان و دختران
جامعه در پیگیری یا برخورد با پدیده زشت
مزاحمت خیابانی وجود دارد ، متاسفانه هر
روزه زنان جامعه در مقابل این پدیده
منفعل تر و مردان مزاحم گستاخ تر می شوند
خیلی جالبه حتما بخونید
