قلياني‌ها بيش از ديگر افراد مستعد مصرف مواد مخدر هستند
قلياني‌ها بيش از ديگر افراد مستعد مصرف موادمخدر هستند در حالي كه مصرف قليان به خصوص در ميان جوانان به علل مختلف از جمله بي ضرر يا كم ضرر خواندن آن يا جذابت‌هاي ناشي از تنباكوهاي معطر رو به افزايش است.
حسين جزايري دبير كل سازمان جهاني بهداشت ـ منطقه مديترانه‌اي شرقي در پيام خود كه به مناسبت 4 ژوئن روز جهاني بدون دخانيات توسط «مبشر شيخ» نماينده اين سازمان در تهران قرائت شد، افزوده است: دخانيات در واقع در تمامي «اشكال و ظواهر مبدل خود كشنده است» و اين شامل قليان، تنباكوي جويدني و تدخيني نيز مي‌شود.
جزايري در پيام خود بیان کرده است: با اين وجود چنين به نظر مي‌رسد كه در منطقه مديترانه شرقي ما هنوز قادر نيستيم به شكلي تاثير‌گذار تا ژرف‌ترين سطوح جامعه و مردم عادي، اين پيام را برسانيم. ما هنوز نتوانسته‌ايم پذيرش اجتماعي دخانيات را تغيير دهيم و مصرف آن روز به روز اشاعه پيدا مي‌كند. تعهد سياسي كشورها افزايش يافته و در حال حاضر در منطقه مديترانه شرقي 14 كشور عضو سازمان جهاني بهداشت از گروه‌هاي وابسته به كنوانسيون كنترل دخانيات سازمان بهداشت جهاني هستند و براي هر كشور عضو نيز نماينده‌اي در نظر گرفته شده است اما اين كافي نيست.
روند مصرف دخانيات در منطقه مديترانه‌اي شرقي تغيير پيدا كرده است اما نگراني من از اين است كه وضع را از اين هم وخيم‌تر مي‌كند به جاي اشخاصي كه به تنهايي سيگار مي‌كشند، مصرف قليان در ميان همه گروه‌هاي سني افزايش پيدا كرده است.
در اين پيام آمده است: مطالعات اخير در رده سني 15 تا 35 سال نشان مي‌دهد كه 6.46درصد نمونه مورد مطالعه، مصرف قليان را در سنين قبل از 18 سالگي شروع كرده‌اند و 83درصد مصرف كنندگان قليان در خانه‌ها و در ميان اعضاي خانواده‌‌اي هستند كه دخانيات مصرف مي‌كنند.
مطالعه نشان داد كه 3.29درصد دانش‌آموزان بيش از 50 درصد پول توجيبي شان را براي كشيدن قليان صرف مي‌كنند. يك سوم قلياني‌ها بر اين باورند كه قليان هيچ تاثير زيان‌آوري بر سلامتي ندارد در حالي كه 6.56درصد معتقدند كه ضرر قليان كمتر از سيگار است. نکته جالب اینکه 5.71 درصد اين نمونه آماري بر اين باور بودند كه قلياني‌ها بيش از ديگر افراد مستعد مصرف مواد مخدر هستند اينها ديگر نشانه‌هاي هشدار دهنده‌اي هستند و در صورتي كه به درستي به آنها پرداخته نشود باعث بالا بردن ميزان بيماريهاي ناشي از مصرف دخانيات به ويژه بيماريهاي قلبي در ميان افراد جوانتر مي‌شود.
نماينده Who در این پیام بیان کرده است: امروزه ما مي‌دانيم كه مصرف قليان و بسيار زيان آور تر از سيگار است و به همان اندازه اعتيادآ‌ور است. يك جلسه معمولي يك ساعته كشيدن قليان باعث استنشاق دودي معادل 100 تا 200 نخ سيگار است حتي پس از عبور دود از درون آب قليان ميزان بالايي از تركيبات سمي شامل منوكسيد كربن، فلزات سنگين و مواد شيميايي سرطان زا درون آن وجود دارد.
منابع حرارتي كه معمولا براي سوزاندن تنباكو استفاده مي شود، مثل چوب نيم‌سوز يا ذغال چوب نيز مخاطرات سلامت را افزايش مي‌دهند چرا كه چنين سوختهايي هنگام اشتغال نيز سم‌هاي خاص خودشان را توليد مي‌كنند و شامل مقادير بالايي از منوكسيد كربن، آهن‌ها و مواد شيميايي سرطان زا هستند.
خانمهاي باردار و به ويژه جنين آنها كه در معرض مستقيم و يا غير مستقيم سموم ناشي از استعمال قليان است و از اين نظر بسيار آسيب پذيرترند،دود دست دوم توليد شده از قليان، مخلوطي است از تنباكو و دود مواد سوختي و بنابراين خطري جديتر براي يك فرد غيرسيگاري داردو هنوز ثابت نشده است كه هيچ وسيله يا ابزاري توانسته باشد خطر كشيدن قليان را كمتر كند.
وي اضافه كرده است: اشتراك قطعه دهاني قليانها نيز خطري جدي براي انتقال بيماريهاي واگيردار مثل سل و هپاتيت است علاوه بر آن غالبا براي مطبوعتر و شيرين‌تر كردن تنباكوي قليان به آن طعم داده مي‌شود كه همين آن را خوشايند مي‌كند اين بو و طعم و شيرين دود شايد توضيحي براي اين باشد كه چرا افراد و به ويژه جواناني كه حتي نوع ديگر دخانيات را استعمال نمي‌كنند، قليان مصرف مي‌كنند.
نماينده سازمان جهاني بهداشت در منطقه مديترانه شرقي در پيام خود تاکید کرده است: در حال حاضر با يك بسيج گسترده از طريق تبليغ غير مستقيم در رسانه ها، تلويزيون، ماهواره‌ها و اينترنت رو به رو هستيم كه هدف آنها جوانان يعني مخاطبان اين دسته از رسانه‌ها است .
آموزش و پیشگیری مهم ترین راه مبارزه با معضل روانگردانها
امروزه قرص های روانگردان به عنوان یک معضل جدی کشور را تهدید می کنند. ظهور مواد روانگردان جدید در بین جوانان نمونه بارز این عقیده به شمار می آید ، این در حالی است که متاسفانه هم اکنون به دلیل نبود قانون مشخص در خصوص مواد روانگردان و پیچیدگی خاص آنها در برخورد با این پدیده که به مراتب خطرناکتر از مواد مخدر سنتی است ، مسوولین امر با مشکل مواجه هستند. و نکته تاسف بارتر اینکه اغلب دستگاههای کشور ، آموزشی در خصوص قرص های روانگردان ندیده و با این قرص ها آشنائی ندارند. قیمت ارزان و نداشتن بو ، رنگ و مصرف آسان آنها ، کنترل خرید و فروش و مصرف این مواد را دشوار کرده است.
قرص های روانگردان که قرص هایی جنون آور و مرگ آور می باشند و به اشتباه و یا عمداً برخی از آن به عنوان قرص های شادی آور و نشاط آور نام می برند بدترین اثرات تخریبی ممکن را بر روی سیستم عصبی فرد مصرف کننده دارد ، این نوع مواد اثرات سوئی بر مغز انسان داشته و با ایجاد توهمات شدید فرد را به سوی نابودی رهنمون می سازد ، و چه بسیار افرادی که با مصرف قرص های مذکور و با توهماتی که برایشان به وجود آمده یا از بلندی خود را به پائین پرتاب کرده و یا از اتومبیلی که با سرعت در حال حرکت است پیاده شده اند که منجر به مرگ و نابودیشان شده است و یا دست به اقداماتی خطرناک و خلاف عرف و شرع زده اند ، به عبارتی مواد روانگردان یک شخصیت کاذب ایجاد می کنند که پس از تنها لحظاتی سرخوشی ، فرد به وضعیت روانی نابسامانی مبتلا می شود و احساس زودگذر سرخوشی تبدیل به خستگی ، اضطراب و افسردگی ، توهم ، پرخاشگری و ... می شود که نتیجه آن ایجاد تغییرات اساسی در حالات عاطفی ، رفتاری ، خلقی و روانی شخص است.
حال اگر به اصل « پیشگیری بهتر از درمان است » اعتقاد داشته باشیم ، نخواهیم توانست اهمیت بحث آموزش را نادیده بگیریم. قطعاً برای دستیابی به هدفی که ازطریق آموزش داریم ، تنها چاپ و انتشار چند بروشور و تهیه چند سریال تلویزیونی پاسخگو نخواهد بود. بحث آموزش باید به صورت ریشه ای و اصولی انجام گیرد.
اولین قدم در این راه آموزش مربیانی کارآزموده و آگاه با داشتن قابلیت تاثیرگذاری بر طرف مقابل است.
دومین قدم اینکه اگر بپذیریم بخش عمده شخصیت افراد پس از خانواده در مدرسه و گروه همسالان شکل می گیرد به اهمیت و جایگاه اموزش در مدارس پی برده ایم.
قدم سوم این است که آموزش از چه مقطع تحصیلی باید آغاز شود ، قطعاً موافقتنامه ای که اخیراً با وزارت آموزش و پرورش به امضا رسیده که بر اساس آن از سال آینده به مضرات مواد مخدر در کتب درسی دوران دبیرستان اشاره می شود ، حرکت مثبتی است.
اما با توجه به پائین آمدن سن اعتیاد میان دانش آموزان ایرانی ، تقریباً در دوره دبیرستان دانش آموزان مستعد آلوده شدن می باشند.
لذا اگر خواسته باشیم ریشه ای با مساله برخورد کنیم باید آموزش ها در کلیه مقاطع تحصیلی ( پیش دبستانی تا دبیرستان ) انجام شود ، بخصوص در مقطع پیش دبستانی و دبستان، چرا که در این مقطع معمولاً مربیان و معلمان در صورتی که قادر باشند ارتباط عاطفی مناسبی با دانش آموزان برقرار کنند تاثیر فوق العاده ای بر رفتار و شکل گیری شخصیت آنها خواهند داشت و در صورت تداوم این آموزش ها در مقاطع تحصیلی بالاتر از خطر به دام اعتیاد افتادن دانش اموزان به مقدار قابل ملاحظه ای کاسته خواهد شد. در این بخش نیز انتخاب و تربیت مربیان و معلمان خاص در هر مقطع تحصیلی با توجه به شرایط سنی و روحی ، روانی دانش آموزان ان مقطع از بالاترین اهمیت برخوردار است.
در پایان باید گفت : اگر خواسته باشیم با تهدیدی که امروزه کشور و بخصوص جوانان از سوی قرص های روانگردان با آن روبرو هستند مقابله کنیم ، آموزش صحیح و اصولی یکی از ارکان اصلی برای رسیدن به این مقصود است که خوشبختانه این موضوع در دستور کار ستاد مبارزه با مواد مخدر و در راس آن دکتر فدا حسین مالکی دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر قرار دارد که این امر می تواند موفقیتمان را در راه مبارزه با مواد روانگردان و جلوگیری از گرایش جوانان و نوجوانان عزیزمان به سوی این مواد کشنده تضمین نماید.
