اصطلاحات مفید پزشکی

اولين قدم باز كردن راه هوايي فرد است .در فرد بيهوش تمامي ماهيچه ها شل شده اند.عضلات زبان و گردن هم از اين قاعده مستثني نيستند و احتمال دارد كه زبان به طرف حلق بر گردد و راه هوايي را مسدود كند .
كف دست را روي پيشاني مصدوم گذاشته و سر او را به طرف عقب بر گردانيد . همزمان با اين كار دست ديگر را زير چانه او قرار داده و به سمت بالا فشار دهيدبه طوريكه دندانهاي فك بالا و پايين در مقابل هم قرار گيرند . در صورت انجام صحيح اين مراحل شما موفق به باز كردن را ه هوايي مصدوم خواهيد شد .

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

مراقب باشيد كه دهان فرد را بيش از حد باز نشود چون در اين صورت ممكن است زبان به عقب برگردد و راه هواي را مسدود كند .

پس از بازكردن راه هوايي بايد از وضعيت تنفس مصدوم أگاه باشيد.ابتدا قفسه سينه فرد را برهنه كنيد.
اگرصورت مصدوم كبود و رنگ پريده باشد .
نه جريان هوا از بيني و دهان فرد حس شو د و نه صدايي كه نشانگر جريان هوا باشد به گوش برسد.
قفسه سينه حركت نداشته باشد.
تنفس وي قطع شده است و بايد تنفس مصنوعي را آغاز كنيد حتي اگر نتوانستيد تشخيص دهيد كه فرد مذكورتنفس دارد يا نه نفس مصنوعي را آغاز كنيد چون اگر فرد تنفس داشته باشد شما در هنگام تنفس مصنوعي متوجه مي شويد.

تكنيك دادن تنفس مصنوعي

سررابه عقب متمايل كنيد به صورتيكه دهان كمي بازتر باشد ([نحوه باز كردن راه هوايي در مبحث قبل آمده است.)با انگشتان دستي كه روي پيشاني مصدوم است سوراخهاي بيني فرد را ببنديد .

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

دهان خود را روي دهان مصدوم بگذاريد بطوريكه , لبهاي شما كاملا اطراف دهان اورا بگيرد.با يك بازدم عميق هوارا وارد دهان فرد مصدوم كنيد.همزمان از گوشه چشم خودبه قفسه سينه فردنگاه كنيد وببينيد آيا هنگامي كه درون مجاري هوايي اومي دميد قفسه سينه بالا مي رود يا نه ؟
وقتي قفسه سينه فرد بالا مي آيد تنفس را قطع كنيد ودهان خود را از دهان فرد دا كرده و بيني اورا آزاد بگذاريد و خودتان برا ي تنفس بعدي نفس بگيريد.
هنگام تنفس موثر سينه وشكم مصدوم بالاو پايين مي آيد , احياگر حس مي كند كه بادكنكي را پر ميكند و پس از دميدن حجم معيني , مقابل ورود هواي اضافه تر مقاومت احساس ميكند .به تدريج رنگ پوست فرد از زردي و كبودي به صورتي تغيير مي يابد.

پس ازدادن يك يا دو تنفس مصنوعي در صورتيكه فرد تنفس خود را بازنيابد بايد نبض فرد را كنترل كرد.
طريقه كنترل كردن نبض :
پس از آنكه تنفس مصنوعي تمام شد كف دست را از روي پيشاني فرد بر نداريد و دو انگشت دست ديگر را در وسط گردن بالاي ناي و حنجره روي برآمدگي جلوي گردن ( سيب آدم ) بگذاريد .
انگشتان خود را به آرامي به سمت پايين و كنار آن قسمت بلغزانيد و سپس كمي فشار دهيد . به مدت 5-10 ثانيه اين كار را ادامه دهيد تامطمئن شويد كه نبض را حس ميكنيد يا نه؟
كنترل كردن نبض احتياج به مهارت و دقت خاصي دارد شما نيز ميتوانيد با تمرين كردن و شركت در كارگاههاي عملي احيا تنفسي اين مهارت را كسب نماييد .
اگر فرد نبض داشت به تنفس مصنوعي با اندزه’ دوازده بار در دقيقه ادامه دهيد . بض نداشت بايد بي درنگ ماساژ قلبي را همراه با تنفس مصنوعي آغاز كنيد.زيرا فرد دچار ايست قلبي شده و احتمال دارد صدمات جبران ناپذيري به مغز وي برسد.
براي دادن يك ماساژ قلبي موثر علاوه بر اينكه بايد ماساژ را با تكنيك صحيح انجام داد لازم است كه وي را در وضعيت مناسبي بخوابانيد.
بيمار را به پشت خوابانده , مطمئن شويد كه وي روي يك سطح سخت قرار گرفته است . اما اگر فرد در رختخواب يا هر سطح نرم ديگري است وقت را تلف نكنيد و فقط كافيست كه اورا روي روي زمين بلغزانيد يا اينكه يك تخته با هر شي صاف و سخت را از بين پشت او و ملحفه قراردهيد .
كنار مصدوم زانو بزنيد .

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

آخرين حددنده هاي او را با دو انگشت دستي كه بالاي فرد نزديكتر است بيابيد انگشتان خود را بسمت بالا بلغزانيد تا يك فرو رفتگي در محل اتصال دنده هاي دو طرف برسيد .
يك انگشت را در محل فرورفتگي بگذاريد و انگشت ديگر را كنار آن قرار دهيد سپس ته دست ديگر را در كنار آن دو انگشت قرار دهيد .بعد ته دست دوم را روي دست اولي بگذاريد .
موقعيت بدن خود را طوري تنظيم كنيد كه بازوها خم نشوند و شانه ها در امتداد نقطه اتكا دستها باشند . به اندازه اي بر جناغ فرد فشار وارد كنيد كه 4-5 سانتي متر پايين برود.
پس از انجام 15 عدد ماساژ پشت سر هم ( اين 15 ماساژ در مدت 11 ثانيه خواهد بود ) دو عددتنفس مصنوعي به فرد بدهيد شما براي انجام اين دو تنفس 4 ثانيه فرصت داريد .اين سيكل بايد چهار بار در دقيقه تكرار شود براي اينكه بتوانيد نسبت 15:2 را در هر دوره رعايت كنيد بهتر است با هر ماساژ شماره آن را بلند بگوييد .
بعد از يك دقيقه وضعيت مصدوم را ازريابي كنيد .
اگر ضربان مداوم رگ گردن باز نگشته باشد دوباره احياي قلبي ريوي را با دو تنفس و 15 ماساژ قلبي از سر بگيريد . شما براي انجام اين دو تنفس و 15 ماساژ , 15 ثانيه فرصت داريد.
اين كار را براي مدت 3 دقيقه ديگر ادامه دهيد .
اگردراين مدت تنفس منظم فرد بازگشت نيازي به تكرار احياي قلبي ريوي نيست بلكه بايد مرتب تنفس و نبض فرد را چك كنيد .
اگرتنفس منظم فرد برنگشت تنفس مصنوعي را با سرعت 12 عدد در دقيقه شروع كنيد و همزمان نبض فرد را چك كنيد .
***************************
توجه داشته باشيد كه وقفه در انجام مراحل احياي قلبي ريوي بيشتر از 5 ثانيه نشود.

نحوه چرخاندن محل تزريق انسولين چرخاندن محل های تزریق انسولین
اگر شما سه و یا چهار بار در روز انسولین تزریق می کنید یک ایده خوب این است که محلهای تزریق را بچرخانید(عوض کنید.)
تزریق به مکان قبلی به دفعات زیاد، می تواند باعث برآمدگی های سفت و یا تراکم چربی زیاد شود که پیشرفت می کند. این برآمدگی ها فقط ناصاف نیستند، همچنین می توانند روش جذب انسولین را جهت حفظ سطح هدف گلوکز خون تغییر دهند و تزریق را هم دردناک تر کنند.
دو روش برای چرخاندن مناسب محل تزریق:
۱: هر روز همان مکان قبلی در آن ساعت خاص
۲: چرخاندن با هر بار تزریق انسولین
۱: همان زمان – همان مکان قبلی:
انسولین با توجه به اینکه به کدام ناحیه تزریق میشود با سرعتهای متفاوت جذب میشود بنابراین بهتر است بطور پیوسته همان مکان بدن استفاده شود برای تزریق روزانه در هر بار. برای مثال: دوز وقت ناهار خود را تزریق نکنید به شکم روز دوشنبه و یا به ران روز سه شنبه. اگر شما ران را برای تزریق عصرانه انتخاب کرده اید سپس ادامه دهید به استفاده از ساق برای تزریق عصرانه
اکثر میزان انسولین وارد خون میشود
- سریعترین راه از راه شکم
- کمی آرام از راه بازوها
- حتی آرام تر از راه پاها
- آرامترین روش جذب انسولین باسن است
این یک ایده خوب است که دوز وقت ناهار و صبحانه به شکم تزریق شود مگر اینکه پزشک شما چیز دیگری بگوید
چون شما می خواهید طولانی اثر کنید تاثیر تدریجی را و تمام احتیاجات شبانه را پوشش دهید.
اگر شما دو نوع انسولین را با هم مخلوط می کنید می توانید به داخل شکم، بازو، ران و یا باتکس تزریق کنید.
۲: همان یک عمل تزریق را بچرخانید و یا تعویض کنید:
بمنظور جلوگیری از پدید آمدن و پیشرفت برآمدگی های سفت و تراکم چربی مهم است که به نقاط مختلف یک مکان رایج در بدن تزریق کنید. نقاط تزریقی داخل بازو را تغییر دهید. برای مثال اگر شما انسولین عصرتان را به ران تزریق می کنید سعی کنید از ران راست یک عصر استفاده کنید و از ران چپ عصر دیگر. ممکن است متوجه شوید که مفید است روی شکم خود عکس یک ساعت را بکشید که آن کمک می کند به حفظ تزریق به مکانی با حداقل پهنای یک انگشت.
اگر شما چهار بار در روز تزریق می کنید و تمام تزریق ها در شکم است به شکم تان نگاه کنید و تصویر ظهر زیر دکمه شکم (ناف) جای اولین تزریق ساعت دوازده ظهر – تزریق دوم ساعت یک ظهر – پس تزریق سوم ساعت دو بعداظهر و تزریق چهارم روی ساعت سه بعدازظهر. شما به ساعت ۱۲ ظهر بر نخواهید گشت مگر ۴ روز دیگر، طوریکه به مدت ۴ روز به آن مکان استراحت داده اید. (به آن نقطه)
نکات برجسته برای چرخاندن محلهای تزریق: با دکترتان مشورت کنید و سطح گلوکز خونتان را به دقت چک کنید. بار دیگر شما و پزشکتان یاد می گیرید که محلهای تزریق به شما بهترین سطح کنترل قندخون را می دهد در تعداد دفعات مختلف در روز. نزدیک به ناف تزریق نکنید بافت آنجا سفت است پس جذب انسولین پیوسته و یکنواخت نیست. به همین دلیل نزدیک محل زخم ها و اسکارهای قبلی هم تزریق نکنید. اگر شما بازو را جهت تزریق انتخاب کرده اید تزریق را فقط در ناحیه عقبی بیرونی آن انتخاب کنید (جایی که بیشترین چربی است)
وقتی که خودتان تزریق می کنید سخت است که بازو را به طرف بالا بکشید سعی کنید بازو را رو بروی در یا دیوار فشار دهید. اگر به ران تزریق می کنید به قسمت داخلی ران تزریق نکنید زیرا حین راه رفتن رانها به یکدیگر مالیده میشود و جای تزریق زخم میشود. به ناحیه ای تزریق نکنید که موقع ورزش از آن استفاده میکنید. چون ورزش جریان خون آن ناحیه را زیاد می کند و آن می تواند مدت زمان جذب انسولین را زیاد کند. بیشتر از آن مدتی که به آن نیاز دارید خلق عادت نکنید.
ممکن است بنظر آسان بیاید که یک محل را پیدا کنید که صدمه نبیند و همیشه تزریق را به آن قسمت انجام دهید. (این کار را نکنید) چون نتیجه می تواند تورم و برآمدگی ناخوشایند باشد. شما با انتخاب یک سرسوزن بلند می تواند درد را کاهش دهید و مقایسی که برای شما درست است هر هفته یا دو هفته محل جدید تزریق را پیدا کنید. از یک ناحیه برای حداقل یک هفته استفاده کند تا از تغییرات زیاد قند خون جلوگیری کند. محلهای راست به چپ بدنتان را جایی که به محلهای تزریق، تزریق می کند بچرخانید.
انتخاب محل تزریق: مهم ترین محل تزریق شکم است. عقب و بالای بازوها – بالای باتکس یا هیپ و قسمت بیرونی ران ها.
این مکانهای بهترین محلهای تزریق هستند به دو دلیل: - آنها یک لایه از چربی دارند که فقط زیر پوست است برای جذب انسولین. اعصاب زیادی ندارد به این معنی که تزریق را راحت تر میکند نسبت به دیگر جاهای بدن
آنها باعث میشوند که تزریق به بافت زیرجلدی راحت تر شود جایی که تزریق انسولین سفارش شده است. بسته به نوع بدن شما، خواهید یافت که محلهای تزریق مشخص بهتر از دیگر مکانها کار میکند.
بعضی از مردم تزریق به شکم را ترجیح می دهند چون بهتر جذب میشود. اما تزریق هر روز به شکم درست نیست بخصوص برای بچه های جوان و یا افراد خیلی لاغر و یا افرادی که ماهیچه های خیلی سفت دارند بطوریکه حتی نمی توانند نیم اینچ چربی را فشار دهند. جهت انتخاب محل تزریق با پزشک مشورت کنید زیرا این برای شما بهتر است. پزشک شما هر دو مورد را مد نظر دارد هم جذب انسولین را و هم چرخاندن محل را.

جذب انسولین:
بدن شما بسته به محل تزریق بطور متفاوت انسولین را جذب میکند. انسولین وقتی که به داخل بافت زیر جلدی شکم تزریق میشود سریع جذب میشود و گاهی با سرعت کمتر در بالای بازوها و باتکس و هیپ
شما می توانید از اختلاف در میزانهای جذب انسولین برای طرح ریزی اینکه تصمیم بگیرید انسولین را به کجا تزریق کنید استفاده کنید.
برای مثال: در نخستین وهله انسولین سریع اثر میتواند درست قبل از صرف غذا و یا درست بعد از صرف غذا جهت سودمندی میزان جذب سریع، به شکم تزریق شود.
انسولین NPH می تواند تزریق شود به جاهای مختلف مثل بازوها، ران ها یا باتکس تا سودمندی میزان جذب آرام تر حفظ شود در حالیکه شما خوابیده اید. (تمرین و تحرک می تواند در میزان جذب تاثیر بگذارد).
اگر شما می خواهید بسکتبال بازی کنید یک ناحیه ای را انتخاب کنید بالاتر از جایی که می خواهید شوت یا دریبل را انجام دهید. زیرا تزریق به آن نواحی می توان میزان جذب را افزایش دهد.
اگر شما می خواهید ورزش کنید بعد از تزریق انسولین حداقل ۴۵ دقیقه صبر کنید سپس ورزش کنید.
مشکلات یک تزریق معمولی:
- خونریزی در محل تزریق
- نشت انسولین در محل تزریق
- سفت و چسبناک شدن وسیله یا ابزار تزریق
- صدمات پوست در محل تزریق
خونریزی در محل تزریق:
وقتی که شما انسولین را تزریق می کنید پدیدار شدن میزان کمی خون در محل تزریق ایرادی ندارد و این خونریزی بخاطر سرنگی است که یک رگ خونی را سوراخ می کند که این شکل با فشار دادن انگشت در محل تزریق یا گذاشتن گلوله پنبه ای بر طرف میشود.
همچنین محل تزریق را پس از تزریق مالش ندهید. فشار انگشت برای جلوگیری از گوفتگی (فشار آرام) حفظ کنید.
اگر کوفتگی ایجاد شد (کبودی) دوباره از آن محل تزریق استفاده نکنید تا کوفتگی از بین برود.
اگر شما بطور مکرر شاهد خونریزی بعد از تزریق هستید احتمالاً تزریق را نادرست انجام می دهید یا اینکه یک مشکل پزشکی دارید. با پزشک خود در این مورد مشورت کنید تا مدام شاهد خونریزی از محل تزریق هستید.
رسیدن به یک تزریق راحت:
اکثر تزریق ها صدمه ای نمی رسانند اما اگر بطور مداوم درد را تجربه می کنید سعی کنید:
۱) با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که تکنیک تزریق تان درست است.
۲) منتظر بمانید تا الکل بطور کامل از سطح پوست خشک شود قبل از تزریق
۳) مطمئن باشید که نیدل بعد از برداشتن کادر خم شده است. کاور پایه با اولین حرکت برداشته شود.
۴) انسولین را تزریق کنید وقتی که اتاق است. انسولین سرد صدمه می زند
۵) سطول تزریق ماهیچه ها را شل و ریلکس نگه دارید.
۶) هرگز از یک نیدل بیش از یکبار استفاده نکنید. استفاده مجدد از یک نیدل می تواند نیدل را خم کند یا اینکه کند کند سرسوزن را در حالیکه درد را هم افزایش می دهد .
۷) از پزشک خود سوال کنید که آیا می توانید میزان کمتری انسولین تزریق کنید (با تعداد دفعات بیشتر)
۸) سریع پوستتان را سوراخ کنید اگر برایتان سخت است از یک تزریق کنند اتوماتیک که نیدل را در پوست وارد می کند استفاده کنید. مثل BD
۹) حین تزریق عضله را بالا نکشید و تزریق را به داخل پوست خم شده انجام ندهید.
۱۰) با پزشکتان مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل متفاوت و در مورد تزریق به قسمتهای مختلف آن
۱۱) اگر شما از یک خودکار و یا انسولین استفاده می کنید بعد از اینکه آن را از محل تزریق برداشتید تمام دوز انسولین مورد نیاز را دریافت نکرده اید برای اطمینان از اینکه دوز کامل را دریافت کرده اید حداقل ۵ ثانیه بعد از تزریق منتظر بمانید قبل از اینکه نیدل را بردارید برای دوزهای ۲۵ واحد و یا بیشتر ۱۰ ثانیه منتظر بمانید یا وقتی که نیدل های شماره ۳۰ و یا ۳۱ را استفاده کنید همین کار را بکنید.

نشت یا لیک انسولین در محل تزریق:
اگر بعد از تزریق انسولین، شاهد نشت انسولین از محل تزریق هستید با پزشک مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل بلندتر یا استفاده از محل تزریق متفاوت. شاید شما پوست تان را بطور مناسب بالا نکشیده اید. قبل از برداشتن نیدل از پوست اطمینان حاصل کنید که پوست را ول کرده اید (دیگر به آن فشار نیاورید)

نشت یا لیک انسولین در محل تزریق:
اگر بعد از تزریق انسولین، شاهد نشت انسولین از محل تزریق هستید با پزشک مشورت کنید در مورد استفاده از یک نیدل بلندتر یا استفاده از محل تزریق متفاوت. شاید شما پوست تان را بطور مناسب بالا نکشیده اید. قبل از برداشتن نیدل از پوست اطمینان حاصل کنید که پوست را ول کرده اید (دیگر به آن فشار نیاورید)


چسبندگی وسیله تزریق:
اگر وسیله تزریق شما چسبیده شده است یا اینکه سفت است که به پیستون بی دریچه فشار آورید می تواند مربوط باشد به مقادیر کمی از انسولین که تزریق های قبلی مانده است. راه حل: هرگز از نیدل های تزریقی مجدد استفاده نکنید.
دشواری در تزریق انسولین راه حل: اگر شما از انسولین نیمه شکاف استفاده می کنید مطمئن باشید که بطور کامل تکان داده اید.
راه حل: انسولین را نزدیک به زمان تزریق بکشید.
صدمات پوست در محلهای تزریق: گاهی اوقات در محل های تزریق بخاطر تغییرات چربی زیر پوست بی نظمی در پوست رخ می دهد.
این تغییرات سه نوع هستند. ۱- هیپترتروفی چربی ۲- آتروفی چربی ۳- اسکار چربی
هیپروتروفی چربی: نام دیگرش لیپوهیرتروفی است یا هیپرتروفی انسولینی. ظاهر نرم اغلب برآمدگی هایی شبیه به انگور در محل های تزریق. این شرایط غیرمعمول می تواند ایجاد شود در بعضی افراد بخاطر تغییرات طبیعی انسولین (یکی از آنها رشد چربی است) یا بخاطر استفاده مجدد از نیدل مصرفی.
بمنظور جلوگیری از پیشرفته هیپرتروفی، محل های تزریق را عوض کنید و از نیدل مصرف شده قبلی دیگر استفاده نکنید.
آتروفی چربی: نام دیگرش لیپوآتروفی، کاهش چربی زیر پوست است. این شرایط نادر اتفاق می افتد، بصورت یک فرورفتگی در پوست و یک ترکیب سفت و محکم دارد.
اسکار چربی:
لیپوهیتروفی ایجاد میشود وقتی که به تعداد دفعات زیاد در یک محل تزریق می کنید یا وقتی که از نیدل قبلی استفاده می کنید. بمنظور جلوگیری از لیپواستیروفی:
۱- محل های ازریق را عوض کنید.
۲- جاهای تزریق به داخل یک مکان را عوض کنید.
۳- جاها را عوض کنید. (چپ ساعت) از بدنتان را جایی که تزریق می کنید به محل های تزریق هستید در دوبار تزریق از یک سرنگ جدید استفاده کنید. بعضی از مردم می فهمند که درد کمتری را تجربه می کنند وقتی که توصیف را به داخل برآمدگی ها یا فرورفتگی ها انجام می دهند. (که اغلب بر می گردد به لیپوس یا چربی) نسبت به زمانی که به بافت سالم تزریق می کنند. شما هرگز نباید به داخل چربی تزریق کنید چون انسولین بخوبی جذب نمی شود یا در واقع ممکن است احتیاج داشته باشید که دو برابر تزریق کنید به داخل چربی تا از یک بار تزریق به بافت سالم را داشته باشد. چربی ها اغلب آسانتر احساس می شوند (لمس می شوند) تا اینکه دیده شوند. بنابراین محل های تزریق را مرتب با دست لمس کنید. اگر به چیزی مثل برآمدگی، فرورفتگی یا حالت اندازه ای شده برخوردید به پزشکتان بگویید و محل تزریق را عوض کنید.
تزریق در موارد صدمات بینایی:
اگر شما یک شکل بینایی دارید با تزریق دوز صحیح انسولین می تواند تضاد داشته باشد. پیشنهادات زیر می تواند کمک کمتری باشد برای اطمینان از اینکه دوز مناسب تزریق شده است. اگر صدمه بینایی خفیف است، استفاده از یک خودکار تزریق برای شما آسانتر از استفاده از سرنگ است زیرا دوز سنجیده میشود به داخل خودکار و مقایسی برای خواند وجود ندارد. با پزشکتان صحبت کنید که آیا خودکار برای شما مناسب است یا سرنگ.
اجازه دهید به یکی از اعضای خانواده تان تا سرنگ را برای شما بکشد مطمئن باشید که آن فرد آموزش دیده است در مورد اینکه چگونه انسولین را بکشد از پرستار آموزش دهنده دیابت حتی اگر بینایی شما هنوز به حد کافی خوب هست. باز هم آنها را تشویق کنید که این آموزش ها را ببیند. یک مراقبت گر داشته باشید که از اعضای خانواده شما باشد که دوباره سرنگهای شماره قبل از تزریق چک کند تا مطمئن شود که به اندازه کافی انسولین کشیده اید.
تزریق انسولین تان را بخاطر بیاورید:
برای مردمی که تزریق روزانه انسولین انجام می دهند غیر معمول نیست که فراموش کنند که آیا یک دوز از تزریق شان را انجام داده اند. فراموش یک دوز میتواند روی سطح گلوکز خون و روی سلامتی فرد تاثیر بگذارد. جهت کمک به یادآوری، شما می توانید تزریق های انسولین تان را در یک دفتر ثبت کنید. شما می توانید زمان تزریق ها – مکان تزریق ها و نوع انسولین تزریقی را یادداشت کنید. شما می توانید برای خودتان یک یادداشت یا یک دفترچه جیبی سایز بندی شده به میزان گلوکز خون روزانه را طراحی کنید.

تورم همراه با شرایط مزمن پوست منجر به دیابت و فعالیت بیش فعال سیستم ایمنی بدن

می شود.

پسوریازیس یک بیماری مزمن پوستی است و در این بیماری ناحیه‏ای از پوست، ملتهب شده و



برجسته می‏شود، که با قرمزی پوست و خارش همراه است و روی آن نیز پوسته‏های نقره ای رنگ



دیده می ‏شود. پوست سر، آرنج‏ها و پشت بدن بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند.


این بیماری مسری نیست و از شخصی به شخص دیگر منتقل نمی ‏شود ولی در افرادی که یکی از



اعضای خانواده آنها به این بیماری مبتلا است، بیشتر بروز می ‏کند. شیوع این بیماری بین ۱ تا ۲



درصد کل جمعیت است.

- فرق دیابت نوع ۱ و ۲ در چیست؟
به طور كلی دیابت به چهار گروه دیابت نوع ۱، دیابت نوع ۲، دیابت حاملگی و دیابت به علل متفرقه تقسیم‌بندی مي‌شود. در دیابت نوع۱ كه % ۱۵- ۱۰ كل موارد دیابت را تشكیل مي‌دهد تولید انسولین از پانكراس (لوزاالمعده) به علت از بین رفتن سلول‌های سازنده انسولین، متوقف مي‌شود به همین خاطر افراد مبتلا به ین نوع دیابت بید از بدو تشخیص، انسولین مورد نیاز بدن را به صورت تزریقات روزانه تأمین كنند. دیابت نوع۱ اغلب در سنین زیر ۳۰ سال به وجود ميا‌ید.
در دیابت نوع۲ كه بیشتر در بالغین بالای ۳۰ سال و چاق دیده مي‌شود و % ۹۰- ۸۵ كل موارد دیابت را شامل مي‌شود انسولین تولید شده از پانكراس به خوبی عمل نمي‌كند. در واقع یا پانكراس به اندازه كافی انسولین ترشح نمي‌كند و یااینكه انسولین ترشح شده، به علت وجود مقاومت به انسولین مخصوصاً در افراد چاق، فاقد كارایی لازم است.
دیابت حاملگی به دیابتی گفته مي‌شود كه برای اولین بار در طول حاملگی تشخیص داده شود. این نوع دیابت معمولاً گذرا است و بعد از اتمام حاملگی بهبود مي‌یابد خانم‌های مبتلا به دیابت حاملگی بعداً در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع۲ هستند.
از علل متفرقه دیابت مي‌توان به جراحی، داروها (مثل كورتیكواستروئیدها)، سوء تغذیه و عفونت اشاره كرد.
* دیابت چیست؟


دیابت یك اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است كه در آن یا انسولین به تعداد كافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا مي‌رود. انسولین هورمونی است كه توسط سلول‌هی “بتا”واقع در پانكراس ترشح مي‌شود و وظیفه اصلی آن كاهش قند خون است. پانكراس نیز یكی از غدد دستگاه گوارش است كه در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در دراز مدت باعث بروز عوارض در سیستم قلب و عروق، كلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب مي‌گردد.


*آیا دیابت درمان دارد؟

هنوز درمان قطعی بری دیابت پیدا نشده است، حتی روش‌های جدیدی مثل پیوند سلول‌های بتا به افراد مبتلا به دیابت نوع۱ نیز به علت ضرورت مصرف داروی ضد رد پیوند به صورت مادام‌العمر و عوارض احتمالی ناشی از آن‌ها بری اكثریت افراد مناسب نمي‌باشد. با این وجود رعایت ۵ اصل كنترل دیابت كه در ادامه به آن‌ها اشاره خواهد شد باعث مي‌شوند تا افراد دیابتی بتوانند یك زندگی سالم با افراد غیر دیابتی داشته باشند و از پیدایش عوارض دیابت جلوگیری كنند.این ۵ اصل عبارتند از: آموزش، كنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و مصرف منظم داروها (قرص یا انسولین) در صورتی كه هر یك از این پایه‌ها سست باشد تعادل و در واقع كنترل دیابت بر هم خواهد خورد.

*علائم اولیه دیابت چیست؟



دیابت نوع یك معمولاً شروع پر سر و صدایی دارد و با علائمی چون تشنگی، پرادراری، پرنوشی، كاهش وزن، گرسنگی و خستگی شدید تظاهر پیدا مي‌كند. دیابت نوع۲ شروع خیلی آهسته‌تری دارد و شایع‌ترین علامت اولیه آن در واقع “بی علامتی” است. درصد قابل توجهی از مبتلایان به دیابت نوع۲ (تقریباً ۵۰%) از بیماری خود اطلاعی ندارند و تنها با انجام آزمایش قند خون مي‌توان آن‌ها را شناسایی كرد با این وجود در صورت عدم كنترل مطلوب ممكن است علائمی مشابه با دیابت نوع۱ نیز بروز كند. از دیگر علائم دیابت نوع۲ مي‌توان به عفونت‌هی مكرر مخصوصاً در دستگاه ادراری و پوست، تاری دید، بهبودی دیررس زخم‌ها و احساس سوزش و بي‌حسی در انگشتان پاها اشاره كرد.



*چه كسانی در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند؟


تمامی افراد بالای ۴۰ سال در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع۲ هستند و باید هر ۳ سال یك‌بار تحت آزمایش قند خون قرار بگیرند. افراد دچار اضافه وزنی كه حداقل یكی از شریط زیر را داشته باشند نیز در معرض ابتلا به دیابت نوع۲ هستند و انجام آزمایشات مكرر قند خون در آ‌ن‌ها باید در سنین زیر ۴۰ سال یا با فواصل كوتاهتر (هر ۲- ۱ سال) انجام شود. این شریط عبارتند از: وجود سابقه ابتلا به دیابت در بستگان درجه اول، سابقه ابتلای فرد به دیابت پنهان (مرحله پیش از دیابت)، سابقه ابتلا به دیابت حاملگی، سابقه تولد نوزاد، وزن بیشتر از ۴ كیلوگرم یا تولد نوزاد با ناهنجاري‌های مادرزادی،
بالا بودن فشارخون (فشارخون ماكزیمم بیشتر از ۱۴۰ و یا مینیمم بیشتر از ۹۰ میلي‌متر جیوه)، وجود اختلالات چربی خون یعنی تري‌گلیسرید بالاتر از ۲۵۰ و یا كلسترول با دانسیته كم (HDL) كمتر از ۳۵ میلي‌گرم در دسي‌لیتر، سابقه ابتلا به كیست‌های متعدد تخمدان و یا بیماري‌های قلبی- عروقی (تنگی رگ‌های قلب، انفاركتوس قلبی یا سكته مغزی)



*آیا دیابت قابل پیشگیری است؟

در مورد دیابت نوع۱ با وجودی كه تحقیقات زیادی در مورد روش‌های مختلف پیشگیری از آن در حال انجام است، ولی هنوز راه حل قطعی برای پیشگیری از آن به دست نیامده است ولی در مورد دیابت نوع۲ تحقیقات به روشنی نشان داده‌اند كه رعایت تغذیه صحیح و كاهش وزن به میزان % ۷- ۵ وزن فعلی و نیز انجام مرتب فعالیت ورزشی (۱۵۰ دقیقه در طول هفته) در پیشگیری از ابتلای به دیابت در افراد در معرض خطر بسیار مؤثر است.



*دیابت پنهان چیست و چه اهمیتی دارد؟

دیابت پنهان به حالتی گفته مي‌شود كه در آن قند خون بین حد طبیعی و دیابتی قرار دارد. در مورد قند ناشتا مقادیر بین ۱۲۵- ۱۰۰ و در مورد قندخون ۲ ساعته در آزمون خوراكی تحمل گلوكز مقادیر بین ۱۹۹- ۱۴۰ به عنوان دیابت پنهان در نظر گرفته مي‌شوند. دیابت پنهان یكی از مهم‌ترین عوامل خطرساز ابتلای به دیابت مي‌باشد و اهمیت آن در این است كه با تشخیص به موقع و انجام اقدامات لازم به صورت تغییر در روش زندگی می‌توان به نحو مؤثری از پیشرفت دیابت پنهان به سمت دیابت آشكار جلوگیری كرد.

*اهمیت اندازه‌گیری مرتب قند خون در منزل چیست؟

همان طور كه قبلاً گفته شد تغذیه صحیح، ورزش ، كنترل روزانه قندخون و مصرف داروها از اجزای اصلی درمان دیابت هستند دستگاه‌های اندازه‌گیری قندخون یا گلوكومترها به دیابتی و پزشكان آن‌ها این امكان را مي‌دهند تا بتوانند به تنظیم این اجزا بپردازند شاید بتوان درمان دیابت بدون اندازه‌گیری مرتب قند خون را به رانندگی در جاده با چشمان بسته تشبیه كرد. اهمیت استفاده از گلوكومتر در پیشگیری از عوارض دیابت مخصوصاً در دیابت نوع۱ در تحقیقات متعددی به اثبات رسیده است. این تحقیقات نشان داده‌اند كه در افراد دیابتی كه قند خونشان را به طور مرتب اندازه مي‌گیرند و از نتیجه این آزمایشات برای تنظیم روش درمانی خود استفاده مي‌كنند. عوارض دیابت به نحو قابل ملاحظه‌ی كمتر دیده مي‌شود.

*كاهش وزن در افراد دیابتی چاق یا دچار اضافه وزن (دیابت نوع۲) چه اهمیتی دارد؟



در دیابت نوع۲ انسولین نمي‌تواند وظیفه خود در بدن را به درستی انجام دهد و در واقع یك حالت مقاومت به انسولین در بدن وجود دارد. بهترین عامل این افزایش مقاومت، چربي‌های اضافی بدن هستند. بنابرین با رعایت رژیم غذیی و فعالیت ورزشی منظم كه هر دو منجر به كاهش وزن و كمتر شدن چربي‌های اضافی بدن مي‌شوند مي‌توان مقاومت به انسولین را كاهش داد و بدینوسیله قند خون را بهتر كنترل كرد. اهمیت كاهش وزن در دیابتي‌های نوع۲ به حدی است كه مي‌تواند در مواقعی كه قند خون بالا نیست (زیر ۲۰۰ میلي‌گرم در دسي‌لیتر) به تنهایی و بدون مصرف دارو قند خون را به حد طبیعی برساند. حتی در مواقعی كه به طور همزمان دارو نیز مصرف مي‌شود. كاهش وزن اثر بخشی داروها را به نحو مؤثری بیشتر مي‌كند



* آزمایش هموگلوبین A۱C چیست و چه اهمیتی دارد؟



آزمایش هموگلوبین A۱C كه به صورت درصد بین مي‌شود نشان مي‌دهد كه در طول ۳- ۲ ماه گذشته چند درصد از هموگلوبین خون كه یكی از پروتئین‌های موجود در گلبول‌های قرمز است. با قند تركیب شده است هر چه این درصد بالاتر باشد بیانگر این است كه معدل قند خون طی ۳-۲ ماه پیش بالاتر از حد طبیعی بوده است این آزمایش وسیله‌ بسیار خوبی بری تصمیم‌گیری در مورد موفقیت روش درمانی فعلی مي‌باشد. در واقع وقتی مي‌توان درمان یك دیابتی را موفق دانست كه درصد هموگلوبین A۱C او در حد قابل قبول ‌باشد این حد قابل قبول مقدار هموگلوبینA۱C زیر ۸ و ترجیحاً زیر ۷ درصد است. مطالعات متعددی نشان داده‌اند كه نگه داشتن هموگلوبین A۱Cزیر ۷ درصد نه تنها از پیدایش عوارض دیابت در چشم‌ها، كلیه‌ها و اعصاب جلوگیری مي‌كنند بلكه حتی در صورت وجود این عوارض باعث برگشت آن‌ها شده و از پیشرفتشان جلوگیری به عمل مي‌آورد. آزمایش هموگلوبین A۱Cرا باید ترجیحاً هر ۳ ماه یا حداكثر هر ۶ ماه یكبار انجام داد.


*آیا افراد دیابتی، مي‌توانند غذاهای شیرین هم بخورند؟

اصولاً غذاهای شیرین جزء یكی از گروه‌های اصلی غذایی هستند كه كربوهیدرات نامیده مي‌شوند، نان و غلات و میوه‌جات نیز جزء گروه كربوهیدرات‌ها هستند. تمامی غذاهای متعلق به گروه كربوهیدرات پس از گوارش و هضم در بدن به قند ساده (گلوكز) تبدیل مي‌شوند. پس افراد دیابتی مي‌توانند غذاهای شیرین حاوی شكر را جانشین غذاهای دیگر حاوی كربوهیدرات كنند. مثلاً این امكان وجود دارد تا با كم كردن از مقدار برنج یا نان در یك وعده غذیی امكان خوردن ژله به عنوان دسر بعد از غذا را فراهم كرد. نكته قابل ذكر دیگر در این مورد زیاد بودن انرژی (كالری) موجود در غذاهای شیرین مي‌باشد كه مي‌تواند در صورت عدم رعایت تعادل در مصرف آن‌ها باعث اضافه وزن و چاقی گردد. از طرفی دیگر غذاهی شیرین گروه كربوهیدرات‌ها بر خلاف غذاهای دیگر فاقد ویتامین‌ها و املاح لازم برای بدن مي‌باشند. بنابراین مصرف این غذاها و جایگزین كردنشان با غذاهای دیگر حتماً با مشاوره متخصص تغذیه‌ی كه در زمینه تغذیه دیابتی اطلاعات كافی دارد انجام بپذیرد.
ولی بهتر ین است كه افراد دیابتی به طور كلی از مصرف كربوهیدرات‌های سریع‌الجذب مثل قند و شكر، خرما، عسل، توت خشك، كشمش و انجیر خشك تا حد امكان پرهیز نمایند.


*منظور از اصطلاحات “واحد كربوهیدرات” و “شمارش واحد كربوهیدارت” چیست؟

از آنجائیكه “مقدار” كربوهیدرات یك غذا مهمترین عامل تعیین كننده قند خون بعد از غذاست، تنظیم مقدار كربوهیدراتی كه یك فرد دیابتی در هر وعده غذایی مي‌خورد از اهمیت ویژه‌ی برخوردار است. مقدار كربوهیدرات موجود در غذاهای مختلف معمولاً به صورت گرم بیان مي‌شود. به مقداری از هر غذا كه حاوی ۱۲-۱۰ گرم كربوهیدرات باشد یك “واحد كربوهیدرات” یا به طور خلاصه “واك” گفته مي‌شود. منظور از “شمارش واحد كربوهیدرات” این است كه یك فرد دیابتی بتواند بعد از دیدن آموزش‌هی لازم تعداد واك موجود در هر وعده غذایی را محاسبه كند.این امر باعث مي‌شود تا او بتواند تعداد واك مصرفی در هر وعده غذایی را مطابق با دستورات متخصص تغذیه تنظیم كند و بدینوسیله قند خون بعد از غذای خود را به خوبی كنترل نماید. در افرادی كه انسولین مصرف مي‌كنند شمارش واك از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.



*بهترین راه درمان حملات پایین افتادن قند خون (هیپوگلیسمی) چیست؟



درمان مناسب حملات هیپوگلیسمی مصرف كربوهیدرات‌های ساده و با جذب سریع است كه به سرعت تبدیل به قند (گلوكز) شده و جذب خون مي‌گردند. از جمله این انتخاب‌های مناسب مي‌توان به حبه قند، آب میوه و نوشابه گازدار اشاره كرد. مصرف شكلات یا بیسكویت مناسب نیست چون این غذاها حاوی چربی فراوان هستند كه باعث دیر جذب شدن قند خون موجود در آن‌ها مي‌شود. نكته قابل ذكر دیگر رعایت تعادل در مصرف غذاهی شیرین هنگام هیپوگلیسمی است زیرا مصرف بیش از حد و پشت سرهم ین غذاها باعث بالا رفتن قند خون مي‌شود.
بهترین كار این است كه مقدار مناسبی از این غذاها (۵-۴ حبه قند و یا یك لیوان آب میوه یا نوشابه) خورده شود و اگر پس از گذشت ۱۵ دقیقه هنوز علائم هیپوگلیسمی باقی مانده بود همین تعداد دوباره مصرف شود.

*رعایت چه نكاتی قبل از شروع فعالیت ورزشی در افراد دیابتی لازم است؟



تمامی افراد دیابتی قبل از شروع فعالیت بدنی باید با پزشك معالجشان مشورت كنند تا در صورت لزوم بررسی‌های لازم از نظر وجود عوارض دیابت (مثلاً معاینه ته چشم و یا نوار قلبی) صورت بگیرد. از آنجائیكه ورزش باعث افزایش مصرف قند در بدن مي‌شود قند خون را پیین بیاورد بنابرین اگر فرد دیابتی از داروهای پیین‌آورنده قند خون (قرص یا انسولین) استفاده مي‌كند لازم است تا قند خون خود را قبل از شروع ورزش اندازه بگیرد و در صورتیكه مقدار آن كمتر از mg/dl ۱۰۰ باشد به علت احتمال افزایش بیشتر آن در طول فعالیت بدنی، باید ورزش كردن را تا زمان كنترل قند خون به تعویق انداخت. افرادی كه دیابت آن فقط با رژیم غذایی كنترل مي‌شوند نیازی به مصرف میان وعده قبل از ورزش ندارند.



*منظور از اصطلاح “كنترل سختگیرانه دیابت” چیست؟



كنترل سختگیرانه دیابت روشی است كه در آن ۵ پایه اصلی درمان دیابت یعنی آموزش، كنترل روزانه، تغذیه صحیح ، فعالیت جسمانی و داروها به طور همزمان مورد استفاده قرار مي‌گیرد و لازمه آن مشاركت فعال فرد دیابتی در طرح درمانی ارائه شده توسط “تیم مراقبت از دیابت” شامل پزشك معالج، پرستار آموزش دیده و متخصص تغذیه مي‌باشد. یكی از ملزومات ین روش انجام آزمایشات مكرر قند خون در منزل و بكارگیری نتایج آن‌ها در تنظیم داروها و نحوه تغذیه و فعالیت بدنی مي‌باشد. با وجودی كه روش كنترل سختگیرانه دیابت ممكن است در ابتدا مشكل و پرهزینه به نظر برسد. ولی داری نتایج بسیار عالی در زمینه بهبود كیفیت زندگی افراد دیابتی و پیشگیری از عوارض دیابت (كه خود بسیار هزینه‌ بر هستند) مي‌باشد. انجام تزریقات متعدد انسولین (حداقل ۴ بار در روز) یكی از روش‌های مشهور انسولین درمانی در كنترل سختگیرانه دیابت مخصوصاً دیابت نوع ۱ است.


*اهمیت كنترل فشار خون در افراد دیابتی چیست؟

تحقیقات جدید نشان داده‌اند كه اهمیت كنترل فشار خون بالا در افراد دیابتی به منظور پیشگیری از عوارض دیابت به اندازه اهمیت كنترل قند خون است. به همین خاطر دیابتي‌ها باید فشار خون خود را به دقت كنترل كنند (فشار خون ایده‌آل برای این افراد فشار ماكزیمم كمتر از ۱۳ و مینیمم كمتر از ۱۸ میلي‌متر جیوه است). عوامل دیگری به كنترل بهتر فشار خون كمك مي‌كنند عبارتند از: كاهش وزن (در صورت وجود چاقی)، كاهش مصرف نمك، ورزش مرتب، ترك سیگار و مصرف نكردن الكل

کتواسيدوز زماني اتفاق مي افتد که در بدن شما انسولين کافي براي بردن قند به داخل سلولها جهت تبديل به انرژي وجود نداشته باشد.
وقتي که سلولهاي بدن شما نتوانند قندي را که نياز دارند از خون برداشت نمايند قند خونتان بسيار بالا خواهد رفت و بدنتان شروع به تجزيه چربي ها براي تامين انرژي خواهد نمود اين عمل باعث آزاد شدن کتون هاي سمي بداخل خونتان خواهد شد.
اگر براي درمان در اين حالت انسولين دريافت نکنيد سه وضعيـ اتفاق خواهد افتاد:
۱- قند خونتان همچنان افزايش خواهد يافت.
۲- ساخته شدن کتونها در خون شما ادامه خواهد يافت و مقداري از اين کتونها وارد ادرار شما خواهد شد. نشانه اي که از افزايش خطرناک قند خون شما حکايت مي کند.
۳- سلولهاي بدنتان به شدت آسيب خواهند ديد که مي تواند منجر به بيماري شديد يا حتي مرگ بشود. کتواسيدوز ميتواند به سرعت اتفاق بيافتد مخصوصا زماني که شما دچار بيماريهايي چون سرماخوردگي ، زکام ، عفونت و غيره هستيد.
دليل اینکه چرا لازم است هميشه در مواقع مبتلا شدن به بيماري يا ملاحظه کردن علامت هاي هشدار دهنده هيپرگليسمي (قند خون بالا) قندخون و کتون ادرار خود را اندازه به گيريد در همين نکته نهفته است. ما درباره نحوه آزمايش وجود کتون در ادرار صحبت کرديم. ممکن است لازم باشد شما دوباره به عقب برگرديد و آن فصل را مجددا مرور کنيد تا مطمئن شويد که نحوه آزمايش کتون در ادرار بدرستي ياد گرفته ايد.
علائم هشدار دهنده کتواسيدوز
علائم متعددي وجود دارند که مي توانند شما را از اتفاق افتادن کتواسيدوز آگاه کنند. زمانيکه شما علامت هاي زير را ملاحظه کرديد ادرار خود را آزمايش کنيد:
* احساس تشنگي خيلي زياد کنيد.
* دفعات ادرار کردنتان افزايش يابد.
* بطور ناگهاني وزنتان کاهش پيدا کند.
* احساس ناراحتي در معده خود داشته باشيد و استفراغ کنيد.
* درد معده ( دل درد ) داشته باشيد.
* از دهانتان بوي ميوه گنديده بيايد.
اگر قند خونتان خيلي بالا باشد ( بيشتر از ۲۴۰ ميلي گرم در سي ليتر ) و ادرارتان کتون وجود داشته باشد بلافاصله با دکتر خود تماس بگيريد. زمان از دست ندهيد. اگر دچار کاهش سطح هوشيار شويد بايستي شخص ديگري شما را به پزشک برساند.
کتواسيدوز چگونه درمان مي شود
بلافاصله با پزشک خود تماس بگيريد او تصميم خواهد گرفت که آيا شما بايد انسولين بيشتري تزريق کنيد و آب بنوشيد يا به بيمارستان برويد. اگر تنوانستيد با پزشک خود تماس بگيريد به اورژانس نزديک ترين بيمارستان مراجعه کنيد.
چگونه ميتوان از پيدايش کتواسيدوز پيشگيري کرد
برنامه غذائي خود را بطور دقيق رعايت کنيد.برنامه فعاليت بدني روزمره خود را بطور صحيح انجام دهيد و تمام احتياط هاي لازم را حين ورزش بکار ببنديد قند خون خود را قبل و بعد از ورزش يا آنچنانکه پزشک دستور داده اندازه گيري کنيد.
زمانيکه قند خونتان از ۲۴۰ ميلي گرم در دسي ليتر بيشتر است درباره اينکه آيا ورزش کردن کار درستي است يا نه با پزشک خود مشورت کنيد. ورزش باعث خواهد شد بدنتان چربي بيشتري تجزيه کنو و کتون بيشتري وارد جريان خونتان شود.
برنامه تزريق انسولين خود را بطور دقيق مراعات کنيد هميَه مقدار مناسب انسولين را طبق برنامه داده شده توسط پزشک تزريق کنيد. قند خونتان را طبق يک برنامه منظم خودتان اندازه گيري کنيد. تمام نتايج رايادداشت نموده الگوي قند خون هاي بالا را ملاحظه کنيد.
در موارد زير ادرار خود را از بابت وجود کتون آزمايش کنيد.
* زمانيکه بيمار هستيد.
* در صورتيکه قند خونتان بيشتر از ۲۴۰ ميلي گرم در دسي ليتر باشد.
* زمانيکه احساس مي کنيد علائم هشدار دهنده هيپر گليسمي و کتواسيدوز در شما وجود دارد.
* زمانيکه توسط پزشک توصيه مي شود انسولين بيشتري تزريق کنيد.
اگر بمدت بيش از دو روز قند خونتان بالا باشد و يا ادرارتان کتون وجود داشته باشد حتما با پزشک معالجتان تماس بگيريد.

جوانانی که مرحله عمیق خواب را ندارند، پس از سه شب موج آرامی را از مقاومت انسولینی در خود به وجود می‌آورند. همچنین می توان گفت که نداشتن خواب راحت و کافی، اختلالاتی را در متابولیسم گلوکز به وجود می‌آورد. داشتن خواب عمیق و راحت ممکن است برای بیماران دیابتی نوع ۲ دارای اهمیت باشد .
دیابت نوع ۲ با اضافه وزن بدن، رژیم غذایی غنی، زندگی پشت میزنشینی ارتباط دارد و مقدار کم خواب می تواند تغییراتی را در متابولیسم و اشتها به وجود بیاورد.
پس از سه شب اختلال در خواب، از هر ۹ نفر ۸ نفر حساسیت کمتری را به انسولین نشان می‌دهند و این امر بدون افزایش تولید انسولین می باشد.
کمبود خواب، اغلب ناشی از چاقی و افزایش وزن است و اکثر جوانان و بزرگسالان ۸۰ تا ۱۰۰ دقیقه در شب را در خوابی با موج آرام می گذرانند که با افزایش سن و پس از ۶۰ سالگی این زمان به ۲۰ دقیقه کاهش می‌یابد.

عدم مهار صحیح ديابت نوع دو می تواند تاثيرات طولانی مدت بر روی مغز بگذارد . هیپوگلایسمی (HYPOGLYCEMIA) یا کاهش قند خون مهم ترین مشكلی است كه در درمان دیابت بوجود می‌آید و اغلب در اثر درمان اشتباه رخ می‌دهد. هیپوگلیسمی عبارتست از قند خون زیر ۸۰ میلی گرم در دسی لیتر یا قند خون زیر ۹۰ میلی گرم در دسی

عدم مهار ديابت نوع دوم مي تواند تاثيرات طولاني مدت بر روي مغز بگذارد. هيپوگليسمي (HYPOGLYCEMIA) زماني روي مي دهد که ميزان قند خون به طور خطرناکي افت پيدا کند.
پژوهشگران دانشگاه ادينبورو دريافتند کاهش قند خون موجب تضعيف حافظه و کاهش توان مغزي مي شود. دانشمندان دراين مطالعه هزار و ۶۶ فرد ۶۰ تا ۷۵ ساله مبتلا به ديابت نوع دوم را مورد بررسي قرار دادند.
نتايج اين تحقيقات در کنفرانس بنياد خيريه ديابت انگليس ارائه شده است.
هيپوگليسمي در اثر نرسيدن قند (گلوکز) به مغز که از آن به عنوان سوخت استفاده مي شود، بروز مي کند.
داوطلبان در اين مطالعه، هفت آزمون ارزيابي توانايي‌هاي ذهني مانند حافظه، استدلال و تمرکز حواس را انجام دادند.
از اين تعداد ۱۱۳ نفر که سابقه افت شديد قند خون داشتند نسبت به سايرين از عملکرد ضعيف تري برخوردار بودند.
اين افراد در زمينه توانايي کلي ذهني و واژگان،‌ عملکرد ضعيفي داشتند.
دکتر “جکي پرايس” مجري اين تحقيقات گفت: هيپوگليسمي موجب کاهش قواي ادراکي مي شود يا آنکه کاهش قواي ادراکي باعث مي شود کنترل ديابت براي شخص دشوارتر شود که خود اين امر موارد افت قند خون را افزايش مي دهد.
توضيح سوم براي اين مشکل مي تواند اين باشد که يک عامل ناشناخته موجب بروز هيپوگليسمي و کاهش قواي ادراکي فرد مي شود.
دانشمندان در حال انجام تحقيقات بيشتري در اين زمينه هستند.
دکتر لين فريم مدير مرکز تحقيقات ديابت انگليس گفت: اين تحقيق شواهد پيشين را مبني بر اينکه کنترل نامطلوب ديابت مي تواند بر عملکرد مغز تاثير بگذارد تقويت مي کند.

نوروپاتي ديابتي
آسيب اعصاب يکي از عوارض شايع بيماري است که در اثر هيپرگليسمي ( بالا بودن قند خون )‌ ايجاد مي شود . * عوامل خطرساز :
هر چه مدت ابتلا به بيماري ديابت بيشتر باشد و هر چه بيماري ديابت ضعيفتر کنترل شود احتمال آسيب اعصاب و شدت آسيب بيشتر خواهد بود .
در اثر بيماري ديابت هر قسمتي از اعصاب محيطي و اعصاب خودکار ( سمپاتيک ها و پاراسمپاتيک ها ) مي تواند آسيب ببيند .
اعصاب خودکار به احشاء و عروق و غدد عصب دهي مي کنند و اعصاب محيطي وظيفه انتقال حس هاي پوستي را به عهده دارند و نيز باعث حرکت ارادي عضلات مي شوند . آسيب اعصاب بخاطر نارسايي در تغذيه رشته هاي عصبي توسط عروق ، آسيب ديده در اثر ديابت بوجود مي آيد . بعلاوه سطح بالاي گلوکز ( قند خون ) در آسيب اعصاب دخالت دارد .
به طور متوسط بيماران ديابتي طي ۲۰-۱۰ سال بعد از شروع بيماري دچار آسيب اعصاب مي شوند البته بعضي بيماران بسيار سريعتر دچار علائم عصبي مي شوند و بعضي ديگر اصلاً گرفتار نمي شوند .
آسيب اعصاب محيطي به اعصابي اطلاق مي شود که از جمجمه يا نخاع بيرون مي آيند . اعصابي که از جمجمه بيرون مي آيند به چشم ها ، زبان ، به صورت ، گوش ها و … مي روند ، و اعصابي که ازنخاع بيرون مي آيند به عضلات ارادي بدن شاخه هاي حرکتي مي دهند . اعصاب نخاعي شاخه هاي حسي نيز دارند که حس هاي لمس ، حرارت ، درد و … را انتقال مي دهند .
نوروپاتي ديابتي ( آسيب به اعصاب ) معمولاً مرحله به مرحله رخ مي دهد . در ابتدا بيشتر آسيب به شاخه هاي حسي اعصاب محيطي وارد مي شود . بيماران از سوزن سوزن شدن و گرفتگي در دست ها و پاها شکايت دارند که موقتي بوده و متناوباً رخ مي دهد . در مرحله بعدي دردها بيشتر و شديدتر و طولاني تر مي شود و در نهايت دچار فقدان حس مي شود . اين مسئله به طور شايعي در بيماران ديابتي رخ مي دهد . فقدان حس در پاها باعث مي شود فرد به طور مکرر به پاهايش آسيب و ضربه بزند و متوجه نشود و فرد دچار پاي ديابتي شود .
آسيب به اعصاب خودکار نيز به طور شايعي در بيماران ديابتي رخ مي دهد . اعصاب خودکار به جاهايي عصب دهي مي کنند که عملکرد غيرارادي دارند . مثل قلب -عضلات صاف احشاء و ارگانهاي داخلي و غدد .
شايعترين درگيري در دستگاه گوارشي روي مي دهد . معده دچار بي حرکتي و تأخير در تخليه شده و فرد دچار درد شکم و احساس سنگيني ، تهوع و استفراغ مي شود . يبوست يا اسهال در بيماران ديابتي شايع است .
ريتم طبيعي قلب مي تواند در بيماران ديابتي دچار اختلال شود و فرد دچار علائم قلبي شود . بدنبال آسيب اعصاب مثانه فرد مي تواند دچار بي اختياري يا احتباس ادراري شود .
در مردان اختلال نعوظي بدليل بيماري ديابت ممکن است رخ دهد .

* پيشگيري :
کاملاً مشخص است که کنترل دقيق قند خون از ايجاد آسيب اعصاب در بيماران ديابتي جلوگيري مي کند . مراقبت از پاها ( پوشيدن کفش هاي مناسب و راحت ، شستشوي مرتب پاها و جلوگيري از ضربه و آسيب به پاها و درمان مناسب زخم پاها ) از ايجاد پاي ديابتي و يا پيشرفت آن جلوگيري مي کند .

* علائم و نشانه ها :
باد کردن ( ورم کردن )‌ صورت ، اندام ها ( پاها )
اضافه وزن غيرارادي
کاهش اشتها
از دست دادن وزن غيرارادي ( بخاطر از دست دادن پروتئين بدن و مصرف پروتئين عضلات و … )
تهوع ،‌ استفراغ
خستگي ، حال عمومي بد ، سردرد ، سکسکه هاي مکرر ،‌ خارش بدن
فشار خون بالا
تشنگي ، پرنوشي ، زياد ادرار کردن ( در مراحل ابتدايي بيماري )
تشخيص :
آزمايش نمونه ادرار و بررسي پروتئين در آن مي بايد صورت بگيرد .
وجود پروتئين در ادرار نشانه آسيب کليوي در اثر ديابت مي باشد .
پروتئين دفع شده ، بيشتر اوقات آلبومين است .
گاه براي اندازه گيري مقدار پروتئين دفع شده ، نياز به جمع آوري ادرار ۲۴ ساعته است .
در آزمايش تجزيه ادرار علاوه بر پروتئين ، ممکن است قند نيز يافت شود که نشانه کنترل ضعيف قندخون توسط بيمار است .
اندازه گيري مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون براي فهميدن ميزان آسيب کليوي و نارسايي کليوي صورت مي گيرد . با پيشرفت نارسايي کليوي مقدار کراتينين سرم و نيتروژن اوره خون بالا مي رود .

شوره سر


شوره سر یا سبوره pitiriasis capitis با پوسته‌ریزی پوست سر مشخص می‌شود که همراه با خارش و گاهی اوقات همراه با قرمزی ودلمه می‌باشد. شوره سر نوع خفیف درماتیت سبوروئیک می‌باشد. درماتیت سبوروئیک یا درماتیت‌ شوره‌ای‌ به ضایعات قرمز و پوسته‌دار پوست که باتولید سبوره (پوسته‌های‌ چرب‌ یا خشک‌ سفید رنگ)‌ و خارش همراه است، گفته می‌شود. این‌ بیماری‌ مسری‌ نیست‌.
مکانیسم ایجاد بیماری

پوست سر بطور طبیعی در اثر لایه لایه شدن طبقه شاخی آن لایه‌های شاخی قدیمی را ازدست داده و لایه‌های جدید جایگزین می‌گردند. این عمل آهنگ و ریتم طبیعی و مشخصی دارد اگر آهنگ و سرعت ریزش پوسته‌های طبقه شاخی مو از حالت طبیعی خارج شده و تشدید و تسریع شود حالتی به نام شوره سر ایجاد می‌گردد. شوره سر به حدی شایع است که برخی متخصصان آن را امری طبیعی می‌دانند. پس شوره سر در اثر جدا شدن سلول‌های خارجی پوست سر به وجود می‌آید و باید نسبت به درمان این عارضه اقدام کرد.
علل شوره سر

شوره سر بدلایل مختلفی از قبیل تغذیه نادرست ، هیجان و نگرانی و استرس ، هوای‌ گرم‌ و مرطوب‌ ، یا سرد و خشک‌ ، ، پوست‌ چرب ، تعریق زیاد ، عدم تعادل هورمونها بخصوص آندروژنها ، مصرف بی‌رویه مواد آرایشی مو و عدم رعایت نظافت مو (شامپو نزدن‌ مرتب‌ ، عدم شست‌و‌شوی کافی سر متعاقب استفاده از شامپو و یا باقی ماندن بقایای صابون در پوست سر) ظاهر می‌شود. همچنین شوره علت میکروارگانیسمی و نیز قارچی داشته و همچنین عوامل ذکر شده در بالا ، در ایجاد شوره سر موثرند.
آیا علت شوره قارچ است؟

قارچها روی پوست سر بسیاری افراد وجود دارند، اما همه این افراد به شوره سر مبتلا نیستند. شوره سر در افراد مختلف ، شدتهای مختلفی دارد و این هم دلیل دیگری است بر این که در سر بعضی از ما عاملی وجود دارد که باعث می‌شود یکی همیشه از شوره سر کلافه باشد و دیگری اصلا سرش شوره نزند. حتی در یک فرد هم این میزان شوره سر در زمانهای مختلف تفاوت دارد.
از قدیم ، دانشمندان عقیده داشتند پوسته‌های ریز روی سر یا همان شوره‌ها توسط قارچ کوچکی که روی پوست سر رشد می کند، ایجاد می‌شوند. امروزه ، وجود چنین قارچهایی اثبات شده است. التهاب پوست هم نکته ای مهم است. قارچها ابتدا روی پوست سر ساکن می‌شوند و بعد روی چربی موجود بر پوست سر. آنها این چربیها را به اسیدهای چرب دلخواه خودشان تجزیه می‌کنند و حتی موادی را که مانع و مزاحم رشد آنهاست از بین می‌برند. این التهاب باعث می‌شود سلولهای پوست سر سریعتر تقسیم شوند و بعد از آن ، محیط مناسبی برای رشد قارچها فراهم شود. همه اینها دست به دست هم می دهند و باعث تقسیم سریع تر سلولهای پوست سر و در نتیجه ایجاد شوره سر می شوند. هنوز هم کسی نمی‌داند علت چند میلیون پوسته سر که هر روزه روی لباس افراد مختلف می‌ریزد چیست. در شرکتهای سازنده شامپوهای ضد شوره ، میکروبیولوژیستها بدقت مشغول رشد دادن قارچهایی هستند که از پوسته‌های ریز سر به وجود آمده‌اند. هدف آنها این است که بفهمند این قارچها روی چه موادی بهتر رشد می‌کنند. اگر آنها این مطلب را بفهمند و بتوانند تغییر مختصری در این مواد که روی پوست سر وجود دارند، ایجاد کنند، درمان شوره سر را کشف کرده‌اند. دو گونه از قارچها هستند که باعث شوره سر می شوند: «مالاسزیا وستریکتا» و «مالاسزیا گلوبوسا». تنها علتی که باعث شده است همه فکر کنند «مالاسزیا فورفور» عامل شوره سر است ، این است که این قارچ روی محیطهای کشت رشد می‌کنند. اما دوگونه دیگر ، حساستر از آن هستند که روی چربیهای حیوانات یا گیاهی رشد کنند و برای رشد ، حتما نیاز به چربی پوست انسان دارند. در حال حاضر ، فقط قارچها مسوول ایجاد شوره سر به حساب نمی‌آیند.

درمان شوره و پیشگیری‌

نمی‌توان‌ از آن‌ پیشگیری‌ قطعی بعمل آورد. اما برای‌ به‌ حداقل‌ رساندن‌ شدت‌ یا دفعات‌ شعله‌ور شدن‌ بیماری می‌توانیم از روشهای زیر استفاده کنیم.
درمان ساده و غیر دارویی

• برس زدن مرتب موها در درمان شوره سر اهمیت زیادی دارد زیرا سبب می‌شود که جریان خون سریعتر شود و سلول‌ها تغذیه شوند. هر شب پیش از رفتن به رختخواب با یک برس مویی ،‌ موهای خود را از جهات مختلف برس بزنید، به طوری که در حدود صدبار برس روی سرتان حرکت کند و در تمام نقاط خون را به جریان بیندازد. شانه کردن مرتب موها بویزه در هوای آزاد و تمیز تاثیر بسیاری در درمان شوره سر دارد. زیرا این کار موجب افزایش جریان خون و سلولهای بافت پوست سر می‌شود.
• روزانه‌ یک‌ بار سر خود را به‌ خوبی‌ شامپو کنید. طریقه‌ شستن‌ سر با شامپو اهمیت‌ بیشتری‌ از نوع‌ شامپو دارد. هنگام‌ شامپو کردن‌، پوسته‌ها را با ناخن‌هایتان‌ سست‌ کنید و سرتان‌ را حداقل‌ 5 دقیقه‌ مالش‌ دهید. برای تمیز کردن موها ، ‌از شامپوی متناسب با جنس موهایتان استفاده کنید. می‌توانید به این شامپو بر حسب نوع موها مقداری مواد تقویت کننده گیاهی یا حیوانی بیفزایید.

رژیم غذایی

به گفته بعضی متخصصین علل اصلی شوره سر بر اثر بد غذایی است. درصورتی که شوره سر در اثر بدغذایی باشد رژیم غذایی مناسب برای آن توصیه می‌شود. پرهیز از خوردن چربی‌های حیوانی، پرهیز از زیاده‌روی در مصرف شیرینی‌ها ، شکلات ، ‌‌آجیل ، ‌غذاهای سرخ شده و پر ادویه سلامت را به موها باز می‌گرداند. برای کسانی که با مشکل شوره سر رو برو هستند،‌ خوردن سبزیها و میوه‌ها و مواد پروتئین‌دار به مقدار فراوان تجویز می‌شود. غذاهایی که ویتامینهای A ، E ، B و پروتئین به حد کافی دارند، از شوره سر جلوگیری می‌کنند.
درمان شوره بروش سنتی

بهترین درمان طبیعی برای شوره سر آب سیب است. برای معالجه موهایتان را با آب سیب ماساژ دهید. اسیدهای طبیعی موجود در این میوه سلولهای مرده را از سر جدا می‌کند. پس از چند دقیقه سرتان را با شامپو بشوئید. سرکه سیب همراه با آب گرم نیز می‌تواند بعنوان ضد شوره و ضد چربی عمل کند.
درمان شوره بروش دارویی

• برای‌ رفع‌ شوره‌ مختصر سر می‌توانید از شامپوهای‌ طبی ضدشوره‌ از جمله سلنیوم سولفید ، کتوکونازول ، پیریتنیوم زینک (پریتیون روی) و انواع شامپوهای پلی‌تار و شامپو های آنتی سپتیک مانند شامپو ستاولون و نیز لوسیون‌های‌ نرم‌کننده‌ پوست‌ استفاده‌ کنید.
• در موارد شدیدتر ، امکان‌ دارد شامپوهای‌ حاوی‌ قطران‌ یا کرم‌ پوست‌ سر حاوی‌ کورتیزون‌ تجویز شود. برای‌ مالیدن‌ دارو روی‌ پوست‌ سر ، موها را در قسمت‌ کوچکی‌ از سر هم‌ باز کنید و پماد یا لوسیون‌ را به‌ خوبی‌ روی‌ پوست‌ سر بمالید. این‌ کار را در سایر نقاط‌ مورد نظر تکرار کنید.
• در شوره شدید سر (با پوسته ریزی و دلمه) پماد 5 درصد اسید سالیسیلیک مفید است.

عواقب‌ بیماری

شوره سر یکی از بیماریهای شایع مو است که‌ یک‌ بیماری‌ مزمن‌ است‌، غالباً بیماری‌ مدت‌ها خاموش‌ باقی‌ می‌ماند. در هنگام‌ مرحله‌ فعال‌ بیماری‌، علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ کنترل‌ کرد. این‌ بیماری‌ باعث‌ریزش‌ مو نمی‌شود و موی چرب و شوره نقشی در طاسی سر ندارند. ولی دست‌ پاچگی‌ و عدم‌ احساس‌ راحتی‌ در برخوردهای‌ اجتماعی‌ و عفونت‌ باکتریایی‌ ثانویه‌ در نواحی‌ درگیر از عوارض‌ آن هستند

خطر مبتلا شدن به سرطان مری در میان کودکانی که مواد سوزاننده خورده اند هزار برابر بیشتر است .

خوردن مواد سوزاننده یکی از شایع ترین مشکلاتی است که والدین،خصوصا در کودکان 1تا5سال خود با آن مواجه می شوند .این گونه صدمات اغلب به علت مواد پاک کننده قلیایی وبه میزان کمتر اسید ها بوده ودر بیشتر موارد باعث آسیب مری وبه ندرت معده واثنی عشر می شوند اگر این مواد به شکل پودر باشند،با تنفس به داخل دستگاه تنفس آسپیره شده وباعث آسیب حنجره و راههای هوایی می شوند که میزان صدمه مری کمتر خواهد بود .مواد قلیایی اغلب بی مزه وبدون بو بوده ودر حجم زیاد بلعیده شده و ضایعات عمیق تری ایجاد کرده وبا خطر سوراخ شدن مری همراه هستند .علائمی مانند استفراغ،درد قفسه سینه، اشکال در بلع،تنفس مشکل،خونریزی گوارشی وگریه بی صدا دال بر وخامت وشدت ضایعات است.

والدین در تمام موارد خوردن مواد سوزاننده باید به پزشک متخصص گوارش مراجعه کرده و درجه شدت سوختگی با دیدن مخاط دستگاه گوارش با آندوسکوپی تعیین شده ودر درمان وپیگیری های لازم برنامه ریزی شود .

سوختگی وزخم های سفید رنگ روی لب ها ودهان می تواند دال بر سوختگی باشد ولی نبودن این ضایعات دال بر عدم وجود ضایعات مری ومعده نیست .در این موارد استفراغ نباید تحریک شود چون خطر تشدید آسیب مری وهمچنین ورود ماده آسیب رسان به مجاری تنفسی وجود دارد.شتشوی معده با مواد خنثی کننده نباید انجام شود وبه علت احتمال تشدید آسیب،دادن نوشابه یا آب پرتغال یا سایر مواد خنثی کننده قد غن است .در همه موارد از دادن مواد خوراکی باید امتناع کرده وضمن بستری کردن در بیمارستان،شدت ضایعه با آندوسکوپی که طی 12تا48ساعت بعد از خوردن انجام می شود،تعیین شود.
از گذاشتن لوله های دهانی –معدی قبل از اقدام تشخیصی فوق به علت احتمال تشدید ضایعات وسوراخ کردن مری باید خودداری شود .دادن آب یا مواد خنثی کننده با ایجاد واکنش های شیمیایی وتولید حوادث ممکن است با عث تشدید آسیب شوند.بعد از 24تا48ساعت تحت نظربودن کودک،با نظر پزشک متخصص ودر صورتی که سوختگی خفیف باشد،تغذیه با مایعات شروع شده ولی در صورتی که سوختگی متوسط یا شدید باشد،درمان به مدت 3تا4هفته در بیمارستان ادامه می یابد.

یکی از عوارض این ضایعات تنگی مری بوده وبعد از چند هفته از بیمار عکس رنگی با باریم به عمل می آید تا از ایجاد تنگی اطمینان حاصل شود.در صورت بروز تنگی مری گشاد کردن با بالون توسط متخصص مربوطه در طی چند جلسه متوالی انجام می شود.در صورت بروز اشکال در بلع وخوردن غذا در طی ماههای آینده باید به فکر تنگی مری بوده وبا مراجعه به پزشک مربوطه وعکس برداری وجود آن بررسی واقدام درمانی به عمل آید .گاهی به ندرت به علت عمق وشدت خیلی زیاد ضایعات مانند سوراخ شدن مری یا کوتاهی مری ویا ....تنگی های سرتاسری وطولانی مری،انجام عمل جراحی ضرورت خواهد داشت .
اسیدها به علت بد مزه بودن معمولا به میزان زیاد خورده نشده وبه علت سرعت عبور زیادتر از مری اغلب باعث سوختگی معد ه خصوصا در حوالی دریچه خروجی آن می شوند .بعد از اقدامات اولیه تمام کودکانی که مواد سوزاننده خورده اند،باید به مدت طولانی هر سال یک تا دو بار به پزشک مراجعه کنند چون خطر سرطان مری در آنها هزار برابرافراد معمولی است.با توجه به بروز شیوع زیاد وعوارض زیاد،والدین باید تمام مواد شیمیایی را در ظروف مخصوص با درهایی که توسط کودکان قابل باز کردن نباشد،دور از دسترس آنان نگهداری شوند وتمام آنها بر چسب مخصوص داشته با شند.

سفید کننده ها خصوصا اگر به میزان کمتر از صد سی سی خورده شوند،چون رقیق شده هستند معمولا ضایعات شدیدی ایجاد نکرده و در صورتی که علامت نداشته باشند عارضه ای ایجاد نمی کنند ولی اقدامات احتیاطی در مورد آنها نیز ضرورت دارد.اشکال در خوردن معمولا در روزهای اول اغلب به علت التهاب وتورم ایجاد می شود وممکن است مرتفع شود .وجود تب وبی حالی ممکن است به علت سوراخ شدن مری وعفونت فضای قفسه سینه بوده ونیاز به بستری ودرمان با آنتی بیوتیک دارند.مشکلات تنفسی خصوصا تنفس صدا دار یا گریه بی صدا دال بر ضایعات مجاری تنفسی بوده ونیاز به مراقبتهای ویژه دارند.دادن مواد شیمیایی وحتی نوشابه ها توسط والدین در مواردی که لقمه غذا در مری گیر کرده باشد، باعث ضایعات مری شده وممنوع است.بعضی اجسام سخت مانند باطری دیسکی نیز حاوی مواد شیمیایی سمی بوده ودر طی 4ساعت ممکن است مری را سوراخ کنند وبا مراجعه اورژانسی به متخصص باید به خارج کردن آنها اقدام شود.

جسم خارجی در 90درصد موارد به دستگاه گوارش و بقیه موارد به دستگاه تنفسی وارد می شود وبروز این اتفاقات (بلعیدن اجسام خارجی) در سن یک تا 5سالگی و اغلب در پسرهاست....در بچه های کوچک ،اغلب سکه ،با طری دیسکی ودر بچه های بزرگتر استخوان ولقمه غذاست.
جسم خارجی اگر در مری گیر کند ،با شروع نا گهانی سختی بلع ،تنفس صدا دار ،اشکال تنفسی ،خشونت صدا ،آبریزش از دهان ،درد پشت جناغ ،استفراغ تظاهر کرده ولی ممکن است بی علامت با شد. در اغلب موارد، در ثلث فوقانی مری گیر می کند که با علائم تنفسی همراه بوده وباید به طور اورژانسی خارج شود.

اجسام خارجی در 80تا90درصد موارد از مری عبور می کند ولی اگر در مری گیر کند وبی علامت باشند معمولا تا 24ساعت عارضه ای ندارد و می توان به آنها فرصت عبور داد وسپس آن را خارج کرد ولی اگر علامت داشته با شند یا جسم نوک تیز ویا باطری باشد باید آن را به طور اورژانسی خارج کرد.اگر لقمه غذا گیر کرده با شد حتما مری از نظر تنگی واختلالات حرکتی باید بررسی شود واز خوردن نوشابه های گازدار وآنزیم ها باید خودداری شود.اگر جسم خارجی وارد معده شده باشد تا 48ساعت می توان صبر کرد واگر دفع نشد با ید توسط آندوسکوپی خارج شود.

برای مواد دیگر مثل سکه ها به مدت 6-4 هفته صبر می کنیم واگر از معده عبور نکرد توسط آندوسکوپی خارج می شوند ،اجسام بزرگتر با طول بزرگتر از5سانتیمتر وعرض بزرگتر از 2سانتیمتر معمولا از دریچه خروجی معده عبور نکرده ولازم است توسط آندوسکوپی خارج شوند.سکه ها در مری اگر علامت دار باشند فوری واگر بی علامت باشند بعد از 24ساعت توسط آندوسکوپی خارج شده وگاهی به داخل معده رانده می شوند.

باطری ساعت به علت جریان الکتریکی ضعیف ،اثر فشاری ،مواد قلیایی واثر سمی الکترولیت ها در طی 4ساعت باعث سوراخ شدن مری شده وباید به طور اورژانس خارج شوند ولی در معده تا48ساعت فرصت برای عبور دارند.اجسام نوک تیز در مری باید فوری خارج شوند ولی در معده اگر بی علامت باشند وبزرگ نباشند می توان با ملاحظه احتمال گیر کردن پی گیری شوند ولی بهتر است خارج شوند.

اجسام خارجی سربی به علت ایجاد سمیت با سرب خصوصا در تماس با اسید معده باید فوری خارج شوند. کیسه های حاوی مواد مخدر مانند هروئین با بسکت آندوسکوپی وگاهی جراحی باید فوری خارج شوند.

اگر جسم خارجی از دریچه خروجی معده عبور کرده ودر روده ها باشد تا زمان دفع آن باید پیگیری شود وبه طور هفتگی عکسبرداری برای تعیین محل آن انجام شود.والدین بایدآگاه باشند در صورت بروز هر گونه علامتی که دال بر انسداد یا سوراخ شدن روده ها با شد مانند استفراغ ودل درد واتساع شکم سریع به پزشک معالج کودک مراجعه کنند.

در صورت هر گونه شک تشخیصی به بلع جسم خارجی ویا بروز علائم آن بررسیهای تصویربرداری شامل گرافی گردن ،سینه ،شکم در نماهای قدامی وجانبی برای تعیین محل وتعداد آن ضرورت دارد تا براساس محل، تعداد ،اندازه ،جنس آن وعلائم بیمار تصمیم گیری شود.

گاهی برای بررسی اجسامی که با گرافی ساده نشان داده نمی شوند نیاز به عکس رنگی با ماده حاجب یا سونوگرافی خواهد بود.اگر جسم خارجی وارد روده شده است ،به طور هفتگی پی گیری شده ودر صورتی که جابجا نشده باشد یا باعث علائم انسداد یا سوراخ شدن شده باشد ،باید با عمل جراحی خارج شوند.

اجسامی که در روده هستند ،برای تسریع خروج نیاز به رژیم غذایی خاص یا داروها ی محرک روده یا مولد اسهال وضد اسیدها ندارند.اگر جسم خارجی در مری بیشتر از 24ساعت بماند،معمولا باعث پارگی جدار مری شده وعفونت قفسه سینه ،آبسه ریه ،دیور تیکول ،فیستول به آئورت ،آنوریسم آئورت و...ممکن است ایجاد شوند. در باطری ها ی دیسکی سوراخ شدن مری در زمانی کمتر از 4ساعت ممکن است حادث شود.اجسام نوک تیز خطر بیشتری داشته ودر صورت گیر کردن در قسمت فوقانی مری ممکن است باعث آبسه های اطراف حلق ،تورم اپی گلوت ،آبسه های مغزی علاوه بر مواردی که قبلا ذکر شد )شوند.

تمام موارد بلع جسم خارجی مستلزم مراجعه به پزشک متخصص یا مشاوره تلفنی با وی بوده وتصمیم نهایی بر حسب مورد وکلینیک بیمار در صلاحیت پزشک بیمار بوده وذکر مطالب فوق دال بر عدم مراجعه برای مراقبت های پزشکی در این موارد نیست.

تابلوی استفراغ دوره ای به صورت حملات راجعه استفراغ است که در فواصل آن فرد کاملا سالم و طبیعی است. این اختلال اغلب در کودکان رخ می دهد ولی در بالغین نیز دیده میشود .در کودکان سن متوسط شروع علائم حدود پنج سالگی وسن متوسط تشخیص در حدود ده سالگی است. در بالغین شیوع کمتری داشته و میزان شیوع آن در هر دو جنس برابر است.مدت حملات استفراق از یک تا بیست روز متغیر بوده ومتوسط سن شروع آن حدود ‎35 سالگی است ولی در تمام سنین هم مشاهده می شود.

زمان آن حدود 4.6 روز میباشد فواصل میان حملات فرد بدون علامت و از ‍15 روز تا 60 ماه متغیر و به طور متوسط سه ماه است .متوسط تعداد حملات در کودکان 12 بار در سال و در بالغین 4 بار در سال است. علت آسیب شناسی آن نا شناخته بوده ولی ممکن است تظاهری از یک گروه اختلالات مختلف باشد.
بیماری های دستگاه گوارش، بیماری های دستگاه ادراری وکلیه ها، سنگ های صفراوی و ناهنجاری های پانکراس ازعلل این اختلال است. ارتباط این اختلال با میگرن (میگرن شکمی وسردرد های میگرنی) شناخته شده است. استفراغ دوره ای ممکن است با آلرژی غذایی وبیماریهای متابولیک، اختلالات غدد درون ریزو بیماری های میتو کندریال در ارتباط باشد. استفراغ دوره ا ی در بعضی بیماران علامتی از میگرن بوده و در بعضی بیماران استفراغ دوره ای با گذشت سن به سردرد های میگرنی تبدیل می شود .در 80 درصد کودکانی که دارای خانواده هایی با سابقه میگرن میباشند، علائم استفراغ دوره ای مشاهده میشود. آلرژی های غذایی خصوصا حساسیت به شیر گاو، سویا و تخم مرغ، شکلات و پنیر گاهی باعث حملات دوره ای استفراغ درکودکان می شوند. اختلال غدد درون ریز که محور هیپوفیز فوق کلیه را درگیر کرده باشد ممکن است با استفراغ های دوره ای همراه باشد. در این موارد استفراغ با ضعف شدید و افزایش فشار خون همراه است و هورمونی بنامcrfباعث فلج معده شده است. دختران قبل از هر بار قاعدگی ممکن است حملات استفراغ یا حملات سردرد میگرنی داشته باشند.بیماریهای متابولیسم به خصوص اختلالات میتو کندریال در متابولیسم اسید های چرب و نقایص زنجیره تنفسی با حملات استفراغ واپیزودهای اختلال متابلیک همراه بوده و بروز آن با عفونت ها ونا شتایی طولانی مدت تحریک میشوند.

اپیزود های مکرر استفراغ با شروع حاد و طول کمتر از یک هفته که سه بار یا بیشترتکرارشده باشدودر بین حملات فردکاملا سالم باشد اختلال استفراغ دوره ای را مطرح می کند. این حملات خود به خود وبدون درمان نیز خوب شده ولی گاهی برای جبران آب واملاح، نیاز به مایع درمانی وریدی وجود دارد.شروع حملات بیشتر در صبح زود اتفاق می افتد و به طور متوسط 1تا4روز طول می کشد. در 75 درصد کودکان یک علت تحریک کننده برای شروع حملات مانند عفونت ها یا عوامل روانی وجود دارد.

*در کودکان مصرف محلول های قندی و غذای کم چرب باعث کوتاه شدن مدت وکم شدن تکرار حملات میشود.

روشهای درمانی :
ابتدا در تمام بیماران باید مطالعه تصویر برداری دستگاه گوارش با ماده حاجب انجام شود تا ناهنجاری های ساختمانی دستگاه گوارش به عنوان علت احتمالی استفراغ مورد بررسی قرار گیرد. در بررسی این اختلال باید یک سری آزمایش کامل شامل: شمارش سلولی، تست های کبدی، تست های لوزالمعده، آزمایش کامل آنالیز ادراری و ارزیابی اختلالات متابولیسم نیزانجام شود همچنین آندوسکوپی فوقانی برای ارزیابی زخم والتهاب های دستگاه گوارش فوقانی باید انجام شود.

مطالعه تصویر برداری به روش سونو گرافی یا سی تی اسکن از شکم جهت بررسی لوزالمعده، سیستم ادراری، سیستم صفراوی ضرورت دارد. در بالغین برای رد کردن تومور های بد خیم،-سی تی اسکن شکم و لگن توصیه میشود.

در سندرم استفراغ دوره ای سایر علل استفراغ اعم از ساختمانی یا التهابی باید بررسی شده وبیماریهایی که مر تبط با این سندرم هستند نیز باید ارزیابی شوند.در مرحله حمله استفراغ ممکن است در موارد شدید نیاز به بستری کردن ودادن مایعات وریدی وضد استفراغ ها وجود داشته باشد.بیمار باید تحت نظر یک متخصص گوارش مورد ارزیابی قرار گیرد از تمام فاکتور های محرک حملات استفراغ مانند هیجانات روانی پرهیز شود.هیچ درمان خاصی برای سندرم استفراغ دوره ای وجود ندارد ولی مصرف تجربی بعضی داروها در اختلالات مرتبط با آن باعث کنترل علائم می شوند. اگر سابقه خانوادگی میگرن وجود دارد درمان ضد میگرن انجام می شود .

داروهایی که در این موارد بکار می رود شامل: سوماتریپتان، اریترومایسین، ایندرال، سیپروهپتادین،ایمی پرامین ،آمی تریپتیلین و...است که باید تحت نظر پزشک مربوطه مصرف شود. در مواردیکه در یک بیماری زمینه ای مرتبط با استفراغ یافت می شود درمان آن موجب بهبود حملات استفراغ می شود مثلا در تنگی محل اتصال کلیه به حاجب، عمل جراحی و رفع آن لازم است ویا در مواردوجود زخم معده یا اثنی عشر ویا بیماریهای التهابی روده ها درمان این اختلالات باعث بهبود استفراغ می شود .

در هر فردی که حملات مکرر استفراغ به مدت یک یا چند روز رخ داده ودر فواصل حملات فرد کاملا طبیعی است باید تحت عنوان سندرم استفراغ دوره ای و زیر نظر متخصص گوارش ارزیابی کامل بیماری های مرتبط با این سندرم و همچنین بررسی کامل برای رد کردن سایر علت های استفراغ مانند ناهنجاری های ساختمانی دستگاه گوارش یا سیستم ادراری یا بیماریهای دستگاه اعصاب مرکزی و در بالغین بررسی شکم و لگن برای رد کردن تومورهای بد خیم انجام شود. در کودکان ارزیابی اختلالات متابولیسم باید هنگام حملات انجام شود .

وجود علایم هشداردهنده مانند خونریزی گوارشی یا درد های شکمی شدید یا یکطرفه یا ادامه علائم در فاصله بین حملات مانند سر درد یا درد شکم نیاز به بررسی های ویژه داشته و ناقض تشخیص سندرم دوره ای هستند.

در استفراغ دوره ای سابقه خانوادگی سردرد های میگرنی باید به پزشک اطلاع داده شود همچنین وجود بعضی از علائم که مشخصه این اختلال نیستند مانند خونریزی گوارشی ،درد شکمی شدید، کاهش وزن، تشدید با گذشت زمان، به عنوان علائم هشداردهنده تلقی شده و باید پزشک در جریان امر قرار گیرد.

دل درد مزمن یک علامت شایع در کودکان ونوجوانان است که والدین با آن مواجه بوده ودر برخورد با آن دچار چالش هستند.طبق تعریف، به دل دردی که حداقل سه ماه طول کشیده باشد "مزمن"اطلاق می شودولی بعضی پزشکان دردهای طولانی تر از یک ماه را نیز مزمن تلقی می کنند. دردی که بیش از سه نوبت تکرار شده باشد ودر هر نوبت شدت آن فعالیت های طبیعی کودک را مختل کرده باشد "دل درد راجعه" می گویند.

در طب بالینی این اصطلاحات مترادف هم نیز به کار می رود.درد توسط گیرنده های عصبی موجود در مخاط یا جدار احشا وصفاق وعضلات حس شده وتوسط مغز آنالیز ودرک می شود.آستانه درک درد بین افراد متفاوت بوده وعوامل روانی روی درک درد تاثیر زیادی دارند .دردهای مربوط به سیستم گوارش به جز در موارد محدود اغلب در خط وسط بدن حس شده ومحل آن به طور دقیق با انگشت قابل تعیین نیست.دردهای مربوط به سیستم گوارش گاهی در محلی دورتراز عضو بیمار حس شده وگاهی با افزایش حساسیت جلدی وافزایش عضلات شکم می باشد.از طرف دیگر گاهی منشا دردهای شکمی، بیماری های خارج از دستگاه گوارش مانند عفونت ریه یا عفونت گلو است.

شیوع درد مزمن شکم در 9تا15درصد کودکان بوده وحداکثر شیوع آن در سن 5تا6سالگی است.شایع ترین فرم درد شکم کودکان دردهای عملکردی یا فونکسیونل است که درگیری عضوی یا بیماری ارگانها یا اختلالات فیزیولوژیک یا ساختمانی برای آن یافت نمی شود.دردهای عملکردی اغلب در اطراف ناف وبا کیفیت مبهم بوده وارتباطی با غذا خوردن وفعالیت های فیزیکی ندارند .اگر چه گاهی کودک همراه با درد دچار رنگ پریدگی ،تهوع، سر درد وخستگی می شود ولی کودک هیچ علامت دیگری در سایر ارگانها مانند مفاصل وهمچنین هیچ علامت گوارشی دیگری مانند استفراغ، اسهال ،یبوست ودفع خون ندارد.

حملات معمولا کمتر از یک ساعت طول کشیده وکودک ازیک سلامت عمومی خوب ورشد وتکامل طبیعی برخوردار است .فاکتورهای روانی مانند استرس ،اضطراب وافسردگی وفاکتورهای اجتماعی مانند جدایی وطلاق باعث تشدید درد می شوند. دردهای عضوی یا ارگانیک به دردهایی گفته می شود که یک اختلال ساختمانی ،فیزیولوژیک یا بیماری ارگانی وجود داشته باشد. شایع ترین علل دردهای عضوی شامل بیماریهای التهابی روده، زخم معده واثنی عشر، عفونت ادراری، سو جذب قندها، یبوست ،عفونتهای تناسلی ولگن، عفونت های انگلی و مسمومیت با فلزات سنگین هستند.

در دختران جوان عفونت دستگاه تناسلی ،بارداری نا خواسته یا سو جذب جنسی ممکن است با دل درد مزمن باشد .برای افتراق دردهای عملکردی از عضوی، یک شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی کامل توسط پزشک متخصص لازم و کافی است.

دردهای عملکردی معمولا فقط به اقدامات حمایتی وتغذیه ای واطمینان دادن به والدین وحذف استرس ها نیاز دارد ولی درمان دردهای عضوی باید برحسب علت آن باشد. دردهایی که دور از ناف حس شده و یا با یکی از علامتهای استفراغ، اختلال رشد، تب، اسهال، کم خونی، تکرر ادرار یا سوزش، تورم مفصل، علایم تنفسی یا اختلالات اطراف معقد مانند شقاق همراه هستند ویا باعث بیدار شدن کودک از خواب شده ویا با سابقه بیماری های التهابی روده در خانواده همراه هستند، معمولا عضوی بوده و نیاز به بررسی های تشخیصی بیشتر دارند . با توجه به اهمیت شرح حال در افتراق دردهای عملکردی از دردهای عضوی در تعیین روش تشخیصی واقدامات درمانی والدین یا کودک باید به دقت، محل، شدت، مدت و کیفیت درد را توضیح داده و زمان شروع، تناوب وتکرار درد ،علایم همراه با درد ،محل های انتشار درد ،عوامل تشدید کننده وتخفیف دهنده درد وارتباط آن با تغذیه ،خواب ووفعالیت های کودک را بیان کنندوشرایط سلامت عمومی ورشد وزنی وقدی کودک را پایش نمایند.معاینه فیزیکی کامل توسط متخصص مربوطه انجام شده واغلب در صورت وجود مشخصات عملکردی بودن درد نیاز به آزمایش خاصی وجود ندارد .
ولی بعضی از پزشکان به طور روتین تست های کبدی ،کلیوی ،ادراری ،شمارش سلولی ،سدیمان خون وآزمایش مدفوع را توصیه می کنند .در دردهای عملکردی والدین باید مطمئن باشند بیماری عضوی خاصی وجود ندارد وبا اقدامات تشخیص بی رویه وتقویت مثبت در کودک نسبت به تشدید درد اقدام نکنند، با توجه به تاثیر منفی استرس ها واختلالات روانی نسبت به حذف ودرمان آنها اقدام کنند، با استراحت دادن کودک وبرآورده کردن خواسته های او درد را تقویت نکرده وفعالیت های تحصیلی ومدرسه رفتن او را متوقف نکنند.
در دردهای شکمی که با علایم هشدار همراه هستند ممکن است مطالعات تصویربرداری وآزمایشگاهی لازم باشد.دردهای بالای شکم که با استفراغ ( یا بدون خون)،کاهش وزن،سیری زود رس ،بی اشتهایی ،درد قفسه سینه یا بیدار کردن از خواب ،همراه هستند برای تشخیص نیاز به آندوسکوپی دارند.در صورت لزوم به مدت یک هفته کودک به طور دقیق توسط والدین تحت نظر گرفته شده وجزییات درد ،عوامل تشدید کننده ،مدت وشدت حملات و...در یک جدول تنظیم وبه پزشک ارائه شود.
در دردهای عملکردی در کودکان خوردن هوای زیاد توسط غذا (آتروفاژی)باعث تشدید درد می شود .در بعضی موارد امتناع از خوردن غذاهای حاوی قندهای غیر قابل جذب مانند آدامس وشیرینی های سوربیتول دار وغذاهای حاوی فروکتوز فراوان مانند سیب، گلابی و گیلاس باعث کاهش درد می شوند. تکنیک های تمدد اعصاب نیز موجب بهبود درد می شود.داروهای شل کننده عضلات احشایی معمولا تاثیر ندارد ولی به طور تجربی استفاده می شود.
در صورت شک به عدم تحمل لاکتوز باید یک رژِیم فاقد شیر را امتحان کرد.بیمار باید به طور مرتب پیگیری شده وامکان ویزیت در مواقع لازم برای والدین فراهم باشد.

پولیپ به ضایعه برجسته داخل روده گفته می شود اگر چه در اغلب موارد نشانه هایی از آن ظاهر نمیشود، ولی خونریزی های بدون درد از معقد به مقدار مختلف که ممکن است دایم یا دوره ای باشد بارزترین علامت آن است و ممکن است کم خونی، فقر آهن، وجود خون مخفی در مدفوع، تغییر اجابت مزاج ودرد شکم از دیگر علایم آن باشد.بروز پولیپ روده وخطر ایجاد سرطان یک چالش مهم برای پولیپ ها به شمار میرود که چند نوع تقسیم می شوند:یکی از این انواع پولیپ ‹‹ آدنوماتو›› نام دارد که خطر تبدیل شدن به سرطان روده در آن وجود دارد.این نوع پولیپ در افراد بالغ شایع تر بوده و 75درصد موارد را تشکیل می دهد.
یک نوع دیگر که در کودکان شایع است پولیپ ‹‹هامارتوم یا پولیپ جوانان›› نام دارد که در آن شانس تبدیل به سرطان وجود ندارد .در تمام پولیپ ها برای تشخیص ودرمان باید کولونوسکوپی انجام شده وپولیپ خارج شود .این عمل در واقع روشن کردن یک چراغ در روده همراه با فیلم برداری داخل روده است که تمام روده بزرگ دیده شده وپولیپ در آورده می شود.در تمام پولیپ ها باید کولونوسکوپی اولیه ودر آوردن پولیپ انجام شود .خارج کردن پولیپ خطر تبدیل به سرطان در نوع آدنوماتو را از بین برده ودر سایر انواع پولیپ نه تنها علایم بهبود می یابد بلکه از نوع آدنوماتو نیز افتراق داده می شود .

به در آوردن پولیپ ها از روده ‹‹پولیپکتومی›› می گویند که عوارض کمی دارد. بعد از این عمل بیمار موقتا باید داروهایی مانند آسپیرین که خطر خون ریزی را زیاد می کنند مصرف نکنند .بیمار باید بعد از جواب آسیب شناسی وتعیین نوع پولیپ برای طراحی برنامه پیگیری مراجعه کند .

اگر پولیپ نوع آدنوماتو باشد هر سه تا پنج سال یکبار باید با کولونوسکوپی تمام روده بزرگ دیده شود.در این نوع پولیپ بروز مجدد زیاد است ودر یک چهارم بیماران پولیپ دوباره دیده می شود.فواصل این اقدام با توجه به تعداد، اندازه،محل،نمای کولون وپاسخ آسیب شناسی تعیین می شود رژیم غذایی بیمار باید کم چرب وسرشار از میوه های تازه وسبزیجات وفیبر غذایی باشد.روزانه باید یک گرم کلسیم مصرف شده واز استعمال دخانیات ومصرف الکل مطلقا پرهیز شود.تجویز اسید فولیک وآسپیرین نیز در کاهش بروز مجدد پولیپ موثر هستند. اگر در بیمار سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ وجود دارد فواصل کولونوسکوپی ها باید کمتر شود.تمام بستگان درجه یک بیمار باید از سن 50سالگی وهر 5سال یکبار کولونوسکوپی شوند ولی اگر در یک خانواده سابقه سرطان روده بزرگ وجود دارد یا دو نفر از افراد خانواده این نوع پولیپ را داشته اند غربالگری باید از چهل سالگی شروع شود.

در تمام موارد هدف نهایی کنترل علایم بیمار واز بین بردن خطر بروز سرطان با ریشه کنی پولیپ ها از روده با برداشتن کامل آنهاست .در بخش نخست "پولیپ روده"گفته شد که" توارث "در ایجاد سرطان روده بزرگ نقش قابل توجهی دارد وگفتنی است که با بستگان درجه دوم وسوم مانند افراد معمولی جامعه برخورد می شود .

در کودکان 90درصد پولیپ ها از نوع ها مارتوم یا نوع جوانان است که اولا با خطر بروز سرطان همراه نبوده وثانیا عود در آنها بسیار نادر است ودر کمتر از 5درصد رخ می دهد .این نوع پولیپ نیاز به برنامه پیگیری با کولونوسکوپی ندارد.

در این نوع پولیپ اگر تعداد پولیپ ها بالاتر از سه عدد باشد، خطر بروز مجدد زیاد بوده ونیاز به برنامه غربالگری با کولونوسکوپی دارند .اگر تعداد پولیپ ها در روده خیلی زیاد باشد به آن "پولیپوز" میگویند واز هر نوع که باشند نیاز به پیگیری دارند.

در بروز پولیپ، نوع آدنوماتوسن فاکتور مهمی است ودر 25درصد مردم تا50سالگی بوجود می آید ولی در کودکان نادر است .اگر چه این نوع پولیپ ها به تعداد بسیار کم وبعد از سالهای متمادی دچار تغییرات بد خیمی وسرطان می شوند ولی تقریبا تمام سرطان های روده بزرگ از این نوع پولیپ به وجود می آید.
در پولیپ آدنوماتو ریشه کنی روده بیمار از پولیپ ها ضروری است .در زمان تشخیص باید تمام روده بزرگ دیده شود چون 50درصد بیماران بیشتر از یک پولیپ دارند.اگر در زمان کولونوسکوپی اولیه روده آماده نبوده یا تمام روده بزرگ دیده نشد کولونوسکوپی باید مجددا انجام شود.

اگر بعد از برداشتن پولیپ نسبت به برداشتن کامل آن شک وجود داشت ویا پولیپ به طور کامل برداشته نشده باشد وهمچنین در پولیپ های بزرگ که ساقه ندارند وهمیشه برداشتن کامل مشکوک است باید بعد از 3ماه مجددا کولونوسکوپی انجام شود .اگر برداشتن پولیپ توسط کولونوسکوپی بعد از 3نوبت تکرار امکان نداشت باید جراحی را در نظر داشت.

اگر پولیپ برداشته شده در جواب آسیب شناسی بد خیم وسرطانی بود باید ساقه پولیپ نیز بررسی شود.در پولیپ های بد خیم اگر ساقه آن درگیر نباشد وفقط خود پولیپ گرفتار است برداشتن کامل پولیپ کافی بوده ونیاز به اقدام اضافه دیگری وجود ندارد ولی برای اطمینان از پولیپگتومی کامل یک کولونوسکوپی سه ماه بعد انجام می شود.

اگر در ساقه بد خیمی وجود داشت یا پولیپ از نوعی باشد که ساقه ندارد عمل جراحی لازم است. در تبدیل پولیپ های آدنوماتو به سرطان اندازه پولیپ مهم است.در پولیپ های کمتر از یک سانتیمتر این خطر کم است ولی در پولیپ های بالاتر از دو سانتی متر این خطر بالاتر است.در تمام موارد هدف نهایی کنترل علایم بیمار واز بین بردن خطر بروز سرطان با ریشه کنی پولیپ ها از روده با برداشتن کامل آنهاست .

یکی از سوالات مهم برای بیمار واطرافیان علت بروز پولیپ است.پولیپ ها و به ویژه اگر متعدد یا پولیپوز باشند تمایل به بروز خانوادگی دارند وعلل ارثی نقش مهمی در بروز آنها دارند.

در بعضی انواع پولیپ، ژن مربوطه نیز شناسایی نشده است.پولیپ در هر دو جنس ودر تمام سنین ودر تمام نژادها وجود دارد ولی در کشورهای صنعتی بیشتر است که احتمالا به خاطر عوامل محیطی وتغذیه ای است.مصرف زیاد چربی،مصرف گوشت قرمز، استعمال سیگار وچاقی از علل بروز وآسپرین، اسید فولیک وکلسیم از علل محافظ هستند .یکی از چالش های مهم در بیماران زمان تبدیل به بد خیمی است .
ایجاد سرطان از پولیپ به سالهای متمادی وقت نیاز داشته و90درصد سرطانهای روده در بالای 50سالگی رخ می دهد .در موارد (پولیپوزیس) فامیلیان سن بروز سرطان پائین تر است .

پولیپ اغلب بدون علامت است واین موضوع اهمیت غربالگری خانواده بیمار با کولونوسکوپی دوره ای را روشن می سازد .
در هر بیمار بعد از کشف وبرداشتن کامل پولیپ، بررسی تمام روده بزرگ، تعیین اندازه، تعداد ومحل پولیپ وارزیابی بافت شناسی پولیپ طراحی برنامه پیگیری و غربالگری منحصر به فرد بوده ودر بیماران مختلف فرق دارد. لازم است بیمار و والدین ضمن داشتن اطلاعات کلی با جدیت در برنامه پزشک معالج خود شرکت کنند.

ولیپ های گوارشی در کودکان معمولا خوش خیم بوده ودر سنین 2تا10سالگی دیده می شود.
در شیر خوران وکودکان خونریزی های تحتانی دستگاه گوارش شایع است وحدود 3درصد از مراجعات بالینی را تشکیل می دهد.این خونریزی ها ممکن است به صورت دفع یک مدفوع قیری سیاه رنگ وچسبناک که به آن "ملنا"می گویند یا دفع خون از معقد که "هماتوشزیا" نامیده می شود تظاهرکند. گاهی دفع خون از دستگاه گوارش به صورت نامحسوس بوده ودر دراز مدت خود را به صورت کم خونی، فقر آهن یا اختلال رشد نشان می دهد.در موارد شک به خون ریزی تحتانی مهمترین نکته این است که آیا واقعا خون دفع شده است ویا اینکه داروها وغذاهایی مانند اسفناج و لبو باعث تغییر رنگ مدفوع شده و والدین را نگران کرده است.

این موضوع توسط آزمایش مدفوع جهت بررسی وجود خون مخفی مشخص می شود. برای این آزمایش کودک باید از روز قبل گوشت قرمز، ترکیبات آهن وسبزیجات فراوان مصرف نکرده باشد.تعیین مدت ومیزان خونریزی مهم بوده و والدین باید تغییر رنگ مایع توالت فرنگی با خون ،جدا یا مخلوط بودن خون با مدفوع، چکه کردن خون به داخل توالت بعد از دفع ،احاطه شدن مدفوع با رگه های خون را به اطلاع پزشک برسانند.

بررسی علایم همراه مانند اسهال ،تب ،کاهش وزن، درد شکم، درد حین مدفوع کردن ، زردی وکبودی های غیر طبیعی پوست مهم بوده ومعاینه معقد توسط پزشک برای کشف شقاق یا پولیپ ضروری است .در کودکان الگوی بررسی جهت تشخیص ودرمان بر حسب علل احتمالی خون ریزی توسط پزشک طراحی شده وبه سن کودک بستگی دارد. برای مثال در شیر خواران کمتر از دو سال شایع ترین علت خون ریزی گوارشی تحتانی حساسیت های غذایی (کولیت آلرژیک)وشقاق معقد است ویک شرح حال دقیق ومعاینه معقد وگاهی یک دوره درمان آزمایشی به صورت حذف غذای حساسیت زا مانند شیر گاو یا سویا ممکن است از اقدامات تشخیصی تهاجمی جلوگیری نمایند.

در نوزادان کمتر از یک ماه شایع ترین علت، بلع خون مادر در حین زایمان یا از سینه مادر بوده وضمن معاینه سینه مادر مدفوع خونی نوزاد باید از نظر خون مادر بررسی شود.اگر خون به صورت رگه هایی در سطح مدفوع بوده ودر حین دفع،نوزاد بی قرار شده یا زور بزند وناله کند یا پاهای خود را سفت کرده وبه عقب خم شود ،علت خون ریزی معمولا شقاق معقد به علت یبوست بوده وبعد از اثبات تشخیص با معاینه معقد توسط پزشک در اغلب موارد با نرم کننده های مدفوع وخشک وتمیز نگه داشتن ناحیه معقد خوب می شود.

اگر نوزاد نارس بوده، یا بی حالی ،تغذیه ضعیف ،اتساع شکم ،اسهال یا استفراغ داشته باشد برای بررسی از نظر ناهنجاریهای مادر زادی گوارشی ودرمان از نظر کولیت نکروزان باید بستری شود.در دوره شیر خوارگی حساسیت روده بزرگ به غذاها مانند پروتئین شیر گاو یا سویا وهمچنین شقاق معقد شایع ترین علت خونریزی های تحتانی است ولی در این دوره اگر خونریزی شدید بوده یا با علایم هشدار مانند اتساع شکم یا استفراغ همراه باشد نا هنجاری های مادر زادی دستگاه گوارش از علل مهم بوده وبا روشهای تصویر برداری که توسط پزشک طراحی می شودبررسی می شوند.در کودکان بعد از دوره شیر خوارگی عفونت های روده ای از علل شایع بوده وبررسی وکشت مدفوع برای میکروب های بیماری زای روده ای خصوصا تیفو ئید ضروری است.
اگر کودک قبلا آنتی بیوتیک مصرف کرده ،بررسی اختلالی بنام کولیت با غشای کاذب که به علت سم میکروبی بنام (کلستریدیوم دیفیسل)ایجاد می شود وقطع آنتی بیوتیک مصرفی ضروری است.

در این سنین چون پولیپ ها از علل شایع خونریزی های گوارشی تحتا نی است کولونوسکوپی برای تشخیص ودرمان ضروری است .پولیپ های گوارشی در کودکان معمولا خوش خیم بوده ودر سنین دو تا ده سالگی دیده می شود.خون ریزی در آنها کم وبدون درد وگاهی به صورت دوره ای بوده ولی بندرت شدید است .اکثر پولیپ ها در راست روده وجود دارد وبا معاینه انگشتی توسط پزشک قابل تشخیص است.اگر تعداد پولیپ ها کمتر از دو عدد باشد نیازی به پیگیری های بعدی با کولونوسکوپی نیست ولی اگر تعداد آنها بیشتر از دو عدد باشد یا سابقه خانوادگی سرطان روده در کودک وجود داشته باشد یا گزارش آسیب شناسی پولیپ آدنوماتوز که پتانسیل بد خیمی دارند باشد به فواصل هر چند سال باید کولونوسکوپی جهت غربالگری انجام شود.درکودکانی که در سنین مدرسه هستند پولیپ ها وبیماری های التهابی روده ها شایع ترین علل خون ریزی تحتانی گوارش بوده وکولونوسکوپی ضروری است .در موارد خونریزی گوارشی در تمام سنین باید بیماری های انعقادی خون وپلاکت ها بررسی شوند.والدین برای هدایت پزشک در تنظیم لیست تشخیص های احتمالی واتخاذ تصمیم در روشهای تشخیصی باید به علایم همراه مانند کاهش وزن ،بی اشتهایی ،استفراغ ،درد شکم،اسهال ،تب ،کم خونی ،تورم مفاصل ،ضایعات پوستی ،اتساع شکم ،بی قراری وگریه هنگام دفع مدفوع ،زردی وکبودی جلدی دقت کرده وهمچنین تاریخچه احتمالی موارد ضروری مانند سابقه خانوادگی سرطان روده ،حساسیت های غذایی ،پولیپ های متعدد روده ای ،مصرف قبلی آنتی بیوتیک ،مسافرت به منا طق خاص ،دفع بلغم وموکوس ،درد هنگام دفع ،کبودیهای پوست وخون دماغ را به اطلاع پزشک معالج برسانند. در نوزادان وشیر خواران اگر خونریزی حجیم بوده ویا باعلایم هشدار همراه باشد بررسی نا هنجاری های مادر زادی مانند دوپلیکا سیون ،دیورتیکول مکل، هیرشپرونگ، مالروتاسیون با روشهای تصویر برداری وبا صلاحدید پزشک معالج ضروری است.کودکانی که دفع خون روشن وبدون درد به طور دایم یا دوره ای دارند باید کولونوسکوپی تشخیصی –درمانی شوند.

در شیر خواران پاسخ مثبت به یک دوره درمان آزمایشی برای آلرژی به پروتئین شیر گاو وسویا ممکن است مانع بررسی های غیر ضروری شود.دفع خون با موکوس وبلغم در کودکانی مبتلا به بیماری التهابی روده شایع بوده وهمچنین در شیر خوارانی که به حذف شیر گاو وسویا جواب نداده اند ونیاز به کولونوسکوپی دارد.

منشا خونریزی تحتانی اگر به صورت مدفوع قیری یا ملنا باشد ممکن است روده کوچک یا دستگاه فوقانی فوقانی گوارش وبررسی های آندوسکوپیک وگاهی تصویر برداری ایزوتوپ به کشف علت کمک می کنند ولی اگر خونریزی به صورت دفع خون روشن باشد وباعث افت فشار خون وکم خونی شدید نیز شده باشد ممکن است منشا خونریزی قسمت فوقانی دستگاه گوارش بوده وحرکت سریع خون باعث دفع آن از معقد به صورت روشن شده باشد وانجام آندوسکوپی فوقانی وگاهی تصویر برداریهای ایزوتوپ فشار خون بعد از پایدار کردن گردش خون وبهبود نسبی حال عمومی بیمار ضرورت دارند.

سلیاک یک اختلال گوارشی است که به علت حساسیت سیستم ایمنی به یکی از پروتئین ها ی بعضی از غلات بنام "گلوتن" رخ می دهد وباعث غیر طبیعی شدن مخاط جذب کننده مواد غذایی در روده شده وعلاوه بر اختلال رشد وکوتاهی قد باعث بیماری ارگانهای مختلف در بدن می شود این بیماری با رژیم غذایی فاقد غلاتی که گلوتن دارند خوب شده وبا دادن مجدد گلوتن عود می کند. در حال حاضر نشان داده شده است این بیماری یکی از شایع ترین اختلالات گوارشی در سر تاسر دنیاست که در تمام سنین وجود دارد ولی اغلب در سنین اولیه زندگی بروز کرده ودر صورت عدم درمان باعث تاثیر دایم روی رشد وتکامل کودک واختلال ارگانهای مختلف بدن می شود.

علاوه بر وجود فاکتورهای محیطی مانند مصرف غلاتی که گلوتن دارند فاکتورهای ارثی نیز در استعداد ابتلا به این بیماری دخالت دارند. در این بیماری مخاط دستگا ه گوارش خصوصا مخاط جذبی روده کوچک به علت واکنش التهابی به گلوتن تحلیل رفته و دچار ارتشاح التهابی می شوند. این ارتشاح التهابی در روده ها با یک واکنش ایمنی علیه سلولهای خود بدن وترشح واسطه های التهابی همراه است که باعث تظاهرات خارج روده ای نیز می شود.

در کودکان معمولا این بیماری مدت کوتاهی بعداز شروع تغذیه تکمیلی که حاوی غلات است در دوره شیر خوارگی تظاهر می کند وخود رابه صورت علائم سو جذب مانند نارسایی رشد، کمبود آهن، کم خونی، نرمی استخوان، کمبود کلسیم، مدفوع چرب ویا به صورت علائم گوارشی مانند اتساع شکم، استفراغ، اسهال، یبوست نشان می دهد.

در هر کودکی که شک بالینی به این بیماری وجود دارد یا علائم ذکر شده دیده می شود حتی اگر این علائم خفیف باشند بررسی این بیماری ضروری است. تنها راه بررسی وتشخیص قطعی این بیماری انجام بیوپسی های متعدد از روده کوچک است که معمولا توسط آندوسکوپ انجام می شود. در بعضی از موارد، این بیماری بیشتر دیده می شود ودر صورت داشتن شک بالینی باید وسواس تشخیصی شدیدتر و تصمیم به انجام بیوپسی روده قاطع تر باشد. این موارد پر خطر شامل وجود یک فرد مبتلا در خانواده، بیماران دیابتی، بیماران مبتلا به بیماریهای التهابی روده، مبتلایان به سندرم داون، سندرم ترنر، مبتلایان به نقض ایمنی خصوصا کمبود ایمونوگلوبولین aونارسایی فوق کلیه هستند. در این بیماری کودک باید روی رژیم فاقد گلوتن (غلاتی که گلوتن دارند) قرار داده شوند واین رژیم باید برای تمام عمر وبه صورت پرهیز کامل از محصولاتی که حاوی گندم، جودوسر، چاودار هستند باشد.

در مورد سمیت جو اختلاف نظر وجود دارد ولی اغلب پزشکان تا تکمیل بررسی ها غذاهای جو دار را نیز در بیماران سلیاکی ممنوع می کنند. این بیماری در دراز مدت با افزایش خطر سرطان روده ( از نوع لنفوم ) همراه بوده ولی رژیم فاقد گلوتن باعث کاهش این خطر می شود. *اگر بیماری به طور زود رس تشخیص داده شود،تمام اختلالات با درمان برگشت پذیر خواهد بود.

به علت نیاز بیماران به محافظت از سو تغذیه و کمبود مواد ضروری تغذیه ای و تاثیرهای سیستماتیک بیماری به علت واسطه های التهابی رعایت رژیم شدید فاقد گلوتن به طور مطلق برای تمام عمر (حتی در بیمارانی که علائم خفیف دارند ) ضرورت دارد. به علت احتمال بروز یبوست با این نوع رژیم باید فیبر های غذایی به رژیم کودک اضافه شوند. گاهی کمبودهای خاص غذایی مانند کمبود آهن، اسیدفولیک، کلسیم، ویتامین b12، ویتامین k و.... وجود داردکه باید اصلاح شود. بعد از سه ماه رژیم فاقد گلوتن علائم بالینی باید بهبود یافته ومخاط روده نیز طبیعی شود. گاهی بعد از سه ماه درمان، یک نمونه برداری مجدد از مخا ط روده برای اثبات بهبود لازم است.

اگر تحلیل مخاط روده ادامه داشته باشد عفونت با ژیا ردیا وآلرژی گوارشی به غذاها خصوصا پروتئین شیر گاو باید بررسی شود. اگر بهبود کامل مخاطی رخ داده باشد تشخیص بیماری ثا بت می شود، ولی اگر در مخاط وپرز های جذبی بهبود نسبی رخ داده باشد یک تست مقابله با گلوتن توسط پزشک انجام می شود. در مواردی که تشخیص مورد شک وتردید است ویا درکودکان زیر دو سال که آلرژیهای غذایی شایع است انجام بیوپسی مجدد ضروری است. رژیم این بیماری توسط متخصص تغذیه طراحی می شود وعدم تطابق کامل بیمار با رژیم مربوطه وحتی مصرف مقادیر کم گندم باعث عدم پاسخ به درمان می شود. اگر رژیم به طور کامل ومطلق رعایت نشود ممکن است بیمار بهبود نسبی داشته باشد ولی اغلب یک حالت بیمار گونه مزمن وجود دارد ویا برگشت علائم رخ می دهد.

این بیماران با رعایت رژیم خیلی سریع به شرایط سلامت بر می گردند ودر طی دو هفته علائم بهبود می یابند. گروهی از این بیماران به علت نارسایی لوزالمعده که همراه سلیاک ایجاد شده است نیاز به مصرف آنزیم های تکمیلی لوزالمعده به مدت کوتاه دارند، گاهی بیماری در سنین بالاتر تظاهر کرده ودر این موارد علائم خفیف تر ولی متنوع تر است وممکن است با کوتاهی قد، کم خونی، نرمی استخوان، تحلیل چربی زیر جلدی، تحلیل عضلات واختلالات خلقی تظاهر کند. تمام کودکانی که اختلال وزن گیری، کوتاهی قد، کم خونی، فقر آهن، نرمی استخوان، پوکی استخوان، اختلالات رفتاری و خلقی، تحلیل توده عضلانی یاچربی زیر جلدی، تاخیر بلوغ، اسهال مزمن، و یا سایر اشکالاتی که دلالت بر سو جذب دارند در آنها وجود دارد، باید از نظر این بیماری بررسی شوند.

اگر بیماری به صورت زود رس تشخیص داده شود تمام اختلالا ت با درمان به وسیله رژیم مخصوص بیماری برگشت پذیر خواهد بود. این بیماری به علت تحلیل مخاط روده در طی بیماری واوایل درمان; عدم تحمل به قند شیر (لاکتوز) وقند سوکروز دارند که مصرف آنها باعث اسهال آبکی ودل پیچه می شوند. این مواد بهتر است تا 4هفته بعد از شروع درمان استفاده نشوند. تحقیقات اخیر نشان داده است که این بیماری خصوصا در افرادی که علائم خفیف دارند به طورقابل ملاحظه ای کمتر از میزان واقعی آن تشخیص داده می شود به همین دلیل در حال حاضر در گروههای پر خطر یک تست سرم شناسی برای غربالگری وکشف موارد بی علامت یا خفیف انجام می شود با تغذیه شیر مادر به طور قابل ملاحظه ای از خطر بروز سلیاک کاسته می شود. نکته مهم برای والدین بیمار این است که چون رژیم مطلق ومادام العمراست، بعضی از بیماران به رژیم نسبی پاسخ قابل ملاحظه ای داده واگر چه علائم واضح بروز نمی کند ولی واکنش های بیماری زا یی در فرد ادامه دارد وعود علائم ممکن است سال های سال طول بکشد.

تمام پزشکان و والدین باید به اهمیت بررسی های تشخیص این بیماری در کودکانی که قد کوتاه، کاهش وزن، اسهال مزمن، یبوست مقاوم، اتساع شکم، مدفوع چرب، تحلیل عضلات، تحلیل چربی زیر جلدی، کم خونی، نرمی استخوان، اختلالات رفتاری، مشکلات عصبی مانند صرع، تاخیر بلوغ، رادم وکمبود آلبومین، آفت های شدید وراجعه دهانی ویا سایر علائم سو جذب دارند آگاه بوده وبه اهمیت شیوع بالای آن، سن پایین تظاهر بیماری، برگشت پذیری علائم با درمان بیماری در سنین کودکی ووجود طیف وسیع علائم گوارشی وسیستمیک در این بیماری واقف باشند.

پرولاپس رکتوم به بیرون زدگی و خارج شدن تمام یا قسمتی از مخاط راست روده ( انتهای روده بزرگ ) از ورای دریچه مقعدی خارجی اطلاق می شود . پرولاپس رکتوم به ندرت در کودکانی که هیچگونه بیماری یا اختلال قبلی ندارند نیز رخ میدهد . پرولاپس رکتوم معمولا در سنین 4-1 سالگی رخ میدهد و شیوع آن در سال اول زندگی بالاتر است .

دونوع پرولاپس رکتوم وجود دارد . درنوع اول فقط بیرون زدگی مخاط روده ها به طور کامل و یا بیرون زدگی قسمتی از مخاط روده دیده می شود . در نوع دوم یا پرولاپس کامل ( Procedencia)تمام ضخامت راست روده ( همراه با مخاط ) از ورای سوراخ مقعد به بیرون زده می شود . معمولا طول قسمت بیرون زده از لبه مقعد حدود 5-2 سانتیمتر است . یک نوع سوم پرولاپس رکتوم به نام پرولاپس داخلی یا پرولاپس مخفی نیز وجود دارد که محتویات آن از لبه مقعدی خارج نمی شوند . شیوع پرولاپس رکتوم در اوایل کودکی شایعتر است . با بیرون زدن راست روده سطح مخاط روده با لباس زیر در تماس و مالش بوده و ممکن است با سائیده شدن خونریزی کند . با کشف پرولاپس رکتوم باید آنرا یک علامت تلقی کرده و پیدا کردن اختلال یا بیماری زمینه ساز آن را در نظر داشته باشیم . این اختلالات زمینه ساز شامل افزایش فشار داخل شکم ، بیماریهای اسهالی ، یبوست مزمن ، بیماری سیستیک فیبروزیس ( CF ) و سوء تغذیه و بعضی انگل های روده ای هستند .

فاکتور هایی که فشار داخل شکم را بالا می برند شامل یبوست مزمن ، زور زدن در توالت ، سرفه های شدید و طولانی ، استفراغ زیاد و ادرار کردن است . در 65-15 درصد بیماران مبتلا به پرولاپس رکتوم ، یبوست مزمن نیز به طور همزمان وجود دارد . افزایش فشار داخل شکم به علت استفراغ های پرزور و شدید ممکن است علت همراهی فراوان پرولاپس رکتوم با بیماریهای بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی را نشان دهد . بیماریهای اسهالی حاد یا مزمن که به علت ویروس ها ، باکتریها و یا انگل های روده ای ایجاد می شوند نیز می توانند زمینه ساز پرولاپس راست روده باشند . بعضی انگل های روده ای به خصوص آسکاریس و تریکورا از علل شایع پرولاپس در کودکان هستند و این ارتباط در کشورهای درحال توسعه اهمیت بیشتری دارد . ایجاد پرولاپس رکتوم در افرادی که مبتلا به سندرم های همولیتیک یورمیک ( HUS ) و یا سندرم های سوء جذب مانند بیماری سلیاک هستند نیز گزارش شده است . سوء تغذیه شایعترین حالت زمینه ساز ایجاد پرولاپس راست روده در جهان است . مکانیزم های مختلفی برای نقش سوء تغذیه در ایجاد پرولاپس رکتوم مطرح شده اند . در سوء تغذیه کاهش پروتئین های خون و بدن که باعث تورم و ادم در مخاط روده ها و درنتیجه افزایش استعداد به ایجاد پرولاپس می شود یکی از این مکانیزم هاست . سوء تغذیه همچنین باعث کاهش قدرت دفاعی و ایمنی بدن و افزایش عفونتهای روده ای شده و باعث اسهال می شود . کاهش چربی نگهدارنده اطراف راست روده ( ایسکیورکتال ) نیز از عوارض سوء تغذیه بوده و فرد را به بروز پرولاپس مستعد می سازد .

بیماری سیستیک فیبروزیس ( CF ) یک اختلال ارثی با نارسایی لوزالمعده و سوء تغذیه بوده و در 25-20 درصد آنها پرولاپس راست روده رخ میدهد . در 50 درصد این موارد پرولاپس رکتوم اولین علامت تظاهر این بیماری است . در تمام کودکان مبتلا به پرولاپس رکتوم باید تست عرق برای بررسی بیماری سیستیک فیبروزیس انجام شود . دراین بیماران به علت نارساشدن پانکراس برای ترشح آنزیم های هضم کننده چربی ، سوء جذب چربی رخ می دهد و عبور مدفوع چرب و حجیم که ناشی از عدم جذب چربی های خوراکی است از علل زمینه ساز ایجاد پرولاپس در این بیماران است . فاکتورهای زمینه ساز دیگر دراین بیماران برای ایجاد پرولاپس شامل سوء تغذیه و یبوست و افزایش فشار شکم به علت سرفه های مزمن است . دربیماری های اسهالی حاد مانند شیگلا نیز ممکن است پرولاپس راست روده ایجاد شود . ضعف در عضلات کف لگن ممکن است اولا نتیجه اختلالات سیستم اعصاب ( بیماری نورولوژیک ) در بیماریهای مانند صدمات نخاع یا مننگومیلوسل و یا ثانیا نتیجه مداخلات و اعمال جراحی مانند اصلاح ناهنجاریهای ناحیه مقعد باشد . این عضلات نگهدارنده راست روده در محل خود بوده و ضعف آنها زمینه ساز بروز پرولاپس راست روده است . فاکتورهای دیگری که علاوه بر موارد فوق باعث مستعد کردن فرد به بروز پرولاپس راست روده می شوند شامل کولیت زخمی ، پولیت های التهابی روده ، هیپرپلازی بافت لنفاوی روده ، توده ها و بدخیمی های روده بزرگ ، کم کاری تیروئید ، اختلالات بافت همبند ، سوختگی وسیع ناحیه میاندوراه ، بیماری هیرشپرونگ و سوء استفاده جنسی هستند .

علایم بالینی و تظاهر پرولاپس راست روده معمولا کاملا آشکار است . یک توده قرمز تیره که ممکن است با نشت بلغم یا خون نیز باشد هنگام زورزدن یا مدفوع کردن از سوراخ مقعد به بیرون رانده می شود . پرولاپس رکتوم درد ندارد ولی ممکن است با یک احساس ناراحتی مختصر همراه باشد . تشخیص این بیماری باشرح حالی که بیمار یا والدین می دهند و سپس یک معاینه فیزیکی دقیق داده میشود . اگر جارفتن توده خارج شده به طور خود به خود رخ بدهد باید بیمار در یک وضعیت نشسته و در حالی که زور میزند معاینه شود تا خروج توده از سوراخ مقعد اثبات شود . این اختلال باید از پولیپ های راست روده ، هموروئیدهای راست روده و انواژیناسیون افتراق داده شود . درمان این اختلال محافظه کارانه و در راستای تشخیص و درمان علت زمینه ای است .

یبوست ، سیستیک فیبروزیس ، انگل های روده ای باید تشخیص داده شده و درمان شوند . اگر جارفتن به طور خود به خود رخ ندهد باید جاانداختن دستی در اولین فرصت انجام شود . اگر پرولاپس جاانداخته نشود باعث تماس و مالش به لباس زیر شده و خونریزی و زخم رخ می دهد . همچنین ایجاد تورم و ادم به علت احتقان عروقی باعث سخت شدن جاانداختن می شود . بعد از جاانداختن باید یک معاینه انگشتی مقعد برای اطمینان از کامل بودن جاانداختن به عمل آمده و به مدت چند ساعت عضلات باسن با یک چسب به هم نزدیک نگه داشته شوند .

روش جاانداختن باید به والدین یا بیمار آموزش داده شود . باید رژیم غذایی مناسب با توجه به بیماری زمینه ای برای بیمار گذاشته می شود . بیمار بعد از جاانداختن می تواند به منزل رفته و نیازی به بستری کردن نیست . برحسب بیماری زمینه ای باید درمان را برای بیمار توضیح داد . باید در زمان مدفوع کردن باسن بر روی یک تکیه گاه قرار گیرد و از افزایش بیش از اندازه فشار داخل شکم خودداری شود . بهترین کار استفاده از صندلی مخصوص هنگام مدفوع کردن است . اگر پرولاپس به طور مکرر رخ داده و عود کند و یا اگر جاانداختن دستی ممکن نباشد ممکن است عمل جراحی ضرورت داشته باشد . اگر پرولاپس به صورت کامل شامل بیرون زدگی تمام ضخامت جدار راست روده باشد نیز عمل جراحی اندیکاسیون دارد . تکنیک های مختلفی برای جراحی وجود دارد که انتخاب آن به شدت پرولاپس و علایم آن و همچنین به بیماریهای زمینه ساز و اختلالات همراه و تجربه جراح بستگی دارد . درد موضعی در ناحیه مقعد ، خونریزی مقعدی ، دفع خون همراه با بلغم (خودبخود محدودشونده ) از علایم و همچنین عوارض پرولاپس بوده و اگر تماس طولانی مدت مخاط با لباس زیر وجود داشته باشد باعث زخمی شدن ، انسداد عروقی و ایجاد لخته می شود . زخم منفرد راست روده ( SRU ) نیز از عوارض پرولاپس رکتوم است . ایجاد پولیپ های التهابی نیز در پرولاپس رکتوم محتمل است و به صورت تشکیلات پولیپوئید به قطر 5/1-5/0 سانیتمتر در ناحیه انتقالی و بین مخاط استوانه ای موجود در راست روده و اپی تلیوم مطبق سنگفرشی موجود در مقعد ایجاد می شود و با خونریزی از رکتوم تظاهر می کنند . این ضایعات با کولونوسکوپی (رکتوسیگموئیدوسکوپی) تشخیص داده می شوند .

پیش آگهی پرولاپس رکتوم به بیماری زمینه ای بستگی دارد و در اغلب موارد پیش آگهی خوب است . 90 درصد کودکان به درمان محافظه کارانه جواب مناسب داده و عود آن بندرت بعد از 6 سالگی رخ میدهد . ده درصد کودکان مبتلا که معمولا بالای 4 سال سن دارند و یا مبتلا به اختلالات عصبی یا عضلانی هستند به درمانهای محافظه کارانه پاسخ نداده و نیاز به اصلاح جراحی دارند . در صورت بروز خروج توده از مقعد یا خونریزی از مقعد باید معاینه برای کشف پرولاپس راست روده انجام شود . درصورت اثبات وجود پرولاپس باید بیماریهایی که زمینه ساز ایجاد پرولاپس رکتوم هستند بررسی و ارزیابی شود . تست عرق برای ارزیابی سیستیک فیبروزیس ، آزمایش مدفوع برای سوء جذب یا انگل های روده ای ، معاینه اعصاب و عضلات برای بیماریهای نخاعی ، معاینه انگشتی مقعد برای یبوست یا بیماری هیرشپرونگ ، بررسی قد و وزن برای سوء تغذیه در تمام موارد انجام می شود . اگر توده بیرون زده به طور خود بخود جا نرود باید سریعا به روش دستی جاانداخته شود و ضمن انجام درمانهای محافظتی باید بیماری زمینه ای نیز درمان شود . اگرپرولاپس رکتوم از نوع کامل ( بیرون زدگی تمام ضخامت روده شامل مخاط و عضلات ) باشد و یا علل زمینه ساز آن ضعف عضلات کف لگن به علت بیماری عصبی – عضلانی و یا عمل جراحی قبلی باشد و یا پرولاپس به طور مکرر عود کند باید عمل جراحی را درنظر داشت . اگر علل نادر زمینه سازو مستعد کننده ایجاد پرولاپس رکتوم خصوصا بیماریهای روده ای و ضایعات مخاطی مطرح باشند باید کولونوسکوپی انجام شود . باید رژیم غذایی متناسب با علت زمینه ساز و مستعد کننده فرد به بروز پرولاپس رکتوم ( یبوست ، اسهال ، سوء جذب ، سوء تغذیه ) تجویز شود . باید هر عاملی که با افزایش فشار داخل شکمی است مانند ورزش شکمی ، سرفه شدید و استفراغ درمان کرده یا خودداری شود برای مدفوع کردن نیزباید از صندلی مخصوص که تکیه گاهی برای عضلات باسن دارد و دفع باکمترین زور زدن انجام می شود استفاده کرد . __________________

ی اختیاری دفع :


1- عبور غیر عادی گاز روده ها ویا مدفوع آبکی است که به آن بی اختیاری مینورمی گویند و یا.

2- عبور غیر اداری مدفوع سفت یا مدفوع قوام دارا است که به آن بی اختیاری ماژور می گویند .
بررسی های جامعه نگر نشان داده است که حدود 5-2% جمعیت عمومی به این مشکل گرفتار هستند ولی بسیاری از مبتلایان از مطرح کردن آن با پزشک معالج و یا مراقبین بهداشتی خودداری می کنند. شیوع بی اختیاری مینور (minor) که دفع غیر ارادی گازیا مدفوع آبکی است در جنس مونث و مذکر برابر است ولی شیوع بی اختیاری ماژور که دفع غیر ارادی مدفوع قوام دار یا سفت است در زنان دو برابر مردان است . بی اختیاری دفع در سنین بالاتر شایعتر بوده و شیوع آن با سن نسبت مستقیم دارد . بی اختیاری دفع باعث کاهش اعتماد به نفس ، ایجاد اضطراب و بروز حالات انزوای اجتماعی می شود . این بیماران باید علائم خود را به طور دقیق برای پزشک شرح داده و ضمن بحث در مورد علایم و علل بیماری آموزشهای لازم را فراگیرند .این اختلال قابل درمان بوده و درمان مناسب در اغلب موارد باعث بهبود کامل و در تعداد اندکی از موارد باقیمانده باعث کاهش قابل ملاحظه علائم بیماری می شود.کنترل دفع نیازمند عملکرد طبیعی دستگاه گوارش تحتانی و سیستم اعصاب و اسفنکترهای عضلانی مقعد و عضلات لگنی که اطراف قسمت انتهایی دستگاه گوارش را احاطه کرده اند و باعث کنترل دفع محتویات روده می شوند .

علل زیادی برای بی اختیاری دفع وجود دارد و دراغلب موارد بی اختیاری حاصل ترکیبی از این علل است .

1-آسیب به اسفنکترهای عضلانی مقعد که در قسمت انتهایی راست روده قرار دارند و یک سد برای جلوگیری از خروج ناگهانی مدفوع از مقعد تشکیل میدهند گاهی باعث بی اختیاری می شود . فقدان کنترل عصبی بر روی عملکرد آنها نیز می تواند باعث بی اختیاری دفع شود . عمل های جراحی بر روی ناحیه مقعد و آسیب های ناشی از زایمان طبیعی شایعترین علل آسیب به اسفنکترهای مقعدی هستند.

2-علل عصبی و اختلالات سیستم عصبی به علت دیابت ، اسکلروزمولتیپل (MS ) و صدمه به نخاع باعث کاهش حس و کنترل عصبی بر روی دستگاه گوارش تحتانی می شوند.

3- کاهش اتساع پذیری راست روده برای ذخیره کردن مدفوع در بیماریهای مانند بیماریهای التهابی روده ( IBD ) ، کولیت زخمی ( کولیت اولسروز)، اشعه درمانی (رادیوتراپی) می تواند باعث بی اختیاری دفع شود.

4- تجمع مدفوع سفت و سخت و بزرگ در راست روده به علت نگهداشتن طولانی مدت مدفوع و امتناع از دفع باعث شل شدن اسفنکترهای مقعدی و خروج مدفوع مایع و نشت آن از اطراف توده احتباس یافته و سفت شده مدفوع می شوند . کاهش دریافت مایعات ، کاهش مقدار فیبر در رژیم غذایی ، کاهش حس راست روده ، بی حرکتی طولانی مدت ، عقب ماندگی ذهنی و احتباس ارادی مدفوع بعلت فیشر یا درد مقعد باعث این حالت می شوند.

5-علل ناشناخته شامل مواردی هستند که بی اختیاری دفع با یک بیماری و یا اختلال خاص قابل توجیه نیست و به آن بی اختیاری ایدیوپاتیک نیز می گویند.

پیدا کردن علت زمینه ای بیماری اغلب با یک شرح حال پزشکی دقیق همراه با معاینه کامل و گاهی تست های تشخیصی خاص امکانپذیر است . بیماران باید اطلاعات کافی در مورد مدت ، نوع و شدت علایم به پزشک داده و پزشک باید در معاینه حتما" ناحیه پرینه (میاندوراه ) و رفلکس های مقعدی را ارزیابی کرده و معاینه انگشتی راست روده را انجام دهد . تستهای تشخیصی لازم برای ارزیابی علت زمینه ای یا اطمینان از درمان صحیح بر اساس شرح حال و معاینه فیزیکی توسط پزشک معالج طراحی می شوند . معاینه مستقیم و دیدن روده بزرگ با کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی ممکن است لازم باشد ودر تشخیص التهاب ، تومورها و علل فضاگیرمفید است . مانومتری آنورکتال روشی است که فشار داخلی قسمتهای مختلف دستگاه گوارش تحتانی در شرایط مختلف تعیین می شود و در تشخیص بعضی از علل بی اختیاری مانند تون ضعیف عضله اسفنکر مقعد مفید است .

مانومتری برای تعییین حس راست روده و رفلکس های عصبی راست روده و اسفنکتر داخلی نیز به کار می رود.

تست های عصبی شامل تعیین سرعت هدایت اعصاب ( NCV ) در عصب پودندال که سیگنالهای عصبی را به اسفنکتر های خارجی مقعد منتقل کرده و باعث تحریک انقباض و سفت شدن عضله می شود بوده و با عث کشف اختلالات عصبی می شود . سونوگرافی در اختلالات فضا گیر راست روده و ضایعات دیواره راست روده و عضلات لگن یک تست مطمئن و بی خطر برای تعیین ناهنجاریهای ساختمانی در داخل راست روده یا ماهیچه اسفنکتر های راست روده است .آزمایش مدفوع در مواردی که اسهال علت بی اختیاری مدفوع است ممکن است به کشف علت آن کمک کند . الکترومیوگرافی یا نوار عضله برای ارزیابی علل عضلانی یا عصبی به کار می رود. دفکو گرافی( defeco graphy ) به صورت عکسبرداری رادیولوژیک با استفاده از یک ماده حاجب در طی مدفوع کردن و زورزدن انجام شده و می تواند به تشخیص ناهنجاریهای ساختمانی قسمت انتهایی دستگاه گوارش کمک کند.

برای درمان این بیماران روشهای مختلفی پیشنهاد شده است ولی سه نوع آن برای بی اختیاری دفع بطور رایج استفاده می شود . که شامل درمان طبی ، بیو فیدبک و درمان جراحی هستند.

درمان طبی شامل تجویز داروها ، رژیم غذایی و اقدامات فیزیکی که باعث کاهش بی اختیاری و بهبود قوام مدفوع می شود . در مواردی که اسهال منجر به بی اختیاری مدفوع شده است درمان اصلی را تجویز دارو برای رفع علت اسهال ( مانند عفونت ها) تشکیل می دهند . مواد حجم دار (bulking agent) ممکن است به کنترل عملکرد روده در این افراد کمک کرده و با جذب آب مدفوع به آن قوام بدهد. متیل سلولز یکی از انواع مواد حجم دار بوده و یک نوع فیبر غذایی محسوب می شود . داروهای ضد اسهال مانند داروهایی که حرکات روده را کاهش می دهد در بعضی موارد بی اختیاری که اسهال عملکردی علل زمینه ای است مفید هستند. در مواردی از بی اختیاری با اختلال عملکرد ی روده بزرگ تجویز دارو های ضد اسپاسم روده و آنتی کولینرژیک ها قبل از خوردن غذا با کاهش انقباضات روده بزرگ باعث بهبود علایم می شود . درمان ایمپکش یا مدفوع احتباس یافته در مواردی که یبوست عملکردی (خصوصا" در کودکان) یا یبوست عادتی ( در سنین بالا) وجود دارد و جلوگیری از یبوست و بروز مجدد ایمپکش با عث بهبود یا بی اختیاری می شود . برنامه منظم دفع در مواردی که بی اختیاری در ارتباط وجود ناتوانائیهای خاصی مانند عقب افتادگی ذهنی است توصیه می شود. بیوفیدبک ( Biofeedback ) یک روش سالم و غیر تهاجمی برای تحریک عملکرد طبیعی روده ها عضلات لگن و جدار شکم است و در طی آن با فیدبک های شنوایی و بینایی به انقباض عضلاتی که باعث کنترل مدفوع می شوند کمک می شود . این روش ممکن است مفید بوده ولی بررسی ها و مطالعات انجام شده درتمام موارد تاثیر مفید آنرا ثابت نکرده اند. تحریک الکتریکی ریشه های ساکرال نخاع باعث بهبود اختلال در 75-40 درصد بیماران شده است . تحریک الکتریکی ناحیه مقعد به طور روزانه و در منزل با تاثیرات مفید متوسطی همراه بوده است . روشهای جراحی مختلفی برای کمک به بیماران مبتلا به بی اختیاری مدفوع وجود دارد که شامل ترمیم عضله اسفنکترآسیب دیده ، تقویت ساختمانهای عضلانی مقعد و راست روده و جایگذاری یک اسفنکتر مصنوعی و روش انتقال عضلات است . کولوستومی یا ایجاد یک مسیر باز از روده بزرگ به پوست برای دفع و انحراف مسیر مدفوع از راست روده به دیواره شکم یک تکنیک جراحی برای درمان در بعضی موارد است . این روش در موارد غیر قابل تحمل بیماری که درمانهای دیگر شکست خورده اند به کار می رود.این بیماران باید از انجام بعضی اقدامات از بروز بی اختیاری مدفوع جلوگیری کرده و یافاکتورهای تشدید آن را حذف کنند. پرهیز از غذاها و نوشابه هایی که باعث اسهال یا شل شدن مدفوع و یا افزایش دفعات حرکات روده می شود ، پرهیز از خوردن شیر در افرادی که کمبود لاکتاز و عدم تحمل شیر دارند، پرهیز از غذاهای تند (Spicy ) ، پرهیز از غذاهای خیلی چرب و نوشابه های کافئین دار ، امتناع از خوردن الکل ، خوردن مقدار کمتری غذا در هر وعده با زیاد کردن دفعات تناول و افزایش فیبر رژیم غذایی روزانه (25-35 گرم ) از جمله این اقدامات پیشگیرانه هستند . در بی اختیاری دفع باید اسیب های اسفنکتر ی ، اختلالات اعصاب نخاعی و محیطی پودندال ، بیماریهای التهابی روده و ضایعات فضا گیر دستگاه گوارش تحتانی ، اختلالات عضلانی و یا کاهش تون اسفنکتر ها ، رفلکس های عصبی روده ای و اسفنکتر ها ، وجود ایمپکش و مدفوع احتباس یافته ارزیابی و بررسی شوند . تمام بیماران بهتر است غذای کم در دفعات بیشتر خورده و از خوردن غذای چرب ، نوشابه های کافئینه ، الکل و غذای تند ( spicy) خودداری کرده و مقدار 25-35 گرم فیبر در رژیم روزانه خود مصرف نمایند. درمان برحسب علت بیماری توسط پزشک معالج طراحی می شود که می تواند شامل درمان طبی ، بیوفیدبک یا درمان جراحی باشد.

اسهال نوپایان = اسهال غیر اختصاصی کودکان
= سندرم کولون تحریک پذیر کودکان
= اسهال فونکسیونل کودکان
= اسهال عملکردی کودکان
( Todller,s Diarrha )

در نوپایان و سنین قبل از مدرسه افزایش دفعات دفع اغلب به صورت عملکردی بوده و علت عضوی برای آن وجود ندارد . این حالت که به عنوان اسهال نوپایان و اسهال مزمن غیر اختصاصی و یا سندرم کولون تحریک پذیر کودکان شناخته می شود ، شایعترین علت اسهال بدون ایجاد اختلال رشد در کودکان است . اگر چه علت بیماری به طور کامل شناخته نشده است و تست تشخیصی خاصی برای آن وجود ندارد ولی شرح حال ، علایم بیماری و دوره بیماری به طور واضح تیپیک بوده و دربسیاری از موارد بدون انجام بررسیهای اضافی قابل تشخیص است . دراین حالت کودکان از سایر جهات سالم هستند و اسهال معمولا در 3-1 سالگی تظاهر کرده و به طور خود بخود درحوالی سنین مدرسه رفتن بهبود می یابد . دفعات مدفوع افزایش یافته و قوام مدفوع کاهش می یابد وممکن است مدفوع رنگ روشنتری نسبت به حالت معمولی داشته باشد . مدفوع به طور واضح بدبو بوده و ممکن است حالت کمی چسبنده و بلغمی داشته باشد .

دفعات مدفوع از چهار تا ده بار در روز متغیر است و اغلب حاوی بقایای غذایی هضم نشده گیاهان مانند دانه حبوبات است . اولین مدفوع روزانه معمولا حجیم بوده و قوام یافته است . کودک در شب و حین خواب دفع ندارد . وزن و قد کودک طبیعی بوده و کودک سالم به نظر میرسد و تغذیه طبیعی داشته و فعایت فیزیکی او متناسب با سن اوست . گاهی دردهای گذرای شکمی دارد ولی درد شدید شکم ، مشکلات خوردن ، اشکال در خوابیدن ، اختلال در رشد و علایم گوارشی وجود ندارد . در صورت بروز مواردی که جزء حالت تیپیک بیماری نیست مانند دفع خون ، رفتارهای غیر طبیعی خوردن ، اختلال رشد ، مدفوع چرب ، دل دردهای شدید ، استفراغ و سایر علایم گوارشی اسهال عضوی (ارگانیک ) تلقی شده و نیاز به بررسیهای تشخیصی وجود دارد . درکودک مبتلا به اسهال نوپایان نیاز به درمان دارویی وجود ندارد . مهمترین قسمت درمان شامل اطمینان دادن به والدین و دستکاری رژیم غذایی کودک است . رژیم غذای کودک باید متناسب با سن و تامین کننده نیازهای او برای رشد و تکامل باشد . ولی چهار نکته اساسی باید رعایت شود .

1- مواد غذایی حاوی فیبر خصوصا دانه غلات به رژیم کودک اضافه شود . مواد فیبردار علاوه برا افزایش حجم و وزن مدفوع باعث افزایش زمان عبور مدفوع از روده ها و باز جذب آب آن می شوند و ضمنا رشد میکروبهای طبیعی روده را که اثر ضد اسهالی دارند (پروبیوتیک ها ) را نیز افزایش می دهند .

2- دریافت مایعات باید در محدوده نرمال حفظ شده ولی حجم آب میوه دریافتی روزانه درکودک محدود شده و به کمتر از 90 سی سی رسانده شود .

3- محتوای چربی رژیم غذای کودک افزایش داده شده و به 6-4 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن در روز رسانده شود . مصرف زیاد قند ها باعث کم شدن میزان مصرف چربی شده بنابراین بهتر است مصرف قند ها نیز مختصری محدود شود .

4- مصرف زیاد میوه های حاوی فروکتوز یا سایر قندهای غیر قابل جذب مانند سیب ، گیلاس ، زردآلو ، هلو نیز محدود شود .

دستکاریهای دیگر غذایی از جمله کاهش مصرف مواد حاوی سوربیتول مانند آدامس ، شیرینی و نوشابه های حاوی سوربیتول و کاهش مصرف مواد حاوی فروکتوز مانند آب سیب ومحدودیت مصرف شیر ( در صورت وجود عدم تحمل نسبی لاکتوز ) اثرات مفیدی دارند . مصرف داروهای ضد اسهال توصیه نمی شود ولی در یک کودک مبتلا به فرم شدید اسهال نوباوگان تجویز آن توسط پزشک متخصص و فقط برای یک مدت کوتاه مفید است . اسهال با منشاء عملکردی هرگز با اختلال رشد ، اتساع شکمی ، درد شدید شکمی ، استفراغ ، مدفوع خونی ، مدفوع چرب ، تب و علایم سوء تغذیه و کم آبی همراه نبوده و وجود هرکدام از موارد فوق دلیلی برای انجام بررسیهای تشخیصی بیشتر جهت یافتن علت عضوی اسهال است . درتمام کودکان مبتلا به اسهال نوپایان باید بیماریهای عضوی مانند آلرژیهای غذایی ، حساسیت به پروتئین شیرگاو ، ژیاردیازیس ، عفونتهای مزمن گوارشی و با شرح حال کامل و معاینه فیزیکی و گاهی بررسیهای دیگر که توسط پزشک متخصص انجام می شود رد شده باشد .

این بیماری توسط پزشک تشخیص داده شده و توسط والدین درمان شده و نیاز به دارو ندارد . اسهال معمولا در سنین حوالی مدرسه به طور خود به خود بهبود یافته و اقدامات تغذیه ای قطع می شود .

این بیماری تمایل به بروز خانوادگی داشته و در67 درصد بیماران حداقل یکی از والدین اختلال عملکردی دستگاه گوارش به صورت واضح دارند . وابستگان درجه یک کودک ممکن است مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر باشند . داروهایی که درصورت لزوم و درموارد شدید بیماری برای مدت کوتاه تجویز می شوند شامل کلستیرامین و لوپرامید هستند که نتایج خوبی در بهبود سمتپوم ها داشته اند . از مصرف داروهای آنتی کولینرژیک مانند دی سیکلومین و ضد افسردگیهای سه حلقه ای مانند نورتریپتیلین باید احتراز کرد . آسپرین اگر چه باعث بهبود علایم می شود ولی به علت اثرات جانبی آن مصرف آن محدود شده است .

اسهال کودکان به مدفوع شل یا آبکی اطلاق شده و در تمام کودکان سالیانه حداقل یکبار رخ می دهد.اسهال یک بیماری نیست بلکه علامت شاخصی از یک سری بیماریهاست . اسهال می تواند منجر به از دست رفتن آب و املاح بدن شده ودر صورت عدم درمان سریع منجر به عوارض جدی ومرگ و میر شود.

مهمترین موضوع های تشخیص وجود یا عدم وجود اسهال، زمان نیاز به مراجعه پزشکی و روش برخورد والدین با آن است .قوام ودفعات طبیعی مدفوع در یک کودک با سن ورژیم غذایی او متغیر است. در یک شیر خوار به طور طبیعی ممکن است روزانه 8تا10بار دفع رخ داده ودر افراد مختلف فرق دارد نوباوگان وکودکان به طور طبیعی روزانه یک یا دو بار دفع دارند و اسهال به افزایش دفعات با مدفوع شل وآبکی به میزان دو برابر دفعات طبیعی اطلاق می شود. قوام ورنگ مدفوع به طور طبیعی با سن ورژیم غذایی فرق می کند .در شیر خواران رنگ مدفوع ممکن است زرد، قهوه ای یا سبز بوده وممکن است به نظر برسد که حاوی دانه های ریز است.در اسهال، مدفوع آبکی شکل است واگر مدفوع آبکی و یا حاوی بلغم باشد مهم تلقی شده و باید پیگیری شود .

وجود خون در مدفوع هیچگاه طبیعی نبوده و نیاز به بررسی طبی دارد .اسهال حاد معمولا کمتر از ده روز طول می کشد و اگر بیش از چهارده روز ادامه داشته با شد اسهال طول کشیده و اگر بیش از چهار هفته ادامه داشته باشد اسهال مزمن تلقی شده ونیاز به بررسی ودرمان طبی دارد ودرمان آن با اسهال حاد فرق دارد. شایع ترین علت اسهال عفونت های ویروسی است که معمولا خودبخود محدود شونده است .انواع عفونت های باکتریایی و مصرف آنتی بیوتیک ها نیز ممکن است منجر به اسهال شوند .تمام عفونتهای ویروسی، باکتریال وانگلی مسری بوده ودر تمام مدت اسهال والدین باید مراقبتهای مربوط به جلو گیری از انتشار عفونت را انجام دهند .انتشار ممکن است از راه دست به دهان بوده و شستشوی دستها تو سط سایر افراد خانواده یک نکته بسیار مهم بهداشتی است .ویروس ها سر دسته علت های اسهال بوده ودر ماه های گرم شایع ترند.اسهال آبکی،استفراغ،تب،سر درد،دل پیچه(کرامپ شکمی)،کاهش اشتهاو درد های عضلانی ممکن است وجود داشته باشد .

این نوع اسهال معمولا 12ساعت تا چهار روز بعد از تماس با عامل عفونی رخ داده ودر کمتر از یک هفته بهبود می یابد .هیچ درمان خاصی به جز مراقبت از وضعیت آب واملاح بدن نیاز نداشته وآنتی بیوتیک نیز نیاز ندارد. اسهال ناشی از باکتری ها با تب بالاتری (معمولا 40درجه سانتی گراد)بوده واسهال خونی یا اسهال بلغمی نیز درآنها شایع تر است .گاهی با مشخصات جالسینی افتراق علل ویروسی از باکتریایی ممکن نیست .مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است منجر به اسهال شود .اسهال معمولا خفیف بوده وباعث اختلال آب واملاح بدن نمی شود .در اغلب بیماران نیازی به قطع آنتی بیوتیک وجود ندارد واسهال یک تا دو روز بعد از اتمام دارو بهبود می یا بد .در موارد متوسط باید آنتی بیوتیک قطع شده ودر موارد شدید ضمن قطع آنتی بیوتیک باید درمان طبی توسط پزشک انجام شود . در ارزیابی اسهال حاد در کودک باید به چگونگی وزمان شروع اسهال، ظاهر اسهال،وجود خون یا بلغم،وجود افراد دیگر مبتلا به اسهال در خانواده ومحیط اطراف،وجود تب وشدت آن، وجود درد شکم و استفراغ،وضعیت ادرار کردن،کاهش وزن،سابقه آلرژی غذایی،مسافرت،مصرف آب یا غذای آلوده ومصرف داروهای اخیر دقت کرده وبه پزشک گزارش دهد .معاینه معمولا توسط پزشک انجام می شود ولی والدین باید به خشکی دهان، دفعات ادرار کردن، اشک چشم ها وحال عمومی وقدرت خوردن وعطش کودک دقت کرده و به مراقبین بهداشتی کودک اطلاع دهند. اغلب کودکان مبتلا، نیاز به آزمایش خاصی نداشته وباید از راه خوراکی آب واملاح بدن آنها تامین شود .

گر کودک بی قراریا بی حال باشد و یا علائم از دست دادن شدید آب واملاح مانند:

موز،برنج،سیب،نان سوخاری نیز مفید بوده ولی غذای کودک نباید محدود به آنها شود .والدین باید از دادن نوشابه ها، آب میوه های صنعتی وچای شیرین پرهیز کنند چون باعث تشدید اسهال می شوند. استفراغ معمولا نیازی به داروهای ضد استفراغ ندارد ومعمولا با دادن حجم های کم به فواصل چند دقیقه کنترل می شود . در مواردی که کودک کم آبی خفیف دارد عطش زیادی به مایعات داشته وبا هر بار دفع باید 50سی سی محصول آماده ors به او داده شود. در کم آبی متوسط معمولا ادرار نیز کم شده است وابتدا باید 50سی سی محصول ors به ازای هر کیلو گرم وزن کودک در طی 4ساعت به او خورانده شده وسپس مانند کم آبی خفیف اقدام شود . در موارد کم آبی شدید ممکن است وضعیت هوشیاری کودک تخریب شده و باید درمان از راه رگ انجام شود.

در موارد استفراغ غیر قابل کنترل، کا هش هوشیاری، اتساع شکمی، عدم توانایی خوردن، باید آب واملاح توسط سرم واز راه رگ جبران شود.مطالب ذکر شده فقط برای اطلاعات عمومی والدین در برخورد با اسهال بوده و جایگزینی برای مراقبتهای بهداشتی وطبی محسوب نمی شود. والدین در صورت وجود هر کدام از علامتهای هشدار مانند اسهال خونی، وجود کم آبی، اسهال طول کشیده، کم شدن ادرار، تب بالا، بی قراری، بی حالی، اتساع شکم، کاهش هوشیاری وهمچنین هر سوالی وابهامی در مورد سلامت فرزندشان باید برای ارزیابی ودرمان به پزشک مراجعه نمایند . تشنج،بی حالی،خشکی دهان واشک چشم داشته باشد ویا اسهال خونی که با تب همراه باشد ویا اسهالی که بیش از دو روز طول کشیده باشد باید آزمایشهای لازم برای ارزیابی شدت کم آبی و تشخیص عامل اسهال انجام شود .در کودکانی که دچار کم آبی نیستند غذای معمولی باید ادامه داده شود و در شیر خواران نیز باید شیر (خصوصا شیر مادر)ادامه داده شود. در کودکانی که دچار کم آبی شده اند در صورتی که استفراغ غیر قابل کنترل نداشته باشند وقادر به خوردن باشند باید جایگزینی آب واملاح از دست رفته به روش خوراکی انجام شود( مراجعه به قسمت آب واملاح در اسهال ) در این موارد نیز بعد از جایگزینی آب واملاح رژیم معمولی کودک باید ادامه یابد . اکثر شیر خواران وکودکان دچار کمبود قابل ملا حظه آنزیم هضم کننده قند شیر نشده وقادر به تحمل شیر هستند .به رقیق کردن وپرهیز از فراورده های شیر نیازی نیست .یک غذای قابل توصیه باید شامل قند های مرکب برای تامین انرژی (مانند سیب زمینی وبرنج)،گوشت خالص،ماست(چون حاوی آنزیم لاکتاز است)،سبزیجات حاوی فیبر یا پکتین برای کم کردن اسهال مانند (هویج وسیب درختی)باشد .از غذاهای حاوی چربی زیاد بعلت اشکال در هضم باید خوداری شود ولی وجود کمی چربی (روغن مایع)برای اسهال مفید است.

کرون یک اختلال التهابی دستگاه گوارش است که هم کودکان وهم افراد بالغ را گرفتار کرده وعلت آن شناخته شده نیست ولی وجود زمینه ارثی و استعداد ژنتیکی در آن نقش مهمی داشته و تمایل به بروز، بیشتر در افراد خانواده و خصوصا بستگان درجه یک دارد .

فاکتورهای احتمالی دیگر مانند عفونت های روده ای یا عوامل محیطی ممکن است با تحریک سیستم ایمنی و ایجاد التهاب در دستگاه گوارش باعث بروز بیماری در افرادی که زمینه ارثی مساعد دارند شود. این بیماری مزمن بوده ودرمان آن باعث کنترل دوره بیماری می شود تا بیماران پریودهای طولانی دوره خاموشی بیماری را تجربه کنند و این دسته از بیماران معمولا عمر طبیعی می کنند . به دوره هایی از بیماری که علایم واضح بالینی وجود دارد دوره شعله وری( Flaring ) و به دوره هایی که بیماری کنترل شده است و بیمار فاقد علایم واضح بالینی است دوره خاموشی (Remission) می گویند. بیماری معمولا دوره های تشدید (شعله وری)وتخفیف (خاموشی) دارد.

حدود 10درصد بیماران بعد از نخستین شعله ور شدن بیماری به خاموشی طولانی مدت می روند ولی بیماری اغلب پریودیک (ادواری)است ودر هر دوره شعله وری شدت علایم متغییر است .در این بیماری التهاب وارتشاح سلولهای ایمنی به داخل جدار روده باعث آسیب دستگاه گوارش وایجاد علامت می شود .این التهاب در کرون اغلب قسمت انتهایی روده کوچک (ایلئوم ترمینال) وابتدای روده بزرگ (کولون)را گرفتار می کند .التهاب معمولا تمام ضخامت روده ها را درگیر کرده ومی تواند منجر به ایجاد تنگی،آبسه،فیستول(مسیرهای غیر طبیعی عبور محتویات روده ) وانسداد روده ها شود .این بیماری می تواند راست روده واطراف معقد را نیز گرفتار کرده وباعث ایجاد فیستول، شقاق، آبسه و زخم در اطراف معقد شود.

علامت های شایع این بیماری زخم های دهانی، اسهال، درد شکم، تب، کاهش وزن و نارسایی رشد قدی بوده ولی بروز علایم مربوط به خارج از دستگاه گوارش نیز شامل درد مفاصل، قرمزی چشم ها ومشکلات کبدی نیز ممکن است وجودداشته باشد. گذشت زمان وتداوم التهاب ممکن است منجر به یکسری عوارض جدی شود.

حدود 50تا80درصد بیماران خصوصا کودکان مبتلا ، مشکلات سوء تغذیه ونارسایی رشد دارند. سو تغذیه والتهاب مزمن ممکن است باعث تاخیر رشد وزنی (کم وزنی)،اختلال رشد قدی(کوتاهی قد)،تاخیر بلوغ،پوکی استخوان ،نرمی استخوان (ریکتز)ومشکلات روانی شود.
مشکلات سوء تغذیه ای را میتوان با ارزیابی منظم وضعیت رشد وکفایت تغذیه وبعضی تستهای آزمایشگاهی (برای کشف کمبود ها ) تا حدود زیادی جلو گیری نمود. در اکثر بیماران رژیم های تکمیلی تغذیه وبهبود کالری منجر به بهبود سو تغذیه شده واگر چه در بیشتر این بیماران کاهش اشتها وجود دارد هرگز نباید غذای آنها را محدود کرد.

اگر به علت آسیب روده ها قادر به تحمل غذا نبوده ویا به علت بیماری یا جراحی روده ها کوتاه شده باشند ،از تغذیه از راه لوله بینی –معدی (NGT) ویا ندرتاً تغذیه از راه وریدی (PN)می توان سود جست اما این روشها برای درمان دراز مدت بیماران گزینه عملی مناسبی نیستند.
پوکی استخوان ونرمی استخوان در 30درصد بیماران رخ داده ودر موارد شدید موجب شکستگی می شوند.اندازه گیری منظم دانسیته استخوانها (BMD)برای کشف مراحل زود رس پوکی استخوان لازم است.

اختلالات استخوانی اغلب به علت سو تغذیه وکمبود ویتامین Dوکلسیم رخ داده وهورمونهای جنسی ومصرف کورتون در درمان بعدی از اعمال موثر در آن هستند .در این بیماران پایش مرتب کلسیم ،فسفر،الکالن،فسفاتازو اندازه گیری منظم دانسیته استخوانها همراه با رژیم تکمیلی کلسیم وویتامین Dوانجام ورزشهای سبک (دو بار در هفته )ضروری است .

یکی از عوارض دراز مدت این بیماری التهاب کبد (هپاتیت ) التهاب وفیبروز مجاری صفراوی (کلانژیت اسکلروزان )وسنگ های صفراوی است . ارزیابی دستگاه کبدی –صفراوی به طور منظم باید انجام شود.در بیمارانی که التهاب روده بزرگ نیز دارند خطر بروز سرطان روده بعد از 10سال از شروع بیماری بالا رفته ودر این بیماران باید بعد از ده سال کولونوسکوپی سالانه برای غربالگری سرطان انجام شود.
ضایعات پوستی وبثورات در 15تا25درصد این بیماران رخ داده ومعمولا با کنترل بیماری خوب می شوند .در 5درصد موارد التهاب چشم نیز رخ می دهد که معمولا با کنترل بیماری خوب می شود ولی معاینات منظم چشم پزشکی برای جلو گیری از بروز آب سیاه (گلوکوم)ضروری است.

در این بیماری ،جراحی باعث درمان اساسی نمی شود و80درصد بیماران در نهایت و50درصد آنها طی 5سال اول نیاز به جراحی پیدا می کنند .داروهای زیادی برای درمان این بیماری وجود دارد ونوع درمان توسط پزشک معالج براساس قسمتی از دستگاه گوارش که گرفتار بیماری وشدت بالینی است، انتخاب می شود. یکی از این داروها "سولفاسالازین" است وزمانی که بیماری محدود به روده بزرگ است، کاربرد دارد .

بروز تاثیر کامل آن به چهار هفته وقت نیاز دارد .مصرف این دارو ممکن است با عوارض جانبی متعدد مانند واکنشهای حساسیتی ،بثورات پوستی ،افت سلولهای خونی ،ریزش مو،سر درد ،درد شکم ،استفراغ و... همراه باشد که به محض بروز به پزشک معالج اطلاع داده می شود.

دو داروی دیگر آساکول(Asacole)و پنتاسا (Pentasa)هستند که در موارد درگیری روده کوچک کاربرد دارند.

این داروها در ساختمان خود یک قسمت ضد التهابی بنام "آمینوسالیسیلات" دارد وطوری طراحی شده اند که در روده کوچک نیز آزاد شده وموثر است. آساکول در مواردی که انتهای روده کوچک و پنتاسا در مواردی که ابتدای روده کوچک گرفتار است تجویز می شوند. این داروها هم برای کنترل مرحله شعله وری وهم برای تداوم مرحله خاموشی به کار می روند.

آنتی بیوتیک ها باعث کاهش باکتریهایی که در تشدید التهاب یا بروز بیماری کرون دخالت دارند، می شود.

مترونیدازول وسیپروفلوکساسین شایعترین داروهای موثر ومصرفی بوده ومواردی که ناحیه راست روده واطراف معقد گرفتار شده تجویز می شود.
کورتیکو ستروئیدها (کورتون)در موارد متوسط و شدید بیماری برای ایجاد مرحله خاموشی طی دوره شعله وری بیماری تجویز شده و بعد از کنترل بیماری به تدریج قطع شده و به داروی دیگری تبدیل می شوند .این داروها دوره خاموشی را طولانی تر نکرده ودر مرحله خاموشی مصرف نمی شوند. پایش منظم عوارض این داروها مانند قند خون ،چربی خون،فشار خون،موهای زاید ،بروز آکنه،تجمع چربی،چاقی مفرط وآب مروارید (کاتا راکت) ضروری است ،اگر بیماری کرون توسط داروهای نامبرده شده کنترل نشود باید از داروهای قویتر که سیستم ایمنی را تنظیم می کنند (ایمونومدولاتورها) مانند:آزاتیوپرین، 6مرکایتوپورپن وگاهی متوترکسات استفاده کرد.

این داروها علاوه بر کنترل مرحله شعله وری ،در تداوم مرحله خاموشی هم موثر بوده و به عنوان درمان نگهدارنده نیز استفاده می شوند .این داروها برای ایجاد حداکثر تاثیر به 3تا6ماه وقت نیاز دارند .مانیتور منظم عوارض آنها شامل کاهش سلولهای خونی ،هپاتیت دارویی ،التهاب لوزالمعده وبروز عفونت ضروری است .
یک داروی جدید که در مواردی از کرون که به تمام داروهای فوق مقاوم است، انفلیکسیماب (Infliximab)نام دارد.این دارو بسیار گران قیمت بوده و نیاز به تکرار تجویز هر 4تا8هفته دارد.

سیگار کشیدن باعث تشدید بیماری شده وباید از آن امتناع شود .به علت احتمال تشدید یا شعله وری بیماری از مصرف داروهای مسکن مانند بروفن وناپروکسن باید خودداری شود .برای کفایت تغذیه یک رژیم غذایی متعادل وتنظیم شده لازم است وبیمار باید از خوردن غذاهایی که باعث تشدید علایم می شوند پرهیز کند .این بیماری می تواند سرتا سر دستگاه گوارش از دهان تا معقد را گرفتار کرده و معمولا تمام ضخامت جدار روده درگیر التهاب
می شود .بین قسمتهای گرفتار ممکن است نواحی سالم نیز وجود داشته باشد.
در این بیماران جراحی باعث درمان اساسی نمی شود وبه عنوان یک گزینه نهایی نگه داشته می شود. 80 درصد بیماران در نهایت و50 درصد آنها در طی 5سال اول نیاز به جراحی پیدا می کنند.

جراحی اغلب در موارد عوارض جدی مانند: آبسه، انسداد، فیستول یا خون ریزی غیر قابل کنترل انجام شده واحتمال عود بیماری در سایر قسمتهای طول دستگاه گوارش وجود دارد .80درصد بیماران تا یک سال بعد از جراحی علامتی ندارند ولی فقط 20درصد آنها تا 15سال بعد از عمل بی علامت می مانند.
در مواردی که یک استومی(ایجاد سوراخ از روده به پوست شکم،برای تخلیه محتویات )انجام می شود مراقبت از آن باید توسط یک پرستار با تجربه در این زمینه انجام شود.زخم های دهانی معمولا با درمان بیماری روده ای خوب می شوند ولی مصرف دهان شویه های حاوی هیدروکورتیزون یا سوکرالفات به بهبود زخم کمک می کند.در مواردی که اسهال شدید وجود دارد می توان از داروهای ضد اسهال (مانند لوپرامید)به طور موقت استفاده کرد.

گاهی در موارد شدید نیاز به بستری کردن، قطع تغذیه از راه خوراکی برای استراحت روده ها وانجام تغذیه از راه ورید لازم است. آبسه ها و فیستولها و فیشرهایی که در اطراف معقد ایجاد شده اند با داروهای ضد التهابی (شیاف کورتون)همراه با آنتی بیوتیک ها (مترونیدازول)خوب شده وبه ندرت نیاز به جراحی دارند .

نشستن در وان آب گرم به طور روزانه همراه با تمیزنمودن آهسته ناحیه اطراف معقد به بهبود آنها کمک می کند .گاهی طول کشیدن بیماری باعث تنگی معقد شده ونیاز به باز نمودن مجرا دارد.هیچ راهی برای ارزیابی قبلی احتمال بروز بیماری در فرزندان بیمار وجود ندارد ولی حدود 15درصد فرزندان گرفتار می شوند .
20درصد بیماران کرونی زیر 18سال سن دارند واگر درمان نشوند به کوتاهی قد ،تاخیر بلوغ ونارسایی رشد مبتلا می شوند در کودکان پایش رشد، کفایت تغذیه ،تجویز تکمیلی ویتامین ها ،املاح وعدم استفاده طولانی مدت از کورتون ها از موارد مهم در اداره این بیماران است.

یفلاکس و ازوفاژیت : ریفلاکس بازگشت محتویات معده به مری از ورای اسفنکتر تحتانی مری ( LES ) بوده و به طور طبیعی بعد از صرف هروعده غذا رخ میدهد ( GER) . ولی اگر برگشت زیاد و تماس مری با محتویات برگشتی طولانی مدت باشد منجر به ایجاد علامت شده و غیر طبیعی تلقی می شود ( GERD ) .
اهداف تغذیه ای در این بیماری کاهش حجم و دفعات ریفلاکس ، اجتناب ازکاهش فشار اسفنکتر تحتانی و کاهش تحریک بافت ملتهب مری ( کاهش سوزش سردل و درد ) ، بهبود حرکات دودی مری ، بهبود تخلیه مری و کمک به تخلیه سریعتر معده است ولی چون اساس ایجاد تمام علایم را اسید معده تشکیل میدهد مهمترین هدف خنثی کردن اسید یا کاهش ترشح اسید ازمعده است . دراین بیماری پایش رشد و وزن دستیابی به وزن ایده آل و متناسب با سن و اطمینان از دریافت کافی مواد غذایی ضروری برای بدن در هنگام تنظیم رژیم غذایی فرد باید مورد توجه قرار گیرد .

1- پرهیز از نوشابه های گازدار ، نوشابه های کافئین دار ، چای پررنگ ، شکلات ، قهوه ، نسکافه ، نعناع و عرق نعناع ، سیر و پیاز ، الکل و مصرف سیگار چون باعث کاهش فشار اسفنکتر تحتانی می شوند .

2- مصرف غذای کمتر در دفعات بیشتر برای کم کردن فشار داخل معده و کم کردن ریفلاکس از طریق مکانیزم و اگوواگال .

3- اجتناب از پوشیدن لباسهای تنگ که به معده فشار می آورند و همچنین کاهش وزن در افراد چاق و امتناع از فعالیت هایی که باعث افزایش فشار داخل شکم می شوند .

4- امتناع از نوشیدنی های گازدار که با افزایش گاز در معده باعث اتساع معده و افزایش فشار داخل معده می شوند . این نوشیدنی ها باعث افزایش ترشح اسید معده نیز می شوند .

5- پرهیز از مصرف غذا 2-1 ساعت قبل از خوابیدن و امتناع از دراز کشیدن 2-1 ساعت بعد از مصرف هر وعده غذا باعث کمک به تخلیه مری به کمک نیروی ثقل می شود .

6- سروتنه بیمار حداقل 10 سانتیمتر بلند باشد تا نیروی ثقل به تخلیه مری کمک کرده و از حجم مواد برگشتی کاسته شود .

7- امتناع از خوردن غذاهای خیلی چرب مانند سس مایونز ، مارگارین ، پنیر خامه ای ، کره که تخلیه معده را کم می کنند و خوردن رژیم غذایی پرپروتئین که به علت ترشح هورمونی به نام گاسترین موجب افزایش فشار اسفنکتر تحتانی مری می شوند .

8- اجتناب از غذاهای اسیدی یا پرادویه ( Spicy ) مانند آب مرکبات ، گوجه فرنگی ، سس گوجه فرنگی ، آب میوه های صنعتی ، چیپس ، پیتزا که موجب تحریک مستقیم مری ملتهب و حساس شده می شوند .

9- اجتناب از جویدن آدامس و استفاده از نی در نوشیدن و خوردن تنقلات چون همراه آنها هوای زیادی بلع شده ( آئروفاژی ) و باعث اتساع معده ، افزایش فشار داخل معده ، افزایش اسید معده و افزایش مقدار و تعداد حملات ریفلاکس می شوند .

10- در بعضی موارد در زمان بروز علائم ، نوشیدن مکرر آب به مقدار کم و جویدن آدامس از طریق افزایش بزاق و بلع باعث تخلیه سریعتر مری شده و به کاهش سوزش و درد کمک می کند .

11- در شیرخواران اگر ریفلاکس علامتی به جز برگشت شیر( رگورژیتاسیون ) ندارد بالا آوردن سر و تنه شیرخوار به مقدار 6-4 اینچ و سفت کردن شیر داده شده با سرلاک کافی است و برگشت شیر معمولا خود به خود تا 18-12 ماهگی خوب می شود . به این حالت ریفلاکس فیزیولوژیک ( GER ) می گویند .

12-درشیرخواران اگر علائم تنفسی ، کاهش رشد ، کاهش تغذیه ، بی قراری شبانه ، امتناع از خوردن ، کم خونی و ... وجود داشته باشد علاوه بر موارد فوق باید درمان دارویی نیز انجام شود . به ریفلاکس علامت دار در شیرخواران ریفلاکس پاتولوژیک ( GERD ) گفته می شود .

13- مصرف به موقع وعده های غذایی متناسب با بیماری به خصوص صبحانه برای جلوگیری از خالی ماندن طولانی مدت معده و در صورت اجتناب از مصرف مرکبات و گوجه فرنگی مصرف کردن سایر منابع ویتامین به خصوص ویتامین C مانند سبزیجات و میوه ها در رژیم روزانه مهم است .

زخم معده و اثنی عشر : زخم ( Ulcer ) به گسیختگی مخاط پوشاننده معده و دوازدهه به علت عدم تعادل سیستم دفاعی مخاط در برابر اسید مترشحه از معده که عمق آن به زیر مخاط رسیده باشد اطلاق می شود . درمعده اغلب در انحنای کوچک در محل آنتروم و دردوازدهه اغلب در 3 سانتیمتر ابتدایی بعد از دریچه پیلور ایجاد شده و اکثرا" قطری کمتر از 1 سانتیمتر دارند . در کودکان اکثر زخم ها ثانویه به علت مصرف دارو خصوصا کورتون ها ، مسکن های غیر التهابی ، آنتی بیوتیک ها و بیماریهای حاد و دربالغین اغلب زخم ها به علت عفونت با میکروب هلیکوباکترپیلوری است . استرس هایی مانند سوختگی ، تصادف ، ضربه به سر ، بستری در ICU نیز ممکن است موجب زخم ثانویه شوند . استرس های روانی مانند ، اضطراب ، سیگار کشیدن و الکل علت ایجاد زخم نیستند ولی احتمال ایجاد زخم و بروز علائم آن در افراد مستعد را زیاد کرده و احتمال بهبود آنرا کاهش می دهند .

بروز زخم در بستگان درجه یک بیمار بیشتر است که احتمالا" به علت تاثیر ژنتیک نیست بلکه به علت افزایش شیوع عفونت با هلیکوباکترپیلوری در افراد خانواده آنها ست . چون این باکتری به آنتی ژنهای O می چسبد خطرایجاد بیماری درافراد گروه خونی O بیشتر است . هلیکوباکترپیلوری بعنوان مهمترین علت زخم دستگاه گوارش فوقانی از راه دهانی – مدفوعی منتقل می شود و اگرچه این باکتری علت 90-80 درصد زخم های معده و اثنی عشر است ولی 90-80 درصد افراد مبتلا به این عفونت هرگز دچار زخم معده یا اثنی عشر نمی شوند . درمان دارویی این عفونت مهمترین قسمت درمان و پیشگیری از عود زخم است .

1- استفاده از وعده های مختصر غذایی که محتوی پروتئین زیاد و چربی کم و ویتامین C کافی داشته باشند . پرهیز از غذاهای پرحجم به خصوص قبل از خواب باعث کاهش اسید معده می شود . با کم کردن حجم هر وعده بهتر است تعداد وعده های تغذیه زیاد نشود چون باعث افزایش مقدار کل اسید ترشح شده در روز می شود .

2- اجتناب از مصرف نوشابه های کولادار و حاوی کافئین به خصوص در زمان خالی بودن معده یا قبل از خواب مهم است چون باعث افزایش اسید معده می شوند . ( محدودیت قهوه ، نسکافه ، چای ، شکلات و نوشابه های صنعتی و گازدار) .

3- اجتناب از مصرف الکل و مصرف دخانیات و سیگار .

4- آرام غذا خوردن و جویدن خوب باعث هضم بهتر غذا و تخلیه سریعتر معده با آماده کردن قبلی آن توسط دندانها و بزاق می شود .

5- تاثیر مثبت اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6 به علت تحریک ساخت پروستاگلاندین ها بعنوان موادی که دردفاع مخاط دستگاه گوارش در برابر اسید نقش مهمی دارند در بعضی مطالعات ثابت شده است .

6- اجتناب از خوردن داروهای مسکن و ضد التهاب های غیر استروئیدی ( NSAIDS ) مانند آسپرین ، بروفن ، متاسین ، ناپروکسن و ... ولی می توان از استامینوفن برای تسکین درد استفاده کرد .

7- امتناع از مصرف داروهای کورتیکوستروئید معروف به کورتون ها مانند دگزامتازون ، بتامتازون و پردنیزولون .

8- ریشه کنی عفونت هلیکوباکترپیلوری و مصرف داروهای کاهش دهنده ترشح اسید از معده یا خنثی کننده اسید تحت نظر پزشک معالج و با تجویزمتخصص گوارش بعد از اثبات وجود زخم و عفونت انجام می شود . از مصرف خوسرانه درمواردی که وجود بیماری یا عفونت ثابت نشده است باید امتناع شود . درصورت وجود زخم درمعده پی گیری برای اطمینان از بهبود آن و درصورت درمان عفونت هلیکوباکتر پی گیری برای اطمینان ازریشه کنی آن ضروری است .

9- سنین بالاتر از 50 سال ، زخم های مقاوم به درمان ، وجود سابقه خانوادگی بیماریهای بدخیم در دستگاه گوارش فوقانی و زخم های واقع در محل غیر معمول نیازمند بررسی از نظر علت و رد احتمال بد خیمی توسط متخصص گوارش هستند .

10- امتناع از خوردن میان وعده های غذایی و اسنکهای شبانه دیروقت برای کاهش یا تسکین علائمی که اغلب در نیمه های شب رخ میدهد به منظور پیشگیری از افزایش مقدار کل ترشح اسید درطی 24 ساعت و عدم انجامدرمان اساسی بیماری باید مورد توجه قرار گیرد .

11- امروزه رژیم غذایی Liberal bland توصیه می شود که درآن مصرف همه غذاهای مجاز است به جز موادی که موجب تحریک معده برای افزایش ترشح اسید یا اختلال دفاع مخاط در برابر اسید و یا ایجاد علامت می شوند . مانند الکل ، سیگار ، مواد کافئینی ، داروهای استروئیدی ، مسکن های غیر استروئیدی ، اثرات مضر مصرف ادویه جات و چاشنی ها همراه با غذا به جز در مواردی که ایجاد علامت می کنند ثابت نشده است .#2