چيزهايي كه بايد در مورد ايدز بدانيد (1)
ويروس اچ آي وي (HIV) بعد از ورود به بدن، در غدد لنفاوي پخش شده و در داخل سلولهاي دفاعي بدن (لنفوسيتها) شروع به تكثير ميكند. در بيشتر بيماران حدود يك ماه بعد از آلودگي علائمي مثل سرماخوردگي ايجاد ميشود. اين علائم شامل تب، گلودرد، درد عضلات و مفاصل، تهوع و استفراغ و علائم عمومي اينچنيني هستند. اين علائم در افرادي كه ويروس را به واسطه تماس جنسي كسب كردهاند، به نسبت ديگران شايعتر است.
واضح است كه اين علائم خاص نيستند، بنابراين پزشك و بيمار را مشكوك به آلودگي با ويروس اچآيوي نميكنند. تنها در مواردي كه فرد از يك ماه قبل، سابقهاي از تماس مشكوك داشته است و به فكر بيماري بوده، ميتواند به تشخيص كمك كند.
در اين مرحله تعداد ويروس در گردش خون بسيار زياد و توانايي انتقال بيماري بالاست.
بعد از چند ماه سيستم دفاعي بدن شروع به كنترل بيماري ميكند و اگرچه هرگز قادر به مهار كامل ويروس نميشود، ولي ميتواند تكثير ويروس را تا مدتها به صورت مخفي نگه دارد. با وجود اين، متاسفانه ويروس بيوقفه به انتشار خود و كشتن سلولهاي دفاعي بدن ادامه ميدهد.
اگر فرد شناسايي و درمان نشود، اين روند حدود 10 سال ادامه مييابد و در اين مدت معمولا بيماري مهلكي بيمار را تهديد نميكند.
بعد از اين زمان با مرگ بيشتر سلولهاي دفاعي، تعداد اين سلولها به حدي پايين ميآيد كه بيماريهاي خطرناك و كشنده خاصي كه به نام "بيماريهاي مرتبط با ايدز" شناخته ميشوند، ظرف چند ماه باعث مرگ بيمار ميشوند.
كساني كه در مرحله اول (مرحله بدون علامت) شناسايي ميشوند، شانس اين را دارند كه با مصرف داروهاي ضدويروس، روند تكثير ويروس و مرگ سلولهاي دفاعي در بدن شان كند شده و حدود 10 سال ديگر به عمرشان اضافه شود و تا شروع بيماريهاي مهلك مرتبط با ايدز حدود 20 سال دوام آورند. بعد از شروع اين بيماريها نيز درمان بسيار موثر است و تا سالها ميتوان از مرگ بيمار جلوگيري كرد.
بايد دوباره تاكيد كنم كه به دليل ماهيت بيماري ايدز و بيعلامت بودن افراد آلوده، شناسايي مبتلايان فقط با آزمايشهاي دورهاي امكانپذير است. در غير اين صورت فرد بايد منتظر شروع بيماريهاي شديد مرتبط با ايدز باشد كه در آن زمان كار چنداني از سوي پزشكان براي مهار بيماري ساخته نيست.
ويروس اچ آي وي (HIV) از طريق تماس جنسي، خون، فرآوردههاي خوني، تماس شغلي و از مادر به كودك منتقل ميشود.جاي خوشبختي است كه تماسهاي معمولي افراد در جامعه باعث آلودگي نميشود و از اين نظر جاي نگراني نيست.
حال درباره راههاي انتقال اين بيماري خطرناك با شما سخن ميگوييم.
تماس جنسي
راه انتقال ويروس ايدز تماس جنسي معمولي است. اگر چه اين بيماري اكنون در ميان همجنسبازان آمريكا شايعتر از بقيه مردم است، ولي در ساير نقاط جهان تماس جنسي معمولي زن و مرد بيشترين نقش را در آلودگي دارد.
طي سالهاي اول، فرد مبتلا هيچ گونه علامتي ندارد و تنها راه شناخت افراد آلوده و پيشگيري از انتقال ويروس در بين زوجين، آزمايش خون است.
عامل بسيار مهم در احتمال آلودگي بر اثر تماس جنسي، ميزان ويروس در گردش خون فرد مبتلا است. اگر فرد آلوده به ويروس، شناسايي شده و تحت درمان قرار گيرد، تعداد ويروس در گردش خون ااو بسيار كم شده و به دنبال تماس جنسي، احتمال آلودگي شريك جنسي بسيار كم خواهد شد. اين موضوع در مورد ساير راههاي آلودگي شامل آلودگي شغلي و انتقال مادر به كودك نيز صادق است.
نوع تماس جنسي نيز هر قدر غير متعارفتر باشد، احتمال انتقال ويروس بيشتر ميشود؛ به عنوان مثال تماسهاي جنسي كه به دنبال مصرف مواد محرك مثل اكستازي يا كريستال صورت ميگيرد، احتمال آلودگي را بسيار بالا ميبرد.
انتقال خون
در سالهاي ابتدايي دهه 80 ميلادي كه هنوز طريقه انتقال ويروس اچ آي وي به طور كامل شناخته نشده بود، تعداد زيادي از بيماران به دليل دريافت خون يا فرآوردههاي خوني دچار ايدز شدند. در اين ميان بيماران مبتلا به هموفيلي كه ميبايست مرتب پلاسما يا فاكتور 8 دريافت مي كردند، از همه بيشتر گرفتار شدند. پيوند اعضا از افراد آلوده به ويروس اچ آي وي نيز باعث ابتلاي ديگران شده است.
اكنون با آگاهي از انتقال اين ويروس به دنبال انتقال خون و پيوند اعضا، خطر بسيار ناچيزي افراد را تهديد ميكند.
استفاده از سرنگ مشترك
معتادان تزريقي عادت به استفاده از سرنگ و سر سوزن اشتراكي دارند. در ضمن گاهي مايع حلال يا ----- داروهاي مخدر نيز به صورت مشترك استفاده ميشود. بدين ترتيب در ميان اين گروه، بيماري ايدز بسيار شايعتر از ساير اقشار جامعه است.
آلودگي شغلي
پزشكان، پرستاران، كاركنان آزمايشگاه و ساير كاركنان بهداشتي همواره در معرض تماس وسايلي مثل چاقوي جراحي و سوزن آلوده هستند. اگرچه احتمال آلودگي در اين روش خيلي كم است، ولي به دليل تعدد موارد اهميت زيادي دارد.
علاوه بر اين ها، تماس با پوست زخمي يا مخاط ها (گوارشي – تناسلي) و مايعات بدن مثل مايع مغزي، مايع مفصلي و ... نيز آلوده كننده است.
ادرار، مدفوع، خلط، عرق و مواد استفراغي اگر خوني نباشند، معمولا آلوده كننده نيستند.
با اين حال، خوشبختانه احتمال آلوده شدن پرسنل بهداشتي در اثر تماس با بيماران مبتلا به ايدز بسيار كمتر از تماس با مبتلايان به هپاتيت بي و هپاتيت سي است.
بيماري هاي مرتبط با ايدز
ويروس اچ آي وي (HIV) با ورود به سلولهاي دفاعي بدن و تخريب آن ها، سيستم ايمني فرد مبتلا را دچار ضعف پيشرونده كرده و او را مستعد ابتلا به بيماريهاي فرصتطلب ميكند.
دسته اول بيماريهايي مثل سينوزيت ، اسهال ، زونا ، ذاتالريه (پنوموني) و سل هستند كه در افراد معمولي هم ديده ميشوند، ولي در مبتلايان به ايدز شيوع بسيار بالاتري داشته و به درمانهاي معمول پاسخ نميدهند.
دسته دوم بيماريهايي هستند كه در افراد عادي وجود ندارند و ضعف شديد ايمني كه به واسطه ويروس ايدز ايجاد شده است، منجر به بروز اين گونه بيماريها ميشود. اين دسته از بيماريها شديدتر بوده و مرگ و مير زيادتري دارند.
سينوزيت چركي بيماري آشنايي است و علائم آن شامل خروج چرك از بيني و درد در قسمت بالايي صورت و گاهي تورم و قرمزي پوست صورت است. اين بيماري در مبتلايان به ايدز بسيار شايع و بد قلق است.
عفونت چركي ريهها يا پنوموني به واسطه ورود انواع ميكروبها به بدن بيماران مبتلا به ايدز ايجاد ميشود. علائم پنوموني در بيماران مبتلا به ايدز مثل افراد عادي شامل سرفه، تب، درد سينه و خلط است، ولي به سختي درمان ميشود.
نوعي از پنوموني فقط در بيماران دچار ضعف شديد ايمني به واسطه انگلي به نام پنوموسيستيس ايجاد ميشود. اين بيماران ابتدا داراي سرفه و تنگي نفس كمي هستند، ولي روز به روز بدحال تر ميشوند و داروهاي معمولي تاثيري روي بيماري شان ندارد. به تدريج بيمار دچار كاهش وزن و تنگي نفس شديد شده و اگر بيماري به موقع تشخيص داده نشود، باعث مرگ بيمار ميشود.
ميكروب سل از دسته ميكروبهايي است كه در افراد سالم و داراي سيستم ايمني قوي نميتواند فعاليت كند. اين بيماري در مناطقي كه مردم دچار سوءتغذيه و سطح سلامت پاييني هستند، شيوع دارد. سل در كشورهاي پيشرفته طي نيمه دوم قرن بيستم به خوبي مهار شده بود، اما با گسترش بيماري ايدز در اين جوامع بار ديگر بيماري سل همچون غول خفتهاي بيدار شد.
علائم بيماري سل شامل سرفه، خلط چركي، خلط خوني، كاهش وزن و ضعف عمومي است. اين بيماري يكي از دلايل اصلي از بين رفتن بيماران ايدزي است و سل در اين بيماران، صد برابر افراد معمولي شايع است.
ضايعات دهاني شامل برفك و آفت، در ايدزيها بسيار زياد است. آفتها كه ضايعات دردناك دهاني هستند، به وفور در افراد معمولي هم ديده ميشوند و مختص بيماران ايدزي نيستند.
برفك دهاني كه عامل آن قارچي به نام كانديدا ميباشد و ضايعات سفيد رنگي در دهان خصوصا قسمت پشتي زبان و حلق ايجاد ميكند، در افراد بالغ بسيار نادر است و وجود آن احتمال ضعف ايمني بدن را مطرح ميكند.
زخمهاي مري كه باعث ميشود بيمار موقع قورت دادن غذا، درد زيادي در قسمت بالاي جناق احساس كند نيز از دسته بيماريهاي مربوط به ايدز هستند. با آندوسكوپي ميتوان اين گونه زخمها را تشخيص داد و نمونه برداري كرد.
چند نوع انگل فرصت طلب وجود دارند كه در روده بزرگ بيماران مبتلا به ايدز لانه گزيني كرده و ايجاد اسهالهاي شديد ، طولاني مدت و مقاوم به درمان ميكنند.
دكتر رضا كريمي - متخصص بيماريهاي داخلي
منبع:
کد:
http://www.iranianuk.com/article.php?id=57817