-
عوارض تهديد کننده جان مصدوم در صدمات الکتريکي
با ورود جريان برق به بدن در اثرانقباضهاي الکتريکي سفت ( کزازي شکل ) عضلات تنفسي يا آسيب مراکز تنفسي درمغز ( در بصل النخاع ) ايست تنفسي عارض مي شود و پس از مدتي قلب نيز ازحرکت مي ايستد . البته اگر جريان برق از خود قلب نيز عبور کرده باشد باايجاد انقباضات کرمي شکل و غيرمؤثرو اسپاسموديک در بطن ( فيبريلاسيون بطني ) ايست قلبي اوليه خواهيم داشت . پس از ايست قلبي - تنفسي اگر در عرض ۴ تا۶دقيقه عمليات احياء شروع نشود مرگ قطعي و حتمي خواهد بود . اما قبل ازشروع عمليات احياء ابتدا بايد تماس مصدوم را با جريان برق از بين ببريم .
قطع جريان کم ولتاژ
معقولترين کار قطع کليد کنتور است . اگر دسترسي سريع به فيوز امکان پذير نبود دو شاخه را از پريز بيرونبياوريد يا سيم روکش دار را بکشيد تا از پريز خارج شود و مطمئن شويد کهخود در يک محل بي خطر و سالم قرار گرفته ايد . اگر نتوانستيد جريان برق رابه اين ترتيب قطع کنيد روي يک ماده عايق خشک مثل روزنامه يا يک تخته چوبييا لاستيک بايستيد و با يک وسيله چوبي بلند ( مثل جارو ) منبع برق را ازمصدوم دور کنيد . يا اينکه يک طناب را به دور رانها يا دست مصدومبياندازيد و او را به سمت خود بکشيد تا از منبع دور شود .
توجه :از به کار بردن وسايل فلزي يا مرطوب يا از تماس با بدن لخت مصدوم کاملاًخودداري کنيد . اگر هيچ راهي وجود نداشت گوشه لباس مصدوم را که خشک استبگيريد و او را بکشيد .
برق گرفتگي با جريانهاي پر ولتاژ
در مواردي که با برق گرفتگي ولتاژبالا روبرو هستيد به هيچ عنوان به مصدوم نزديک نشويد مگر اينکه از طرفپليس يا شخص مسئولي به شما اطمينان داده شود که مي توانيد به مصدوم نزديکشويد . تماس با برق هاي پرولتاژ در خطوط فشارقوي هوايي معمولاً سبب مرگآني ميشود .
در چنين مواردي ضمن ايجاد سوختگي هايشديد ، در اثر نيروي ناشي از اسپاسم ناگهاني ماهيچه اي ، مصدوم به مساحتيدورتر از محل تماس پرت مي شود . اگر مصدوم همچنان در تماس با برق ماندهبود يا اينکه کمتر از ۱۸ متر از خطوط فشار قوي فاصله داشت هرگز کوشش نکنيدکه او را نجات دهيد ، حتي به او نزديک هم نشويد تا اينکه برق به وسيلهمسئولين قطع شود چرا که برق فشار قوي حالت قوسي داشته و مي تواند مسافتهايدور را نيز تحت تأثير قرار دهد در اين موارد مواد عايق ، مانند چوب خشک يالباس خشک به هيچ وجه حفاظتي براي شما ايجاد نخواهد کرد .
بلافاصله به پليس خبر دهيد و اجازهندهيد کسي به مصدوم نزديک شود و زماني کمک هاي اوليه را شروع کنيد که ازطرف مسئولين يا مراجع رسمي به شما اطلاع داده شود که برق قطع شده است .
ارزيابي مصدومين برق گرفتگي
شکايات وعلائم
مصدومي که دچار برق گرفتگي مي شود ممکن است يکي يا تمام شکايات و علائم زير را داشته باشد :
سوختگي هاي محل ورود و خروج جريان برق از بدن
قطع راههاي عصبي که به صورت فلج اندام تظاهر مي کند .
درد و حساس شدن ماهيچه ها
افزايش فشار خون يا کاهش فشار خون همراه با علايم و شکايات ناشي از شوک
مشکل شدن تنفسيا ايست تنفسي ( ممکن است زبان ورم کند و راه هوايي را مسدود نمايد)
ضربانات نامنظم قلب يا ايست قلبي.
بي قراري و تحريک پذيري ، اگر مصدوم هوشيار است .
بيهوش شدن .
اختلالات بينايي .
شکستگي استخوانها ( از جمله ستون مهره ها ) و دررفتگي مفاصل به علت انقباضات شديد عضلات يا پرت شدن .
تشنج ( در موارد شديد )
-
مراقبت از مصدوم
مراحل مراقبتهاي اورژانس
مطمئن شويد که خود و مصدوم در يک منطقه بي خطر قرار داريد .
براي مصدوم يک راه هوايي مطمئن برقرارکنيد و اگر لازم است ( در موارد ايست قلبي - تنفسي ) عمليات احياي قلبي - تنفسي مقدماتي را شروع کنيد .
در صورت وجود ضايعات نخاعي و ستون فقرات ، آسيب هاي سر و شکستگي شديد ، مراقبتهاي اوليه مربوط به آنها را انجام دهيد .
سوختگي هاي الکتريکي را ارزيابي کنيد . در جستجوي حداقل دو محل سوختگي خارج باشيد : يکي محل تماس با منبع انرژيالکتريکي و ديگري محل تماس با زمين .
محل هاي سوختگي را سرد کنيد .
بر روي مناطق سوخته پانسمان استريل خشک قرار دهيد .
مراقب شوک باشيد . آن را درمان کرده و اکسيژن با غلظت بالا تجويز کنيد .
مصدوم را هر چه زودتر منتقل کنيد . بعضي از عوارض سوختگي ( مثل تورم راههاي هوايي و در نتيجه خفگي ، نارساييکليه ، اختلالات قلبي و شوک ) شروع تدريجي دارند . بنابراين بايد مصدوم راسريعاً به مرکز مجهز منتقل کرد و او را تحت نظر قرار داد .
توجه :آسيب هاي الکتريکي سبب تخريب وسيع عضلات شده ، که اين باعث آزاد شدن موادسمي ( مثل ميوگلوبين ) به داخل خون مي شود . اين مواد از راه خون به کليهها رسيده و در ادرار ترشح مي شوند و رنگ آن را قرمز مي کنند و از طرفي بارسوب در کليه ها سبب نارسايي کليه خواهند شد .
بنابراين براي جلوگيري از اين عارضهبه مصدومين برق گرفتگي که ادرار قرمز دفع مي کنند بايد حجم زيادي ازمايعات داخل وريدي ( ترجيحاً حاوي بي کربنات سديم ) تزريق کرد تا با شستهشدن کليه ها ، آسيب کليوي تقليل يابد .
آموزش همگاني در چهارشنبه آخر سال
سال گذشته در کل کشور ایران حداقل ۱۱۷۹ نفردرآخرين چهارشنبه سال در اثر حوادث ناشي از آتش بازي مجروح و ۷۶۱ نفر ازآنها توسط اورژانس ۱۱۵ به بيمارستان منتقل شدند.
شب آخرين چهارشنبه سال كه دربين مردم به چهارشنبه سوري معروف است يكي از مراسم قديمي ما ايرانيهاست.
متاسفانه در سالهاي اخير با حوادث ناگواري در اين شب روبرو بوده ايم. هرسال مواد محترقه اي وارد بازار مي شوند كه قدرت انفجار آنها بيشتر از سالپيش بوده و در بسياري از مواقع براي اين كه قدرت انفجار بيشتري داشتهباشند در داخل آنها از خرده شيشه استفاده مي شود كه در زمان انفجار، پرتابشده و علاوه برتوليد صداهاي بسيار گوشخراش و آزارنده، آسيب هاي جدي به چشمو ساير ارگان هاي بدن وارد مي كنند.
اميدواريم كه در آخرين چهارشنبه امسال شاهد حادثه ناگواري نباشيم ولي در هر صورت بايد خود را براي حوادث احتمالي آماده كنيم.
طبق آمار به دست آمده از حوادث ناشي از چهارشنبه سوري سال ۱۳۸۶،ميانگينسوختگي عمومي بدن آسيب ديدگان ۵/۵ درصد،/۳۷ در صد آسيب به دست،/۲۶ درصدآسيب به چشم،/۱۴ درصد سوختگي صورت بوده است كه بيشترين آسيب ديدگان درمحدوده سني ۱۲ تا ۲۵ سال قرار دارند و بيشترين مواد محترقه اي كه باعثآسيب ديدگي شده ترقه ۲۸۶ مورد،آتش ۱۰۷ مورد، فشفشه ۹۱ مورد و نارنجك ۹۰مورد بوده است.
-
نحوه پيشگيري از حوادث ناشي از چهارشنبه سوري
هرگونه بي توجهي به نكات ايمني و سهل انگاري در برپايي مراسم چهارشنبه سوري مي تواند زيان هاي جاني و مالي سنگين و غير قابل جبراني را در پي داشته باشد.
خانواده ها در پيشگيري از حوادث نقش مهمي را ايفاء مي كنند.
ممكن است موضوع ایمنی و پیشگیری از حوادث مربوط به چهارشنبه سوری، در بدو امر برای گروه سنی نوجوانان زیاد جالب نباشد، چرا كه آنها مجبورند مقداری محدودیت در ترقهبازی، فشفشه بازی و آتشبازی خود متحمل شوند ولی میتوان با نشان دادن این موضوع كه این امر با زندگی آنها مرتبط است، آموزش در این زمینه را برای آنها جالبتر كرد. حادثه برای هركسی اتفاق میافتد. در برخی حوادث افرادی كشته شده یا به شدت آسیب میبینند. اما از بروز اغلب حوادث از جمله حوادث چهارشنبهسوری میتوان جلوگیری كرد.
باید كودكان و نوجوانان را تشویق كرد كه از حوادث درك خوبی داشته باشند. باید به آنها آموزش داد كه آنها در مقابل مواد محترقه و منفجره و آتشبازی آسیبپذیر هستند. آموزش آسیبپذیري در مقابل خطرات مذكور، از اهمیت خاصی برخوردار است.
• والدین در تهیه وسایل آتشبازی بیخطر فرزندانشان را همراهی نمايند. کودکان به هيچ عنوان شخصاَ نبايد از مواد آتش بازي و محترقه استفاده نمايند.
• از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی به خصوص در منزل،زير زمين،محل كار و … جداً جلوگیری كنيد.
• از حمل مواد محترقه و آتش گير و انفجاري حتي به مقادير بسيار کم، در جيب لباس و کيف جداًً خودداري کنيد.
• در صورت نگهداري مواد آتش بازي، حتي کم خطر حتماً آن را در جاي خشک و خنک نگهداري کنيد.
• مواد آتش بازي (محترقه و انفجاري) را از محل هايي که مطمئن هستند خريداري کنيد. اين مواد را از دست فروش تهيه نکنيد.
• هميشه در مواقع آتش بازي جهت اطفاء حريق، آب، کپسول اطفاء حریق و حتي الامكان جعبه کمکهای اولیه در دسترس باشد.
• مواد آتش بازي (منفجره و محترقه) را به طرف افراد ديگر پرت نکنيد.
• هيچگاه مواد آتش بازي (منفجره و محترقه) را در ظروف شيشه اي يا فلزي قرار ندهيد، زيرا در صورت انفجار ذرات شيشه يا فلز، به اطراف پرتاپ شده و سبب صدمات و خطرات جاني خواهد شد.
• هيچگاه از الکل براي آتش گيري مواد استفاده نکنيد.
• از آتش زدن لاستيک، هيزم، کارتن خالي و امثال آن چه در واحدهاي مسکوني و چه در معابر ، کوچه و خيابان خودداري نماييد.
• از پرتاب مواد آتش زا مانند فشفشه و موشک بر روي درخت ها، بام و بالکن منازل كه از عوامل عمده بروز آتش سوزي است جداً خودداري كنيد.
• صاحبان فروشگاه هاي مواد شيميايي و رنگ فروشي ها از فروش هر گونه مواد آتش زا و مواد شيميايي به کودکان و نوجوانان جداً خودداري نمايند.
• از ريختن مواد سريع الاشتعال مانند نفت، بنزين و غيره بر روي مواد آتش گير جداً خودداري شود.
• از قرار دادن ظروف تحت فشار از جمله کپسول، اسپري، حشره کش ها و غيره بر روي آتش خودداري شود.
• مراقب رفتارهای خطرناک و ناهنجار بوده و در صورت لزوم مراتب را به واحدهای گشتی نیروی انتظامی و یا پلیس ۱۱۰ اطلاع دهيد.
• از سوزاندن وسايلي چون کپسول گاز، لاستیک و آمپول و استفاده از مواد آتشزا نظیر بنزین، الکل، کاربیت و مانند آن جداً خودداری نماييد.
• از برپایی آتش در معابر باریک و در نزدیکی پستهای برق یا ایستگاههای تقلیل فشار گاز و پارکینگهای عمومی پرهیز كنيد.
• از برپایی آتشهای حجیم و غیرقابل مهار خودداری كنيد .
• استفاده از مواد آتش بازي هرگز به طور کامل ايمن نيست، حتي در صورتي که مراقبت کامل صورت گيرد. حوادث نه تنها ممکن است براي کساني که از آن استفاده مي کنند به وجود آيد، بلکه براي کساني که اين مواد را درست مي کنند نيز ممکن است اتفاق بيفتد. پس از مكان هايي كه از مواد محترقه در آن استفاده مي شود دوري كنيد. شما مي توانيد از عينك هاي محافظ يا حداقل عينك هاي طبي خود استفاده كنيد.
در صورت بروز هرگونه حريق و يا حادثه ضمن حفظ خونسردي در اسرع وقت با شماره تلفن ۱۱۵ مركز مديريت حوادث و فوريتهاي پزشكي و ۱۲۵ ستاد فرماندهي سازمان آتش نشاني تماس گرفته و مراتب را با ذكر نوع حادثه و نشاني دقيق اطلاع دهيد.
بیایید شور و شادی چهارشنبه سوری را با یک عمر غم و افسوس عوض نکنیم!
-
نحوه كمك به فرد دچار سوختگي
نکات ایمنی هنگام وقوع آتش سوزی:
در حدود ۸/۱ درصد از حوادث در حال تهيه و ساخت مواد محترقه به وقوع مي پيوندد پس بايد خود را براي رويارويي با آتش سوزي آماده نمود.
۱. سرعت عمل هنگام روبرو شدن با آتش سوزی برای نجات جان خود و مصدومان احتمالی، کاملاً حیاتی است.
۲. همان طور که می دانیم آتش خیلی سریع انتشار می یابد، بنابراین بلافاصلهآتش نشانی و اورژانس را خبر کنید و تا آنجا که می توانید، اطلاعات کاملیدر مورد بروز حادثه به آنها بدهید.
۳. سعی کنید که افراد را از ساختمان بیرون ببرید.
۴. با رعایت جوانب احتیاط به خاموش کردن آتش بپردازید.
۵. به هیچ وجه وارد ساختمان آتش گرفته نشوید مگر آن که مجهز به ماسک تنفسی باشید و کاربرد آن را بدانید.
۶. قبل از فرار از اتاقی که در آن بسته است، در را لمس نمایید. اگر در داغ باشد از خروجی های دیگر استفاده کنید.
۷. اگر در ساختمان آتش گرفته گرفتار شده اید فوراً به اتاقی که دارایپنجره است بروید و در را ببندید سپس پتو یا فرش را طوری زیر در قرار دهیدکه دود وارد اتاق نشود و آن گاه از طریق پنجره تقاضای کمک کنید.
۸. اگر دود، حرارت یا شعله های آتش مسیرهای خروجی شما را مسدود کرده استدر را ببندید و در اتاق بمانید. تنها با استفاده از پارچه سفید از طریقپنجره کمک بخواهید. اگر در اتاق تلفن وجود دارد با اداره آتش نشانی تماسبگیرید و موقعیت خود را خبر دهید.
۹. زمانی که در جریان حریق واقع می شوید با حفظ خونسردی تمام تهویه هایساختمان را خاموش کنید تا به این ترتیب از ورود اکسیژن به داخل ساختمانجلوگیری شود.
۱۰. در صورت امکان فوراً مواد سالم و قابل استفاده را از محل خارج کنید.
۱۱. امدادگران و یا افرادی که در جریان حریق واقع شده اند باید لباس های دارای الیاف مصنوعی و پلاستیکی را از خود دور کنند.
۱۲. ظرف مشتعل را حرکت ندهید. شعله را با شن، نمک، پتوی نمناک یا پوشش های دیگر خفه کنید.
نکات ایمنی در نجات مصدوم از اتاق پر دود:
۱. ابتدا مطمئن شوید برای نجات مصدوم جان خود را به خطر نمی اندازید.
۲. طناب نجات را به کمر خود ببندید و آن را به دست یکی از حاضران بدهید.
۳. روشی از نشانه های قراردادی بین خود و کسی که طناب را در دست داردبرقرار کنید تا زمانی که علامت دادید شما را بیرون بکشد. بهترین روش ایناست که طناب را به صورت دائم در حالت کشیده نگه دارید و در هنگام خطر آنرا شل کنید تا فرد متوجه خطر شود و شما را بیرون بکشد.
توجه:بستن دستمال خیس به دور دهان و بینی باعث محافظت شما در برابر گاز یا دودهای سمی خواهد شد.
۴. برای نجات جان مصدوم از اتاق آتشگرفته ای که در آن بسته است باید قبل از ورود ، با لمس در اتاق، حرارت رابسنجید ، اگر داغ باشد وارد اتاق نشوید و اگر داغ نباشد ، قبل از ورود بهاتاق چند نفس عمیق بکشید تا خون شما پر اکسیژن شود سپس با شانه خود ازپهلو به در ضربه بزنید تا در باز شود و در همین حال صورت خود رابرگردانید. اتاق ممکن است پر از هوای سوخته فشرده باشد و احتمال دارد هرلحظه انفجاری رخ دهد. اگر دود کاملاً متراکم باشد روی زمین سینه خیز برویدزیرا با توجه به این که هوای داغ بالا می رود، ممکن است لایه ای از هوایتمیز در کف اتاق وجود داشته باشد.
۵. مصدوم را بگیرید و با توجه به رعایت تمام جنبه های ایمنی به سرعت بهسمت در خروجی بکشید. لباس آتش گرفته مصدوم را با استفاده از پتو، گلیم ویا کت خاموش کنید.
۶. اگر لباس سوخته به پوست مصدوم چسبیده سعی نکنید آن را جدا كنيد.
۷. اگر مصدوم هشیار است کاملاً از او مراقبت کنید زیرا ممکن است بر اثرنیم سوز شدن اشیای داخل اتاق، گاز منواکسید کربن در هوای اتاق پراکنده شدهباشد و این امر بر هوشیاری مصدوم به تدریج تأثیر می گذارد.
۸. اگر تنفس مصدوم قطع شده بلافاصله تنفس مصنوعی را شروع کنید و سپس مصدوم را به بیمارستان برسانید.
۹. اگر مصدوم در پارکینگ بسته ای که ماشین یا موتور در آن روشن است گرفتارشده ، در پارکینگ را باز کنید تا دود از پارکینگ خارج و هوای تازه بهاندازه کافی وارد شود. نباید وارد چنین محل هایی شوید مگر آن که مطمئنشوید خطری جان شما را تهدید نخواهد کرد.
-
کمکهای اولیه در سوختگی:
۱- وضعیت عمومی مصدوم را بررسی کنید. برای این منظور ابتدا از باز بودن راه های هوایی و تنفس صحیح اطمینان حاصل کنید.
در مصدومی که بیهوش است سر او را عقب بکشید تا زبان موجب انسداد راه های هوایی نشود.ü
۲- اگر مصدوم نفس نمی کشد و نبض ندارد عمل احیاء(تنفس مصنوعی همراه با ماساژ قلبی) را در مورد او انجام دهید.
۳- لباس مصدوم را که مربوط به عضو سوخته بدن اوست در آورید.
به خاطر داشته باشید که اگر لباس مصدوم به پوست ناحیه سوخته چسبیده استüلباس را از پوست جدا نکنید بلکه لباس را از دور تا دور محل چسبیده قیچیکنید .
۴- ساعت، گردنبند، دستبند ، انگشتر ، کمربند و کفش های مصدوم را در آورید.
۵- ناحیه سوخته را با آب سرد شست و شو دهید و بدین طریق آن را خنک کنید.
در صورت آسيب ديدن چشم و يا پلك ها:
۱. از ماليدن چشم ها و پلك ها خود داري كنيد.
۲. حتما” در اولين فرصت به اورژانس چشم پزشكي مراجعه كنيد. زيرا در بعضيمواقع آسيب هاي چشمي در مراحل اوليه علائم زيادي ندارند و ظاهر بدي ايجادنمي كنند اما مي توانند حوادث ناگواري براي چشم ايجاد كنند.
۳. چشم فرد آسيب ديده را با يك وسيله در دسترس مانند ليوانهاي يك بار مصرفيا مقوائي كه به شكل مخروط در آورده ايد بپوشانيد. نيازي به گذاشتندستمال، پنبه يا گاز روي چشم وجود ندارد.
۴. از هيچ گونه پماد يا قطره چشمي استفاده نكنيد و چشم ها را نشوئيد زيرا استفاده از آنها مي تواند آسيب وارده به چشم را شديدتر كند.
۵. از آسپيرين، ايبوبروفن و موارد مشابه تا رسيدن به اورژانس چشم پزشكي خودداري كنيد.
۶. سعي كنيد مواد غذائي به بيمار ندهيد تا در صورت نياز به جراحي بتوان در اولين فرصت اين كار را انجام داد.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی کشور ایران
مرکز مديريت حوادث و فوريتهاي پزشکي
معاونت آموزش و پژوهش
۱۳۸۷
توصیه هایی برای جلوگیری از حوادث ۴ شنبه سوری
۱) در شادی های فرزندان دلبندتان مشاركت كنید تا همیشه نظاره گر گل خنده های شان باشید.
۲) با فرزندانتان در تهیه وسایل آتش بازی بی خطر و مفرح همراهی كنید.
۳) قطع عضو، ضایعه ای جبران ناپذیر است، با احتیاط و پرهیز از رفتارهای پرخطر زندگی را برای خود و دیگران تلخ نكنید.
۴) از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش بازی دستی توسط فرزندان اكیدا جلوگیری نموده و نظارت بر موضوع را جدی بگیرید.
۵) از نگهداری مواد محترقه و وسایل آتش بازی (حتی وسایل و مواد استاندارد) در نزدیكی وسایل حرارتی و برقی خودداری نمایید.
۶) حتی الامكان برای روشن كردن آتش از محل های تعیین شده توسط شهرداری منطقه استفاده كنید.
۷) در هنگام برپایی آتش در داخل یا خارج از ساختمان از دسترسی به كپسول اطفاء حریق و جعبه كمك های اولیه اطمینان حاصل نمایید.
۸) مراقب رفتارهای خطرناك و ناهنجار افراد باشید و در صورت لزوم مراتب را به واحدهای گشتی نیروی انتظامی و یا پلیس ۱۱۰ اطلاع دهید.
۹) از سوزاندن وسایل یا مواد غیر متعارف مانند كپسول گاز، لاستیك و آمپولو استفاده از مواد آتش زا نظیر بنزین، الكل، كاربیت و مانند آن جداخودداری نمایید.
۱۰) از برپایی آتش در معابر باریك و در نزدیكی پست های برق یا ایستگاههای تقلیل فشار گاز و پاركینگ های عمومی خودداری كنید.
۱۱) از برپایی آتش های حجیم و غیر قابل مهار خودداری نمایید.
۱۲) حتی المقدور با ریختن مقداری خاك در زیر محل برپایی آتش، از آسیب رساندن به سطح آسفالت معابر خودداری نمایید.
۱۴) نگهداری مواد محترقه غیر استاندارد از قبیل اكلیل و سرنج، زرنیخ وكلرات، … غیر مجاز و برخلاف قانون بوده و می تواند خسارات جبران ناپذیریبرای خود و دیگران به همراه داشته باشد.
۱۵) با رعایت حقوق شهروندی از پرتاب نارنجك و مواد محترقه به ساختمان هاكه موجب آسیب رساندن و بد منظر كردن آنها و سیمای شهرمان می گردد، خوددارینمایید
-
اقدامات اولیه در ايست قلبي و تنفسي و راهنمای عملیات احیاء
منظور ازايست قلبي ، حالتي است که ضربان قلب کاملاً از بين مي رود و منظور از ايستتنفسي ، از کار افتادن تنفس خودبخودي در فرد مي باشد . اين حالات مي تواندبه دنبال سکته قلبي ، شوک ، خونريزي هاي بسيار شديد ، گير کردن اجسامخارجي در حلق ، غرق شدگي ، برق گرفتگي و … رخ دهد .
اقدامات اوليه :
چنانچه پس از وقوع ايست قلبي – تنفسيدر کمتر از ۴ الي ۶ دقيقه به فرد مصدوم رسيدگي شود و عمليات احياء وي شروعگردد ، شانس زنده ماندن وي بالا خواهد رفت . قل از شروع عمليات احياء قلبي – ريوي ، بايد مطمئن شد آيا فرد وقاعآق دچار ايست قلبي – ريوي شده است ياخير ، چرا که انجام عمليات احياء قلبي – ريوي بر روي فردي که دچار ايستقلبي نشده باشد ، مي تواند منجربه ايست قلبي و مرگ وي شود .
جهت اطمينان از ايست تنفسي با مشاهدهحرکات تنفسي قفسه سينه مي توان به وجود تنفس در مصدوم پي برد و يا مي توانگوش يا گونه خود را نزديک دهان وي قرار دهد تا صداي تنفس وي را شنيد ياجريان آن را حس کرد . سپس نبض بيمار را بررسي نمود .
بهترين محل نبض در بچه هاي کوچک ، نبضشريان راني است که در ناحيه کشاله ران لمس مي شود وبهترين محل نبض در بچههاي بزرگتر و بالغين نبض گردني است که در ناحيه گردن و پشت ناي قرار دارد . لمس نبض بايد با دو انگشت نشانه و مياني صورت گيرد در صورتي که هيچ گونهنبضي احساس نشد و يا مصدوم تنفس خودبخودي نداشت
عمليات احياء بايد مطابق دستور ذيل انجام شود :
۱. بيمار را به پشت خوابانده ، وي را به آرامي تکان داد تا پاسخش به تحريک مشخص شود.
۲. اگر بدون پاسخ بود ، راه هاي تنفسيوي چک شود . چنانچه راه تنفسي بسته است ، با کمک انگشت راه تنفسي وي بازشود و چنانچه راه تنفسي باز بود ولي نفس نمي کشيد ، تنفس مصنوعي شروع شود .
۳. گردن وي را به جلو و سر او را به عقب خم نمايند .
۴. دو تنفس مصنوعي مناسب دهان به دهان به وي داده شود .
۵. نبض هاي وي لمس شود . اگر ضربان نبض ها لمس شد . بايد به تنفس مصنوعي ادامه داد و اگر لمس نشد ، ماساژ قلبي را شروع کرد .
۶. جهت انجام ماساژ قلبي بايد دست چپخود را به حالت ضربدر بر پشت دست ديگر گذاشته ، پاشنه دست راست را بر رويجناغ سينه به اندازه دو بند انگشت بالاتر از محل دو شاخه شدن جناغ قرارداد . آرنج ها نبايد خم شوند و به کمک وزن بدن ، يک فشار محکم به قفسهسينه وارد شود تا جناغ سينه به اندازه تقريب ۴ الي ۵ سانتيمتر داخل برود .
تعداد ماساز قلبي بايد حدود ۸۰ بار دردقيقه باشد و به ازاء هر ۱۵ ماساژ قلبي بايد ۲ تتفس مصنوعي با روش دهان بهدهان داده شود . در صورتي که فرد ديگري به امدادگر کمک مي کند ، بايد بهازاء هر ۵ ماساژ قلبي فرد دوم ، يک تنفس مصنوعي به وي بدهد .
۷. پس از گذشت يک دقيقه عمليات به مدت۵-۴ثانيه جهت لمس نبض گردني متوق نمود . اگر نبض لمس شد ، ماساژ قلبي راقطع نموده و چنانچه تنفس هم برقرار شده ، تنفس مصنوعي را متوقف کرد . درصورت عدم لمس نبض و عدم برقراري تنفس خودبخودي ، بايد ماساژ قلبي و تنفسمصنوعي را مجدداً شروع کرد و هر۳ دقيقه يک بار ، جهت لمس نبض ها به مدت۵-۴ثانيه عمليات را متوقف نمود .
نکات مهم :
۱.فرد را نبايد روي سطح نرم تشک و تختخواب خواباند ، بلکه سطح سختي مثل کف اتاق بهتر است .
۲. در تنفس دهان به دهان ، بايد بينيمصدوم را با دو انگشت خود بست ، تا هوايي که به ريه هايش دميده مي ود . مستقيماً از آن خارج نشود .
۳.موقعيت سر و گردن را بايد درست تنظيم کرد .
۴. طي عمليات احياء يک نفر را جهت خبرکردن اورژانس يا پزشک مأمور نمود .
۵. بايد دهان فرد کمک کننده با دهان مصدوم کاملاً مماس باشد ، تا هوايي از بين انها خارج نشود .
۶.عمليات احياءرا بايد تا زماني کهيک فرد با تجربه يا پزشک بر بالين بيمار برسد و يا تا زماني که وي بهدرمانگاه منتقل شود ، ادامه داد .
چنانچه مصدوممشکوک به ضايعه نخاعي است بايد سر را مختصري به عقب کشيده ، به آرامي کميبه عقب خم نموده – سپس تنفس مصنوعي و ماساژ قلبي را ادامه داد .
-
چطور از خفگی در کودکان پیشگیری كنيم؟
اشیایی که به ظاهر کاملا بیضرر میرسند، ممکن است کودکان کمسن را در معرض خطر خفگی قرار دهند.
به گزارش خبرنگار سایت پزشکان بدون مرز به نقل از هلث دی نیوز ،برای جلوگیری از گیرکردن اشیا در گلوی کودکان و خفهشدگی آنها این نکات را رعایت کنید:
هرگز به یک نوزاد یا کودک کمسن اجازه ندهید تا با اسباببازیی بازی کند که نخ یا طنابی به آن متصل است.
کودکتان را با غذاهایی که ممکن است درگلویش گیرکنند، مانند تکههایسوسیس، آب نبات سفت، سبزیجات پختهنشده، مغزهای خوراکی مانند گردو وبادام، کشمش، میوههای هستهدار، ذرت بوداده یا انگور، تغذیه نکنید.
هرگز نگذارید که وقتی کودک دراز کشیده است، چیزی بخورد.
هر چیزی که را ممکن است کودک به دهان ببرد، مانند سکه، باتری، جواهرات، سنجاق و پونز را از دسترس او دور نگهدارید.
دستگاه گردش خون شامل قلب به عنوان پمپکننده شبکه عروق خونی و خون میباشد
دستگاه گردش خون شامل قلببه عنوان پمپکننده شبکه عروق خونی و خون میباشدکه وظیفه آن رساندن خونحاوی اکسیژن و مواد غذایی به سلولهای بدن میباشد.
کاهش علائمحیاتی بدن به دلایل مختلف بلافاصله بعد از آسیب و یا با تأخیر که بر اثرناتوانی دستگاه گردش خون در رساندن کافی به اعضای بدن، ایجاد ميشود راشوک گویند که از یک ضعف تا یک وضعیت کشنده بر اثر آسیب شدید، متغیر است. در این حالت چون خون کافی به اعضای بدن نميرسد، بدن شروع به مقابله باوضع موجود (کاهش خونرسانی) ميکند. دفاع بدن در این حالت به صورتی است کهباید حداکثر خون به اعضاء حیاتی مثل مغز و قلب رسیده و در مقابل به اعضاءکم اهمیتتر مثل پوست، روده و عضلات خون کمتری برسد زیرا که سلامت قلب ومغز ضروریتر است و “در حقیقت شوک دفاع بدن در برابر کاهش خونرسانی است”.
این اختلال به سه دلیل ميتواند بروز و یا پیشرفت کند:
۱. کاهش قدرت قلب ۲. تغییر ناگهانی قطر رگهای خونی ۳. ناکافی بودن حجم مایع داخل عروقی
تقسيمبندي انواع شوك
شوك ناشي از كاهش حجم خون (هايپوولميك) - خونريزي
- از دست رفتن مايعات
(غيرخونريزي مثل اسهال و استفراغ)
شوك توزيعي - شوك عصبي
- شوك رواني (غش)
- شوك عفوني
- شوك آنافيلاكتيك
شوك قلبي - سكته قلبي
- انسداد داخل يا خارج قلبي گردش خون
۱. شوک کاهش حجم خون(هایپوولمیک):
۶۰%وزن بدن انسان را مایعات تشکیلميدهد. از بین رفتن ۱۰% این حجم با مکانیسمهای جبرانی، جبران ميشود ولیاگر حجم خون در گردش، ۲۵-۲۰ درصد کاهش یابد، مکانیسمهای جبرانی قادر بهجبران نبوده و شوک هیپوولمیک رخ ميدهد. این نوع شوک از شایعترین علل شوکميباشد که ميتواند به عللی مثل اسهال، استفراغ، تعریق شدید، کم آبی،خونریزی داخلی و خارجی، سوختگی وسیع و وقايع حاد داخل شکم مثل پاره شدنآپاندیس ایجاد شود.
۲. شوک ناشی از اختلال کارکرد قلب(کاردیوژنیک):
شایعترین علت آن بیماریهایی نظیرسکته قلبی، صدمات قلبی، پرفشاری عروقی در ریه، تنگی دریچه آئورت ميباشدکه ۱۰۰- ۹۰ درصد بیماران دارای شوک قلبی ميمیرند.
۳. شوک ناشی از تغییرات قطر عروق(وازوژنیک):
در این شوک، جریان خون بافتهای بدنطبیعی بوده ولی به دلیل ترشح واسطههای شیمیایی که منجر به اختلال درنفوذپذیری و انقباض عروق ميشود، حجم خون در گردش کم به نظر ميرسد. ایننوع شوک بر اثر عوامل زیر ممکن است بروز کند:
الف) شوک عصبی(نوروژنیک)
بر اثر آسیبهای نخاعی، ضربه محکم بهستون فقرات یا سر و ایجاد درد و درک آن توسط سیستم عصبی و نهایتاً گشادشدن ناگهانی عروق و سقوط شدید فشارخون، ایجاد ميشود.
ب) شوک روانی(سایکوژنیک)
به علت اختلال موقت و گذرای خونرسانی به مغز برای چند لحظه ایجاد ميشود مثل شنیدن خبر ناگهانی، خستگی مفرط، ایستادن طولانی و … .
ج) شوک عفونی( سپتیک)
شایعترین و مهمترین نوع شوکوازوژنیک است که ارگانیسمهای بیماریزا با آزاد کردن سم در تمام بافتهایبدن از طریق افزایش نفوذپذیری عروق و اتساع آنها و اختلال در کارکرد قلب،موجب بروز این شوک ميشوند. مرگ و میر در شوک عفونی پیشرفته زیاد است(حدود۵۰درصد) که اکثراً به دلیل کاهش شدید فشارخون و نارسایی چند عضو اتفاقميافتد.
د) شوک حساسیتی(آنافیلاکتیک)*
علائم شوك:
در مراحل مختلف شوك و انواعي از شوك نظير شوك عفوني يا حساسيتي نشانهها و علائم متفاوتند ولي به طور كلي علائم شوك عبارتند از :
رنگپريدگي پوست- پوست سرد و مرطوب- نبض تند و ضعيف- تنفس تند و سطحي- كاهش فشارخون(علامت ديررس)- كاهش درجه حرارت بدن- مردمكهاي گشاد- تهوع واستفراغ- اضطراب- بيقراري- كاهش سطح هوشياري يا بيهوشي- تشنگي- گيجي ومنگي.
-
كمكهاي اوليه :
بهترين درمان شوك پيشگيري از آن است. بنابراين اگر براي كسي حادثهاي اتفاق افتاده (مثلاً تصادف كرده) كهاحتمال ميدهيد دچار شوك شود ولي هنوز علائم شوك را نشان نميدهد، با اينحال اقدامات درماني شوك را در مورد وي اجرا كنيد تا دچار شوك نشود.
اين اقدامات عبارتند از :
۱- كنترل و باز نگه داشتن راههاي هوايي مصدوم و جلوگيري از آسپيره كردن مواد استفراغي.
۲- دادن اكسيژن.
۳- كنترل خونريزي.
۴- آتلبندي محل شكستگي.
۵- مريض را به پشت دراز كرده و پاهايش را حدود ۳۰- ۲۰ سانتيمتر بلندكنيد. نكته مهم اينكه اگر با اين كار تنفس مصدوم مشكل شد فوراً پاها راپائين بياوريد و يا اگر احتمال شكستگي پا يا ستون فقرات ميرود، پاها رابلند نكنيد.
۶- جلوگيري از دفع حرارت بدن مصدوم به وسيله پيچيدن وي درون پتو يا لحافيا هر چيز مشابه آن، توجه داشته باشيد كه با حرارت خارجي (بخاري) مصدوم راگرم نكنيد.
۷- درصورتي كه مصدوم بيهوش نبوده و استفراغ ندارد به او مايعات بدهيد.
۸- كنترل علائم حياتي را هر ۵ دقيقه يك بار به عمل آوريد.
واكنش حساسيتي شديد (شوك آنافيلاكتيك)
اغلب مردم فكر ميكنند حساسيت تنهاباعث التهاب، خارش يا ديگر مشكلات كوتاه مدت ميشود كه با رفع عاملايجادكننده برطرف ميگردند ولي واكنشهاي شديدتري به بعضي مواد خوراكي ياتزريقي وجود دارد كه شوك آنافيلاكتيك ناميده ميشود. اين شوك ميتواند درعرض چند دقيقه يا حتي چند ثانيه ايجاد شده و اگر فوراً درمان نشودميتواند به مرگ بيانجامد. بعضي خوراكيهاي خاص مانند آجيل، صدف، ماهي يابعضي داروها مانند پنيسيلين خوراكي، نيش زنبور عسل يا زنبور قرمز، تزريقداروهايي مانند پنيسيلين يا واكسن كزاز ميتوانند در افراد حساس باعثواكنشهاي شديد و سريع شوند. تقريباً يك درصد مردم حساسيت شديدي نسبت بهنيش حشرات دارند.
پاسخ حساسيتي شديد (شوك آنافيلاكتيك) زماني ايجاد ميشود كه فرد با مادهحساسيتزايي برخورد كند و قبلاً نيز سابقه برخورد با آن را داشته و بدنفرد آن را به عنوان مهاجم بشناسد. در اين صورت پادتني به نام IgE توليدميگردد. سپس پادتنها و دفاع ميزبان با ماده حساسيتزا كه براي بار دوموارد بدن شده، برخورد كرده و مواد شيميايي(مانند هيستامين) آزاد ميشوند. اين مواد در ريهها، عروق خوني، رودهها و پوست اثرات ناخوشايندي را ايجادميكنند. اين شوك يكي از شرايط تهديدكننده حيات به شمار ميآيد. ۸۰-۶۰%مرگهاي ناشي از شوك آنافيلاكتيك به علت ناتواني در تنفس ميباشد و علت آنتورم و انسداد راههاي هوايي است. علت دوم اين مرگها (حدود ۲۴% مرگها)،شوك است كه به علت كافي نبودن خون در گردش ميباشد.
علائم و نشانههاي شوك آنافيلاكتيك:
سرفه، عطسه، خسخس صدا تورم صورت، زبان و دهان تنفس دشوار تهوع و استفراغ سفتي و تورم گلو سرگيجه
خارش و سوزش شديد انقباض عضلات شكم(كرامپ شكمي)
بثورات يا كهير پوستي متمايل به آبي شدن (سيانوز) اطراف لبها و دهان
در شوك حساسيتي علاوه بر انجام ساير كمكهاي اوليه شوك، تزريق آدرنالين(اپينفرين) توسط امدادگران مجاز است.
علل شوک حساسیتی
پنیسیلین و مشتقات آن از شایعترین علت شوک آنافیلاکتیک بوده و پس از آنمار گزیدگی و خصوصا زنبور گزیدگی قرار دارند. شایعترین علت شوکآنافیلاکتیک پنیسیلین (و سایر داروها) ، غذاها (بادام زمینی ،تخم مرغ ،غذاهای دریایی و شیر) ، عصاره گرده ، لاستیک و سم حشرات میباشند. شوکحساسیتی در اثر عکس العمل شدید بدن به مواد حساسیتزا ایجاد میشود وبسیار خطرناک است. انواع گوناگونی از مواد میتوانندحساسیتزا باشند.
مثلاً موی گربه حساسیتزا است. شخصیکه نسبت به موی گربه حساسیت داشته باشد، هرگاه گربهای در نزدیکی آن باشدعطسه کرده و احساس خارش میکند. این واکنش ، بسیار جزئی است. در مورد نیشزنبور ، بعضی اشخاص تنها واکنشی که از خود نشان می دهند، احساس درد و تورمدر ناحیه نیش زنبور است. بعضی از افراد نیز واکنشهای شدیدتری از خود نشانمیدهند و یا دچار شوک حساسیتی میشوند. در این نوع شوک ، ماده حساسیتزاباعث میشود که رگهای خونی سریع متسع شوند و فشار خون کاهش یابد. همچنینبافتهایی که در مسیر دستگاه تنفس قرار دارند، ورم میکنند و مجاری تنفسیرا مسدود مینمایند.
-
عوامل حساسیتزا
نیش حشرات: نیش زنبور عسل و زنبورهای سرخ ایجاد حساسیت سریع و حاد میکنند.
مواد خوراکی: مانند میوه با دانه های روغنی ، ادویه ، میوههاییمانند(خانواده توت) ، ماهی ، صدف و بعضی از داروها ، ایجاد حساسیتمیکنند. در اکثر موارد این نوع حساسیت خفیفتر از حساسیت نیش حشرات است.
مواد استنشاقی : گرد و خاک ، گرده گل و پودرهای شیمیایی اکثراً حساسیت شدید و حادی ایجاد میکنند.
مواد تزریقی : داروهایی مانند پنی سیلین ایجاد حساسیت شدید میکنند.
مواد جذبی : تماس بعض از مواد شیمیایی با پوست بدن ، حساسیتهای شدیدی ایجاد میکند. این نوع شوک را نمیتوان دقیقاً پیش بینی کرد.
علائم شوک حساسیتی
سطح هوشیاری : بیقراری که معمولاً به دنبال آن غش و بیهوشی پیش میآید.
تنفس: مشکل میشود و با خسخس سینه همراه است.
نبض: تند و ضعیف میشود و یا کاملاً نامحسوس است.
فشار خون : در ابتدا بالاتر از حد طبیعی است ولی ممکن است بعداً تا حدی که ایجاد شک کند کاهش یابد.
پوست: آثار حساسیت به صورت قرمزی و کهیر بر روی آن مشخص میشوند.
صورت: زبان و صورت ورم میکند، لبها کبود شده اطراف زبان و دهان بیرنگ میشوند.
استفراغ
تورم مچ پا و مچ دست
بیمار مبتلا به شوک حساسیتی معمولا از موارد زیر شکایت میکند:
خارش و سوزش پوست خصوصاً پوست صورت ، سینه و پشت
انقباض دردناک سینه و سختی تنفس
سرگیجه
بیقراری و آشفتگی
حالت تهوع ، دل درد و یا اسهال
سردرد
عطسه ، خارش ، احساس مرگ و خشونت صدا ممکن است علائم آغازگر شوک باشند.
این نوع شوک ، موقعیت خطرناک و اورژانسی است که برای جلوگیری از واکنشهای حاد احتیاج به تزریق دارو دارد.
درمان شوک حساسیتی
قبل از هر چیز عامل حساستزا باید شناخته شده و تماس با آن قطع شود.
اقدامات اولیه شامل اقدامات اصول احیا (BLS) است. مجرای تنفسی بیمار را باز نموده و اقدام به تنفس مصنوعی یا CPR نمایید.
اکسیژن خالص (با غلظت بالا) به مصدوم برسانید و اقدام به درمان شوک نمایید.
مصدوم را فوراً به مراکز پزشکی برسانید اگر مصدوم بیهوش نیست، او را بهحالت طاق باز و یا به پهلو بخوابانید. در صورت آگاهی از ماده آلرژیزا ویا علت حساسیت (مثلاً نیش حشرات و غیره ) به کادر پزشکی نیز اطلاع دهید. ضمن انتقال مصدوم ، اصول اولیه احیاء را انجام دهید.
از مصدوم بپرسید که آیا به ماده خاصیحساسیت دارد یا خیر، از جمله حساسیت نسبت به بعضی از غذاها ، عوامل محیطی، بعضی از داروها و دیگر عوامل. عوامل نامشخص از طریق واکنشی که مصدومنشان میدهد، مشخص میشوند. مصدومینی که نسبت به بعضی عوامل ، واکنش شدیداز خود نشان میدهند، در صورت تماس با آن عوامل ، باید فوراً داروهای لازمرا مصرف کنند.
اولین داروی تزریقی جهت درمان شوکحساسیتی آمپول اپی نفرین است که حدود ۰.۰۱mg/kg و حداکثر تا ۰.۳ میلیگرمبه صورت زیر جلدی تزریق میشود. داروهای بعدی عبارتند از آمپولهای ضدحساسیت مثل کلرفنیرامین که داخل رگ تزریق میشود. داروهای گشاد کنندهراههای هوایی مثل آمینوفیلین و داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی مثل هیدروکورتیزون نیز استفاده میشوند. شروع دادن مایع داخل رگی مثل سرمرینگرلاکتات نیز اهمیت زیادی دارند.
شوک ناشي از برخي بيماري هاي نسبتا شايع دوران کودکي است از جمله : گاسترو آنتريتديابت مليتوس ، تروما عفونت و خوردن اتفاقي دارو .
نکته : بهترين نتايج باليني شوک بستگيبه تشخيص زودرس و درمان مناسب و سريع دارد . در شيرخوار کودک ، ميوکاردبافت انقباضي کمتري دارد ، افزايش نياز به برون ده قلب ، ابتدا با افزايشتعداد ضربان قلب توسط مکانيسم هاي عصبي برآورده مي شود ، در کودک بزرگتريا فرد بزرگسال ، زياد شدن حجم ضربه اي به طور بسيار کارآمدي ، برون دهقلب را افزايش مي دهد .
بررسي :
توجهات پرستاري در شوک کودکان بايد روي سيتسم قلبي تنفسي و نورولوژيک متمرکز شود .
تغيير سطح هوشياري از اولين عواملي است که نشان دهنده وخيم تر شدن شرايط مي باشد .
تشخيص به موقع و درمان سريع شوک درنوزادان و کودکان ميزان مرگ و مير را کاهش مي دهد . در درجه اول بايد ازباز بودن راه هوايي مطمئن شويم و بيمار را از نظر تنفسي مانيتورينگ کنيم . همچنين بايد از باز شدن ريه در زمان تنفس اطمينان حاصل شود . جريان خونمرکزي بوسيله چک کردن نبض هاي فمورال ،براکيال يا کاروتيد بررسي شود .
-
شوک هيپوليک :
شايع ترين علت شوک در کودکان بوده وعلل آن عبارتند از : اتلاف خون، کاهش مايعات و الکتروليت هاي بدن به دنبالاستفراغ و اسهال ، از دست دادن مايع به داخل فضاي سوم که ناشي از سندرمهاي نشت مويرگي است .
با مشاهده هيپوتانسيون و تاکي کاردي وعدم وجود علائم نارسايي قلب ( مانند هپاتومگالي ، رال ، ادم ، اتساعوريدهای ژوگولر یا گالوپ ) یا سپت سمی (تب ، لوکوسیتوز ، یا کانون عفونت) می توان شوک هیپولمیک را از سایر علل شوک افتراق داد .
بهبود شوک هیپولمیک به شدت هیپولمی ،وضعیت قلبی بیمار و تشخیص و درمان سریع وابسته است. پیش آگهی شوک هیپولمیکبدون عارضه خوب بوده و مرگ و میر آن کمتر از ۱۰ درصد می باشد . مکانیسمهای جبرانی در شوک هیپولمیک عبارتند از : افزایش فعالیت سمپاتیک و آدرنالکه سبب افزایش تعداد ضربان قلب و قدرت انقباض میوکارد می گردند .
کودکان با تشخیص شوک ها یپولمیک نیازبه بررسی علائم حیاتی ، چک کردنBP هر ۱۵ تا ۶۰ دقیقه است . رنگ و تورگورپوستی ، درجه حرارت نیز باید مرتبا چک شود . فونتانل قدامی نیز باید ازنظر تورفتگی یا برجستگی بررسی شود یک فونتانل تو رفته ممکن است دلیل بر کمآبی کودک باشد .از طرفی برجسته بودن فونتانل معمولا نشان دهنده سطح کافیمایعات بدن است . به علاوه پرستار باید مرتبا علائم نورولوژیک بیمار رابسنجد . کاهش سطح هوشیاری باید سریعا گزارش شود پرستار باید مرتبا قلب وریه های بیمار را سمع کند و نبض های محیطی را لمس کند زمان پر شدن مجددمویرگی ، چسبندگی غشاءهای موکوسی و تونوسیته و قدرت عضلات چک شود ، میزانبرون ده ادراری بررسی شود اگر کودک اسهال دارد باید کیسه ادراری یاسوندفولی استفاده شود شکم لمس شود صداهای روده سمع گردد ، صدمه شکم بایدرد شود ، هر نوع صدمه یا ترومای وارد آمده به شکم باید سریعا گزارش شود .
شوک توزیعی ( منتشر ):
اختلالات توزیع خون ممکن است باعث عدمتکافوی شدید خون رسانی بافتی ، حتی در صورت طبیعی یا بالا بودن برون دهقلبی شود این موارد توزیع غلط جریان معمولا ناشی از اختلالات در تونوس است . شوک سپتیک شایع ترین شوک توزیعی در کودکان است و معمولا عارضه سپتی سمیباکتری های گرم منفی و گرم مثبت و نیز عفونت ناشی از ریکتزیا و ویروس هااست . این بیماران معمولا تب ، خواب آلودگی ، پتشی ، و پورپورا داشته و یککانون عفونی در بدنشان یافت می شود . علامت اولیه شوک توزیعی یا منتشرافزایش درجه بدن ( هایپر ترمی ) یا کاهش درجه بدن ( هایپو ترمی ) می باشد . در جه حرارت باید هر یک تا دو ساعت کنترل شود . در شوک زودرس ( فازهایپر دینامیک ) پوست معمولا گرم و براق می شود . در شوک دیر رس ( فازهایپو دینامیک ) پوست معمولا سرد و خاکستری میشود .
یک استثنا وجود دارد که در صدمه بهطناب نخاعی اتفاق می افتد و بدن نمی تواند در درجه حرارت نرمال قرار گیرد . شوک با هر اتیولوژی که باشد و به هر دلیلی که اتفاق بیافتد ممکن استباعث اختلال در عملکرد گرد ش خون شود در نتیجه عملکرد فاکتورهای انعقادیخون و پلاکت ها مختل می شود بنابراین پرستاران باید به دقت پوست بیماررااز نظر پتشی تراوش خون از لاین های تهاجمی ، صدمه پورپورا بررسی کنند . وجود پتشی های پراکنده روی پوست ممکن است نشان دهنده یک سبسیس شدید باشددر کودکان کاهش فشار خون یک نشانه دیر رس در انواع مختلف شوک می باشد .
شوک کاردیوژنیک :
این نوع شوک ناشی از اختلال کارکردمیوکارد بوده و به صورت تضعیف قدرت انقباضی و برون ده قلب و خون رسانی ناکافی بافتی خود را نشان می دهد . شوک کاردیوژنیک اولیه در کودکانی کهبیماری مادرزادی قلب دارند رخ می دهد در اکثر بیمارانی که بیماری مادرزادیقلبی دارند ( به غیر از سندروم قلب چپ هیپوپلاستیک ) نارسایی قلبی پیش ازشوک کاردیوژنیک ایجاد می شود. کودکان با شوک کاردیوژنیک باید از نظر قلبیو تنفسی مانیتورینگ شوند و صداهای قلبی و ریوی سمع شود ، کبد باید دق شودو سایز آن سنجیده شود . تنفس کودک باید برر سی شود ، ادم دور چشم یا ادممحیطی ممکن است اتفاق بیافتد ، چک مرتب نبض های محیطی و پر شدن مجددمویرگی بسیار مهم است .
شوک انسدادی :
علت اصلی انسداد تامپوناد قلبی است . از نظر بالینی هرگاه در زمینه تروما یا جراحی اخیر قلب فشار نبض مریض کاهشیافته ، صداهای قلبی گنگ شده ؛ قلب در دق یا کلیشه رادیوگرافی بزرگ شده ،یا انفکاک مکانیکی ، الکتریکی وجود داشته باید به تامپوناد شک کرد ، درمانشامل برطرف کردن انسداد به وسیله آسپیراسیون سوزنی فوری فضای پریکارد است .
نکته : اکوکاردیوگرافی ممکن است تشخیص دهنده باشد لیکن آسپیراسیون سوزنی را نباید به تاخیر انداخت .
شوک انفکاکی :
این اصطلاح حالتی را توضیح می دهد کهدر آن خونرسانی بافتی طبیعی بوده اما اکسیژن نمی تواند به وسیله سلول هااستفاده شود مانند مسمومیت با مونو اکسید کربن یا مت هموگلوبینمی
طبقه بندی شوک و اتیولوژی آن
نوع
اختلال اولیه در گردش خون
اتیولوژی شایع
شوک هیپوولمیک
کاهش حجم خون در گردش
خونریزی ، اسهال ، دیابتبی مزه ، دیابت قندی ، سوختگی ، سندرم آدرنوژینال ، سندرم نشت مویرگی ،
شوک توزیعی
اتساع عروق موجب احتباس خون در ورید ها شده که در نهایت منجر به کاهش پیش بار می گردد . توزیع کاهش قدرت انقباض قلب
سپتی سمی ، آنافیلاکسی ، آسیب به CNS یا نخاع ، مسمویت دارویی
شوک کاردیوژنیک
کاهش قدرت انقباض قلب
بیماری های مادرزادی قلب ، نارساییشدید قلب ، آریتمی ، آسیب هیپوکسیک – ایسکمیک ، کاردیومیوپاتی، اختلالاتمتابولیک ، میوکاردیت ، مسمومیت دارویی ، بیماری کاواساکی
شوک انسدادی
انسداد مکانیکی در برابر جریان خروجی بطن
تامپوناد قلبی ، آمبولی حجیم ریوی ، پنوموتوراکس فشاری ، تومور قلبی
شوک انفکاکی
اکسیژن از هموگلوبین آزاد نمی شود
مسمومیت با مونواکسید کربن ، مت هموگلوبینمی
