داستان های كوتاه

خدا را فراموش کرد و دور ریخت. سخت بود، اما به زندگی ادامه داد. پشت کار داشت، عشق به یک روسپی. سی سال بعد در بستر واپسین خوابیده بود و به حوادث گوناگونی فکر می کرد که از سر گذرانده بود، زن های متوالی... پیش از آخرین بازدم بر کاغذی نوشت: "آگر چه به همه چیز رسیدم، اما به هیچ نرسیدم. یادم باشد تا بار دیگر راه نرفته را برگزینم." و چشم فرو بست.

یخ ها در حالِ آب شدن بودند و پیاده روها لیز؛ قدم برداشتن مستلزم احتیاط زیادی بود؛ خصوصا برای بدن خشکِ مردِ سی و هشت ساله ای مثل او. از خودش راضی نبود؛ تنها توانسته بود با جدا کردن مسیر زندگیش از باقی مردم به موفقیت های خاصی برسد که روزگاری جذاب بودند. از نظر مادی آن قدر مستقل بود که زندگی خود را به تنهایی اداره کند. تکرار صدای جادویی ناودان در ذهنش، مثل باران بهاری به آهنگِ سکوتِ هم آغوشی ِ دو دلداده می ماند؛ یخ ها در حال آب شدن بودند.

چند بار به تمام کسانی که می شناخت، فکر کرد. کسی نبود. نه برای گفتن خبر، نه دعوت به مهمانی و سور و شادی. در بیست سالِ گذشته که از خانواده جدا شده بود، تنها یک بار کسی «نزدیک به همیشگی» شد. که هفت سال پیش از هم جدا شدند. می توانست با هر کسی شب را بگذراند، اما این بار «هر کس» چه بی ارزش بود، برای سور جایزه ی بزرگِ لاتاری...!

يکبار، پابلو پيکاسو، نقاش و مجمسه ساز مشهور اسپانيائی در مورد توانائيهای خودش صحبت می کرد و می گفت: مادر من هميشه به من می گفت که اگر در زندگی يک سرباز باشی در آينده تبديل به يک ژنرال خواهی شد ويا اگر يک تارک دنيا باشی در آينده تبديل به پاپ می شوی و به جای همه اينها من نقاش شدم و امروز هم يک پيکاسو هستم، البته هيچ از اين بابت احساس حقارت و سرخوردگی نمی کنم!
اما پيکاسو در ادامه صحبتهايش موافقت و تأييد خود را درباره آنچه که آبراهام لينکن گفته است، خاطر نشان می سازد. " هرچه که هستی، بهترينش باش." و آبراهام لينکن با زندگی خود حکمت اين اندرز را ثابت کرد

وقتی من ۴ ساله بودم: بابای من می‌تونه هر کاری رو انجام بده.

وقتی من ۵ ساله بودم: بابای من خیلی چیزا می‌دونه.

وقتی من ۶ ساله بودم: بابای من زرنگ‌تر از بابای توست.

وقتی من ۸ ساله بودم: بابای من همه چیز رو هم نمی‌دونه.

وقتی من ۱۰ ساله بودم: اونوقتا که بابام همسن من بود همه چیز با حالا فرق داشت.

وقتی من ۱۲ ساله بودم: بابا یه قدری پیر شده .

وقتی من ۱۴ ساله بودم: به حرفهای بابام توجه نکن، اون از مد افتاده.

وقتی من ۲۰ ساله بودم: وای خدای من بابا دیگه کاملا از رده خارجه.

وقتی من ۲۵ ساله بودم: بابا هرچی باشه یه پیرهن از من بیشتر پاره کرده.

وقتی من ۳۵ ساله بودم: من تا با بابام مشورت نکنم کاری انجام نمیدم.

وقتی من ۴۰ ساله بودم: متعجبم که پدر چطور اون جریان رو حل کرد، خدا بیامرز خیلی عاقل بود.

وقتی من ۵۰ ساله بودم: حاضرم همه چیزمو بدم فقط چند لحظه با بابای خدابیامرزم مشورت کنم. خیلی چیزا بود که میتونستم ازش یاد بگیرم.

هیچ وقت دلم نمی‌خواست معلم باشم، اگرچه در یک خانواده‌ی سرشار از معلم(!) به دنیا آمده و بزرگ شده‌ام.

شاید دلیلش این بوده که همیشه فکر می‌کردم بلد نیستم چیزی به کسی یاد دهم! ولی این طرز فکر در یک‌سال اخیر به طور کلی تغییر کرد. دلیلش هم حضور در کلاس‌ها و آموزشگاه‌های مختلف بود که باعث شد بفهمم که من هم بلدم یاد دهم و چقدر شیرین است این یاد دادن! و حتما به همین دلیل است که دکتر شریعتی افتخار می‌کند به معلم بودنش.

دیروز آخرین جلسه‌ی یکی از این کلاس‌ها بود. دانش‌آموزان این کلاس، پسرهای دبیرستانی بودند با آن روحیات خاص خودشان! هرچه باشد مدت زیادی از دوره‌ی دبیرستان خودم نگذشته و تمام شیطنت‌های آن روزها را به خوبی به یاد دارم! مخصوصا اینکه من از اون بچه مثبت‌های خنثی نبودم که یک گوشه آرام بگیرم و با گروه دوستانم -که هنوز هم با هم ارتباط نزدیکی داریم- تقریبا هر کاری که در ذهن بگنجد -البته نه اون کارهایی که شما فکر می‌کنید!- کرده‌ایم. خلاصه اینکه خوب می‌دانم درس دادن به این گروه سنی واقعا یک چالش بزرگ است! خوشبختانه با بچه‌های خوبی سروکار داشتم که شیطنت‌هایشان هم شیرین و دلنشین بود.

در آخرین جلسه‌ی کلاس توصیه‌ای به بچه‌ها کردم که دوست داشتم روزی شاید در دوران دبیرستان یکی از معلم‌های من هم به من می‌گفت و شاید هم مسیر زندگی‌ام را عوض می‌کرد. هر چند در این سن و سال گوش شنوایی برای شنیدن توصیه و نصیحت وجود ندارد! ولی حتی اگر در وجود یکی کارگر افتد، باز هم بسیار با ارزش است. به آنها گفتم:

«در زندگی از گفتن سه عبارت هرگز نترسید: یکی “نه! نمی‌دانم! نمی‌توانم!” دیگری “بخشیدم” و آخری “دوستت دارم” و البته گفتم که ما خیلی خوب این عبارات را به کار می‌بریم منتها زمانی که می‌خواهیم دروغ بگوییم و جایی که واقعا به آنها نیاز داریم در زبانمان نمی‌چرخند! و باز هم گفتم که اگر روزی خواستید این نصیحت را با دیگری در میان بگذارید، اول مطمئن شوید که خودتان هر سه‌ی این عبارات را به کار برده‌اید! کاری که من کرده‌ام.»

راز معرفت

روزي مردي جوان نزد شيوانا، استاد معرفت آمد و از او خواست تا راز معرفت را برايش بازگو کند. شيوانا در جمع مريدانش مشغول تدريس بود. به خاطر وجود مرد جوان درس را قطع کرد و از يارانش خواست تا قاشقي چوبي و تخت را همراه ظرفي روغن مايع براي او بياورند. سپس قاشق را به دست مرد داد و آن را از روغن پر کرد و از مرد خواست در مدرسه و باغ مدرسه حرکت کند و هر آن چه مي بيند را به خاطر بسپارد و دوباره نزد آن ها برگردد. فقط بايد مواظب باشد که حتي يک قطره روغن نيز روي زمين نريزد که در غير اين صورت از معرفت و راز معرفت ديگر خبري نخواهد بود.
مرد جوان قاشق را با دقت و تمرکز زياد در دست گرفت و با قدم هاي آهسته و دقيق در حالي که يک لحظه نگاهش را از قاشق بر نمي داشت ساختمان مدرسه را دور زد و بعد از عبور از تمام معابر باغ دوباره به جمع شيوانا و شاگردانش بازگشت. شيوانا نگاهي به قاشق روغن انداخت و ديد که صحيح و سالم است. آن گاه از مرد جوان پرسيد: خوب! اکنون براي حاضرين تعريف کن که از ساختمان مدرسه و باغ چه ديدي؟!
مرد جوان مات و متحير به جمع خيره شد و با شرمندگي اعتراف کرد که در تمام طول مسير حواسش به قاشق و روغن آن بوده است و اصلا به شکل ساختمان و باغ دقت نکرده است. شيوانا دوباره همان قاشق را از روغن پر کرد و از او خواست دوباره همان تمرين را تکرار کند. اين بار مرد جوان مات و مبهوت به زيبايي و سادگي در و ديوار مدرسه خيره شد و بي توجه به اينکه روغن از قاشق ريخته است، تمام زواياي باغ را با دقت تماشا کرد. وقتي نزد شيوانا و جمع برگشت، با شرمندگي متوجه شد که هيچ روغني در قاشق نمانده است و قاشق خالي است. با اعتراض به شيوانا گفت که مي تواند دقيق و روشن تمام زواياي مدرسه و باغ را براي جمع تشريح کند.
اما شيوانا تبسمي کرد و گفت: شرح زيبايي ها بايد با ريخته نشدن روغن از قاشق همراه مي شد. تو راز معرفت را پرسيدي و اکنون بايد خودت آن را دريافته باشي! راز معرفت يعني زندگي در اين دنيا و مشاهده و استفاده و حظ بردن از تمام زيبايي هاي آن بدون اين که حتي قطره اي از روغن صداقت و پاکدامني و خلوص و صفاي باطني خود را در اين مسير از دست بدهي. اين دو با هم عجين هستند و بدون داشتن همزمان اين دو هرگز نمي تواني راز معرفت را دريابي!

ترازوي کائنات

مردي بسيار ثروتمند که از نزديکان امپراطور بود و در سرزمين مجاور ثروت کلاني داشت، از محبت و عشقي که رعايا ونزديکانش نسبت به شيوانا داشتند به شدت آزرده بود. به همين خاطر روزي با خشم نزد شيوانا آمد و با لحن توهين آميزي خطاب به شيوانا گفت: آهاي پير معرفت! من با خودم يکي از رعيت هايم را آورده ام و مقابل تو به او شلاق مي زنم.به من نشان بده تو چگونه آن را تلافي مي کني.
شيوانا سر بلند کرد و نيم نگاهي به رعيت انداخت و سنگي از روي زمين برداشت و آن را در يک کفه ترازوي مقابل خود گذاشت. کفه ترازو پائين رفت و کفه ديگر بالا آمد. مرد ثروتمند شلاقي محکم بر پاي رعيت وارد ساخت. فرياد رعيت شلاق خورده به آسمان رفت. هيچکس جرات اعتراض به فاميل امپراطور را نداشت و در نتيجه همه ساکت ماندند. مرد ثروتمند که سکوت جمع را ديد لبخندي زد و گفت: پس قبول داري که همه درس هاي تو بيهوده و بي ارزش است!
هنوز سخنان مرد به پايان نرسيده بود که فريادي از بين همراهان مرد ثروتمند برخاست. پسر مرد ثروتمند همان لحظه به خاطر رم کردن اسبش به زمين سقوط کرده بود و پاي راستش شکسته بود. مرد ثروتمند سراسيمه به سوي پسرش رفت و او را در آغوش گرفت و از همراهان خواست تا سريعاً به سراغ طبيب بروند.
در فاصله زماني رسيدن طبيب، مرد ثروتمند به سوي شيوانا نيم نگاهي انداخت و با کمال حيرت ديد که رعيت شلاق خورده لنگ لنگان خودش را به ترازوي شيوانا رساند و سنگي از روي زمين برداشت و در کفه ديگر ترازو انداخت. اکنون کفه پائين آمده، بالا رفت و کفه ديگر به سمت زمين آمد. مي گويند آن مرد ثروتمند ديگر به مدرسه شيوانا قدم نگذاشت.
کفه ترازوي شما در ترازوي عدل الهي چگونه است؟!

تلقين محض

دوستانم مي گويند من آدم دهن بيني هستم. فکر کنم حق با آن ها باشد. آنها هميشه براي آنکه دليلي براي حرفشان داشته باشند. اتفاق ناچيزي را که پنجشنبه پيش برايم پيش آمد. مطرح مي کنند.

ماجرا از اين قرار بود که آن روز صبح رمان ترسناکي مي خواندم. با اين که هوا روشن بود. قرباني نيروي تلقين شدم.
اين تلقين تصوري را در من بوجود آورد که قاتل بي رحمي توي آشپزخانه قايم شده. قاتل دشنه بزرگي را توي دستش گرفته و منتظر ايستاده تا با ورود من به آشپزخانه به رويم بپرد و چاقو را به پشتم فرو کند.
با اينکه درست رو به روي در آشپرخانه نشسته بودم و اگر کسي مي خواست به آشپزخانه برود. مي بايست از جلو چشمانم رد مي شد و تازه به جز در ورودي آشپزخانه راه ديگري هم براي رفتن به آنجا نبود. با اين همه، باز فکر مي کردم قاتل پشت در کمين کرده.
اما من قرباني نيروي تلقين شده بودم و جرأت نمي کردم وارد آشپزخانه بشوم. اين موضوع نگرانم کرده بود اما چون ديگر وقت ناهار بود. بايد حتماً به آشپزخانه مي رفتم.
در آن وقت زنگ خانه را زدند.
بي آنکه از جايم بلند شوم، داد زدم: «بيا تو، در بازه».
سرايدار ساختمان با دو يا سه نامه وارد شد.
گفتم: «ببين، پام خواب رفته. مي شه بي زحمت بري از آشپزخانه يه ليوان آب برام بياري؟»
سرايدار گفت: «البته».
در آشپزخانه را باز کرد و رفت تو. چندي بعد صداي فريادي را شنيدم و صداي جسمي که با افتادنش، تمامي ظرف و ظروف و بطريها را از روي ميز آشپزخانه کشيد و به زمين ريخت.
يکدفعه از روي صندلي بلند شدم و به آشپزخانه دويدم.
نيمي از بدن سرايدار روي ميز افتاده بود و دشنه بزرگي توي پشتش فرو رفته و کشته شده بود.
خيالم راحت شده بود، چون معلوم شد هيچ قاتلي توي آشپزخانه نبود.

نوشته: فرناندو سورنتين

آرزو

هيزم شکن پيري از سختي روزگار و کهولت ،پشتش خميده شده بود ،مشغول جمع کردن هيزم از جنگل بود. دست آخر آنقدر خسته و نا اميد شد که دسته هيزم را به زمين گذاشت و
فرياد زد:"ديگر تحمل اين زندگي را ندارم ،کاش همين الان مرگ به سراغم مي آمد ومرا با خود مي برد." همين که اين حرف از دهانش خارج شد ،مرگ به صورت يک اسکلت وحشتناک ظاهر شد و به او گفت:"چه مي خواهي اي انسان فاني ؟ شنيدم مرا صدا کردي."
هيزم شکن پير جواب داد:"ببخشيد قربان ،ممکن است کمک کنيد تا من اين دسته ي هيزم را روي شانه ام بگذارم."

و هو الرحیم
شهری مردی عالم نما،و پادشاهی عاقل داشت.علم مرد در شهر شایع شده بود،پادشاه برای اثبات نادانی مرد وی را به حضور خود دعوت کرد.مرد خود را حضور شاه رسانید.وی را با ملازمانش در قصر یافت.پشت سر شاه وزیران و اشخاص بر جسته ی شاه ایستاده بودند.از قضا دلغک شاه نیز با لباس آراسته پشت سر همه آنها ایستاده بود و مرد غافل از آن.شاه از مرد پرسد:ای مرد بگو که خدا چند است؟ناگاه دلغک پنج انگشت خود را به نشانه ی پنج بودن دور از چشم دیگران نشان مرد داد.مرد فورا گفت:قبله ی عالم،خدا پنج است.شاه از گستاخی مرد عالم نما به خروش آمد و خطاب داد :ای احمق منظورت چیست که خدا را این گونه کم خطاب قرار دادی.مرد پاسخ داد :اشکال از من نیست،من به علامت ملازم شما گفتم خدا پنج است و گرنه قصدم این بود که بگویم خدا ده(10) است!

از حکایات سید عظیم شیروانی
ترجمه:t.s.m.t