تمدن ايرانيان

وقتي خود و تمدن هزاران ساله ي خود را بشناسيم ، بهتر به شخصيت و واژه ي انسانيت پي خواهيم برد

* ايرانيان متمدن __ فرهنگهاي متزلزل *

تاريخ : 4 / 10 / 1385 __________ شماره : 001/137- 85/ الف _____________ پيوست : قسمت اول0

* قسمت اول *

›› نكته ي اول !

* امپراتوري و اولين پايتخت : اولين پايتخت امپراتوري بزرگ غرب آسيا « پاسارگاد » مي باشد. كه قلمرو حكومتش از سواحل شرقي مديترانه و مصر تا هند كشيده شده ، و اين اولين امپراتوري است كه به تفاوتهاي فرهنگي اقوام مختلف ساكن در قلمرو حكومتي اش احترام مي گذاشته است. پاسارگاد بعنوان گواهي بر معماري هخامنشي ، اختلالات فرهنگهاي گوناگون را نشان مي دهد. قصرها ، باغها و آرامگاه كوروش نمونه اي استثنائي از اولين دوره ي شكوفائي هنر و معماري هخامنشي و گواهي استثنائي از تمدن ايران است. پاسارگاد ، پس از مرگ كوروش هخامنشي ، علاوه بر اينكه محل تاج گذاري شاهان بوده ، مركز علوم و محل اجتماع و پرورش اهل قلم و روحانيون بوده است0
1- پاسارگاد نخستين نمونه ي استثنائي معماري سلطنتي هخامنش است. 2- پايتخت سلسله ي هخامنشي بدست كوروش كبير و با كمك ساير اقوام قلمرو امپراتوري او ، ساخته شد. پاسارگاد ، مرحله ي مهمي از تحولات هنر و معماري ايران باستان را نشان مي دهد. 3- محوطه ي باستاني پاسارگاد قصرها و باغهايش و آرامگاه موسس سلسله ي كوروش كبير ، گواهي استثنائي از تمدن هخامنشي در ايران است. 4- مجموعه سلطنتي « چهارباغ » كه در پاسارگاد ساخته شده بود ، تبديل به الگوئي براي معماري و طراحي در آسياي غربي شد0
›› بناهاي مهم پاسارگاد !
* آرامگاه كوروش كبير : اين بناء ساخته شده ، از قطعات بزرگ سنگهاي آهكي سفيد است كه روي هم قرار داده شده اند و صحنه آرامگاه را كه متشكل از شش رديف پلكان مرتفع است و همچون هرم خودنمائي مي كند. طرح آن بصورت تالاري بوده ، مستطيل شكل كه داراي دو رديف چهارتائي ستون بلند و چهار درگاه بوده است. درگاههاي شمال شرقي و شمال غربي ، اصلي بوده اند ، و دو درگاه ديگر فرعي بوده0
* نقش انسان بالدار : اين نقش برجسته ، نشان دهنده ي مردي است با ريش انبوه و چهاربال كه روبه سمت چپ ، يعني بسوي مركز بنا دارد. اين مرد تاجي دارد كه به يك كلاه شياردار كاملاً پيچيده به سر وصل است. تاج روي شاخ هاي بلند و تابدار يك قوچ حبشي ، بين دو مار كبري پشت به هم كه هر يك گوي كوچكي را به نماد خورشيد بر سر دارند قرار گرفته است. تا سال 1874 ميلادي كتيبه اي در بخش فوقاني خود داشته است كه بر آن نوشته شده بود « من كوروش شاه هخامنشي » 0

* پايان قسمت اول *
دوستدار شما / / / مهندس منصور حسام / / / 0

** قسمت دوم مقاله ي تمدن ايرانيان **

*** تاريخ : 21/10/1385 # شماره : 020/137- 85/الف # پيوست : پايان قسمت دوم ***

در پايان قسمت اول ، به اين نكته رسيديم : كتيبه اي در بخش فوقاني خود داشته است كه بر آن نوشته شده بود « من كوروش شاه هخامنشي » 0

»»»»» قسمت دوم !
نقوش درگاه بار عام : در درگاهيكه كاخ بارعام را به ايران وصل كرده اند ، نقوش برجسته ي سنگي ديده مي شود. در نقش اول ، مردي برهنه ، پاي به جعبه اي كه با زينتي چون فلس هاي ماهي آراسته شده و راحتي كوتاه در جلو و در پشت سر او مردي كه پا و سم گاو دارد ، و دمي بسيار آراسته و مزين به گل ووردست چوبي گرفته كه سر آن در عقب به درفشي منتهي مي شود. جهت پاي اين دو نشان مي دهد ، كه رو به سوي ايوان تالار مي رفته اند . نقش دوم : پاهاي برهنه ي يك انسان را نشان مي دهد كه جلوي يك هيولا راه مي رفته. اين جانور پاهائي چون چنگال عقاب دارد و ردائي بسيار اراسته پوشيده است.
برج سنگي بلندي با ارتفاعي نزديك به 14 متر است كه ساختار آن آسيب فراواني ديده است. در مورد كاربرد اين بنا ، سه نظريه وجود دارد : يكي اينكه ؛ اين بنا آتشكده بوده _ دوم اينكه ؛ آرامگاه بوده _ سوم اينكه ؛ محل نگهداري اشياي بسيار مهم سلطنتي ، مانند رداي كوروش ، تاج و درفش او بوده است. اما نظريه دوم ؛ كه اين بنا را آرامگاه كمبوجيه يا كامبيز يكي از شاهان هخامنشي مي داند ، مستندتر است.

محوطه ي مقدس : در فاصله ي يك كيلومتري كاخ نشيمن قرار دارد ، كه براي نيايش و مراسم قرباني بكار مي رفته است. تنگ بلاغي : اين محوطه شامل راه شاهي مي شود كه در ميان صخره ها 30 متر بالاتر از سطح رودخانه كنده شده و 25 متر طول دارد و عرض آن تنها يك متر و 75 سانت ، يعني به اندازه ي عبور يك حيوان با بار است0

*** تخت جمشيد :

پرسپوليس با آنگونه كه شناخته تر است ، تخت جمشيد مجموعه اي از كاخ هاي بسيار با شكوهي است كه ساخت آنها در512 سال قبل از ميلاد آغاز شد و اتمام آن 150 سال به طول انجاميد0

اسكندر مقدوني در يورش خود به ايران ، در سال 331 قبل از ميلاد آنرا به آتش كشيد. تاريخ نگاران در مورد علت اين آتش سوزي اتفاق رأي ندارند ، عده اي آنرا ناشي از حادثه ي غير عمدي مي دانند ، ولي برخي كينه توزي و انتقام گيري اسكندر را تلافي ويراني شهر آتن بدست خشايارشاه علت واقعي اين آتش سوزي مهيب مي دانند. آنچه امروز از تخت جمشيد بر جاي مانده تنها مي توان تصوير بسيار مبهمي از شكوه و عظمت كاخ ها را در ذهن ها مجسم كرد. نكته اي كه سخت قابل باور مي نمايد ، اين واقعيت است كه اين مجموعه عظيم و ارزشمند ، هزاران سال زير خاك مدفون بوده تا اينكه در اواخر دهه ي 1310 خورشيدي ، كشف شد. امروزه مقادير عمده اي طلا و جواهرات در اين كاخها وجود داشته كه بديهي است در جريان تهاجم اسكندر به غارت رفته باشد. تعداد محدودي از اين جواهرات در موزه ي ملي ايران نگهداري مي شود. بزرگترين كاخ در مجموعه ي تخت جمشيد مشهور به صدستون است كه احتمالاً يكي از بزرگترين معماري دوره ي هخامنشي بوده و داريوش اول از آن بعنوان سالن بارعام خود استفاده مي كرده است. تخت جمشيد در 57 كيلومتري شيراز درجاده ي اصفهان و شيراز واقع شده است0

در پايان بخش ، به يك تحقيقي كه شخصاً انجام دادم اشاره اي كوتاه نمايم. يك خبري بسيار لذت بخش براي كسانيكه هر زره از اين خاك بدليل ايراني بودنش ، سجده مي كنند و در حد پرستش او را ستايش مي كنند. در اين تحقيق از نزديك ديدم كه مرمت سازي آرامگاه كوروش آغاز شده و اين بناي كهن و تاريخي زير نظر معماران چيره دست مرمت مي شود. البته با توجه به مورد عرض شده ، در يك كنجكاوي ، سري به منشور حقوق بشر كوروش كبير زدم . منشور حقوق بشر = داريوش / نه غرب _ نه شرق0

*** قسمت آخر ***
‏4:59 ق.ظ
مديرعامل مؤسسه فرهنگي – هنري
صامت فيلم
نويسنده و محقق