فقط درباره جز

جاز یا جَز یکی از گونه‌های موسیقی است که از مشخصات آن نت‌های آبی، مکث و ضدضرب، ضرب‌های تاب‌دار و خرامان (سوینگ)، پرسش‌وپاسخ‌خوانی، چندضربی بودن و بداهه‌نوازی است. جاز را نخستین گونه هنری پدید آمده در ایالات متحده امریکا می‌دانند.

جَز در فرهنگ و موسیقی غرب افریقا و نیز در سنت‌های موسیقائی سیاهان امریکا مانند بلوز و رگتایم و دسته‌های موسیقی نظامی اروپائی ریشه دارد. در آغاز سده بیستم این گونه موسیقی در میان سیاهان امریکا رواج یافت و در دهه 1920 در بسیار از کشورها رایج گردید. از آن زمان به بعد جَز تأثیر زیادی در عرصه موسیقی داشته و هنوز در تحول و تغییر است.

وینتون مارسالیس ترومپت نواز چیره‌دست امریکایی و برنده جایزه پولیتزر در باره جاز می‌‌گوید:

"جاز ابداع سیاه‌هاست. جاز بازگوکننده خیلی چیزهای عمیق روحی است و نه تنها درباره ما سیاه‌ها و نحوه نگاه ما به مسائل است بلکه درباره اصل معنی زندگی مردمسالارنه امروزی هم است. جاز همان شرافت نژاد سیاه است که به صورت صدا درآمده است. در این سبک از موسیقی همه چیز را می‌شود دید، چه ناگفته‌گذاشتن‌ها، چه نفوذ کردن‏ها، چه پیچیده‌بودن‌ها و چه مستور ماندن‌ها همه را می‌شود در این سبک دید. تا جاییکه من میدانم نواختن جاز از همه سبکها سخت‌تر است. جاز بهترین تفسیر احساسات شخصی در تاریخ موسیقی غربی است."

جاز خود به سبک‏های فرعی زیادی تقسیم می‌شود که برخی از آن‏ها عبارت‌اند از:

دیکسی‏لند
بیگ‏بند یا سوینگ
بی‏باپ
کول جز
فری جز
جاز برزیلی
سالسا جز
فیوژن
سول جز
اسید جز
سموث جز
واژه جاز از زبان عوام سیاه‌پوستان گرفته شده و احتمال می‌رود که در اصل دارای معانی جنسی بوده، هرچند ریشه‌های دیگری نیز برای آن پیشنهاد شده است.

آرت بلیکی (زادهٔ ۱۹۱۹ - درگذشتهٔ ۱۹۹۰) نوازنده آمریکایی طبل و رهبر گروه جز مسنجرز بود.

او موسیقی را مانند بسیاری از دیگر نوازندگان جاز از کلیسا آغاز کرد. مدتی پیانو میزد ولی به قول خودش وقتی مدیر باشگاهی که درآن مینواخت او را با سلاح کمری مجبور به برخاستن از جلوی پیانو و نشستن پشت طبل کرد، به طبل روی آورد.

در سال ۱۹۴۸ در گفتگوئی با خبرنگاران گفت که به افریقا رفته و در موسیقی آن دیار مطالعه کرده، اسلام آورده و نام خود را به «عبدالله ابن بوحینه» تغییر داده است. در همین سال اولین ارکستر خود را به نام «جز مسنجرز» (پیام‌آوران جاز) با ۱۷ نوازنده تشکیل داد. در ۱۹۵۵ با هوراس سیلور گروه پنج نفری جز مسنجرز را درست کرد. در دهه ۱۹۶۰ میلادی گروه او یکی از مهم‌ترین گروه‌های جاز بود. در دهه ۱۹۷۰ هم که بسیاری از دیگر نوازندگان جاز مشغول همجوشی با موسیقی راک بودند او به ارائهٔ جاز درست و سرراست ادامه داد.

نوازندگان بزرگی با او و گروهش همکاری کرده‌اند از جمله هوراس سیلور، کِیت جَرِت، بادی دی‌فرانکو، چاک مانجیونی، و سیدر والتون.



---------



آنتونیو کارلوس ژوبیم نوازنده پیانو و آهنگ ساز برزیلی واز پیشگامان سبک جاز برزیلی.



---------



احمد جمال نوازنده آمریکایی پیانوی جاز است.

نام اصلی او «فردریک راسل جونز» است و در سال ۱۹۵۲ پس از گرویدن به اسلام نام خود را عوض کرد.

او در ۱۹۳۰ در شهر پیتسبورگ ایالت پنسیلوانیا به‌دنیا آمد. از یازده سالگی به‌صورت حرفه‌ای پیانو می‌زد.

احمد جمال از پیانیست‌های محبوب مایلز دیویس بود.


----------




اِرول گارنِر (۱۹۲۱-۱۹۷۷) نوازنده آمریکایی پیانوی جاز بود.

او در شهر پیتسبورگ ایالت پنسیلوانیا زاده شد. وی از سه سالگی پیانو می‌نواخت. گوش موسیقی و توانائی بسیار زیادش در نواختن پیانو او را محبوب خاص و عام در موسیقی جاز کرد.

ارول گارنر اجراهای بسیار دلپذیری از نغمه‌های استاندارد جاز دارد. آهنگ معروف «میستی» که او ساخت، اکنون خود یکی از استانداردهای جاز امریکا است.


----------



استن کنتون (۱۹۱۱-۱۹۷۹) نوازنده پیانو و خواننده و رهبر ارکستر نوآور جاز.


----------


استنلی گتز (۱۹۲۷-۱۹۹۱)نوازنده سکسوفون تنور واز پیشگامان سبک کول جز و جاز برزیلی.

استن در فیلادلفیا به‌دنیا آمد و در نیویورک بزرگ شد. قبل از این‌که پدرش در سیزده‌سالگی او سکسوفونی برایش بخرد با چند ساز دیگر آشنا بود. در شانزده‌سالگی به گروه نوازندگان جک تی‌گاردن پیوست. سپس در ارکسترهای دیگر از جمله با استن کنتون، جیمی دورسی و بنی گودمن نواخت. با نوازندگی در ارکستر وودی هرمن گل کرد. در دهه ۱۹۵۰ میلادی همراه با هوراس سیلور و آسکار پیترسن به نواختن به سبک کول جز پرداخت.

در سال ۱۹۶۰ میلادی بعد از بازگشت از اروپا (که برای فرار از دستگیری به‌خاطر اعتیادش به آنجا رفته بود) همکاری با آنتونیو کارلوس ژوبیم را آغاز کرد. اجرای او با ژوآئو ژیلبرتو و آسترود ژیلبرتو از آهنگ ژوبیم به‌نام «دختری از ایپانه‌ما» شهرتی جهانی یافت. از آن زمان به بعد این آهنگ یکی از مشهورترین آهنگ‌های جاز شده است. همکاری او با ژوبیم و دیگر موسیقی‌دانان برزیلی ریتم بوسانووا را به دنیا شناساند. پس از بازگشت از سفر دیگر به اروپا (باز هم به خاطر اعتیاد و فرار از دستگیری) در دهه‌های هفتاد وهشتاد کنسرت‌های زیادی اجرا کرد. او را یکی از بهترین نوازندگان سکسوفون تنور در موسیقی جاز می‌دانند.


----------



الدار جانگیروف از نوازندگان پیانوی موسیقی جاز است.

الدار، زاده قرقیزستان است و از کودکی به ایالت کانزاس در امریکا رفته است. از سه سالگی استعداد او در پیانو آشکار شد. و اکنون (در سال ۲۰۰۵) که ۱۸ سال دارد یکی از مطرح‌ترین نوازندگان پیانوی جاز است. سبک نواختن سریع و در عین حال احساسی او یادآور نوازندگان بزرگی مثل آرت تیتوم و آسکار پیترسن است.

نام خانوادگی جانگیروف، روسی‌شده واژه جهانگیرزاده فارسی است.

تاریخچه
اولین صفحه جاز که ضبط شد کار یک گروه از نوازندگان سفید پوست امریکائی بود که نام خود را گروه جاز دیکسی‌لند گذاشته بودند. تاریخ این ضبط 26 فوریه 1917 است. اما مگر جاز موسیقی سیاهان نیست، پس چرا گروه سفید پوست؟ و چرا دیکسی‌لند؟ ماجرا از این قرار است که در آن سال‌ها نوازندگان سیاه پوست به تدریج موسیقی جاز را ساختند ولی امکان (یا تمایل به) ضبط را نداشتند. به هر حال تبعیض نژادی در جامعه امریکا بسیار رایج بود و سیاهان هم اغلب توان مالی این جور کارها را نداشتند. گروه جاز دیکسی‌لند با به‌کار بردن تکنیک‌هائی که از نوازندگان سیاه گرفته بودند این صفحه را پر کردند. نوازندگان سیاه جاز اغلب در کافه‌ها و مجالس و محل‌های مشکوک نیواورلئان مینواختند. نیواورلئان هم در ایالت جنوبی لوئیزیانا قرار دارد که زمانی قبل از جنگ‌های انفصال امریکا در آن اسکناسی ده دلاری منتشر شده بود وروی آن به زبان فرانسه کلمه ده نوشته شده بود. فرانسوی‌ها ده را dix مینویسند و دی میخوانند. زبان بسیاری از مردم لوئیزیانا فرانسه است ولی خیلی‌ها در آن ایالت و ایالت‌های دیگر از این تلفظ بی‌خبر بودند و آن کلمه را دیکس می‌خواندند و محض شوخی به آن اسکناس می‌گفتند دیکسی. کم‌کم به ایالت‌های جنوبی هم (به شوخی) گفتند دیکسی‌لند یعنی سرزمینی که در آن اسکناس دیکسی رایج است. و البته جنوب یا دیکسی‌لند هم مرکز و خاستگاه جاز بود. پس آن گروه سفید پوست که موسیقی جاز را به روش سیاهان جنوب (بخصوص نیواورلئان) می‌نواختند احتمالاً برای تبلیغ این‌که موسیقی آن‌ها همان موسیقی سیاهان جنوب است نام خود را گروه جاز دیکسی‌لند گذاشتند. اگرچه این نام بر روی این سبک ماند ولی خود سیاهانی که دیکس‌لند می‌‌نواختند نام‌های دیگر را بکار می‌بردند.

مشخصات
جاز دیکسی‌لند مشخصه اصلی جاز را، که ضدضرب و بداهه‌نوازی است، دارد ولی بداهه‌نوازی نوازندگان دیکسی‌لند معمولاً هم‌زمان انجام می‌گیرد یعنی بجای اینکه قسمت ضرب زمینه‌ای فراهم کند و نوازندگان اصلی به نوبت بداهه‌نوازی کنند، همه باهم مشغول بداهه‌نوازی می‌شوند. نتیجه موسیقی شلوغ و پلوغی است که اگر نوازندگانش به‌حد کافی باهم نواخته باشند و باهم جور شوند بسیار هم شنیدنی و شاد است.