خودآگاهی یعنی شناخت خود

ارتباط موثر

ارتباط موثر برقرار کردن با دیگران همچون مهارت های دیگر، نیاز به تمرین دارد.
تعریف ارتباط : انتقال پیام از فردی به فرد دیگر.
عناصر اصلی ارتباط موثر :

1. کلامی : شامل کلمات، تن صدا و بلندی صدا.
2. غیر کلامی : شامل تماس چشمی، حالات چهره، ژست ها و حالات بدنی می باشد.

حذف کردن هر یک از عناصر این دو بخش می تواند به وجود ارتباط موثر لطمه بزند.
حال به توضیحِ هر یک از این موارد می پردازیم :
1. محتوای کلام :

1. سعی کنید موضوعاتی که برای دیگران جالب است را پیدا کنید و راجع به آنها صحبت کنید.
2. از صحبت های غیر ضروری در مورد موضوعاتی که برای دیگران ناراحت کننده ست بپرهیزید.
3. تهدیدآمیز صحبت نکنید.
4. متناسب با سطح فرهنگ فرد مقابل صحبت کنید.
5. مبهم صحبت نکنید،موضوع را با جزییات زیاد، پیچیده نکنید.

2. تن صدا :

احساسات و هیجانات خود را با تغییرِ تن صدای خود در حین صحبت کردن، نشان دهید.
کسانی که یکنواخت صحبت میکنند باعث کسالت و خستگی مخاطب میشوند.
3. بلندی صدا :

بهتر است متناسب با موضوع صحبت، صدای خود را بالا یا پایین ببریم، نه خیلی آهسته و نه خیلی بلند.
افرادی که خیلی آهسته صحبت میکنند، معمولا افراد خجالتی با اعتماد بنفس پایین هستند.
افرادی هم که خیلی بلند صحبت میکنند، معمولا احساس خطر و تهدید ایجاد میکنند.
4. تماس چشمی :

1. در فرایند ارتباط به فرد مقابل نگاه کنید.
2. سعی کنید که بیشتر به نیمه پایین صورت فرد مقابل نگاه کنید.
3. به هیچ وجه به فرد مقابلخیره نشوید.
4. در تمام مدت ارتباط، به فرد مقابل نگاه کنید اما گاهی چشم خود را با فاصله نیم متری از صوت او به اطراف بگردانید.

5. حالات چهره :

حالات چهره نشان دهنده حالات و احساسات درونی ماست. سعی کنیم از یک سری حالاتی که باعث دلسردی مخاطب در ارتباط میشود دوری کنیم، مثل گره کردن ابروها ( علامت ناراحتی یا خشم ) و ... .
6. ژست ها :

حرکات بدنی که فرد حین فرایند ارتباط، انجام میدهد و معمولا معنی خاصی دارند. مثلا بالا انداختن شانه ها علامت ندانستن یا عدم علاقه به موضوعی میباشد. بالا بردن دست، علامت سلام کردن و تکان دادن دست، نشانه خداحافظی میباشد.
استفاده از حرکات دست و بدنف باعث بهتر رساندنِ پیام به مخاطب میشود.
7. حالات بدنی :

حالت های مختلف بدن، میتواند پیام های مختلفی را به مخاطب برساند.
سبکِ نشستن، ایستادن، راه رفتن و ... .
مثلا وقتی فردی را با سر پایین، گردن خم شده و شانه های آویزان ببینید، احتمالا حدس میزنید که او ناراحت است.
همانطور که می دانیم با توجه به تعریف ارتباط، در هر ارتباطی یک پیام توسط فرد یا افرادی فرستاده میشود و توسط فرد یا افراد دیگری، دریافت میشود.در اغلب موارد، این دریافت پیام از طریق شنیدن، صورت میگیرد.
در ابتدا باید بدانیم که شنیدن و گوش دادن، دو مقوله متفاوتی هستند.
شنیدن ، یک عمل غیر ارادی است که در آن فرد فقط یک سری محرک های شنیداری از محیط اطراف خود، دریافت میکند.
گوش دادن فعال ، یک فعالیت انتخابی است، یعنی من خودم انتخاب میکنم محرک های شنیداری خاصی در محیط را دریافت کنم و آنها را تفسیر کنم.
عمل گوش دادن را می توان به دو دسته اصلی تقسیم نمود : 1. گوش دادن فعال 2. گوش دادن منفعل
گوش دادن منفعل : از نظر کیفیتِ دریافت محرک های شنیداری محیط، یک سطح بالاتر از شنیدن است. مثل زمانی که فرد در حال گوش دادن به رادیو یا موسیقی است. این نوع گوش داد، زمانی اتفاق می افتد که پیام، زیاد جالب نیست یا اصلا انگیزه ای برای گوش دادن ندارید. در واقع، ما به ظاهر در حال گوش دادن هستیم ولی حواسمان جای دیگری است. که معمولا، این نوع گوش دادن، باعث سوءِ تفاهم زیادی بین افراد میشود. پس برای ایجاد یک ارتباط موثر، ما نیازمند گوش دادن فعال هستیم.