سیا به نقش خود در اجرای کودتای ۲۸ مرداد اعتراف کرد
به گزارش
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
پایگاه اینترنتی مجله فارین پالسی با اشاره به علنی شدن این مداخله گزارش داد: شصت سال پیش در چنین روزی(۱۹ اوت ۱۹۵۳) تاریخ معاصر ایران وقتی کودتای تحت حمایت آمریکا و انگلیس محمد مصدق، نخست‌وزیر این کشور را سرنگون کرد، دچار چرخشی شدید شد. طنین این حادثه در طول سال‌ها دست از سر سازماندهندگان آن بر نداشت و منجر به احساسات ضدآمریکایی شد که خلع شاه را در اوایل سال ۱۹۷۹ به همراه داشت و حتی ایرانی‌هایی را تحت تاثیر قرار داد که اواخر آن سال سفارت آمریکا در ایران را تسخیر کردند.
اما تقریبا شش دهه طول کشید تا جامعه اطلاعاتی آمریکا علنا بپذیرد که در پس این سرنگونی جنجال برانگیز قرار داشت. آنچه امروز در وب‌سایت فارین پالسی و بر روی وب سایت آرشیو ملی آمریکا منتشر شد، چکیده‌ای است از یک گزارش داخلی با عنوان «مبارزه برای ایران» که یک مورخ داخلی سیا در نیمه ۱۹۷۰ آن را تهیه کرد و بر اساس قانون آزادی اطلاعات علنی شده است.
این سند نخستین بار در ۱۹۸۱ منتشر شد اما بخش اعظم آن حذف شده بود و شامل کل بخش سوم آن تحت عنوان «اقدام پنهان» بود؛ بخشی که خود کودتا را تشریح میکرد و بخش اعظم گزارش در خفا باقی ماند اما این نسخه جدید برای اولین بار به طور رسمی واقعیت مشارکت این آژانس(آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا –سیا -) در این کودتا را علنی می‌کند.
در این سند آمده است: این کودتای نظامی که مصدق و کابینه جبهه ملی او را برانداخت تحت هدایت سیا به عنوان یک اقدام سیاست خارجی آمریکا انجام گرفت.
این سند می‌افزاید که خطر رها کردن ایران «در اختیار تهاجم اتحاد جماهیر شوروی»، «ایالات متحده را به … برنامه ریزی و اجرای(عملیات) تی پی آژاکس واداشت.»
تی پی آژاکس اسم رمز سیا برای توطئه سرنگونی مصدق بود که متکی بر یاران محلی در تمام مراحل اجرای آن بود. این عملیات شامل چند گام بود: استفاده از تبلیغات منفی برای تضعیف سیاسی مصدق، واداشتن شاه به همکاری، رشوه دادن به اعضای پارلمان، سازماندهی نیروهای امنیتی، و راه‌اندازی تظاهرات‌های عمومی. تلاش مقدماتی در واقع با شکست روبرو شد اما بعد از تلاش زیاد نیروهای کودتا کنار هم جمع شدند و برای دومین بار در تاریخ ۱۹ اوت(۲۸ مرداد) تلاش کردند.
اینکه چرا سیا در نهایت تصمیم گرفت که نقش خود را در این جریان بپذیرد به اندازه دلایلی که این مدت طولانی آن را مخفی کرده بود، نامشخص است. عاملان سیا و بریتانیا مدت‌های طولانی کتابها و مقالاتی درباره این عملیات نوشتند که برجسته‌ترین آنها کرمیت روزولت بود که به عنوان رییس سیا بر این کودتا نظارت داشت. پژوهشگران تاب‌های بیشتری در این‌باره نوشتند از جمله چند کتابی که در همین سال‌های اخیر منتشر شد.
به علاوه دو رییس‌جمهور آمریکا(کلینتون و اوباما) علنا به نقش آمریکا در این کودتا اذعان کردند. اما مسوولین طبقه‌بندی اسناد در دولت آمریکا به ویژه در جامعه اطلاعاتی اغلب دیدگاهی متفاوت درباره این مسایل دارند. آنها نگرانند که افشای «منابع و روش‌ها» حتی برای عملیات‌هایی که چندین دهه قبل رخ داده است و شامل روش‌های قدیمی نظیر تبلیغات منفی است ممکن است به رقیب کمک کند. آنها اصرار دارند که بین آنچه به طور غیررسمی همه از آن مطلع می‌شوند(مثلا از طریق درز اطلاعات) و آنچه دولت رسما به آن اذعان می‌کند تفاوت وجود دارد. به نظر می‌رسد که آن اذعان‌های رسمی روسای جمهور درباره دخالت آمریکا به حساب نیامده است.
در نهایت اینکه روابط خوب با متحدین به ویژه در عرصه اطلاعاتی حفظ شود، از اولویت برخوردار است. سوابق انگلیس از چند سال قبل نشان می‌دهد که وزارت امور خارجه این کشور(و احتمالا ام. آی. ۶ که به برنامه‌ریزی و اجرای این کودتا کمک کرد) بیمناک این موضوع بوده که درباره مشارکتش هیچ‌گونه حرف رسمی زده نشود.
از نظر ناظران بیرونی این ترفند با توجه به این که ایرانی‌ها مدت‌هاست نقش لندن را مفروض می‌دانند، مضحک است.
این واقعیت که سیا اکنون تصمیم گرفته مسیرش را تغییر دهد چیزی است که باید از آن استقبال کرد. می‌توان امیدوار بود که این کار به تصمیمات مشابهی برای شفاف‌سازی موضوعاتی تاریخی منجر شود که هنوز هم حایز اهمیت هستند.
لینک منبع :
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اعتراف سازمان سیا رسما به رهبری کودتای 28 مرداد پس از 60 سال
در شصتمین سالگرد کودتای 28 مرداد 1332، "آرشیو امنیت ملی" آمریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادنِ نقش سازمان در رهبری اقدام فوق، آن را بخشی از فعالیت "سیاست خارجی" آمریکا معرفی می‌کند.
به گزارش مهر، فارن پالیسی مینویسد: "شصت سال پیش در چنین روزی در 19 اوت 1953، تاریخ معاصر ایران تغییر جهت بحرانیای یافت. در این زمان کودتایی با پشتیبانی آمریکایی-انگلیسی نخست وزیر کشور -محمد مصدق- را سرنگون کرد. طنین این رویداد در تمام این سال‌ها ادامه داشته و باعث احساسات ضد آمریکایی شد که در سرنگونی شاه در اوایل 1979 وجود داشت و حتی در تصرف سفارت آمریکا در سال بعد از آن نیز بر روی ایرانیان تاثیر داشت."
اما شصت سال به طول انجامید تا جامعه اطلاعاتی آمریکا به صورت علنی مسئولیت خود را در این جریان بپذیرد. امروز، پایگاه اطلاعاتی "آرشیو امنیت ملی" که بر اساس "قانون آزادی اطلاعات" به اسنادی دست یافته بود که بخشی از "نبرد برای ایران" (گزارش داخلی که در اوایل دهه 1970 میلادی توسط مورخان سیا تهیه شده بود) است، اقدام به انتشار آنها کرد.
این سند برای اولین بار در سال 1981 منتشر شده بود اما بیشتر بخشهای آن -از جمله بخش سوم که با عنوان "فعالیت پنهانی" به تشریح کودتا میپردازد- سانسور شده بود. بیشتر این بخش همچنان مکشوف نشده است اما نسخه جدید برای اولین بار اعتراف می‌کند: "کودتای نظامی که باعث سرنگونی مصدق و کابینه جبهه ملی وی شد، تحت رهبری سیا و به عنوان یک بخش از سیاست خارجی آمریکا صورت گرفت."
جمله فوق بخشی از سند منتشر شده، است. در قسمت دیگری از آن آمده است که خروج از ایران، خطرِ "باز شدن راه برای حمله شوروی" را بوجود میآورد و "آمریکا را به این نتیجه رساند... تا TPAJAX را برنامه ریزی و اجرا کند."
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
"فاز 4: رسیدن به اهداف"
TPAJAX اسم رمزی بود که سیا برای نقشه سرنگونی برگزیده بود که تمام مراحل آن با همکاری افراد محلی صورت گرفته بود. مراحل مختلف آن شامل:
استفاده از تبلیغات و پروپاگاندا برای تضعیف سیاسی مصدق
راضی کردن شاه به همکاری
رشوه دادن به اعضای مجلس
سازماندهی نیروهای امنیتی
برانگیختن اعتراضات و راه پیمایی
فارن پالیسی مینویسد: "تلاش اولیه منجر به شکست شد، اما پس از کش و قوس عجیب، نیروهای کودتاچی توانستند به هم بپیوندند و در تلاش مجددشان در 19 اوت موفق بشوند."
سایت آمریکایی می‌افزاید که همچنان مشخص نیست به چه دلیلی سیا، اطلاعات درباره نقش خود را تا کنون مخفی نگه داشته است: "ماموران سیا و انگلیسی -همچون کرمیت روزولت، مسئول اصلی سیا در کودتا- کتابها و مقالاتی را درباره عملیات نوشتهاند. دانشگاهیان نیز کتب متعددی از جمله در چند سال اخیر در این زمینه به رشته تحریر در آوردهاند.
علاوه بر این، دو رئیس جمهور آمریکا (کلینتون و اوباما) به صورت علنی نقش آمریکا را در کودتا پذیرفتهاند.
در پایان مطلب آمده است: "اما کسانی که در دولت آمریکا مسئولیت طبقه بندی اسناد را -به خصوص در جامعه اطلاعاتی- برعهده دارند، معمولاً دید متفاوتی نسبت به این مسائل دارند. آنها نگران هستند که افشای منابع و روش‌ها -حتی برای اقداماتی که دههها از آن گذشته است و بر اساس روش‌های بسیار قدیمی مانند پروپاگاندا انجام شده است- ممکن است به رقبا کمک کند. آنها تاکید میکنند تفاوت شگرفی میان مطالبی که به صورت غیررسمی اطلاع رسانی می شود (مانند افشاگری) و آنهایی که توسط دولت رسماً اعلام میشود، وجود دارد."
لینک به منبع :
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
