سهم هر ایرانی از پسماند الکترونیکی؟
تازه‌ترین گزارش درباره پسماندهای الکترونیکی در جهان منتشر شد
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
براساس قوانین جهانی کنوانسیون زباله‌های الکترونیکی و الکتریکی (WEE) بازیافت این نوع زباله‌ها به میزان چهار کیلوگرم به ازای هر نفر الزامی است.
طبق قراردادی از سوی سازمان ملل در سال ١٩٨٩ برای کنترل زباله‌های خطرناک که از کشورهای ثروتمند به کشورهای فقیر وارد می‌شود، هر کشوری می‌تواند به‌صورت یک‌جانبه واردات این زباله‌ها را ممنوع کند و صادر‌کنندگان نیز قبل از فرستادن زباله باید موافقت کشور مقصد را کسب کند؛ اما آمریکا که مهم‌ترین منبع تولید زباله دیجیتال و سمی محسوب می‌شود، هرگز این قرارداد را امضا نکرد و کشورهایی مانند چین نیز به خاطر پول، مقادیر زیادی از این ضایعات را وارد می‌کنند. هم‌اکنون ۷۰ درصد کامپیوترها و موبایل‌های جهان در چین بازیافت می‌شود. طبق آنچه برای تولید یک رایانه رومیزی مورد استفاده قرار می‌گیرد، رایانه رومیزی دارای ٣٢ درصد پلاستیک، نزدیک به هفت درصد سرب، ٤١ درصد آلومینیوم، 0/0016 درصد طلا، ٢٠ درصد آهن، 0/189 درصد نقره و مقادیری فلزات سنگین و خطرناک مانند کادمیوم، جیوه و آرسنیک است. همچنین طبق یک تحقیق انجام‌شده گفته می‌شود برای ساخت یک مانیتور ساده علاوه بر مواد اولیه مورد نیاز در حدود ۲۴۰ کیلوگرم سوخت، ۲۲ کیلوگرم مواد شیمیایی، هزارو ٥٠٠ لیتر آب نیاز است و با توجه به این مسئله به نظر می‌رسد استفاده مجدد از وسایل کامپیوتری می‌تواند تا حد زیادی در مصرف مواد طبیعی صرفه‌جویی به وجود آورد.
درهمین‌راستا نظام پایش جامعه اطلاعاتی، تازه‌ترین گزارش خود را درباره پسماندهای الکترونیکی در جهان اعلام کرد. پایش پسماندهای الکترونیکی در جهان، از تولید بیش از ۴۱ میلیون تن زباله الکترونیکی در جهان حکایت دارد و در این میان سهم هر ایرانی در تولید این زباله‌ها حدود هفت کیلوگرم است. توسعه تولید محصولات الکترونیکی در جهان چالش پسماندهای الکترونیکی و دورریزی آنها را به دنبال دارد و این زباله‌های الکترونیکی به دلیل ترکیبات خطرناک، آلودگی‌های زیست‌محیطی بسیاری را تولید می‌کنند.
براساس بررسی‌های صورت‌گرفته، در سال ۲۰۱۴ بالغ بر ٤١,٨ میلیون تن پسماند الکترونیکی در جهان تولید شده که اروپا بیشترین سهم را در تولید و دورریز این زباله‌ها به خود اختصاص داده است. هم‌اکنون تنها چهار میلیارد نفر از مردم جهان تحت پوشش قوانین ملی مرتبط با پسماند الکترونیکی هستند و این به معنای آن است که از هر هفت نفر در دنیا چهار نفر تحت پوشش این قوانین قرار دارند. براساس این بررسی‌ها، اروپا بیشترین تولیدکننده پسماند الکترونیکی در جهان با ١٥.٦ کیلوگرم به ازای هر نفر است. پس از اروپا، قاره اقیانوسیه با ١٥.٢ کیلوگرم پسماند به ازای هر نفر و آمریکا با ١٢.٢ کیلوگرم به ازای هر نفر، در رده‌های بعدی دورریزی و تولید پسماند الکترونیکی جهان قرار دارند. در این میان قاره آسیا با ٣.٧ کیلوگرم به ازای هر نفر و آفریقا با ١.٧ کیلوگرم به ازای هر نفر در تولید زباله‌های الکترونیکی سهم دارند. حجم زباله‌های الکترونیکی اضافی که از سوی سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران اعلام شده و مربوط به اردیبهشت‌ماه امسال می‌شود نشان می‌دهد که ٧.٤٠ کیلوگرم زباله الکترونیکی در کشور به ازای هر ایرانی تولید می‌شود و این به این معنی است که سهم ایران در تولید پسماندهای الکترونیکی از متوسط آسیا بالاتر و تقریبا دو‌برابر آن است. پسماند الکترونیکی شامل لامپ، قطعات کوچک فناوری اطلاعات، صفحه تصویر، تجهیزات تبادل حرارتی و تجهیزات کوچک و بزرگ الکترونیکی می‌شود که در این میان تجهیزات حرارتی و الکترونیکی بیشترین سهم را در تولید و دورریز پسماندهای الکترونیکی جهان به خود اختصاص داده‌اند.
بسیاری از قطعات دستگاه‌های رایانه‌ای «الکترومگنتیک» هستند؛ اینها اگر به‌صورت درست و کارشناسانه دفع نشوند با تشعشعاتی که از خود بروز می‌دهند سلامتی انسان‌ها را با خطر جدی روبه‌رو خواهند کرد. در قطعات «الکترومگنتیک» امواج به صورت عمود بر هم منتشر می‌شود که برای انسان‌ها بسیار خطرناک است.
در کشور ایران براساس ماده ١١ قانون مدیریت پسماند، سازمان محیط‌زیست موظف است آیین‌نامه اجرائی مدیریت پسماند را با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط تهیه کند تا نحوه برخورد با تمام پسماندها از‌جمله زباله‌های الکترونیکی مشخص شود. طبق قانون مدیریت پسماندها، مسئولیت اجرائی پسماندهای ویژه و صنعتی بر عهده تولیدکنندگان آنها است و در‌واقع عرضه‌کنندگان این‌گونه خدمات باید جنبه‌های مدیریت پسماندهای تولیداتشان را هم ارائه دهند.
منبع: روزنامه شرق
