راینورکس؛ سلطان دماغ دایناسور های اردک منقار بوده است !!
حدود ۷۵ میلیون سال پیش و در دوره کرتاسه پیشین، راینورکس در حوالی یوتای امروزی با خوردن گیاهان زندگی می‌کرد. راینورکس گونه ای از اردک منقاران است؛ خانواده ای که معمولاً اعضای آن را دایناسورهای شبیه به اردک درنظر می‌گیرند و همه آنها یک تاج تزیینی بالای سرشان دارند. باوجود اینکه راینورکس تاج تزیینی ندارد، یک ویژگی ظاهری مشخص دارد: یک بینی بسیار بزرگ و قلاب شکل. اخیراً نام این اردک منقار در اخبار علمی‌بسیار مطرح شده است و دلیل آن تحقیقی است که در دانشگاه کارولینای شمالی و به رهبری تری گیتز روی راینورکس انجام شده است.
طول راینورکس از سر تا نوک پا به ۹٫۱ متر بوده است و وزن آن حدود ۳۸۵۵ کیلوگرم بوده است؛ چیزی در حدود وزن و اندازه یک فیل. هنوز مشخص نشده است که چرا اینگونه چنان بینی بزرگی داشته است اما محققان گمان می‌کنند راینورکس از آن برای فعالیت‌های اجتماعی اش استفاده می‌کرده است!
گیتز در نشست خبری این تحقیق علمی‌گفت: “هدف و کارکرد چنین بینی بزرگی هنوز هم یک راز است. اگر این دایناسور شبیه بستگانش در خانواده اردک منقاران باشد، احتمالاً از بینی اش برای بویایی استفاده نمی‌کرده است. شاید این بینی ابزاری برای جذب جفت بوده، شاید سایر جانوارن را متوجه گونه آن می‌کرده و شاید فقط یک منقار معمولی بوده است. ما هنوز به دنبال پاسخ این پرسش هستیم.”
اردک منقاران در میان سایر گونه‌های دایناسورها، یکی از بیشترین فسیل‌های یافته شده را دارند؛ بویژه در نزدیکی سازند نلسن یعنی جایی که این گونه برای اولین بار در سال ۱۹۹۰ کشف شد. درحالیکه استخوان‌های راینورکس در آن زمان بدست آمده بود، بیشتر روی پوست آنها مطالعه می‌شد و استخوان‌ها فقط ذخیره می‌شدند. گیتز و همکارش روندی شیتز از موزه فسیل شناسی بریگهام فسیل‌های جدیدی کشف کردند و سعی کردند اطلاعات موجود در آنها را تحلیل کنند.
گیتز در ادامه گفت: “ما تقریباً کل استخوان‌های جمجمه را داریم که فوق العاده است. اما آماده سازی این استخوان‌ها بسیار دشوار بود؛ درست مثل اینکه بخواهید استخوان‌های یک دایناسور را از سیمان جلوی خانه تان بیرون بیاورید. بیرون کشیدن فسیل‌ها از ماسه سنگ‌هایی که فسیل‌ها درونشان انباشته شده بود، حدود دو سال طول کشید”.
این گونه تقریباً همزمان با دو گونه از گریپوسورها – گونه دیگری از اردک منقاران که با یک بینی بزرگ و بدنی در همین اندازه – کشف شد. بدلیل عدم قطعیت در زمینه تعیین قدمت راینورکس، نمی‌توان با اطمینان گفت که این دو گونه با هم در یک عصر می‌زیسته اند. گریپوسورها در منطقه ای زندگی می‌کردند که نسبت به محل زندگی راینورکس‌ها بسیار باتلاقی تر بوده است و احتمالاً تنوع گیاهی موجب شده است که این دو گونه در دوران تکاملی شان از یکدیگر جدا شوند. راینورکس اولین اردک منقاری است که اسکلتش در سازند نلسن کشف شده است و به همین خاطر به دیرینه شناسان در شناخت این محدوده کمک بزرگی می‌کند.
گیتز در این خصوص گفت: “ما یک اردک منقار دیگر از همین دوره زمانی هم پیدا کردیم اما این فسیل حدود ۲۰۰ مایل (جنوبی) دورتر بود و با یک شرایط آب و هوایی دیگر سازگار بود. این کشف یک تصویر جغرافیایی کلی از دوره کرتاسه را در اختیارمان می‌گذارد و کمک می‌کند تا بتوانیم گونه‌های فعلی را در مکان‌های مناسب شان قرار دهیم. همچنین با کمک راینورکس می‌توانیم شجره نامه دایناسورها را هم تکمیل کنیم.”
منبع:
کد:
http://saakhtani.ir/archive/1393/07/3916
