آلودگی هوا در فضای بسته، عامل تهدید سلامت بشر
/گزارش/
آلودگی هوا در فضای بسته، عامل تهدید سلامت بشر
برخلاف تصورات رایج بیشتر مردم، خطرات ناشی از آلایندهها در مکانهای بسته بیشتر از محیط‌های باز است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه لرستان، اهمیت این موضوع خطر آلودگیهای زیست محیطی فضاهای سرپوشیده(Indoor Air Pollution) را به یکی از پنج عامل اصلی تهدید سلامت بشر مبدل ساخته است.
عوامل افزایش آلودگی هوا را در چند دهه اخیر میتوان با تراکم و نزدیکی بیش از حد ساختمانها، عدم تهویه مناسب هوا به منظور جلوگیری از اتلاف انرژی، استفاده از مواد مصنوعی و شیمیایی در ساختمان، مبلمان و وسایل شخصی، همینطور استفاده از حشره کشها، مواد شوینده، تمیز کننده و ضد عفونیکننده مرتبط دانست. میزان آلودگی هوا در مکانهای سر پوشیده میتواند 2 تا 5 یا حتی تا 100 برابر بیشتر از میزان مشابه در محیط خارج باشد.
باید توجه داشت که مضرات ناشی از آلودگی هوا در منازل، مدارس، مهد کودکها و محل بازی کودکان را نیز تهدید میکند و جلوگیری از آن بدون کمک تمامی افراد جامعه و همکاری بخش خصوصی و سازمانهای دولتی ذیربط امکان پذیر نیست.
الهام برنا، کارشناس مسئول حفاظت محیط زیست لرستان به خبرنگار ایسنا گفت: حضور گاز و ذرات، محیط سرپوشیده را آلوده میکند که اکثر آلودگیها از منابع انسانی ناشی میشوند.
وی اضافه کرد: آلودگی محلهای سرپوشیده ممکن است از نفوذ آلایندههای جوی که در فضای آزاد به وجود آمده است ایجاد شود. از این رو درون محلهای سرپوشیده تحت تأثیر شرایط آب و هوایی قرار میگیرد. آلوده شدن هوای محلهای سرپوشیده به نسبت طول مدتی که افراد در داخل آن سپری میکنند و اثراتی که آلایندههای محل سرپوشیده بر انسان، جانور و مواد دارند یک مشکل جدی تلقی میشود.
برنا ادامه داد: اندازه گیریها و مطالعات جدی علمی در مورد آلودگی هوا از قرن بیستم به بعد به مرحله اجرا در آمده است و سپس به بررسی منابع و اثرات محلهای سرپوشیده توسعه یافته است. اخیراً میزان سرطان انسانی به سبب مواد سمی موجود در هوا، از منابع آلاینده محیط بسته(و محیط باز) و گاز رادن، نگرانی بیشتری را بوجود آورده است.
این محقق محیط زیست اظهار کرد: بررسی پیرامون اندازه گیری، ذخیره سازی انرژی، فعالیتهای انسانی و محصولات مصرفی، منتج به ارزیابی تأثیر محیط سرپوشیده و نیز آلودگی هوا شده است.
وی با اشاره به منابع گفت: منابع طبیعی، خاکها و آبهایی هستند که رادون نوزاد و همچنین ترکیبات آلی فرار، قارچها و غیره رها میسازند. مواد شیمیایی رها شده به وسیله انواع مختلف ابزار و وسایل، منابع احتراق، مواد ساختمانی و آب و موجودات زنده که مواد آلرژیزا رها میکند(مثل مو، پوست و چرم حیوانات اهلی)، دی اکسید کرین از احتراق و موجودات زنده، ایجاد میشوند.
برنا افزود: سایر منابع شامل کپکها، باکتریها و ویروسها، حشرات، نرم تنان و گرده افشانی گیاهان درون ساختمان یا فضای باز هستند.
این پژوهشگر تصریح کرد: فعالیتهای انسانی سبب افزایش آلودگی هوا به وسیله تمام منابع مذکور شده است. بعضی از آلایندهها به طور خاص تولید میشوند مانند دود تنباکو و یا از طریق استفاده از مواد مصرفی به وجود میآیند. در چنین تولیداتی مواد شیمیایی میتوانند به انواع مواد آلی و معدنی تقسیم بندی شوند و بر اساس ویژگیهای حرارتی و جذب رطویت ممکن است به موارد بیشتری تقسیمبندی شوند.
وی از مهمترین عوامل آلودگی هوا در فضای بسته استعمال دخانیات، حیوانات خانگی، کپک و قارچ و باکتری، گاز فرمالدئید، وسایل گرمایی و پخت و پز، بیدهای خانگی، مواد شیمیایی، گاز رادن و آزبست برشمرد و افزود: قطر آئرودینامیکی توده جرمی، اندازه بزرگی و دانسیته ذرات تعیین کننده رفتار آنها در توزیع و رسوب کردن در قسمتهای مختلف سیستم تنفسی است.
برنا خاطرنشان کرد: آلایندههای اکسید ازت میتوانند به صورت گازی یا ذرات نیترات یا آئروسل تولید شوند. رادون نوزاد هنگامی که بر روی ذرات جذب میشود تأثیر مضاعفی بر جا خواهد گذاشت.
کارشناس مسئول محیط زیست گفت: تولید و عملکرد آلایندههای حاصله از منابع محلهای سرپوشیده تحت تأثیر عوامل آب و هوایی قرار میگیرند. محیط‌های بسته اغلب در مقابل سرما یا گرما درزگیری میشوند. نفوذ آلایندهها نیز تحت تأثیر آب و هوا، دما، رطوبت، فشار، سرعت و جهت باد قرار دارند.
وی اظهار کرد: ذرات کوچک و گازها و ترکیبات آلی فرار که بیشتر نفوذ میکنند، تحت تاثیر عواملی از جمله غلظت محیط خارج، میزان ممانعت از دخول هوا یا مواد (به وسیله درز گیری)، عملکرد سیستمهای گرمازا و سرمازا، جریانهای انتقالی، رشد یا عدم رشد کامل درختان محلی و بوتهها و غیره قرار دارند.
این پژوهشگر اضافه کرد: شناخت اثرات آلودگی هوا مستلزم تعیین غلظت و دوز در زمان تماس و میزان عکسالعمل به دوز تماس است.
برنا اثراتی که بر انسان مشاهده شده است را شامل بیماریهای مزمن و حاد برشمرد و گفت: افزایش بیماریهای تنفسی حاد، کاهش عملکرد ریهها به ویژه در افراد خاصی که بیماریهای مزمن دارند. ذرات دی اکسید نیتروژن و فرم آلدئید سبب درد و سوزش چشم و بافتهای مخاطی میشوند.
وی یادآور شد: همچنین انواع مختلف ذرات، فرم آلدئید و محصولات آلرژی زا بیماریهای آلرژیکی ایجاد میکنند. مونوکسید کربن بر فعالیتهای مغز اثر میگذارد. نیتراتها و متیلن کلراید میزان کربوکسی هموگلوبین و مت هموگلوبین را تغییر داده و بر قلب و مغز اثر میگذارد.
این محقق ادامه داد: گاز رادن نیز به ویژه هنگامی که با دود سیگار همراه باشد سرطان ریه را تسریع میکند؛ بنزن نیز سبب بروز نوعی سرطان خون میشود. رادن و آزبست هر دو موجب سرطان ریه میشود.
برنا اضافه کرد: مواد آلرژیزا در هوا اهمیت زیادی دارند. چون بسیاری از افراد مشکل آلرژی از جمله تنگی نفس دارند و احتمالاً این مواد همراه با آلودگیهای دیگر، این مشکلات را دو چندان میکنند. از این رو بسیاری از ناراحتیهای حاد در ارتباط با تماس با آلودگیهای فضای بسته است.
وی خاطرنشان کرد: کنترلهایی که برای بعضی آلایندهها به منظور حفظ سلامت انجام میگیرد بر پایه قانون است. اقدامات کنترلی شامل حذف منابع یا کاهش در انتشار آنهاست. متأسفانه تجربیات به دست آمده در مورد توسعه و تکمیل خط مشی در فضاهای باز، در مورد فضاهای بسته چندان قابل بهرهوری نیست و برای اینکار خط مشی جدیدی لازم است.
این پژوهشگر اضافه کرد: حذف منابع اولیه آلایندهها منطقیترین شکل کنترل است. کاهش در منابع انتشار در تعدادی از محصولات از طریق تغییرات در فرآیند تولید و ساختمان تأمین میگردد کاهش تماس نیز به وسیله روشهای مستقیم استاندارد امکانپذیر میشود.
انتهای پیام
