چرا هواپیماها دچار سانحه می‌شوند؟
بررسی کلی حوادث هوانوردی در دهه‌های گذشته نشان داده که اشتباه فردی خلبان، نقص فنی و عوامل محیطی مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در سوانح مرگ‌بار هواپیما بوده‌اند.
عباس خاراباف: در بررسی کلی تاریخ سوانح هوایی، می‌توان عوامل اصلی این سوانح را در سه دسته کلی نقص فنی، اشتباه فردی خلبان و عوامل محیطی تقسیم‌بندی کرد. البته براساس آخرین آمار و اطلاعات بدست آمده از سوانح هوایی و همچنین نظر بیشتر کارشناسان، مهم‌ترین عامل سقوط یک هواپیما اشتباه فردی خلبان شناخته شده است.
توجه به این نکته لازم است که این مطلب همان‌طور که در پاراگراف فوق اشاره شد، بر اساس تحلیل آمار سوانح هوایی در سراسر جهان و بخصوص از جنگ جهانی دوم به این سو بدست آمده و عوامل موثر در سقوط اخیر هواپیمای ایران۱۴۰ به این ترتیب نیست.
اشتباه فردی خلبان
در بین عوامل اصلی سوانح هوایی، بارزترین خطا و مهم‌ترین عامل، عدم تصمیم‌گیری سریع و درست خلبان در مواقع اضطراری است. این خطای فردی می‌تواند به خاطر عدم تجربه کافی، عدم برخورداری از شرایط مطلوب فیزیکی و روانی و همچنین عدم وجود ویژگی مدیریت مناسب تیم پروازی باشد. بر اساس آخرین آمار و اطلاعات، کمبود هماهنگی گروهی و عدم اعتماد خلبان به سایر خدمه گروه پرواز علت اصلی تعداد زیادی از حوادث ناگوار اخیر بوده است.
نقص فنی
نقص فنی دومین عامل مهم سوانح هوایی به حساب می‌آید. نقص فنی می‌تواند مربوط به پیش از پرواز یا حین پرواز باشد. مثلا کوتاهی در نگهداری قطعات وتعمیر آنها یکی از مهم‌ترین علل نقص فنی هواپیماست که پیش از پرواز رخ می‌دهد. نقص فنی می‌تواند مربوط به قسمت‌های مختلف هواپیما از جمله موتور، سطوح کنترلی هواپیما، سیستم‌های سوخت‌رسانی، سیستم‌های هدایت در کابین خلبان، سیستم ارابه فرود (چرخ‌های هواپیما)، سیستم‌های ارتباط با زمین وبسیاری دیگر از قسمت‌های آن باشد.
یک هواپیما وقتی دچار نقص فنی می‌شود، می‌تواند با اتفاقات خطرناکی مواجه شود. برخی از خطرناک‌ترین این نقص‌های فنی عبارتند از: حرکت نکردن قسمت‌های کنترلی به دلیل خراب شدن سیستم حرکتی سطوح کنترلی، آتش‌سوزی‌هایی که به دلیل نشت سوخت یا آسیب دیدن محفظه سوخت پیش می‌آید، شکستگی قطعات به دلایل فرسودگی و زنگ زدگی که می‌تواند به دلیل عدم تعمیر به موقع رخ دهد.
آیا تمام شدن سوخت، نقص فنی است؟
بارها پیش آمده که یک هواپیما به دلیل اتمام سوخت دچار سانحه شده است. دلیل اصلی بسیاری از فرود‌های اضطراری و سقوط‌ها، اتمام سوخت است. سوخت هواپیما به دلایل متفاوتی تمام می‌شود. از مهم‌ترین این علت‌‌ها می‌توان به نشتی سوخت و طولانی شدن مسیر هواپیما برخلاف پیش‌بینی (مثلا هنگام گم کردن مسیر اصلی) اشاره کرد. البته این نکته را هم باید مد نظر قرار داد که هواپیماها طوری طراحی و تجهیز می‌شوند که تا حدود دو برابر نیاز مسیرشان سوخت داشته باشند.
موتور هواپیما، عاملی برای سانحه
خرابی و ازکارافتادگی موتور هواپیما یک نقص فنی به حساب می‌آید. این نقص عوامل بی‌شماری می‌تواند داشته باشد، که چند مورد آن مهم‌تر است. مثلا مشکل در سیستم برق رسانی و از دست دادن کنترل موتور یکی از اتفاقات رایج است. یا اگر به آب‌وهوایی که سازنده موتور گفته باید در آن شرایط از موتور استفاده شود توجه نشود، اتفاقاتی مشابه حادثه اخیر هواپیمای «ایران۱۴۰» می‌افتد.
عامل دیگری که شاید خیلی‌ها شوخی به حساب بیاورند، برخورد شیئی در هوا با موتور است؛ مثل برخورد یک پرنده کوچک با پره‌های موتور. این برخورد پرندگان که موقع حرکت دسته جمعی پرندگان بیشتر رخ می‌دهد می‌تواند موتور را از کار بیندازد ویا حتی آن را منفجر کند. مانند اتفاقی که در پرواز هواپیمای خطوط هوایی آمریکا در ژانویه ۲۰۰۹ / دی ۱۳۸۷در نیویورک رخ داد و باعث از دست رفتن جفت موتور هواپیما شد (البته خلبان با مهارت توانست هواپیما را در رودخانه هادسن بر سطح آب بنشاند و کسی آسیب ندید)
عدم کنترل ترافیک هوایی هم نقص فنی است
آخرین عاملی که می‌توان در زمینه نقص فنی نام برد، عدم کنترل ترافیک هوایی است. این عامل که اخیرا دیده نشده و بیشتر در دهه‌های قبل رخ می‌داد، مربوط به اتاق کنترل پرواز و ارتباط با کابین خلبان می‌شود. مثلا خالی نبودن باند فرود و صدور اجازه فرود در این شرایط از طرف اتاق کنترل پرواز یا شلوغی منطقه اطراف فرودگاه و یا قطع شدن ارتباطات هواپیما با اتاق کنترل از مهم‌ترین علل وقوع این نقص هستند. فاجعه‌بارترین سانحه تاریخ هوانوردی که در مارس ۱۹۷۷ /فروردین ۱۳۵۶ در فرودگاه تنریف رخ داد و منجر به کشته‌شدن ۵۸۳ نفر شد، به دلیل برخورد دو هواپیمای مسافربری به یکدیگر اتفاق افتاد.
عوامل محیطی
عوامل محیطی در بسیاری از سوانح هوایی تاثیرگذار بوده‌اند. در عوامل محیطی، آب‌وهوا عاملی است که شاید بیشتر به ذهن برسد. البته در موارد شرایط بد جوی پروازها لغو شده یا با تاخیر مواجه می‌شوند؛ ولی عدم دقت به مساله آب‌وهوا پیش از پرواز یا تغییر سریع آب‌وهوایی هم می‌تواند روی قطعات هواپیما مشکل ایجاد کند و مشکلات فنی به بار بیاورد و هم می‌تواند باعث اشتباه خلبان شود. مثلا ایجاد مه شدید که میدان دید خلبان را کم می‌کند؛ یا به خاطر ارتفاع، هواپیما می‌تواند دچار یخ زدگی شود که باعث مختل شدن قسمت‌هایی از هواپیما گردد. یک مورد دیگر که از نظر علمی هم ثابت شده برخورد آذرخش با هواپیما است. به عنوان مثال برخورد آذرخش باعث قطع شدن سیستم برق در هواپیمایی در اسپانیا در سال ۲۰۰۱/۱۳۸۰ شد. عامل مهم دیگر باند فرود غیر استاندارد است. آخرین مورد این بخش هم سرقت هواپیما و بمب گذاری است که عامل تعداد قابل توجهی از سقوط‌ها بوده است.
khabaronline
تحریم‌های اقتصادی بلای جان پروازهای ایرانی
تحریم‌های اقتصادی بلای جان پروازهای ایرانی
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
کمیسیون سوانح سازمان هواپیمایی کشوری تنها مرجعی است که می‌تواند علت سقوط هواپیمای ایران 140 را اعلام کند؛ هرچند نهایی شدن بررسی‌ها و استخراج اطلاعات جعبه سیاه زمان‌بر است اما از لحظه سقوط تاثیر یکی از عوامل اثبات شده است؛ تحریم چند دهه‌ای صنعت هواپیمایی ایران.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ایالت متحده آمریکا تحریم‌های یک جانبه‌ای علیه اقتصاد ایران به جریان در آورد؛ تحریم‌هایی که با پشتوانه دیگر کشورهای اروپایی و غربی در فاصله‌ای کوتاه به خود شکلی گسترده گرفت.
در این میان صنایع هوایی ایران جزو نخستین بخش‌هایی بود که در فهرست تحریم‌ها قرار گرفت و نه تنها از خرید و فروش هواپیماهای مسافربری جدید منع شد که حتی در دریافت قطعات یدکی و خدمات فنی نیز با محدودیت‌های جدی مواجه روبرو شد.
این فشارها سالانه بسیاری از هواپیماهای فعال ایران را زمین‌گیر کرد و کار را به جایی رساند که طبق اعلام رییس سازمان هواپیمایی کشوری 43 درصد از مجموع ناوگان هوایی کشور امکان پرواز را از دست داده‌اند.
مشکل بالا رفتن عمر ناوگان هوایی ایران نیز مزید بر علت شد تا ایران مجبور شود برای حفظ حداقل پروازهای خود به هواپیماهای روسی روی آورد؛ هواپیماهایی که هر چند سال خاطره‌ای تلخ در اذهان ایرانیان از خود ثبت کردند.
برادرخوانده آنتونوف 140 آخرین خاطره را رقم زد تا 38 نفر از ایرانی‌ها کشته شوند. جدای از بهانه‌ها و علل مختلف این سقوط‌ها، نقش تحریم‌ها را نمی‌توان زدود؛ تحریم‌ها و فشارهایی که جان انسان‌های بی گناه را هدف قرار داده است.
در خطوط هوایی و در بین شرکت‌های بین المللی امنیت پرواز پیش از هرچیز قرار می‌گیرد و پروازها تنها در شرایطی مسافران را جابجا می‌کنند که ایمنی تضمین شده باشد.
با این وجود و علیرغم گسترش نهادهای بین المللی سکوت در برابر فشارها بر صنایع هوایی ایران ادامه دارد و حوادثی که مستقیما بر مردم تاثیر می‌گذارند نیز باعث نشده این فشارها کم شوند.
با نتیجه بخش شدن مذاکرات ژنو هرچند امکان مبادله محدود قطعات هواپیما برای ایران فراهم شده و مذاکرات ایران‌ایر - بزرگترین شرکت هواپیمایی ایران - با شرکت‌های بزرگ خارجی نیز کلید خورده است اما همچنان محدودیت‌های گسترده که امنیت پروازهای ایران را هدف قرار داده ادامه دارد.
انتهای پیام
