روان های پریشان در جست و جوی سامان
روان پریشی زیر ذره بین
روان های پریشان در جست و جوی سامان
تهران - ایرنا- روان پریشی از جمله اختلال های روانی است که پیشرفت آن، بیمار را از دنیای واقعی جدا و او را زندانی دنیای توهم می سازد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
افزایش فشارهای روانی، دوری از الگوهای تغذیه سالم، اختلال های دوره بارداری مادران، مصرف مواد مخدر و روانگردان و ضربه های جسمی و روحی عواملی است که با اختلال های ژنتیک و ارثی در می آمیزد و بر سلامت روان افراد خدشه وارد می آورد.
نکته قابل تامل اینکه بسیاری از افراد درگیر با اختلال های روانی، بدون اینکه خود خبر داشته باشند از بیماری رنج می برند و پیامدهای بیماری بر زندگی آنان اثرگذار است.
چندی پیش «سید احمد جلیلی» رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران در حاشیه سمپوزیوم (گردهمایی تخصصی) یک روزه «روز بدون افسردگی» بیان داشت که نزدیک به یک سوم تهرانی ها با بیماری های روانی درگیر هستند.
به گزارش سی ام خردادماه بنگاه خبری «تسنیم» از این سمپوزیوم، جلیلی با تاکید بر فراوانی بالای بیماری های روانی همچون افسردگی در جامعه گفت: ریشه نزدیک به 30 درصد از بیماری هایی که به خاطر آن ها بیماران به پزشکان عمومی مراجعه می کنند نیز مشکلات و اختلال های روانی است.
بیماری ای چون افسردگی هر چند یک بیماری ساده تصور می شود، اما زمانی که به شکل یک اختلال خلقی ظاهر شود و از اختلال های روان پریشانه ریشه بگیرد، تهدیدی جدی را متوجه سلامت روانی فرد خواهد کرد.
در این پیوند، صاحبنظران بیماری های اعصاب و روان از اختلال های «روان پریشی» یا «سایکوز» (1) به عنوان یکی از مهمترین بیماری های روانی یاد می کنند که مبتلایان را از دنیای واقعی جدا کرده و او را درگیر هذیان، توهم و آشفتگی های بیانی و رفتاری خواهد ساخت.
** روان پریشی و اختلالات روانی مربوط به آن
کارشناسان بیماری های اعصاب و روان در میان بیماری های روانی چون اختلال های اضطرابی (2)، خلقی (3)، شخصیتی (4)، روان تنی (5) و ... روان پریشی را یک بیماری ویژه می پندارند؛ ویژه از این دیدگاه که پیشرفت روان پریشی، پیوند بیمار با دنیای واقعی را می گسلد و احساس هایی غیر واقعی را در او بر می انگیزد.
بیمار بوها و مزه هایی را احساس می کند که وجود ندارند، صداهایی را می شنود و چیزهایی را می بیند که جایی در دنیای واقعی ندارند.
حتی بساوایی روانپریش نیز درگیر بیماری می شود و به این ترتیب بیمار درکی غیر واقعی از حس های پنجگانه خود خواهد داشت.
در این پیوند «الهه محمد حسینی» متخصص روانپزشکی (اعصاب و روان) در گفت و گوی روز یکشنبه بیست و دوم تیرماه با پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی، به بیان زمینه ها و علل بروز روان پریشی پرداخت.
از نظر این متخصص روان پزشکی، بسیاری از بیماری های روانی چند عاملی هستند و برای ریشه یابی این دست بیماری ها نمی توان به یک عامل مشخص اشاره کرد.
مهمترین زمینه های بروز بیماری مسائل ارثی و ژنتیک به شمار می رود. با این حال عواملی چون بیماری های ویروسی یا عفونی مادران در دوره بارداری، آلودگی های زیست محیطی و مصرف مواد مخدر و توهم زا در کسانی که زمینه های ارثی و ژنتیک دارند و بستگان نزدیک آن ها به بیماری روانی مبتلا هستند، می تواند امکان بیماری را افزایش دهد.
محمدحسینی مهمترین و اصلی ترین نشانه روان پریشی را ایجاد مشکل برای توان «واقعیت سنجی» افراد برشمرد و گفت: در سایکوز بیماران دچار افکاری می شوند که هیچ مبنای خارجی و حقیقی ندارد.
به عنوان مثال فرد خیال می کند تعقیب می شود، همسرش به او خیانت می کند، کس یا کسانی می خواهند او را مسموم کنند یا بیمار کسانی را می بیند و با آن ها حرف می زند که وجود ندارند.
در این پیوند «سمیرا حاجی آقابزرگی» مددکار اجتماعی «انجمن حمایت از بیماران اسکیزوفرنیا (احبّا)» نیز در گفت و گوی روز شنبه بیست و یکم تیرماه با پژوهشگر خبرگزاری جمهوری اسلامی، توضیحاتی در مورد این بیماری بیان داشته است.
این کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی که در زمینه درمان و توانبخشی به بیماران روانپریش و به ویژه مبتلایان به «روانگسیختگی» یا همان «اسکیزوفرنی» (6) صاحب تجربه است، روان پریشی را اختلالی دانست که مغز را درگیر می کند و مشخصه اصلی این بیماری قطع تماس ذهنی با پدیده های پیرامونی است.
به باور حاجی آقابزرگی، روان پریشی بیشتر با یک پیش درآمد آغاز می شود. برای بسیاری از بیماران این پیش درآمد به این شکل ظاهر می شود که آنان احساس می کنند در ذهن آنان چیزی درست کار نمی کند.
در این مرحله، نشانه های نخستین بیماری می تواند به شکل احساس غمگینی یا افسردگی، کناره گیری از خانواده، افت عملکرد در مدرسه و محل کار، تحریک پذیری، کاهش انرژی و انگیزه، بدبینی و سوء ظن به دیگران، احساس اضطراب، مشکلات حافظه و تمرکز و آشفتگی خواب ظاهر شود.
روان پریشی در مراحل پیشرفته و به اصطلاح حاد، زندگی روزمره فرد را مختل می کند و افراد تماسشان را با واقعیت ها از دست می دهند و افکار، احساسات و ادراک آنان به طور جدی تخریب می شوند.
نشانه های اصلی مرحله حاد روان پریشی در سه دسته قرار می گیرند:
نشانه های مثبت یعنی نشانه هایی که پیشتر در فرد وجود نداشت ولی در حالت بیماری اضافه می شود مانند توهم و هذیان.
نشانه های منفی که به معنای ناتوانی بیمار در انجام برخی کارهای عادی است؛ کارهایی که فرد پیشتر انجام می داد ولی در زمان حاضر توانایی انجام آن ها را ندارد. به عبارتی دیگر، نشانه های منفی در سایکوز، از بین رفتن برخی رفتارهای عادی و ویژگی های شخصی است.
برخی نشانه ها نیز با عنوان نشانه های شناختی یا سازمان نیافته با اوج گیری روان پریشی بروز می یابد. این نشانه ها شامل اختلال هایی در توانایی فکر کردن، برنامه ریزی، تصمیم گیری و حافظه فرد است.
و اما در زمینه درمان روان پریشی، محمدحسینی عمده ترین روش درمان این بیماری را درمان دارویی دانست و افزود: در کنار درمان دارویی و بسته به نوع و شدت بیماری از روش هایی مانند شوک الکتریکی نیز در درمان استفاده می شود.
این روان پزشک تصریح کرد: در بیماران مبتلا به سایکوز، فرایند درمان، فرایندی به نسبت طولانی است و حتی می تواند تا پایان زندگی بیمار ادامه یابد.
در ارتباط با مهمترین اختلال های روانی همپیوند با روان پریشی، حاجی آقابزرگی گفت: اختلال دوقطبی یکی از مهمترین اختلال های مربوط به سایکوز است که با عنوان «مانیک- دپرسیو» (شیدایی-افسردگی) (7) هم شناخته شده است.
مانیک-دپرسیو نوعی اختلال مغزی است که سبب تغییرات غیر معمول در خلق، انرژی و کارایی فرد می شود.
در این اختلال، بیمار در وضعیت مانیک یا شیدایی بسیار برونگرا می شود، بیش از حد دست به کارهای هیجانی می زند و سعی می کند با رفتارهایی چون شیرین کاری خود را نشان دهد.
این در حالی است که همان بیمار در وضعیت دپرس یا افسرده، در خود فرو می رود و حتی گاه سخن نمی گوید.
حاجی آقابزرگی افزود: افسردگی روانپریش دیگر اختلال مربوط به سایکوز است. این اختلال به صورت افسردگی شدید همراه با نشانه های سایکوز مشخص می شود، به صورتی که هیچ دوره ای از شیدایی یا خلق بالا هنگام بیماری اتفاق نیفتاده باشد.
اختلال دیگر، «اختلال اسکیزوافکتیو» (8) است که در آن فرد هم دچار علایم خلقی و هم روان پریشی به صورت هم زمان و متوالی است.
این کارشناس ارشد مددکاری اجتماعی تاکید کرد: مهمترین اختلال مربوط به سایکوز، اسکیزوفرنیا یا روانگسیختگی است. این بیماری زمانی رخ می دهد که دست کم 6 ماه از بروز نشانه های بیماری رو به پیشرفت سایکوز بگذرد.
اسکیزوفرنیا خود دارای گونه های مختلفی است، اما نشانه هایی چون هذیان گویی، توهم و آشفتگی رفتارها و گفتار ویژگی مهم و اصلی بیشتر این گونه ها است.
** توصیه هایی در مورد روانپریشی
محمدحسینی در مورد وضعیت نگهداری و درمان بیماران روانپریش گفت: این بیماران افزون بر درمان دارویی به درمان روانی نیز نیازمندند.
درمان دارویی هر چند ممکن است سبب بهبود بیماران شود، اما در برخی از مبتلایان به سایکوز داروها فقط نقش کنترل کننده را ایفا می کنند و در صورت قطع مصرف آن، امکان بازگشت بیماری وجود دارد.
بنابر این، درمان روانی و توانبخشی به کسانی که توانایی های خود در زمینه هایی چون اشتغال را از دست می دهند، مساله ای ضروری است.
در این پیوند برخی خانواده های بیماران نیز آموزش هایی می بینند تا بتوانند مشارکتی موثر در فرایند درمان داشته باشند.
محمد حسینی با اشاره به این موضوع که احتمال ابتلا به روان پریشی در دهه های نخستین زندگی بیشتر است گفت: بروز سایکوز می تواند برای فرد مشکلات زیادی به همراه داشته باشد. اگر کسی که سرپرست خانواده باشد یا جوان جویای کار و به سایکوز نوع حاد مبتلا شود، به دلیل ناتوانی در فعالیت های شغلی با مشکلات زیادی روبرو و فشار سنگینی بر وی و خانواده اش وارد می شود. از این رو این افراد نیازمند حمایت های ویژه هستند.
در این پیوند حاجی آقابزرگی نیز به برخی چالش های درمان بیماران روانپریش و روانگسیخته اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات درمان بیماران اختلال های روانی، مقاومت دارویی آن ها است.
برای رفع این چالش باید توجه داشت که جلب اعتماد بیمار نکته ای کلیدی است. پرستاران و خانواده بیمار باید با مهربانی برای او توضیح دهند که بیماری ای چون روانگسیختگی مانند بیماری های دیگر چون مرض قند، دیابت و... نیاز به درمان دارویی دارد.
در برخورد با بیماران در خانه و اجتماع بطور جدی باید از بیان کلماتی نظیر «روانی» و «دیوانه» که بار منفی دارد پرهیز شود.
همان گونه که از سردرد یا ورم معده عضوی از خانواده یاد می کنید، از این بیماری هم نه با احساس شرم بلکه به عنوان یک واقعیت صحبت کنید.
اگر بیمار از عوارض دارویی شکایت دارد، لازم است به او و خواسته هایش توجه کنید و از او بخواهید برای پیدا کردن راه چاره، به پزشک مداواگر مراجعه کند.
افزون بر آنچه گفته شد به پرسش های بیمار با صمیمیت و به گونه ای واضح، روشن، کوتاه و بر پایه اطلاعات درست پاسخ دهید و تلاش کنید اطلاعات خود درباره بیماری را افزایش دهید.
یکی دیگر از مشکلاتی که ممکن است در فرایند درمان و نگهداری از بیماران مبتلا به روان پریشی و به ویژه روانگسیختگی آشکار شود، بروز پرخاشگری در شماری از بیماران است.
البته این مساله به آن معنا نیست که بیماران روانگسیخته همیشه پرخاشگرند، زیرا سطح پرخاشگری آنان نسبت به افراد عادی چندان بالاتر نیست.
در این زمینه باید توجه داشت که بیمار در چه مواقعی و بیشتر در کجاها پرخاشگر می شود.
همچنین تلاش کنید تا عوامل روانی و هیجانی درون بیمار و رویدادهای خارجی ایجاد کننده رفتارهای پرخاشگرانه را بشناسید و به این ترتیب عوامل و شرایط موثر بر کاهش رفتار پرخاشگرانه فرد را شناسایی کنید.
با توجه به چنین توصیه هایی، درمان دارویی و اقدام های توانبخشی می تواند به شکلی موثرتر به بهبود بیماران کمک کند.
گروه تحقیق و تفسیر خبر
پژوهشم**9279**1358
............................
1-Psychosis
2-Anxiety disorder
3-Mood disorder
4-Personality disorder
5-Psychosomatic Disorders
6-Schizophrenia
7-Manic Depression
8- Schizoaffective disorder
انتهای پیام /*
