خرید وسواسی

خرید وسواسی(compulsive buying)

خرید وسواسی در حدود 1 تا 6 درصد جمعیت کلی و بیشتر در زنان مشاهده می شود.مطالعات سایکودینامیک علت انرا عزت نفس پایین ، اضطراب و نیاز به کاهش استرس دانسته اند. از نظر روانپزشکان این ناراحتی می تواند توام با سایر اختلالات کنترل تکانه مثل جنون دزدی واختلالات خلقی و وسواس باشد.

شروع این اختلال معمولا از سن 18 سالگی می باشد.با این حال بیماران تا دهه سوم یا چهارم یعنی زمانی که دچار مشکلات مالی جدی می شوند، در پی درمان برنمی آیند.آنها معمولا چندین کارت اعتباری دارند و با آنها خرید می کنند. اکثرا مشکلات مالی دارند ودچار ورشکستگی می شوند.معمولا یک بدهی 20 - 30 میلیونی دارند. هر ازچندی تمایل زیادی به خرید -با آنکه سعی در جلوگیری ناموفق از ان دارند- پیدا میکنند.آنها خرید وسواس گونه دارند وهیچ نیازی به کالایی که می خرند، ندارند. آنها به طور وسواسی به یک کالا مثل لباس یا اجناس تزئینی، وسایل آرایشی و... علاقه پیدا می کنند.

در این ناراحتی بیمار هیچ هدفی از خرید از جمله جلب توجه یا تنوع طلبی و برطرف کردن یک مشکل اساسی.....ندارد. بیمار با خرید کاهش تنش و کاهش اضطراب پیدا می کند ولی پس از خرید از خریدش پشیمان میشود واحساس ندامت و پشیمانی می کند.از آنجا که بیشترین مبتلایان زن هستند، به خرید لباس و وسایل تزیینی علاقه زیادی دارند؛ مثلا ممکن است به علت علاقه به یک رنگ ، ده ها نوع لباس یا مثلا کیف بخرند و هیچ کدام را هم استفاده نکنند. فرد مبتلا به وسواس خرید کردن نمی تواند در برابر اجبار پول خرج کردن مقاومت کند و در اغلب موارد بسیاری از لوازمی را که به آنها نیاز ندارد را خریداری می کند.

راهکارهای درمانی:

به هیچ وجه در فردی که این کار را انجام می دهد،نباید احساس گناه به وجود اورد و او را مقصر دانست بلکه باید به آرامی سعی در تغییر دیدگاهش نمود. اجناس خریداری شده فرد را جمع کنید و مقابلش قرار دهید و درباره خریدهایی که کرده از او پاسخ بخواهید. اگر ماهیانه به او پول می دهید، پول را روزانه یا هفتگی در اختیارش بگذارید زیرا دادن پول هنگفت باعث می شود یکباره کالاهای غیرضروری اش را تهیه کند. وقتی به خرید می رود، حتما یک نفر از قبیل خواهر یا مادر و... را همراهش بفرستید تا لااقل آنها بتوانند مدیریت خرید را به دست گیرند. گرچه افرادی که وسواس خرید دارند، اغلب سعی می کنند تنها به خرید بروند.

باید به بیمار اموخت که رفتار اعتیادآمیز خودرا با دقت زیرنظر بگیرد.مثلا به او بگویید:

1- جدولی تهیه کنید و در آن تاریخ، دفعات انجام این رفتارها، مدت زمان صرف شده در هر بار، مقدار پولی که خرج کرده اید، احساسی که داشته اید، افرادی که در این رفتار با شما همراهی کرده اند و هر چیز دیگری را که فکر می کنید مرتبط است، ثبت کنید.

2- هرچند روز یکبار جدول خودتان را مرور کنید و در آن به دنبال کشف الگو باشید. مثلا ممکن است بتوانید بفهمید در چه ساعت هایی از روز بیشتر احتمال دارد به رفتار اعتیادآمیزتان روی بیاورید یا ببینید چه احساسات، افراد یا مکان هایی بیشتر شما را به سمت آن رفتار سوق می دهند.

3- به او آمزش دهید که تا انجا که ممکن است در مقابل خرید وسواسی مقاومت کند واضطراب بوجود امده را تحمل نماید. این کار به تسلط انها بر رفتارشان بسیار موثر است.

4- برای تغییر الگوهایی که در جدول خودتان کشف کرده اید، گام های سازنده بردارید. سعی کنید فعالیت جایگزینی برای خودتان پیدا کنید تا وقتی میل پرداختن به رفتار اعتیادآمیز به سراغتان آمد، فوران حواس خودتان را متوجه آن فعالیت جایگزین کنید. سعی کنید از شرایط و مکان هایی که رفتار اعتیادآمیزتان را تحریک می کنند، دور بمانید.

5- برای رفتار اعتیاد آمیزتان محدودیت هایی تعیین کنید و سعی کنید در هر ماه دست کم چند روز به این محدودیت ها پایبند بمانید. از یک دوست صمیمی و مورد اعتماد بخواهید تا برای اعمال این محدودیت ها به شما کمک کند.

در نهایت باید دانست که این علامت ممکن است ناشی از یک بیماری اعصاب و روان تشخیص داده نشده باشد (از جمله اختلال وسواسی یا اضطرابی یا اختلال دوقطبی یا حتی شدید تر.... ) و باید از این لحاظ مورد بررسی دقیق روانپزشکی قرار گیرد.