سیاست و فوتبال (1): چگونه موسولینی، ایتالیا را قهرمان جام جهانی کرد
سایت گل در مجموعه مقالاتی، همنشینی فوتبال و سیاست را روایت خواهد کرد. در اولین مطلب، نگاهی خواهیم داشت به نقش بنیتو موسولینی در قهرمانی این تیم در جام جهانی 1934
سایت گل-
" وقتی یک ورزش میلیون ها هوادار دارد، دیگر تنها یک بازی نیست؛ فوتبال هرگز تنها فوتبال نبوده است؛ فوتبال باعث وقوع جنگ ها و انقلاب ها شده؛ و سران مافیا و دیکاتورها را شیفته خود کرده است."
سایمون کوپر
یکی از دلایل اصلی هواداران فوتبال برای بهتر دانستن این ورزش نسبت به سایر رشته، هواداران پرتعداد آن در سراسر دنیاست؛ از مرد و زن تا پیر و جوان اما مطمئنا در میان این خیل عظیم هوادار، هستند کسانی که فوتبالی ها خیلی هم از توجه آنها به ورزش محبوب شان خرسند نیستند؛ مردان سیاست، از رهبرانی که با مشت آهنین بر کشورهای شان حکومت می کنند تا روسای جمهوری که تلاش می کنند از محبوبیت فوتبال، قبایی برای خود بدوزند؛ مردانی که البته عملگراتر از یک طرفدار عادی هستند؛ آنها تنها به تشویق تیم مورد علاقه شان اکتفا نمی کنند بلکه تا آنجا که بتوانند، زمینه موفقیت تیم های شان را فراهم می کنند؛ چه با کمک های پشت پرده و چه با تهدید و تطمیع.
تاریخ فوتبال در یک قرن گذشته، تاریخ سیاست هم هست؛ تاریخ جنگ ها و کودتاها، تاریخ دوستی ها و فراموش کردن کینه ها.
سایت گل در مجموعه مقالاتی، همنشینی فوتبال و سیاست را روایت خواهد کرد. در اولین مطلب، نگاهی خواهیم داشت به نقش بنیتو موسولینی، دیکتاتور سابق ایتالیا در قهرمانی این تیم در جام جهانی 1934.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
جام جهانی 1934، جام موسولینی
نقل قولی از ژول ریمه، رئیس وقت فیفا، وجود دارد به این مضمون که:" جام جهانی 1934 را فیفا برگزار نکرد؛ این جام، جام موسولینی بود." چه این نقل قول متعلق به ژول ریمه باشد یا نه، در اینکه ستاره اصلی دومین دوره جام جهانی، دیکتاتور فاشیست ایتالیا بود، تردیدی نیست.
او که از چند سال قبل به قدرت تبلیغاتی فوتبال و تاثیر آن روی توده های مردم پی برده، تلاش زیادی برای گرفتن میزبانی جام جهانی 1930 انجام داد اما در نهایت میزبانی به اروگوئه رسید. اروگوئه حاضر شده تا بخشی از هزینه تیم های شرکت کننده را بپردازد و به این ترتیب، اولین جام جهانی در آمریکای جنوبی برگزار شد؛ هرچند بسیاری از تیم های اروپایی حاضر نشدند رنج سفر دریاییِ طولانی را به جان بخرند تا این رقابت ها بیشتر به یک جام ملت ها شبیه شود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اما وقتی دو سال قبل از برگزاری دوره بعدی جام، مقامات فیفا در استکهلم جمع شدند تا از بین سوئد و ایتالیا، میزبان بعدی را انتخاب کنند، پیشنهاد ایتالیایی ها برای آن زمان آنقدر قابل توجه بود که سوئدی ها ترجیح دادند خودشان کنار بکشند؛ بودجه ای سه و نیم میلیون لیری برای برگزاری مسابقات.
یک تورنمنت تمام عیار
برای موسولینی، برگزاری جام جهانی فرصتی برای نشان دادن برتری ملت ایتالیا و قدرت فاشیسم بود؛ پس همه چیز باید در بهترین شرایط برگزار می شد. بیشتر دیدارهای جام جهانی 1930 در مونته ویدئو برگزار شد اما موسولینی به رقابت هایی باشکوه تر فکر می کرد؛ برگزاری دیدارها در 8 شهر میلان، تورین، رم، فلورانس، ناپولی، جنوا، بولونیا و تریسته؛ و برای اینکه امکان جابجایی تیم ها فراهم شود، نیاز به توسعه خطوط راه آهن بود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
هرچند بسیاری بعدها قهرمانی ایتالیا در این جام را یک رسوایی بزرگ توصیف کردند اما بی تردید ساختاری که دولت موسولینی برای برگزاری رقابت ها ترتیب داد، به الگویی برای جام های بعدی تبدیل شد. 8 دیدار ابتدایی جام، همزمان در 8 شهر مختلف انجام شد تا جام جهانی 1934، سر و شکلی به مراتب بهتر از جام قبلی داشته باشد.
دزدیدن ستاره های آرژانتینی
علی رغم داشتن مربی ای مانند ویتوریو پوتزو، موسولینی می دانست که برای ساختن یک تیم قدرتمند، به بازیکنانی درجه یک نیاز دارد؛ بازیکنانی مانند ستاره های آرژانتینی که برای بازی در تیم های سری A به ایتالیا می رفتند. باشگاه های ایتالیایی در آن زمان در قیاس با بسیاری از باشگاه های دیگر کشورها دستمزدهای به مراتب بیشتری می دادند و این موجب شده بود تا حتی ستاره های منطقه آمریکای جنوبی نیز برای بازی به این کشور بروند. در این بین، چند ستاره ملی پوش آرژانتینی مانند لوئیس مونتی، رایموند اورسی و انریکه گوایتا، اجدادی ایتالیایی داشتند و می توانستند برای تیم ملی ایتالیا نیز بازی کنند؛ ستاره هایی که به oriundo شهرت پیدا کردند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مونتی که بعدا به یکی از اسطوره های یوونتوس تبدیل شد، با تیم ملی آرژانتین نایب قهرمان المپیک 1928 و جام جهانی 1930 شده بود و تمایلی برای تغییر ملیت نداشت اما برای موسولینی که تنها به قهرمانی در جام جهانی فکر می کرد، رضایت مونتی از کمترین اهمیت برخوردار بود. او دو مامور مخفی اش، مارکو اسکالیا و لوچیانو بنتی، را مامور کرد تا به هر ترتیب ممکن شرایط پیوستن کاپیتان آرژانتین در فینال جام جهانی 1930 را به تیم ملی ایتالیا فراهم کنند و آنها هم با تنها شیوه ای که بلد بودند، ماموریت شان را با موفقیت به پایان رساندند؛ آنها مونتی را تهدید کردند که در صورت رد پیشنهادشان، خانواده اش را می کشند. چند ماه بعد، مونتی برای ایتالیا به میدان رفت.
آرژانتینی ها که در اعتراض به این اقدام ایتالیایی ها، تیمی نصفه و نیمه را راهی دومین جام جهانی کردند، در همان دیدار اول مغلوب سوئد شدند و به خانه برگشتند. اروگوئه به تلافی عدم حضور اروپایی های از جمله ایتالیا در جام جهانی قبلی، جام دوم را تحریم کرد.
از جام تا داور؛ انتخاب های موسولینی
جام قهرمانی جام جهانی 1930 را آبل لافلو، مجسمه ساز فرانسوی ساخته بود؛ جامی 35 سانتی با الهام از تصاویر باستانی "الهه پیروزی" اما موسولینی که قهرمانی ایتالیا را قطعی می دانست، دستور داد جام دیگری برای این رقابت ها بسازند. احتمالا او جام کوچکی مانند جام ژول ریمه را شایسته قهرمانی یک تیم فاشیست نمی دانست. جامی که او سفارش ساخت آن را داد، به "کوپا دل دوچه" (جام پیشوا) شهرت پیدا کرد و برای همیشه نزد ایتالیایی ها ماند.
البته این تنها شکل و اندازه جام نبود که با نظر موسولینی انتخاب می شد؛ بلکه او یک انتخاب مهمتر هم داشت؛ داوران مسابقات؛ انتخاب هایی که می توانست مسیر ایتالیا برای رسیدن به قهرمانی را هموارتر کند.
موسولینی از این امتیاز به بهترین نحو برای کمک به تیم ملی ایتالیا که به آتزوری های موسولینی شهرت پیدا کرده بود، استفاده کرد. ایتالیا در دیدار اول به راحتی آمریکا را 7-1 شکست داد اما از دیدار دوم، موسولینی دست به کار شد. ایتالیا در یک چهارم نهایی باید به مصاف اسپانیا می رفت؛ تیمی که با داشتن ستاره های پرشمار، مطمئنا حریف آسانی نبود.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
زامورا و کومبی؛ کاپیتان های اسپانیا و ایتالیا
دیدار اول با تساوی 1-1 به پایان رسید؛ با قضاوت بحث برانگیز لوئی بائر بلژیکی. ابتدا اسپانیا با گل روگیرو پیش افتاد اما پیش از پایان نیمه اول، فراری کار را به تساوی کشید. بائر ابتدا گل را نپذیرفت اما اعتراض شدید ایتالیایی ها باعث شد تا او نظرش را تغییر دهد. در مقابل، او گل رامون دلا فونئنته را آفساید اعلام کرد؛ در حالی که او پیش از باز کردن دروازه جامپیه رو کومبی، 4 بازیکن ایتالیا را پشت سر گذاشته بود. جانی بره را، روزنامه نگار مشهور ایتالیایی، بعدها در مورد قضاوت این دیدار نوشت:" داور بازی طوری سوت زد که به نظر می رسید کاملا می داند که در کجا قضاوت می کند."
بائر خطاهای وحشتناک بازیکنان ایتالیا روی حریف را نادیده گرفت تا اسپانیا با 7 بازیکن مصدوم، دیدار اول را به پایان برساند. شدت آسیب دیدگی ریکاردو زامورا، دروازه بان و کاپیتان اسپانیا به اندازه ای زیاد بود که نتوانست در دیدار تکراری که یک روز بعد برگزار شد، به میدان برود.
دیدار تکراری را رنه مِرسِت سوئیسی قضاوت کرد؛ یک فاجعه داوری دیگر. او که تا آن زمان به عنوان یک داور مطرح شناخته می شد، با عملکردش در این دیدار اعتبارش را به شدت زیر سوال برد. روزنامه سوئیسی "باسلر نشنال سایتونگ" در مورد قضاوت او نوشت:" مرست شجاعتش را از دست داد. او خطای مونزلیو روی بوش را که در چد قدمی اش انجام شد، اعلام نکرد. به نظر می رسید او تحت تاثیر تبلیغات نازل ایتالیایی ها قرار گرفته است. مرست به نحو شرم انگیزی به نفع ایتالیا سوت زد."
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
حتی نشریه اسپانیایی El Debate که به دلیل نزدیکی به فاشیست های اسپانیا، تا پیش از این دیدار، عملکرد خوب همتایان ایتالیایی شان را در سازماندهی یک جام جهانی دیدنی، مورد تحسین قرار داده بود، بعد از این دیدار آشکارا از محتوم بودن حذف اسپانیا به دلیل قضاوت یک طرفه مرست نوشت.
مرست دو گل اسپانیا در آن دیدار را نپذیرفت و در صحنه گل ایتالیا، خطای جوزپه مه آتزا را روی خوان نوگِس، دروازه بان ذخیره اسپانیا که جانشین زامورا شده بود، نگرفت تا در پایان 210 دقیقه پر برخورد، ایتالیا راهی نیمه نهایی شود. (خلاصه دو دیدار را
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ببینید)
در بازگشت مرست به کشورش، فدراسیون فوتبال سوئیس او را از قضاوت محروم کرد.
ایوان اکلیند؛ وکیل مدافع شیطان
انتخاب موسولینی برای قضاوت دیدار ایتالیا- اتریش در مرحله نیمه نهایی، ایوان اِکلیند، داور 28 ساله سوئدی بود. موسولینی پیش از آغاز دیدار با اکلیند صحبت کرد تا اتریشی ها با بدبینی پای به زمین گل آلود سن سیرو میلان بگذارند. بازی زیر باران شدید برگزار شد و این کار را برای تیم تکنیکی اتریش، که در آن زمان به Wunderteam (تیم شگفت انگیز) شهرت داشت، دشوار کرده بود. در مقابل، بازیکنان قدرتی ایتالیا به راحتی توانستند ماتیاس سیندلر، ستاره حریف را مهار کنند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ایتالیایی ها به لطف تبحرشان در بازی فیزیکی، ویژگی هایی که "پیشوا" آنها را تحسین می کرد، و البته چشم پوشی داور از خطای بازیکنان این تیم روی پیتر پلاتزر، دروازه بان اتریش، با تک گل گوایتا، یکی از اوریوندی ها، به پیروزی رسیدند. (گل بازی را
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
و خلاصه ای از بازی را
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ببینید)
موسولینی که از قضاوت اکلیند در دیدار نیمه نهایی راضی بود، او را برای دیدار فینال هم انتخاب کرد؛ حتی داستان هایی در مورد شام مشترک موسولینی و اکلیند یک شب پیش از دیدار فینال نقل شد. جان فوت در کتاب تاریخ فوتبال ایتالیا، می نویسد:" تیم چک از ابتدا می دانست که تیم ایتالیا، هواداران و مهمتر از همه، داور را مقابل خود دارد."
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اکلیند در دیدار فینال هم از خطاهای پرتعداد و خشن ایتالیایی ها چشم پوشی کرد؛ برای تکل دو پای وحشتناک مونتی روی فرانتیشک اسووبودا، تنها یک ضربه آزاد اعلام کرد و خطای ارالدو مونزلیو روی آنتونین پوچ در محوطه جریمه ایتالیا را پنالتی نگرفت.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
در فاصله 20 دقیقه به پایان بازی، پوچ چکسلواکی را پیش انداخت اما اورسی در دقیقه 81 کار را به تساوی کشید تا بازی به وقت های اضافه کشیده شود. در ابتدای وقت های اضافه، اسکیاویو گل دوم ایتالیا را زد تا ماموریت سربازان پوتزو به پایان برسد. ایتالیای موسولینی با طنین سرود Giovinezza(سرود رسمی فاشیست ها)در ورزشگاه ملی رم، جام قهرمانی را بالای سر برد. (خلاصه دیدار فینال را
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بببینید)
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
روزنامه ها، صبح روز بعد تبریک "پیشوا" برای قهرمانی را روی جلد بردند.
کشورگشایی با فوتبال
موفقیت در جام جهانی، بخشی از سیاست خارجی تهاجمی و توسعه گرای موسولینی بود. او با قهرمانی در جام جهانی توانست افکار عمومی را بیش از پیش با خود همراه کرده و نظر مثبت آنها را جلب کند. بعد از قهرمانی در جام جهانی بود که ایتالیا به اتیوپی حمله کرد، در جنگ های داخلی اسپانیا به کمک ژنرال فرانکو رفت و فشار بر روی کشورهای اروپای مرکزی و آلبانی را افزایش داد.
موسولینی که با این قهرمانی به قدرت تبلیغاتی فوتبال ایمان آورده بود، می دانست که برای جام جهانی بعدی نمی تواند مانند چهار سال قبل همه امور را در دست بگیرد. بنابراین پیغامی دو کلمه ای برای بازیکنان ایتالیا فرستاد که موثرتر از همه آن زد و بندهای پشت پرده بود:" ببرید یا بمیرید!"
ایتالیا با جام از فرانسه به خانه برگشت.
پی نوشت 1: اینکه ویتوریو پوتزو، سرمربی ایتالیا، تا چه اندازه به ایدئولوژی فاشیسم اعتقاد داشت، مشخص نیست. همکاری او با موسولینی موجب شد تا او در دهه پنجاه و شصت کنار گذاشته شود و به همین دلیل، ورزشگاه دل آلپی، ورزشگاهی که در خارج از شهر تورین برای جام جهانی 1990 ساخته شد، به نام او نامگذاری نشود اما بعدا در دهه نود، شواهدی به دست آمد که نشان می داد او با نیروهای مقاومت ضد فاشیست همکاری داشت، برای پارتیزان های اطراف بیه لا غذا می برد و به فرار زندانی های جنگی متفقین کمک می کرد.
پی نوشت 2: سال گذشته فیفا تایید کرد که در دو جام جهانی 1934 و 1978، حکومت های دیکتاتوری کشورهای میزبان، در قهرمانی تیم های شان نقش داشتند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
