لحظه‌های استرس‌زا پس از بیداری “روزتا”!
طنین صدای ناقوس بیداری کاوشگر روزتا (Rosetta) بالاخره پس از دو و نیم سال به صدا در آمد و اولین پیغام از این فضاپیما به آژانس فضایی اروپا رسید تا تیم تحقیقاتی سازمان فضایی اروپا و کارشناسان ناسا یک گام دیگر به موفقیت در این ماموریت و نزدیک شدن رویارویی نوع بشر با یک دنباله‌دار آماده شوند. حالا این فضاپیمای شکارچی دنباله‌دارها، باید فکری به حال فاصله ۹ میلیون کیلومتری بین خود و دنباله‌دار ۶۷P/Churymnov-Gerasimenko کند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصویری هنری از روزتا و سطح نشین فیلای روی دنباله دار چوموروف، این دنباله دار در ماه اوت ۲۰۱۴ به دنباله دار مقصدش خواهد رسید.
آغاز ماموریت شگفت انگیز
کاوشگر روباتیک روزتا مأموریت اسرارآمیزش را در دوم مارس سال ۲۰۰۴ میلادی آغاز کرد و با راکت آریان ۵ از گویان فرانسه به اطراف مدار سیاره مشتری پرتاب شد. هدف اصلی روزتا تعقیب و شکار دنباله‌دار «چوموروف» در فضا است که تاکنون میلیون‌ها کیلومتر را برای رسیدن به آن پیموده است. این دنباله‌دار به لحاظ موقعیت و ساختارش با عمری ۴ میلیارد و ۶۰۰ میلیون ساله، برای تحقیقات نجومی بسیار حائز اهمیت است. این کاوشگر در فاصله ۸۰۰ میلیون کیلومتری زمین در سال ۲۰۱۱ میلادی به‌منظور حفظ انرژی محرکه‌اش برای دستیابی به دنباله‌دار «چوموروف» وارد مرحله خواب زمستانی در فضا شد که بیش از دو و نیم سال به‌طول انجامید. طبق برآورد تیم فضانوردان اروپایی ۲۰ ژانویه، برابر با ۳۰ دی ماه سال جاری، ساعت ۱۰ به وقت گرینویچ، عـقــربه‌هـای ساعت
فوق هوشمند «روزتا» برای عبور از مرحله خواب زمستانی به صدا درآمد و با بیداری از خواب زمستانی بار دیگر مأموریت اسرارآمیزش را آغاز کرد .همه ی آن ۳۱ ماه یک سو و این نیم ساعت پایانی که همه را به مرز دیوانگی کشاند هم یک سو! سرانجام، پیام پیروزی که نشان می داد “روزتا”، کاوشگر تعقیبگر دنباله دار بیدار شده و زنده و سالم است، از فاصله ی صدها میلیون کیلومتری زمین در مرکز فضایی «دارمشتات» آلمان دریافت شد و نخستین پیامش را تحت عنوان «سلام جهان» اعلام کرد و این آغازی مجدد برای ماموریت اسرار آمیز روزتا بود. این کاوشگر پس از آغاز فعالیت دوباره باید مسافت ۹ میلیون کیلومتری را در پی دنباله‌دار «چوموروف» بپیماید که براساس پیش‌بینی‌های به عمل آمده در اردیبهشت ماه سال ۹۳ به فاصله دو میلیون کیلومتری این دنباله‌دار خواهد رسید. دانشمندان و محققان اروپایی بر این باورند که در مرداد ماه سال ۹۳ «روزتا» به نزدیک‌ترین فاصله این ستاره دنباله‌دار می‌رسد. هماکنون تعقیب و شکار دنباله‌دار چوموروف توسط رزتا آغاز شده و دانشمندان منتظر پیام‌های بعدی رزتا هستند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
مدار حرکت”روزتا” در منظومه شمسی و مدار حرکت دنباله دار چوموروف، روزتا در اوت ۲۰۱۴ به این دنباله دار نزدیک خواهد شد.
برنامه روزتا پس از بیداری
در طول ما‌ه‌های باقیمانده تا زمان تعیین شده برای ملاقات روزتا با دنباله دار در مرداد سال آینده، کنترل کننده‌های ماموریت باید به طور تدریجی به کار بیفتند و هر کدام از دستگاه‌های علمی سفینه فضایی روزتا را آزمایش کنند. مهندسان در چند هفته اول یک سری آزمایش‌های تشخیصی را اجرا می‌کنند تا قبل از روشن کردن دستگاه‌های روزتا، اطمینان حاصل شود که همه سیستم‌ها درست کار می‌کنند. سپس در اردیبهشت ماه، سفینه از پیشرانه‌های خود برای انجام مانور اصلی و قرار گرفتن در مسیر منتهی به برخورد با دنباله‌دار استفاده خواهد کرد. دلیل انتخاب این دنباله‌دار این بود که مدار حرکتی آن با دوره تناوب ۶.۵ سال، مداری نسبتا نزدیک به زمین محسوب می‌شود. این دنباله‌دار اولین بار در سال ۱۹۶۹ توسط ستاره‌شناسانی که در مرکز اختر فیزیک آلماآتای قزاقستان کار می‌کردند، شناسایی شد. تصور می شود که خاستگاه آن کمربند کوپر باشد؛ این عنوان به نواری بزرگ از شهاب‌سنگ‌ها اطلاق می‌شود که در آنسوی مدار سیاره نپتون قرار گرفته‌اند. اما این دنباله‌دار به هر طریق ممکن به بیرون از این کمربند کشانده شده و در مداری به سوی خورشید قرار گرفته است. بررسی دقیق هسته‌های این دنباله‌دار نشان می‌دهد که چگالی آن بسیار کمتر از آب است، که نشان از این دارد که جرمی بسیار متخلخل است. هسته آن هم که بسیار سیاه است (حتی سیاه‌تر از زغال) به نظر می‌رسد که از کربن تشکیل شده باشد. اطلاعات بسیار کمی در مورد این جرم منظومه شمسی وجود دارد، و با نزدیک‌تر شدن روزتا به آن، دانشمندان مجبور خواهند شد که برای تعیین محل دقیق فرود، از دوربین‌های نصب شده در فضاپیما استفاده کنند. روزتا با سرعت ۳۶ هزار کیلومتر بر ساعت سفر خواهد کرد و در پایان سفر خود به فاصله ۲۴ کیلومتری سطح دنباله‌دار خواهد رسید. وقتی به این فاصله رسید، یک ارابه فرود به نام فیلای از روزتا جدا خواهد شد و سفری آرام و دو ساعته را برای طی این فاصله ۲۴ کیلومتری انجام خواهد داد تا روی سطح دنباله‌دار فرود بیاید، و در این حین از سطح دنباله‌دار تصویر برداری خواهد کرد. این کاوشگر که هم اندازه یک یخچال است، پس از فرود پایه‌هایش را به سطح یخ پیچ خواهد کرد، تا بتواند جای خود را روی سطح دنباله‌دار محکم کند. پایه‌های سه گانه آن طوری طراحی شده‌اند که نیروی ضربه ناشی از برخورد را جذب کنند تا سطح فیبر کربنی سفینه، آسیب نبیند.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
تصویری هنری از لحظه فرود سطح نشین فیلای روزتا بر روی دنباله دار چوموروف
دوربین‌های سفینه طوری قرار گرفته‌اند که امکان تهیه عکس‌های پانوراما از محل فرود را داشته باشند. اینها اولین عکس‌های منظومه شمسی خواهند بود که از سطح یک دنباله‌دار گرفته شده‌اند و به کمک روزتا به زمین ارسال خواهند شد. دستگاه حفاری موجود در سفینه تا عمق ۳۰ سانتی‌متری زیر محل فرود را حفر خواهد کرد تا نمونه خاک آن را برای بررسی و ازمایش با خود بیاورد؛ پاسخ این نمونه‌برداری می‌تواند به این پرسش پاسخ دهد که این دنباله‌دار از چه موادی ساخته شده است. حسگرهای دیگری نیز در آن نصب شده‌اندد تا هر نوع گازی که بر روی دنباله‌دار یافت می‌شود و همچنین میدان مغناطیسی آن را بررسی کنند، ضمن این که یک رادار نیز به کاوش زیر سطح دنباله‌دار کمک خواهد کرد. با توجه به این که عمر باطری‌های این کاوشگر تنها ۶۴ ساعت است، پس از این مدت از صفحات خورشیدی آن برای شارژ دوباره باطری‌ها استفاده می‌کند و به این ترتیب می‌تواند تا چندین هفته یا حتی چندین ماه هم کار کند، اما سوال تعیین کننده این است که این صفحات با چه سرعتی، زیر لایه گرد و غبار پوشیده می‌شوند و از کار می‌افتند. خود روزتا هم سایه به سایه دنباله‌دار حرکت خواهد کرد، و آن را در سفرش به دور خورشید همراهی خواهد کرد، و از رادار، فروسرخ و مایکروویو استفاده خواهد کرد تا هسته و دنباله دنباله‌دار را بررسی کند.
دیدگاه دانشمندان در مورد روزتا
«دکتر پائولوفری»، از کارشناسان و مسئولان پروژه ارسال کاوشگر روزتا به فضا در مصاحبه‌ای مطبوعاتی خطاب به خبرنگاران گفت: در سالن فرماندهی عملیات و کنترل سازمان فضایی اروپا اضطراب و دلهره برای عملکرد صحیح ساعت زنگ‌دار و آغاز جست‌وجوی روزتا در چهره تک‌تک کارشناسان به چشم می‌خورد و این موفقیت برای اعضای تیم به قدری خشنودکننده بود که به جرأت می‌توانم بگویم زندگی حرفه‌ای مرا تغییر داده است. پس از دریافت نخستین پیام از سوی کاوشگر روزتا، ما از عملکرد صحیح این پدیده شگرف سال مطمئن شدیم. روزتا هماکنون با سرعتی اعجاب‌انگیز و یک کیلومتر بر ثانیه سریع‌تر از دنباله‌دار چوموروف در تعقیب آن در حرکت است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
شادی دانشمندان آژانس فضایی اروپا در دارمشتات آلمان پس از ارسال اولین پیام “روزتا” پس از دو و نیم سال خواب و شروع ماموریت برای شکار دنباله دار
«ماتیو تیلور» از دانشمندان و محققان فعال در مأموریت روزتا می‌گوید: نکته قابل تأمل درخصوص این کاوشگر، تعقیب لحظه به لحظه دنباله‌دار چوموروف و سپس فرود بر سطح آن که تاکنون در تاریخ علم نجوم بی‌سابقه بوده است. «گردهارد شوم» از دانشمندان آژانس فضایی اروپا می‌گوید: دنباله‌دارها به دلایل متعدد از دیرباز در کانون توجه ستارهشناسان قرار دارند. فرضیه امکان حیات در کرات دیگر کیهانی، ذهن خلاق بشر را تا جایی پیش برد که با ارسال فضاپیماها و ماهواره‌های اکتشافی درصدد تحقیق در این باره برآمدند. وی در ادامه افزود: پس از عبور جنجال‌برانگیز «آیسان» از برابر خورشید و انفجار این دنباله‌دار در ۷ آذرماه جاری از فاصله یک میلیون کیلومتری، امیدهای ستارهشناسان درخصوص تحقیق روی «آیسان» از بین رفت اما این بار نخستین بارقه‌های امید پس از تلاش‌های شبانه‌روزی محققان نجوم با ادامه فعالیت کاوشگر روزتا به وجود آمده است. «برینگفیلد استکلام» دانشمند ارشد رصدخانه ایالت تورینگن در این باره می‌گوید: میلیاردها دنباله‌دار در آن سوی مدار سیاره پلوتو وجود دارند و اگرچه اکثر آنان شبیه به هم نیستند ولی عناصر و مواد ساختاری آن‌ها از آب منجمد، گازهای یخ‌زده و غبار تشکیل شده است. «هرمن بونهارت» پژوهشگر ارشد مؤسسه «ماکس پلانک» درخصوص پژوهش در منظومه خورشیدی بر این باور است که دنباله‌دارها قطعه‌ای ترکیب شده از سنگ و یخ هستند و اندازه آن‌ها تقریباً مشابه بخش‌های مختلف کوه آلپ است. ما نظریه‌ای درباره عملکرد دنباله‌دارها داریم ولی از جزییات عملکرد واقعی آن‌ها بی‌خبریم و با استفاده از اطلاعات ارسالی از سوی رزتا می‌توانیم به راز ترکیبات مولکولی دنباله‌دار چوموروف پی ببریم. نیکولاس توماس از دیگر محققان ناسا معتقد است دنباله‌دارها، باقیمانده‌های فرایند تشکیل منظومه شمسی هستند. با شبیه‌سازی محیط فرضی دنباله‌دار از چگونگی تبدیل یخ در خلأ و تفکیک آن مطلع می‌شویم.
بیگ بنگ
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
sci.esa.int/rosetta/
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
