یونسکو در جست‌وجوی شاهدان عینی سونامی 68 سال پیش ایران
یونسکو به منظور بازسازی سونامی 8 آذر 1324 مکران به دنبال شاهدان عینی و هرگونه منبع شفاهی یا کتبی درباره این سانحه ویرانگر طبیعی است.
ایسنا در ساعات اولیه صبح روز 28 نوامبر 1945میلادی (8 آذر 1324)، زمین لرزهای با بزرگی 8.1 در مقیاس امواج درونی زمین در منطقه مکران روی داد. حرکت گسل عظیمی که در امتداد سواحل ایران و پاکستان در دریای عمان قرار دارد، جان عده زیادی را در پاکستان و ایران گرفت. زمین لرزهای که روی داد موجب ریزش ساختمان‌ها در پاکستان شد و به دنبال آن سونامی بزرگی در دریای عمان روی داد که از غرب، سواحل گشمی و جاسک در ایران و از شرق تا سواحل کراچی در پاکستان و حتی بمبئی در هند را به زیر آب برد. گسل مکران در مقایسه با گسل‌های دیگری که قادر به ایجاد زلزله‌های بزرگ هستند، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. سونامی سال 1945 بزرگترین سونامی است که تاکنون در این منطقه ثبت شده و اطلاعات کمی در مورد اثرات آن گردآوری شده است.
بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که از مجموع چهار هزار نفر تلفات ناشی از زمین‌لرزه سال 1324 خورشیدی در دریای عمان، حدود 300 نفر در کشورهای هند، ایران، عمان و پاکستان در اثر امواج سونامی کشته شده اند. با این حال، از یک‌سو به دلیل محرومیت این منطقه در سال 1324 شمسی و نیز غالب بودن اخبار مربوط به جنگ جهانی دوم، توجه کمی نسبت به این موضوع در کشورهای اطراف دریای عمان به ویژه ایران، صورت گرفته است. به همین‌دلیل، تیمی از متخصصان بین المللی از جمله متخصصان پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی ایران به دعوتِ کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی در کشور عمان گرد هم آمدند تا مجموعه شواهد و قراین مربوط به سونامی سال 1324 مکران را بررسی کنند.
متخصصان چهار کشور حاشیه‌ی خلیج عمان شامل ایران، پاکستان، هندوستان و عمان تصمیم گرفتند تا با بازماندگان و شاهدان آن حادثه که اکنون در دهه‌ی هفتاد زندگی خود هستند مصاحبه نمایند تا ضمن برآورد دقیق‌تری از آن حادثه و میزان تلفات ناشی از سونامی، درباره‌ی مناطق متأثر از این سونامی و نحوه‌ی انتشار امواج سونامی نیز اطلاعاتی جمعآوری نمایند. علاوه بر مصاحبه با شاهدین عینی حادثه‌ی سونامی، کارشناسان این کشورها از مقالات روزنامهها، اسناد اداری، دادههای سرشماری، کشتیهای غرق شده، عکسهای هوایی، گزارشهای اطلاعاتی و خاطرات شخصی نیز به جمعآوری اطلاعات میپردازند.
پروژه بازسازی این رویداد که با مشارکت کشورهای متعددی از منطقه اقیانوس هند صورت می‌گیرد، توسط کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو(IOC) حمایت می‌شود. بودجه اولیه توسط صندوق آمادگی سونامی، بلایای طبیعی و اقلیم کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه (ESCAP) و با حمایت آژانس توسعه بین المللی ایالات متحده (USAID) فراهم شده است.
هدف کلی این پروژه بازسازی حوادث 28 نوامبر 1945 است تا بتوان شناخت بیشتری از نحوه انتشار و طغیان آب در هنگام رویداد سونامی در منطقه مکران به دست آورد. همه مصاحبه‌ها و اسناد تاریخی از طریق وب سایت مرکز اطلاعات سونامی اقیانوس هند (Indian Ocean Information Centre ) و نیز به صورت جزوه آموزشی یونسکو در اختیار سیاستگذاران و عموم مردم قرار خواهد گرفت. این گروه تحقیقاتی نتایج یافتههای خود از جمله توصیه های ایمنی عمومی را در وب سایت مرکز اطلاعات سونامی اقیانوس هند یونسکو به نشانی
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
و در کتابچه‌ای در سال 2014 میلادی منتشر خواهد کرد.
یونسکو از عموم مردم درخواست کرده چنانچه منابع شفاهی و یا کتبی درباره‌ی سونامی سال 1324 مکران در دست دارند به پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی به نشانی تهران، خیابان فاطمی، خیابان شهید اعتمادزاده، شماره 3 و یا کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو (IOC/UNESCO) دفتر سامانه هشدار سونامی اقیانوس هند (IOTWS) در پرت استرالیا به پست الکترونیکی
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
ارسال کنند.
