گمانه‌زنی‌هایی از زلزله تهران؛ ۷۰میلیون موش در انتظار زلزله/ ویرانی ۶۵درصد خانه‌های نوساز
زلزله در تهران حتمی است. هرچند در یکی دو سال گذشته تلاش شده از عواقب هولناک زلزله تهران حرفی زده نشود، اما امروز دکتر پرویز پیران دوباره گمانه زنی‌های نه چندان خوشایندی از عاقبت زلزله در تهران بیان کرد.
خبرآنلاین؛ حتما خاطرتان هست پیش از این از احتمال مرگ یک میلیون نفر بر اثر زلزله تهران در همان دقایق اول حرف زده بود. امروز اما دکتر عباس پیران، مشاور ارشد سازمان ملل متحد و استاد دانشکده شهرسازی و معماری دانشگاه شهید بهشتی گفت: در تهران گسلی 90 کیلومتری از دماوند تا هشتگرد وجود دارد که بر اساس نتایج تحقیقات، در صورت فعال شدن این گسل، بر اثر زلزله آن دستکم 750 هزار نفر جان خود را از دست خواهند داد. همچنین در اثر زلزله گسل فشافویه دستکم 830 هزار نفر جان خود را از دست می دهند. اما در زلزله تهران این تنها خانه های قدیمی و فرسوده نیستند که احتمال تخریب آنها وجود دارد بلکه در صورت بروز زلزله در تهران، 65 درصد از خانه‌های نوساز هم فرو خواهند ریخت.
همچنین عباس جزایری رییس پژوهشکده سوانح طبیعی همزمان گفت: بیشترین سوانح و حوادث طبیعی در شش کشور آسیایی که ایران نیز جزو آنان است رخ می‌دهد، به طور کلی از مجموع 40 بلای طبیعی، 31 مورد آن در کشور ما رخ می‌دهد.
زلزله چه بر سرتهران می آورد؟
اما در حالیکه پرویز پیران می گوید «در صورت وقوع زلزله یا حادثه‌ای در تهران، فاجعه‌ای جهانی خواهد شد: امکان اطفای حریق برای ساختمانهای 6 طبقه وجود ندارد»، محمدرضا محمودی معاون عمرانی سابق استانداری تهران پیش از این دراین باره به خبرآنلاین گفته بود: محدوده تهران حدود 720 کیلومتر مربع است و اگر زلزله اتفاق بیفتد تمام این محدوده ویران نمی شود و یک قسمتی از شهر آسیب می بیند. چون یک گسل فعال می شود و نباید مردم را نگران کرد که تمام تهران آسیب می بیند. اما آنچه ما را نگران می کند خروج از تهران و ترافیک در زمان وقوع زلزله است، چون در این شرایط امداد رسانی سخت می شود، همه از خانه بیرون می آیند و تهران قفل می شود. به نظر من باید بر روی این موضوع کار کرد. یعنی به گروه های دوام آموزش داده شود که در زمان وقوع زلزله چطور عمل کنند و همه باید در همان نزدیک محل مسکونی خود اسکان پیدا کنند و به محل دیگر نروند تا ترافیک به وجود نیاید.
ایرانیان شعور بلاخیزی ندارند
با این حال امروز مشاور ارشد سازمان ملل متحد و استاد دانشکده شهرسازی و معماری دانشگاه شهید بهشتی در نشست خبری کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE گفت: متاسفانه در بحث حوادث صریحا باید بگویم که هیچ نوع شعور اجتماعی بلاخیزی در اغلب ایرانیان نهادینه نشده است. به عنوان مثال زمانی که زلزله رخ می‌دهد، عده‌ای برای کمک‌رسانی به محل می‌روند، عده‌ای دیگر نیز با قصد سودجویی، اقدام به سرقت اشیاء می‌کنند و در این میان همهمه و هرج و مرج پدید می‌آید. بحث آموزش و نهادینه کردن آموزش در حوزه امدادرسانی را باید به عنوان یک مساله استراتژیک بررسی کرد، باید آموزش‌ها به گونه‌ای باشد که هر فرد هنگام وقوع حوادثی نظیر زلزله، وظیفه خود را بداند و طوری نشود که مردم، دستگاه‌ها، سازمان‌ها و ... سبب بروز اخلال در کار یکدیگر شوند.
به گفته او بر اساس تحقیقات جایکاه در صورت بروز زلزله در تهران، 65 درصد از خانه‌های نوساز نیز فرو می ریزند: بسیار عجیب است که ما بارهای جمعیتی خود را بر روی گسل‌ها، جایابی و فعال کرده‌ایم که متاسفانه این امر ناشی از فسادی است که در ساخت و سازها وجود دارد و همچنین کیفیت نامرغوب مصالح نیز می‌تواند خسارات این حوزه را افزایش دهد.
پیران گفت: احتمال تخریب قریب به 80 درصد بیمارستان‌ها در زلزله تهران وجود دارد، برابر آمارها در سطح تهران، 70 میلیون موش و میلیون‌ها سوسک داریم که در صورت بروز حادثه، این حیوانات موذی به سطح شهر و کنار مردم خواهند آمد.
به گزارش ایسنا این مشاور ارشد سازمان ملل متحد با اشاره به یکی از اصولی که در معماری و شهرسازی وجود دارد، گفت: بر اساس این اصل گفته می‌شود که اگر فردی هنگام ساخت منزل مسکونی خود هشت درصد بیشتر از هزینه معمول خرج کند، حداقل در زمان وقوع زلزله، کشته نخواهد شد. چنین اقداماتی نیازمند ارائه آموزش به شهروندان است، امروزه برای زلزله‌های بالای هفت ریشتر باید به مردم آموزش دهیم و از بیان واقعیت به آنان تأسی نداشته باشیم.
از فرشته تا طالقانی روی گسل!
به گفته پیران خیابان‌هایی مانند فرشته، کریمخان، طالقانی، محمودیه، داوودیه و ... هر کدام روی یک گسل قرار گرفته‌اند: پیش از انقلاب، شبکه‌های برق‌رسانی از زیر زمین عبور داده می‌شد و این در حالی است که امروزه متاسفانه شاهد این موضوع هستیم که کابل‌های فشار قوی برق نیز از بالای اتوبان‌ها و خیابا‌ن‌ها عبور داده می‌شوند که این موارد خطر‌آفرین است.
او گفت: امکان اطفای حریق در ساختمانهای بیشتر از شش طبقه را با امکانات فعلی نداریم، در صورت وقوع زلزله یا حادثه‌ای در تهران، فاجعه تهران، فاجعه‌ای جهانی خواهد شد.
این مشاور ارشد سازمان ملل متحد درباره احتمال وقوع زلزله و امکان پیش‌بینی زمان قطعی وقوع آن هم گفت: امکان پیش‌بینی زمان وقوع زلزله وجود ندارد و به تازگی چینی‌ها و ژاپنی‌ها با تحقیقات خود تنها می‌توانند چند ثانیه زودتر از وقوع، زلزله را پیش‌بینی کنند.
پیران با بیان اینکه بحث روی زلزله تهران بر اساس داده‌های تاریخی و علمی است، گفت: از رفتار گسل‌های تهران می‌توان فهمید که قطعا در این شهر زلزله رخ خواهد داد، اما اینکه چه زمانی، چگونه و با چه قدرتی حادث خواهد شد، معلوم نیست.
این مشاور ارشد سازمان ملل متحد گفت: برای بحث زلزله نیازمند مدیریت واحد شهری هستیم، در آستانه دهمین سالگرد زلزله بم قرار داریم و متاسفیم از اینکه می‌گویند باز هم عده‌ای مشغول ساختن خانه‌های جدید برای قشر محروم این شهر روی گسلی دیگر هستند و باید پرسید این بار در صورت زلزله احتمالی، چند هزار تن کشته خواهند شد.
خانه‌سازی روی تپه‌های دفع زباله!
پیران درباره وضعیت ایمنی مسکن مهر و مقاومت این سازه‌ها در برابر حوادث احتمالی هم گفت: متاسفانه بحث ایمنی مسکن مهر فراتر از نوع سازه و ساخت و ساز آن است و باید گفت که اصلا جایابی درستی برای ساخت مسکن مهر انجام نشده است. در برخی از مناطق بر روی تپه‌های دفع زباله اقدام به ساخت و ساز مسکن کرده‌اند، درباره مسکن مهر، وزارت مسکن و شهرسازی نیز چندی پیش آن را دارای مشکلات مختلف عنوان کرد.
سیل و زلزله دو روی یک سکه‌اند
در همین نشست خبری، رییس پژوهشکده سوانح طبیعی با بیان اینکه به طور میانگین بین هر سه تا پنج سال، یک زلزله مخرب در کشورمان رخ می‌دهد، گفت: در 32 سال گذشته به طور معمول کشورمان یک سال دارای خشکسالی بوده و سال بعد شرایط جور دیگری بوده است.
مهندس عباس جزایری با بیان اینکه سیل و زلزله دو روی یک سکه‌اند، گفت: خشکسالی سبب از بین رفتن پوشش گیاهی شده و به تبع آن امکان وقوع زلزله و حتی آتش‌سوزی در جنگل‌ها افزایش می‌یابد. در دوران رژیم پهلوی اقدامات مدون و اساسی در حوزه سوانح طبیعی صورت نگرفته بود، زلزله بم برای ما مانند دانشگاهی بود که در آن نحوه برخورد با سوانح و حوادث را آموختیم.
رییس پژوهشکده سوانح طبیعی با اشاره به بحث و ضرورت فرهنگ‌سازی در حوزه کاهش خسارات ناشی از زلزله، گفت: پس از زلزله بم، تاکنون با مشارکت بانک‌ها قریب به دو میلیون و 500 هزار واحد مسکونی نوسازی و ایمن‌سازی شده است.
گفتنی است کنفرانس ملی مدیریت بحران و HSE در شریان‌های حیاتی چهارم و پنجم دی ماه در محل مرکز آموزش‌های شهروندی شهرداری تهران برگزار می‌شود و بیش از 420 مقاله به این کنفرانس ارائه شده که 160 مقاله پذیرفته شده‌اند.
