آزمایش ABR گوش

ادیومتری ساقه مغز (ABR ) :
Auditory Brainstem Response

صدا = امواج صوتی
موج صوتی پس از وارد شدن به گوش ، به موج مکانیکی ، به انرﮊی شیمیایی و در نهایت به جریان عصبی تبدیل می شود . جریان عصبی در عصب شنوایی ( n. 8 ) حرکت می کند تا در نهایت به کورتکس می رسد و تفسیر می شود .

جریان عصبی که درون عصب شنوایی حرکت می کند ، در مسیر خود به سوی مغز از نقاط مختلفی می گذرد و هسته های عصبی متعددی را فعال می کند. با عبور جریان عصبی از هر منطقه ، یک ولتاﮊ عصبی در آن ناحیه ایجاد می شود .

اساس آزمایش ABR ، بررسی و اندازه گیری این ولتاﮊهای عصبی است .

ABR ، متشکل از 5 تا 7 موج عصبی است که در مدت 15 – 10 میلی ثانیه پس از شروع محرک ، ثبت می شوند . ثبت هریک از امواج ، یعنی جریان عصبی از آن ناحیه خاص عبور کرده .

ثبت موج I = جریان عصبی از cochlea وارد کانال شنوایی داخلی ( IAC ) شد .

ثبت موج II = جریان عصبی از IAC عبور کرده و وارد بافت BS شد.

ثبت موج III = جریان عصبی از هسته های حلزونی ( CNC ) گذشت .

موج IV = وقتی موج IV ثبت می شود ، در همان زمان بخشهای مختلفی از مسیر شنیداری فعال هستند مثل CNC ، SOC ، LL و احتمالا Trapezoid body . بنظر می رسد موج IV توسط رویدادهایی که نسبت به گوش تحریک شده در موقعیت دیگرسو قرار دارند تولید می شود .

و ثبت قله تیز موج V یعنی جریان عصبی از LL گذشته و وارد Inferior Colliculus شد ( در دیگرسو ) .

هریک از این امواج در محدوده زمانی خاصی پس از شروع محرک آشکار می شوند . این محدوده زمانی می تواند تحت تاثیر تعدادی عوامل محیطی یا درونی ، کوتاهتر یا طولانی تر شود .

در یک فرد نرمال ، ممکن است تمامی این امواج دیده نشوند ( امواج II و lV گاهی دیده نمی شوند ) ؛ و یا ممکن است شکل امواج در دو فرد نرمال ، شبیه هم نباشد . معمولا هنگام تفسیر آزمایش ABR ، امواج I و III و V بیشتر مد نظر قرار می گیرند .

از جمله عوامل محیطی که می توانند بر امواج ABR تاثیر بگذارند :

میزان افت شنوایی ( severe یا mild – افت high frequency یا افت در ناحیه low frequency )

نوع افت شنوایی ( Conductive H L یا Sensory H L )

سن بیمار ( کمتر از 18 ماه یا بیشتر از 60 سال )

خصوصیات محرک

و ..........

عوامل درونی که می توانند بر ABR تاثیر بگذارند :

تومورهایی که در مسیر جریان عصب شنوایی قرار دارند یا ازجایی در همان نزدیکی به آن فشار وارد می کنند .

اختلال در خونرسانی به عصب

اختلال در خود عصب ( MS – نوروپاتی )

دمای داخل بدن

و .........

کاربرد های ABR :

1- تخمین آستانه شنوایی

بیشترین کاربرد ادیولوﮊیکی ABR در تخمین آستانه شنوایی در کودکان یا افراد سخت آزمون است . معمولا از محرکی با سطح شدت بالا استفاده می شود. درصورتی که امواج مغزی را بتوان ثبت کرد ، نتیجه گرفته می شود که صدا " شنیده شده " است . پس سطح شدت محرک کمتر می شود و مجددا امواج مغزی جستجو می شومند .

آستانه شنوایی = کمترین سطح شدتی که امواج مغزی دیده شوند .

این کار به طور جداگانه برای هر گوش انجام می شود . یک جلسه آستانه گیری کامل ، حدود 45 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد و در نهایت ، تخمینی از آستانه شنوایی فرد به دست می آید .

بخاطر داشته باشید که بهترین و دقیق ترین روش تعیین آستانه های شنوایی ، استفاده از Pure Tone Audiometry است .آستانه بدست آمده از ABR تنها یک " تخمین " از سطح آستانه شنوایی فرد به ما می دهد اما شکل منحنی شنوایی ( صعودی ، نزولی ، .... ) یا آستانه هر فرکانس خاص را مشخص نمی کند . البته می توان در نوع محرک استفاده شده در تحریک صوتی ، تغییراتی ایجاد کرد و اطلاعات " خاص فرکانسی تری " در مورد آستانه شنوایی هر فرکانس به دست آورد .

از روش آستانه گیری ABR در مواردی استفاده می شود که فرد نتواند یا نخواهد همکاری لازم را در ادیومتری داشته باشد ( مثلا در کودکان ، اوتیسم ، MR ، افراد چند معلولیتی و در متمارضین ) . این " تخمین آستانه " هنگامی که به وجود مشکل شنوایی در یک کودک مثلا 10 ماهه مشکوک هستیم ، اطلاعات بسیار با ارزشی را برای ادیولوﮊیست وی جهت فیتینگ مناسب سمعکش فراهم می کند .

2 – ارزیابی نورولوﮊیک :

بسیاری از ضایعاتی که در مسیر عصب شنوایی از Cochlea تا High BS ایجاد می شوند ، می توانند بر انتقال امواج عصبی و در نتیجه بر امواج ثبت شده درABR ، تاثیر بگذارند . این ضایعات شامل : تومورهایی که روی عصب 8 یا در مجاورت آن ایجاد می شوند و به آن فشار وارد می کنند ، ضایعات فضاگیر در BS ، اختلال در جریان خون عصب و ضایعات عصبی که موجب آسیب به غلاف میلین می شوند . این عوامل ، بر میزان فعالیت عصبی ایجاد شده ، میزان همزمانی میان رشته های عصبی فعال شده ، یا هر دو ، تاثیر می گذارند .

زمانی که از ABR با هدف ارزیابی نورولوﮊیک استفاده می شود دو مورد را باید به خاطر داشت :

الف – امواج ABR بیشتر تحت تاثیر فیبرهای عصبی هستند که فرکانسهای محدوده 2-4 KHz را منتقل می کنند .پس این احتمال وجود دارد که ضایعه ای روی عصب ایجاد شود و بر فیبرهای عصبی که فرکانسهای محدوده 2 – 4 KHz را انتقال می دهند ، تاثیر نداشته باشد و در نتیجه در امواج ABR هیچ ناهنجاری ایجاد نکند .

ب – افت آستانه شنوایی به دلیل ضایعات محیطی ( افتهای حسی یا انتقالی ) بر تفسیر امواج ABR تاثیر می گذارند .

بیشترین کاربرد نورولوﮊیک ABR در بررسی شوانوم وستیبولار است . در این مورد بنظر می رسد حساسیت ABR در کشف تومورهای کوچکتر از cm 1 ، حدود 80 درصد است . تومورهای کوچک شوانوم وستیبولار حتی ممکن است در بررسی های رادیولوﮊیک هم شناسایی نشوند . در صورتی که قصد دارید از ABR به عنوان ابزاری جهت اسکرینینگ یا بررسی شوانوم وستیبولار استفاده کنید ، بهتر است بیمار شما افت شنوایی بیشتر از حد mild to moderate نداشته باشد . نتایج آزمون ABR باید با توجه به نتایج به دست آمده در ادیوگرام بیمار تفسیر شوند . در بیمارانی که افت شنوایی دارند گاه لازم است که نتایج ، پیش از تفسیر ، با توجه به میزان افت شنوایی تصحیح شوند . در غیر اینصورت افت شنوایی می تواند بر نتایج ABR به دست آمده تاثیر نا مطلوبی ایجاد کند .

در سالهای اخیر ، روش ABR جدیدی ابداع شده به نام Stacked ABR یا drived band ABR که حساسیت ان به تومورهای کوچک شوانوم وستیبولار خیلی بیشتر از ABR کلاسیک است ؛ به علاوه ، افت شنوایی محیطی برنتایج آن تاثیر نمی گذارد . این روش در حال حاظر درایران انجام نمی شود ( تنها ایرادی که از این روش گرفته شده ، بسیار زمان گیر بودن آن است ! )

گفته شده که Stacked ABR حتی قادر است وجود هیدروپس آندولنفاتیک را شناسایی کند . در این حالت ، تجمع بیش از حد آندولنف در اسکالا مدیا بر غشاء بازیلار فشار وارد می کند و موجب افزایش سختی غشاء بازیلار می شود . این افزایش سختی غشاء بازیلار بر سرعت انتقال موج صوتی درون cochlea تاثیر می گذارد ( سرعت عبور Traveling wave در هنگام عبور از بخش قاعده ای غشاء بازیلار ، زیادتر می شود .

نکاتی در مورد اجرای ABR :

1 – امواج مزاحم

برای ثبت ABR ، الکترود برروی پوست سر قرار داده می شود و امواج به صورت Far Field ثبت می شوند ( یعنی بین محل تولید موج درون جمجمه تا محل ثبت آن ، فاصله وجود دارد ) . این امواج Far Field دامنه ضعیفی دارند ، پس امواجی که دامنه قویتر داشته باشند به راحتی در آنها اختلال ایجاد می کنند . امواج با دامنه قویتر مثل امواج مغزی ، پتانسیلهای مایوﮊنیک و برق شهر . پس لازم است که در هنگام ثبت پاسخ ABR ، امواج قویتر تا حد ممکن کاهش داده شوند .

· بیمار باید روی تخت دراز بکشد ، کاملا آرام باشد با چشمهای بسته

· می توان از آرامبخش ها و خواب آورها برای کاهش امواج مایوﮊنیک استفاده کرد . بیشتر داروهای آرامبخش و خواب آور بر کورتکس مغز اثر می گذارند ( ABR فقط ساقه مغز تا ابتدای تالاموس را بررسی میکند ) پس تاثیری بر امواج ثبت شده ندارد .

· " تفکر و فکر کردن " در حین آزمایش ، تاثیری روی امواج ABR ندارد .