آلبینیسم یا زالی

آلبینیسم یا زالی نوعی بیماری ژنتیکی مادرزادی است که به دلیل کارآیی نداشتن یک آنزیم در بدن ایجاد می‌شود. تیروزین یکی از اسیدهای آمینه اصلی سلول‌های زنده است که اگر به ملانین تبدیل نشود، رنگ پوست و موها سفید می‌شود.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

حیوانات زال به نوع خود با مشکلات خاصی در طبیعت دست و پنجه نرم می کنند. از آنجا که حساسیت به نور خورشید یکی از علائم این بیماری است، پرسش اینجاست که جانوران زال چگونه در طبیعت و در معرض نور خورشید دوام می آورند؟ مهم تر از آن این پرسش مطرح است که این حیوانات بدون قدرت استتار چگونه می توانند در طبیعت از دید شکارچیان مخفی شوند یا حتی شکار کنند؟ مجموع این شرایط بیشتر از حد تصور، حیوانات زال را آسیب پذیر می کند و بررسی ها نشان داده که چنین موجوداتی اغلب تنها در یک محیط حفاظت شده می توانند به زندگی خود ادامه دهند. در زیر با چند نمونه از این جانداران آشنا خواهید شد:

کروکودیل زال

یک کروکودیل زال در آکواریوم کارولینای جنوبی نگهداری می شود که نزدیک 41 کیلوگرم وزن دارد. این کروکودیل که بدون هر گونه رنگدانه روی پوست خود است، چشم های صورتی و فوق العاده نافذی دارد. مسئولان آکواریوم این حیوان را در یک مخزن تاریک به حجم 37 هزارلیتر نگهداری می کنند. دلیل نگهداری این حیوان در این مخزن تاریک، اجتناب از نور خورشید و پرهیز از هر گونه آسیب احتمالی است. یافتن چنین حیوانی در طبیعت یک امر تقریبا محال است، چرا که کروکودیل های زال در طبیعت دو سرنوشت بیشتر ندارند یا این که بشدت در برابر همنوعان و دشمنان خود آسیب پذیرند یا این که نور خورشید آسیب های غیرقابل جبرانی روی پوست بدن آنها ایجاد می کند و مرگ دردناکی در انتظارشان خواهد بود. اما با وجود این باز هم نباید این شکارچی خارق العاده را دست کم گرفت، چرا که آرواره های همین حیوان ظاهرا آسیب پذیر می تواند فشاری کشنده وارد کند.

طاووس زال

رنگ آمیزی پرهای طاووس بیشتر شبیه یک اثر هنری است اما طاووس زال این ویژگی را ندارد. با این همه آیا از زیبایی طاووس های زال کم شده است؟ پاسخ این است: به هیچ عنوان. مشاهده این پرنده بیشتر از هر چیز دیگر خیره کننده است. برخی از طاووس های سفید به طور کامل بدون رنگدانه نیستند و رنگ سفید و برفی خود را مدیون تنوع ژنتیکی هستند. رنگ بال و پر پرندگان تاثیر دو عامل عمده را مشخص می کند: رنگدانه ها و ساختار پر. به عنوان مثال رنگ سبز در برخی از طوطی ها ناشی از تاثیر رنگدانه های زرد روی پرهایی با انعکاس رنگ آبی است. نداشتن رنگ در طاووس های زال نیز صرفا به خاطر نبود یک رنگدانه است. این رنگدانه مفقود شده همان رنگدانه سیاه است که در طاووس های معمولی نور را جذب می کند و باعث انکسار و تداخل امواج نور مرئی می شود. تاثیر این فرآیند ساده درست شبیه این است که شما قطره روغنی را روی یک ظرف آب بریزید. درست همان طور که روغن در آب پخش می شود، رنگدانه ها هم روی بال و پر پرندگان پخش می شود. رنگ آمیزی بال و پر پرندگان توسط رنگدانه ها در عین حال تحت تاثیر ملانین ها، کاروتنوئیدها و پورفیرین هاست.
ملانین ها چه روی پوست و چه روی پر پرندگان، دامنه ای از رنگ های سیاه تیره تا زرد کمرنگ را ایجاد می کنند. در عین حال کاروتنوئیدها که منشأ گیاهی دارند، از طریق مواد خوراکی وارد بدن پرنده ها می شود. کاروتنوئیدها مولد رنگ زرد روشن و نارنجی شفاف هستند و به همین دلیل است که نحوه تغذیه پرندگان در رنگ بندی آنها تاثیر دارد. پورفیرین ها دامنه ای متفاوت از رنگ ها اعم از صورتی، قهوه ای، قرمز و سبز را تولید می کنند. توجه داشته باشید که ساختار پر هم در رنگ پذیری تاثیر مهمی دارد. هر پر از هزاران رشته صاف و یکدست تشکیل شده است. در هر رشته فرورفتگی های کاسه مانند بسیار ریزی وجود دارد و در انتهای هر فرورفتگی لاملا یا لایه های صفحه مانند نازکی دیده می شود که درست همانند منشور عمل می کند. مجموع این موارد دست به دست یکدیگر می دهد و زیبایی پرندگانی نظیر مرغ مگس خوار یا طاووس را به منصه ظهور می گذارد در حالی که در طاووس زال نبود رنگدانه ها زیبایی از جنس دیگر را قلم زده است.

سنجاب زال

تمامی سنجاب هایی که رنگ سفید دارند، زال نیستند. سنجاب های سفیدی که چشمان سیاه دارند، اغلب از اجداد سنجاب های خاکستری هستند که در آنها یک ژن نهفته وجود دارد. در این حیوانات سلول هایی که رنگدانه ها را تولید می کنند، وجود دارند اما در واقع عمل نمی کنند. از این رو در سنجاب های زال چشم های قرمزی وجود دارد که حاکی از نبود سلول های تولیدکننده رنگدانه است.

حلزون زال

در پاییز 1390 یک حلزون زال در پارک ملی کاهورانگی نیوزیلند مشاهده شد که محققان را بسیار شگفت زده کرد. پارک ملی کاهورانگی یکی از جدیدترین پارک های ملی نیوزیلند و با وسعت تقریبی 452 هزار هکتار، دومین پارک بزرگ این کشور است. حلزون شناس ها عمر این حلزون زال را حدود ده سال تخمین زده اند و معتقدند با وجود همه مخاطراتی که این حیوان در طبیعت با آنها مواجه بوده، بخوبی توانسته خود را با محیط زندگی اش سازگار کند. در تاریخ علم جانورشناسی این دومین باری است که محققان با یک حلزون زال مواجه می شوند. نخستین حلزون زال در حدود سال 1368 خورشیدی رویت شد و البته به سفیدی این حلزون نیوزیلندی نبود.

کانگوروی زال

تشخیص کانگوروی زال در زمان نوزادی بسیار سخت است. در پارک وحش سیدنی استرالیا و باغ وحش دویسبورگ آلمان کانگوروهای زالی وجود دارد که توجه علاقه مندان را بشدت به خود جلب کرده است.
مدیران این مجموعه ها معتقدند این حیوانات در طبیعت امکان بقای چندانی ندارند در حالی که در این مکان ها می توانند با آرامش به زندگی خود ادامه دهند. احتمال آن که یک انسان به آلبینیسم مبتلا شود، یک در 20 هزارم است در حالی که در حیواناتی نظیر کانگورو به دلیل احتمال بقای فوق العاده اندک نمی توان درصدی ارائه کرد.

لاک پشت گوش قرمز زال

لاک پشت گوش قرمز، نوعی لاک پشت آب شیرین بومی آمریکای جنوبی است که مدت هاست وارد بازارهای ایران نیز شده است. این حیوان گونه ای مهاجم است و می تواند براحتی خسارات زیادی به اکوسیستم و لاک پشت های بومی وارد کند. بسیاری از صاحبان این لاک پشت ها بدون توجه به عواقب کار خود پس از مدتی این حیوان را در برکه ها رها می کنند و آگاه نیستند که این لاک پشت می تواند چه خسارات غیرقابل جبرانی به اکوسیستم های محلی وارد کند. علاوه بر این بسیاری نمی دانند که بچه های این لاک پشت می توانند ناقل بیماری سالمونلا یکی از شایع ترین انواع مسمویت های غذایی باشند. نمونه زال این حیوان بدون رنگ سبز روی لاک، دست ها و پاها و ناحیه سر است اما گوش های قرمزش تاحدودی مشخص است.

شغال زال

از دهه 1970 میلادی به بعد نمونه های نادری از شغال های طلایی زال در آسیای غربی رویت شد. در پناهگاه حیات وحش راور استان کرمان که جزئی از برنامه پایش و نظارت جمعیت یوزپلنگ آسیایی است نیز بتازگی تصویر یک شغال زال توسط دوربین های تله ای برداشته شده است. چنین پدیده ای در مورد سگ سانان بسیار نادر است چنانچه حتی در سگ سانان وحشی احتمال مشاهده یک حیوان سیاه یا مبتلا به ملانیستیک نیز بسیار کم است. ملانیستیک غلبه رنگدانه مولد رنگ سیاه و تیره در بدن برخی مهره داران است که از نظر ظاهری وضعی کاملا برخلاف آلبینیسم یا زالی را ایجاد می کند. آخرین شغال سیاهرنگ ملانیستیک بتازگی در ترکیه رویت شده و تحقیقات روی آن ادامه دارد.

treehugger