دربار شاه چگونه می‌خواست از انتشار لغتنامه دهخدا حمایت کند؟
گزارش ایسنا از شب علامه دهخدا؛
دربار شاه چگونه می‌خواست از انتشار لغتنامه دهخدا حمایت کند؟
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
رئیس مؤسسه لغتنامه دهخدا گفت: در دوران پهلوی که برای انتشار لغتنامه دهخدا از دولت درخواست پول می‌شود می‌گویند که از محل فروش «پهن» اسب‌های سلطنتی مبلغی به این کار اختصاص یابد.
به گزارش خبرنگار ادبیات و نشر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، دومین نشست شب‌های ایرانشهر به بزرگداشت علامه علی اکبر دهخدا اختصاص پیدا کرده بود.
در این مراسم که پنجشنبه 13 تیرماه در تالار «جلیل شهناز» خانه هنرمندان و با حضور شخصیت‌هایی همچون عبدالله انوار(نسخه‌پژوه)، علی افخمی (رئیس مؤسسه لغتنامه دهخدا)، سید احمد وکیلیان (پژوهشگر) و فاطمه راکعی ( مدیرعامل انجمن شاعران ایران) برگزار شد، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان ادب فارسی درباره علامه دهخدا گفت: دهخدا از مردان بزرگ تاریخ معاصر ایران است. او از مردانی است که در انتقال ارزش‌های مثبت دوران تجدد به ایران نقش بزرگی داشته و سهم بسزا و فراموش نشدنی در گسترش علم و فرهنگ و ارتقای دانش و همچنین بسط آزادی داشته و دارد.
حدادعادل با بیان اینکه زندگی علامه دهخدا فراز و نشیب‌های زیادی داشته است، افزود: اگر کسی همت کند و فیلمی از زندگانی او بسازد این فیلم می‌تواند مثل یک سریال تلویزیونی جذاب باشد. دهخدا در چندین عرصه تلاش مؤثر و ماندگاری داشته است.
او با اشاره به همکاری علامه دهخدا با میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل برای انتشار روزنامه «صوراسرافیل» اظهار کرد: میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل پس از اینکه شعر «مرغ سحر چون شب تار» دهخدا را در روزنامه خود منتشر کرد از سوی محمدعلی شاه اعدام شد و اگر دهخدا در کشور می‌ماند او نیز اعدام می‌شد. در همان زمان، دهخدا به پاریس می‌رود و در آنجا تلاش می‌کند روزنامه صوراسرافیل را منتشر کند که البته موفق نمی‌شود. ولی در سال 1327 در استانبول روزنامه «سروش« را با افکار مشروطه‌خواهی منتشر می‌کند.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه به فعالیت‌های سیاسی علامه دهخدا اشاره کرد و در این زمینه گفت: پس از دوران «استبداد صغیر» که مجلس دوم گشوده می‌شود با اینکه دهخدا در ایران نبوده است،از سوی مردم دو شهر تهران و کرمان به نمایندگی مجلس انتخاب می‌شود. دلیل انتخاب او از سوی مردم کرمان دفاع از حق مردم کرمان و ایستادن او در مقابل حکومت بوده است. او پس از اینکه وارد مجلس می‌شود به اعتدالیون می‌پیوندد و این بخش نیز جزئی از فعالیت‌های سیاسی او می‌شود.
او در ادامه به فعالیت علامه دهخدا در عرصه مدیریتی علامه دهخدا در مدرسه سیاسی اشاره کرد و در این زمینه نیز گفت:دهخدا اولین درس خوانده مدرسه سیاسی بوده است که بعدها خود نیز رئیس این مدرسه سیاسی می‌شود. پس از تأسیس دانشکده حقوق در دانشگاه تهران نیز بلافاصله مدیر این دانشکده می‌شود و حدود 14 سال به اداره مؤسسات آموزش عالی می‌پردازد.
حدادعادل همچنین گفت:فعالیت دیگر دهخدا در بخش علمی بوده است. او در ایران و حوزه علمیه درس خوانده و با ادبیات فارسی و عربی آشنایی خوبی داشته است. همچنین طی دو سال زندگی در اروپا با تمدن و فرهنگ غرب از نزدیک آشنا بوده است.علامه دهخدا تمام همت خود را صرف تألیف کرده و به سراغ «امثال‌الحکم» رفته و توانسته جامع‌ترین مجموعه امثال الحکم را منتشر کند. حتی بسیاری از افرادی همچون صادق هدایت که پیش از آن تحقیقاتی در این زمینه انجام داده‌اند کارهای خود را به دهخدا هدیه می‌کنند.
حدادعادل با بیان اینکه کار اصلی علامه دهخدا در عرصه تألیف، انتشار لغتنامه دهخدا است، گفت: تألیف و انتشار این اثر که از سال 1318 تا 1358 طول کشیده است؛ برای این است که لغتنامه دهخدا می‌شود خزانه و پیکره واژگان فارسی و مادر هر لغتنامه دیگری که بعد از آن منتشر می‌شود به طوری که پس از 75 سال هنوز جانشینی برای این لغتنامه به وجود نیامده است. از این جهت دهخدا حق ویژه‌ای به گردن تمام فارسی‌زبانان جهان دارد.
او در ادامه با اشاره به ارزش تألیف لغتنامه دهخدا اظهار کرد:در این اثر علامه دهخدا با ذوق و فهم ادبی خوبی که داشته است توانسته شاهد مثال‌هایی از خیلی جاها برای لغات و واژه‌ها پیدا کند و همچنین به خاطر اینکه به این کار علاقه داشته، خود نیز یادداشت‌هایی به آن اضافه کرده است که خود این یادداشت‌ها و نقل قول‌هایش نیز سند هستند.
او همچنین به دوران زندگی در خفای علامه دهخدا در نزد سرداران ایل بختیاری اشاره کرد.
حداد عادل با بیان اینکه تالیف لغتنامه به تنهایی کافی است تا نام دهخدا را جاودانه کند، گفت: او زندگی پرفراز و نشیبی داشته است. در زمان مصدق نیز به حکم رادمردی و ایران دوستی، از دولت مصدق پشتیبانی می‌کند و وقتی کودتا می‌شود وی مغضوب دربار واقع می‌شود و به همین دلیل چندبار احضار و بازجویی می‌شود.
رئیس فرهنگستان زبان ادب فارسی در ادامه به طبع شعر علامه دهخدا اشاره کرد و گفت: علامه دهخدا شعرهای محکم و استواری دارد که در این باره باید جداگانه درباره او صحبت شود. دهخدا از مردانی است که هرچند وقت یکبار به جوانان معرفی شود تا مردم بدانند وضع امروز فرهنگ ایران نتیجه تلاش چه کسانی است.
حدادعادل در ادامه به فعالیت‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای تألیف فرهنگ جامع زبان فارسی اشاره کرد و گفت: از ابتدای تاسیس فرهنگستان زبان به این نتیجه رسیده بودیم که باید تحولی در نوشتن فرهنگ‌نویسی به وجود آید و یک لغتنامه دهخدای دیگری که پاسخگوی امروز زبان فارسی باشد، تالیف شود. خوشبختانه شخصیت جامع و معتدلی مثل علی‌اشرف صادقی قبول کرد تا این کار انجام گیرد و هم اکنون نیز جلد اول این فرهنگ جامع زبان فارسی که شامل حرف «آ» است، منتشر شده است. تالیف و انتشار این جلد 18 سال طول کشیده و حدود یک میلیارد تومان هزینه برداشته است. حرف «آ» بیش از 1200 صفحه است که احتمال می‌دهیم به 40 هزار صفحه برسد.
او همچنین سخنانی درباره کمبود بودجه برای انتشار جلدهای بعدی این فرهنگ بیان کرد و گفت: این روزها که معمولا بحث از کمبود بودجه است یکی از نگرانی‌های من ادامه انتشار فرهنگ جامع زبان فارسی است.
به گزارش ایسنا، در ادامه مراسم، علی افخمی رئیس موسسه لغتنامه دهخدا نیز در سخنانی عنوان کرد: خیلی‌ها هستند که به لغتنامه دهخدا ایراد می‌گیرند و به آن نقدهایی وارد می‌کنند؛ البته اشکالی هم ندارد اما باید بدانیم که دهخدا کار تألیف لغتنامه را به تنهایی و در خانه خود انجام داده است. او پس از اینکه دو میلیون فیش تهیه می‌کند به این فکر می‌افتد که این فیش‌ها باید در قالب کتاب چاپ شوند ولی می‌بیند که پول ندارد. به مجلس نامه می‌نویسد و مجلس کار را دنبال می‌کند و نهایتا انتشار این اثر را به دانشگاه تهران محول می‌کنند. البته در همان زمان افراد مختلف نظرات موافق و مخالفی درباره انتشار این اثر داشتند که خوب است امروز اسناد آن منتشر شود. حتی برای انتشار لغتنامه از دولت وقت هم درخواست پول می‌شود که گفته می‌شود از محل فروش پهن اسب‌های سلطنتی مبلغی به این کار اختصاص یابد. این موضوع در تاریخ وجود دارد.
او در ادامه با بیان اینکه امروز نیز مؤسسه لغتنامه دهخدا در مضیقه مالی قرار دارد، درباره انتشار فرهنگ جامع زبان فارسی و دیگر فعالیت‌ها در این زمینه گفت: الان حرف «الف» تمام شده است اما همه به ما می‌گویند که چرا لاک‌پشتی عمل می‌کنید. استاد حداد عادل می‌داند که برای انتشار یک جلد فرهنگ یک میلیارد هزینه شده است. بنابراین من از ایشان تقاضا می‌کنم با توجه به پشتوانه فرهنگی‌ای که دارند در این زمینه دست ما را بگیرند.
او همچنین گفت: دو سال پیش به خاطر وضعیت فقر و تنگدستی مؤسسه لغتنامه دهخدا پیش مسئولین دانشگاه رفتم و تقاضای کمک کردم اما آنها گفتند شما ساختمان مؤسسه لغتنامه دهخدا را اجاره بدهید و اگر از جایی هم پولی به ما دادند ما هم صدقه‌ای به شما می‌دهیم.
به گزارش ایسنا در ادامه این مراسم، عبدالله انوار نسخه پژوه و مصحح با موضوع لغتنامه دهخدا از منظر فلسفی متنی را قرائت کرد.
همچنین فاطمه راکعی مدیرعامل انجمن شاعران ایران با موضوع سبک شناسی شعر علی اکبر دهخدا سخنانی بیان کرد.
همچنین سیداحمد وکیلیان از دیگر شخصیت‌هایی بود که با موضوع «لغتنامه دهخدا از بهارستان تا بهبودستان» سخنانی بیان کرد.
انتهای پیام
