مغز انسان و آینده صنعت رباتیك

همگام با افزایش دانش بشر از ساختار عصبی و سازوكار مغز، پژوهش‌ها در حوزه علوم رایانه‌ای و رباتیك نیز پیشرفت چشمگیری كرده است و با این حساب شاید دیگر ایده ساخت رباتی با توانایی‌های مغز انسان فقط در داستان‌های علمی ـ تخیلی محدود نباشد.

[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]



اما حقیقت این است كه حوزه دانش و فناوری های نوین از پیچیدگی های زیادی برخوردار است و روند پیشرفت در طراحی فناوری های نوین در صنعت رباتیك، بسیار تدریجی تر و آرام تر از آنچه در فیلم های سینمایی می بینیم، رخ می دهد.

یكی از بزرگ ترین طرح های مربوط به مطالعه مغز انسان و كاربردهای احتمالی آن در علوم رایانه توسط بیش از 87 موسسه پژوهشی مختلف در اروپا در حال انجام است.
دانشمندان فعال در این طرح بزرگ و ده ساله كه «پروژه مغز انسان» (HBP) نام دارد، قرار است پژوهش های گسترده ای را در حوزه های عصب شناسی، پزشكی و نیز علوم رایانه ای به انجام برسانند. درك بهتر از ساختار و كاركردهای مغز انسان و نیز طراحی فناوری های پیچیده براساس این ویژگی های ساختاری مغز، از جمله اهداف این پروژه بزرگ است.

اما چرا مطالعه مغز اهمیت زیادی در علوم رایانه ای دارد؟ واقعیت آن است كه بسیاری از شیوه های پیچیده محاسباتی در رایانه ها با الگوبرداری از مغز انسان طراحی می شوند. البته این الگو برداری همیشه به شكل یك كپی برداری صرف نیست، بلكه در بسیاری از موارد، این الگوبرداری در اصل، نوعی الهام گیری از سازوكار مغز است.
البته مطالعه سازوكار مغزی می تواند به ما در ساخت دستگاه هایی كه می تواند حركات انسان را شبیه سازی نموده و با محیط اطراف تعامل داشته باشد نیز كمك​ كند.

فعلا نمی توان ماشینی ساخت كه بتواند همه حركات انسان را با جزئیات كامل تقلید كند. همچنین اگر انسان بتواند مغزی مصنوعی بسازد، این مغز نمی تواند بدن واقعی انسان را كنترل كند. شاید به همین دلیل است كه درك سازوكار مغز بسیار مهم تر از كپی برداری صرف از آن باشد.

در حال حاضر چالش های زیادی در برابر تولید انبوه ربات و ارائه آن به عامه مردم وجود دارد. شاید اصلی ترین دلیل این مساله را باید در كمبود اطلاعات مردم در مورد مزایای این فناوری جست.
با این كه در حال حاضر ربات های مختلفی با قابلیت انجام كارهایی متفاوت طراحی و تولید شده اند، اما هنوز ضرورت خرید و استفاده از آن توسط عامه مردم احساس نمی شود.
برای نمونه، با وجود طراحی رباتی كه قابلیت گردگیری و تمیز كردن خانه را دارد و مد نظر قرار دادن این كه یك انسان بهتر از یك ربات می تواند از عهده این امر برآید، ضرورتی برای خرید چنین رباتی حس نمی شود.

البته بی شك گذر زمان بسیاری از دیدگاه ها را متحول خواهد كرد. 15 تا 20 سال پیش، بسیاری از افراد هیچ ضرورتی برای خرید تلفنی كه قابلیت جابه جایی دارد حس نمی كردند، اما امروزه تصور زندگی بدون این فناوری بسیار دشوار است.
در واقع وقتی به محصولی عادت می كنیم و با قابلیت های آن آشنا می شویم، قبول كارایی های آن ساده تر می شود و دلیل آن نیز تنها همین عادت كردن است.

پذیرش ربات به عنوان بخشی از زندگی و عادت كردن به آن به معنای آغاز عصری دیگر در حیات انسان است كه بی شك با نكات مثبت و منفی فراوانی همراه خواهد بود و صدالبته مشخص است​ پذیرش ربات تنها به عنوان ابزاری هوشمند كه قادر به گردگیری و انجام كارهای خانه است، محدود نخواهد شد، بلكه انسان از این وسیله انتظار تعامل و حتی برقراری ارتباط عاطفی را نیز خواهد داشت.
شاید همین نكته، اصلی ترین وجه تمایز میان ربات ها و دیگر فناوری های كاربردی​ میان مردم باشد و اتفاقا همین نكته است كه بیشترین نگرانی ها را در مورد آینده استفاده از آن ایجاد می كند.
قرن هاست ​ بشر به مطالعه در مورد مغز انسان پرداخته، حال آن كه مبحث رباتیك تنها حدود 60 سال قدمت دارد. به همین دلیل است كه كارشناسان این حوزه تاكید دارند دستیابی به فناوری پیچیده برای ساخت رباتی با قابلیت های زیاد، بسیار زمانبر خواهد بود.

یكی از دلایل توجه و گرایش بسیاری از افراد به فناوری رباتیك را می توان در صنعت سینما جست. ربات هایی كه در فیلم های علمی ـ تخیلی حضور دارند، تركیبی از ترس، شادی و هیجان زدگی را با خود برای مخاطب همراه می آورند.
دیدن ربات های پیشرفته و دارای توانایی هایی نظیر انسان، این تصور را در ذهن بسیاری از مردم جای داده است كه بشر به توانایی ساخت چنین ربات هایی دست یافته است. اما واقعیت آن است كه دانش فعلی بسیار عقب تر از تصویر ایده آلی است كه در این فیلم ها به نمایش در می آید.

به هر حال دانش بشری و به موازات آن فناوری ساخت ربات در حال پیشرفت است. شاید پیش بینی آینده این حوزه كمی دشوار یا حتی زودهنگام باشد، اما در هر صورت می دانیم​ بزرگ ترین شاهكار خلقت نقش مهمی در طراحی ربات های آینده دارد و این شاهكار چیزی نیست جز ​مغز​ انسان.

scienceomega