پرتوهای كیهانی دشمن روده‌ها
از نخستین بار كه روح بلند كنجكاوی و اشتیاق بی‌پایان انسان برای كشف دنیای اطرافش پای او را از گهواره كوچك و آبی رنگش بیرون برد، چند دهه می‌گذرد. كشش جنون‌آمیزی كه این فضای رازآلود بی‌انتها در وجود انسان كاشته قدرتی اسطوره‌ای برای پشت‌سر نهادن مرزها به او داده است، اما یك تفاوت دنیای واقعیت با جهان اساطیر در آسیب‌پذیر بودن انسان است.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
روحیه كنجكاوی و كمال طلبی انسان را به جلو می راند، اما از گزند فضای بیرونی ایمن نمی سازد. جوی كه زمین اطراف خود گسترانده همچون سایبانی تمام قد، زمین را تحت پوشش قرار می دهد و این سیاره زنده را از گزند پرتوهای زیانبار حفظ می كند؛ پرتوهایی كه می توانند برای زندگی خطرآفرین باشند و در معرض آنها قرار گرفتن آسیبی جدی به بافت بدن وارد می كند. در پاره ای موارد این آسیب ها آنقدر است كه به بیماری های صعب العلاجی مثل سرطان منجر شود. انسان در حالی مشغول شناخت این تاثیر مخرب است كه فضانوردانی همین حالا در آن بالا و بدون حفاظت كامل مشغول انجام وظیفه هستند.
بتازگی معلوم شده پرتوهای كیهانی از قدرت سلول های روده برای مقابله با انكوپروتئین ها می كاهند. انكوپروتئین ها در حضور ژن سركوبگر تومور یا آنتی ژن ایجاد می شوند. این ژن سركوبگر تومور، ژنی است كه در تنظیم رشد سلولی نقش دارد. از دست رفتن یك ژن سركوبگر تومور می تواند رشد خودمختار و خارج از قاعده را میسر كند. انكوژن ها یا ژن های تومورزا، ژن های تغییر یافته ای هستند كه در حالت عادی پروتوانكوژن نامیده می شوند. ولی در صورت بروز جهش در پروتوانكوژن ها، آنها به انكوژن ها تبدیل می شوند. انكوژن ها باعث بروز سرطان می شوند.
چندی پیش در كنفرانس سالانه ای كه به منظور بررسی تاثیر پرتوهای كیهانی بر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ یا كولوركتال برگزار شد، دانشمندان گردهم آمدند. پژوهشگرانی از مركز جامع سرطان شناسی جورج تاون كشف كردند پرتوهای كیهانی توانایی سلول های روده موش را برای برطرف كردن پروتئین های انكوژن تخریب می كند كه در نهایت باعث نمو پیش رونده تومورهای كلوركتال (روده بزرگ) می شود. به 25 سانتی متر انتهایی روده بعلاوه قسمت آخر كولون و راست روده، به اصطلاح كولوركتوم می گویند و سرطان این قسمت به كولوركتال موسوم است. سرطان كولوركتال برای توصیف تومورهای بدخیم كولون وركتوم به كار می رود؛ كولون وركتوم، هم بخشی از روده بزرگ و هم قسمتی از سیستم هاضمه است.
یافته های این تحقیق برای پژوهشگران از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چراكه می تواند به دانشمندان برای طراحی راهبردهایی به منظور مراقبت از مسافران فضایی در برابر خطر ابتلا به سرطان، راه حل هایی ارائه كند. در عین این كه هنوز تخمین قابل اعتمادی از خطر ابتلا به سرطان در مواجهه با پرتوهای كیهانی در دست نیست این پژوهشگران نشان دادند تومورهای روده ای در موش در معرض پرتوهای كیهانی افزایش یافته است. این یافته ها برای محافظت از سلامت فضانوردانی كه برای انجام مأموریت های اكتشافی پا به فضای باز خارج از جو زمین می گذارند و همچنین گردشگر های فضایی آینده، نتایج مثبتی خواهد داشت.
در واقع مقصود دانشمندان در این مطالعه، به دست آوردن برآورد دقیقی از میزان خطر ابتلا به سرطان ناشی از زندگی در معرض پرتوها بوه است. آنها می خواهند سازوكارهای مولكولی شركت كننده در این روند را شناسایی كنند كه به موازات آن راهبردهایی برای محافظت از فضانوردان در طول مأموریت های فضایی بلندمدت مانند سفر به مریخ پیشنهاد دهند.
هر دو پژوهشگر اصلی این مطالعه از موش های جهش یافته تخصصی برای مطالعه آثار پرتو های آهن 56 ـ رایج ترین ایزوتوپ عنصر آهن ـ كه پرتوهای یونیزان بسیار رایجی در فضا هستند، استفاده كردند. معلوم شد این پرتوها بزرگ ترین چالش برای اكتشافات فضایی به شمار می آیند. پرتو یونیزان آهن حجم بیشتری از انرژی را نسبت به پرتوهای گاما و ایكس كه سبب تخریب DNA می شود وارد بدن می كنند. به نظر می رسد خطر ابتلا به سرطان در فضانوردان به این صورت افزایش یابد، اگر چه هنوز برآورد دقیقی از آن در دست نیست.
از طرف دیگر، پژوهشگران جورج تاون گزارش كردند پرتوهای آهن 56 به طور قابل ملاحظه ای خطر ابتلا به سرطان را در سرطان كولوركتال نمونه های موش افزایش داده است. البته در این مطالعه گزارش دیگری هم وجود داشت كه ادعا می كرد شكل گیری تومور در روده موش پس از مواجهه با پرتوهای كیهانی به دوز پرتو وابسته بوده و این برخلاف مواجهه با پرتوهای گاماست.
تحمل رویارویی با پرتوها در طول مأموریت های طولانی فضایی ازجمله مأموریت به مریخ و اقامت بلند مدت در ایستگاه فضایی بین المللی ممكن است سبب انباشت دوز قابل ملاحظه ای از پرتوها در فضانوردان شود كه این باعث به وجود آمدن یك نگرانی همیشگی برای سلامت قهرمانانی است كه به كاوش جمال هستی می پردازند.
پژوهشگر دیگر این مطالعه در گزارش خود اعلام كرد سرطان باعث افزایش سطح بتا ـ كاتنین می شود، زیرا پرتوهای كیهانی توانایی سلول ها را برای برچسب دار كردن پروتئین های بتا ـ كاتنین برای تخریب می كاهد و این یعنی سلول های روده ای نمی توانند این سرطان را از بین ببرند كه سبب می شود پروتئین اجازه رشد سلول های كنترل نشده را می دهد. اطلاع از این كه چطور پرتوهای كیهانی سلول ها را وادار به شكل گیری تومور می كنند به ما اجازه می دهد راهبردهای پیشگیرانه ای را كه این مسیر خاص علامت دهی را هدف قرار می دهد، گسترش دهیم.
spacedaily
