یكی از ابعاد مهم عملكرد صحیح غده تیروئید، مصرف ید است. این ماده معدنی ضروری تاثیر بسیار مهمی در بدن انسان دارد. در یك تحقیق تازه عوارض ناشی از مصرف زیاد ید خوراكی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. براستی مصرف چه میزان ید برای بدن مضر است؟
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
كم كاری غده تیروئید در میان بیماری های غدد درون ریز یكی از شایع ترین ها پس از بیماری دیابت است. برای درمان آن معمولا استفاده از غذاهای غنی از ید توصیه می شود، اما باید توجه داشت مصرف بیش از اندازه ید در رژیم غذایی می تواند عوارض بالینی این بیماری را بشدت افزایش دهد. عوارض ناشی از كم كاری غده تیروئید اغلب در معاینه های بالینی قابل تشخیص نیست، اما دانشمندان معتقدند مصرف بی رویه ید و عوارض بالینی حاصل از كم كاری تیروئید چندان با بیماری های قلبی بی ارتباط نیست.
كمبود ید یك معضل مهم بهداشتی در سراسر جهان تلقی می شود، اما متاسفانه مضرات مصرف زیاد ید چندان مورد توجه قرار نگرفته است. ید یك تركیب معدنی است كه در نمك ید دار، غذاهای دریایی، تخم مرغ ، لبنیات و برخی از انواع نان ها یافت می شود. كمبود ید بیشتر در مناطق كوهستانی شایع است، اما علت اهمیت این ماده معدنی چیست؟ ید توسط غده تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد و از این طریق كمك می كند متابولیسم بدن تنظیم شود. این ماده معدنی بخصوص در سیر رشد طبیعی كودكان و نوزادان نیز تاثیر بسزایی دارد.
كمبود ید در طول دوره جنینی و مراحل ابتدایی رشد كودكان دلیل عمده اختلالات مغزی است. بدون شك به همین دلیل است كه بیشتر تحقیقات و پژوهش ها به سمت استفاده نادرست از ید گرایش پیدا كرده است، اما این كه واقعا مصرف چه میزان ید زیاد محسوب می شود، موضوعی است كه در بیشتر موارد از آن غفلت می شود. بتازگی تحقیقی در این زمینه انجام شده كه نتایج حاصل از آن در مجله تغذیه بالینی چاپ شده است. این مقاله حاصل مطالعات محققان چینی ظرف مدت پنج هفته متوالی است. تحقیقات به صورت كاملا تصادفی روی نحوه تغذیه و میزان مصرف مقادیر گوناگون ید در افراد بزرگسال سالم انجام شده است. در این مقاله آمده كه مصرف مقادیر نسبتا بالای ید باعث بروز اولین نشانه های كم كاری غده تیروئید می شود. از علائم بالینی كم كاری غده تیروئید كه اغلب قابل تشخیص نیست، می توان به مواردی نظیر خستگی، افسردگی، خشكی پوست و افزایش وزن اشاره كرد. محقق ارشد این تیم تحقیقاتی وانكی ژانگ از دانشگاه علوم پزشكی تیان جیندر در مقاله خود حداقل به مردم كشور چین توصیه می كند در طول روز بیشتر از 800 میكروگرم ید مصرف نكنند. بدیهی است مقادیر مجاز در كشورهای مختلف متغیر است. به عنوان مثال در آمریكا اصول بهداشتی حاكی از آن هستند كه حد مجاز برای مصرف ید در بزرگسالان حدود 1100 میكروگرم در روز است.
دكتر الیزابت پیرس استادیار دانشگاه بوستون كه خود در این تحقیق شركت نداشته، می گوید كه اغلب افراد در آمریكا خیلی كمتر از 800 میكروگرم ید را در طول روز مصرف می كنند. وی همچنین هشدار می دهد مصرف مكمل های دارویی یا مولتی ویتامین هایی كه بیشتر از 150 میكروگرم ید را وارد بدن می كنند، خطرناك است. پروفسور پیرس كه خود نیز مطالعاتی در زمینه مصرف ید و تاثیر آن بر غده تیروئید انجام داده، می گوید در مجموع اغلب افراد حد كافی و لازم ید را در طول وعده های غذایی دریافت می كنند ولی البته استثناهایی هم وجود دارد. برخی از افراد خاص همچون زنان باردار باید حتما برای تامین ید كافی از مكمل های دارویی استفاده كنند. توصیه وزارت بهداشت آمریكا این است كه افراد بزرگسال روزانه 150 میكروگرم، زنان باردار 220 میكروگرم و زنان شیرده 290 میكروگرم ید را از طریق مكمل های دارویی دریافت نمایند. انجمن تیروئید این كشور نیز توصیه كرده كه زنان باردار و مادران شیرده حتما از ویتامین های حاوی ید استفاده كنند، زیرا مصرف ید كمتر نه تنها می تواند خطر سقط جنین و مشكلات مربوط به غده تیروئید را در مادران افزایش دهد بلكه در عین حال خطر ناتوانی ها و اختلالات مغزی را نیز در كودكان افزایش می دهد.
دكتر پیرس و همكارانش معتقدند افراد گیاهخوار نیز باید از مكمل های دارویی حاوی ید استفاده كنند. آنها پس از انجام یكسری تحقیقات متوجه شدند كه در اغلب افراد گیاهخوار میزان ید بدن از حد متوسط توصیه شده كمتر است.
چه كسی هستید و كجا زندگی می كنید؟
یافته های اخیر تیم تحقیقاتی چینی براساس آزمایش هایی است كه روی 256 نفر بزرگسال سالم انجام شده است. تحقیقات نشان داد عوارض بالینی كم كاری غده تیروئید در افرادی كه روزانه 400 میكروگرم ید دریافت می كنند، تا حد 5 درصد بیشتر است، اما افرادی كه روزانه 2000 میكروگرم ید دریافت می كنند، عوارض بالینی كم كاری غده تیروئیدشان حدود 47 درصد بیشتر از افراد عادی است. دكتر پیرس یادآور شد این اطلاعات از آنجا حائز اهمیت است كه اطلاعاتی از این دست كه مربوط به مصرف مازاد ید است، وجود ندارد. حتی بررسی های اخیر نشان داده افزایش خطر بیماری های قلبی در بلندمدت با مصرف بی رویه ید بی ارتباط نیست. محققان بر این باورند كه شرایط آب و هوایی و نوع خاك منطقه نیز در این معادله بسیار تاثیرگذار است، اما در مجموع همه تاثیرات بستگی به افراد گوناگون و محل هایی دارد كه در آنها زندگی می كنند.
انستیتوی پزشكی ایران حداكثر مقدار مجاز و سالم را برای دریافت ید در كودكان یك تا سه سال 200 میكروگرم در روز، كودكان سه تا 9 سال 300 میكروگرم در روز، نوجوانان 9 تا 13 سال 600 میكروگرم در روز، جوانان 14 تا 18 سال 900 میكروگرم در روز، بزرگسالان اعم از زن و مرد 1100 میكروگرم در روز، زنان باردار و شیرده كمتر از 18 سال 900 میكروگرم در روز، زنان باردار و شیرده بین 19 تا 50 سال 1100 میكروگرم در روز اعلام كرده است.
از فرناز حیدری
لطفن منتقل بشه به قسمت زیست شناسی.
