خشونت، تاکتیک یا رفتار غیر ورزشی
خشونت در فوتبال
از زمانی که ژول ریمه ایده برگذاری مسابقات جام جهانی را داد و پس از آن اتحادیه فوتبال اروپا تصمیم به برگزاری جام ملتها و همچنین جام باشگاه های اروپا نمود، فوتبال دست خوش تغییرات زیادی از لحاظ کیفیت و کمیت شده است. اما از ابتدا تا کنون اشک ها و لبخند ها، شکست و پیروزی، قهر و آشتی، خشونت و ظرافت، و تمام زشتی و زیبایی را در قلب خود جای داده و خاطره به خاطره و نسل به نسل برای ما به یادگار گذاشته.
دراین بخش به جنبه های مختلف خشونت و انواع رفتارهای غیر ورزشی در فوتبال می پردازیم.
خشونت و رفتار غیر ورزشی در فوتبال گونه های مختلفی دارد اما به صورت کلی به سه دسته تقسیم میشود:
1- خشونت ذاتی.
2- خشونت آنی.
3- خشونت تاکتیکی.
خشونت ذاتی:
مسائل غیر طبیعی و حواشی بیشترین نقش را در خشونت و رفتار غیر ورزشی دارد، اما گاه بعضی از حرکات در ذات و درون یک بازیکن سرچشمه میگیرد.
خشونت ذاتی در فوتبال برگرفته از سرشت و رفتارهای شخصی یک فوتبالیست است، و باعث میشود که به اصطلاح به آن " بازیکن خشن" بگویند.
بیش از 70% این بازیکن ها در پست هافبک دفاعی و مدافع میانی بازی میکنند و با توجه به پست تخریبی و منطقه بازی این بازیکنان احتمال برخورد و بازی فیزیکی امری عادی است اما چگونگی، شدت و استمرار این برخورد ها در طول یک بازی شاخصه و نمایانگر یک بازیکن خشن است، و آن بازیکن را نزد افکار عمومی و جامعه فوتبال به یک بازیکن خشن تبدیل میکند که البته بعضی از کارشناسان این سبک بیشتر "خشونت فوتبالی"می نامند تا رفتار غیر ورزشی.
این بازیکنان ازجمله مهره های کلیدی هر تیم عنوان میشوند و گاهی مهره هایی که بیشترین تاثیر را در یک تیم دارند. به طور مثال سالها رئال مادرید و آرسنال بخاطر از دست دادن ماکه له له و پت ویرا دچار مشکلاتی در آن منطقه شدند.
از جمله این بازیکنان میشود از: جنتیله، کاپلو، اونارتی گوچه آ ،استیو توفتینگ، روی کین ، گتوزو، یرمیس، پت ویرا، نایجل دی یونگ، په په ، ماتارادزی و ...، نام برد.
آریگو ساکی در این باره میگوید: مدافعین تخریبی و هافبک های دفاعی در هر تیم به مانند دندان نیش یک مار هستند، بااز کار افتادن آنها تمام سیستم دفاعی آن مار از کار می افتد، یک تیم بدون این بازیکن ها یک مار بدون نیش است و شکار آن بسیار آسان.
این نوع خشونت از گذشته تا به حال در فوتبال وجود داشته، البته شاید چندان تماشاگر پسند نباشد اما خیلی ها آن را پذیرفته اند و بخشی از تاکتیک تیمشان میدانند.
خشونت و رفتار غیر ورزشی آنی:
این نوع خشونت که اغلب بدون پیشینه قبلی و در یک لحظه خاص اتفاق می افتد، و مصداق بارز رفتار غیر ورزشی است.
در بروز چنین حرکاتی 4 عامل نقش اساسی دارند:
1- فشارهای روحی ازسوی تماشاگران و بستر نامناسب انجام یک مسابقه.
2- عدم تجربه کافی ، وجود استرس، و حساسیت بالای بازی.
3- عدم نتیجه گیری تیمی و عملکرد ناموفق شخصی.
4- عکس العمل به یک خشونت و رفتار غیر ورزشی و یا واکنش به از تصمیمات برگذار کنندگان مسابقه.
این گونه رفتار شامل تمام بازیکنان و مربیان و حتی دست اندرکاران یک مسابقه میشود و ممکن است از سوی هرشخصی سر بزند، و بقول معروف در یک "آن" شخص از کوره در برود و باعث یک ناهنجاری شود.
در گزینه های 1 و 2 اغلب با رفتار غیر ورزشی از سوی بازیکن مواجه میشود، که بخاطر هیجان زیاد ، شعار های مختلف نماشاگران، و وجود یک موج منفی از قبل و در جریان بازی ایجاد میشود. که با معمولا با استفاده از لفظ نامناسب و انجام یک حرکت زننده از سوی بازیکن پاسخ داده میشود.
اما در گزینه های 3 و 4 اکثرا خشونت هم چاشنی کار میشود و شایع ترین نوع از این گونه رفتارهاست.
وقتی بازیکن ها در یک بازی از لحاظ فنی ضعیف کار میکنند و کلا عدم موفقیت یک تیم در بازی حساس، باعث بروز چنین رفتارهایی میشود.
به عنوان مثال خطا و اخراج سرجیو راموس در دقیقه نود بازی ال کلاسیکوی 5-0 مصداق بارز این گونه رفتار است، که فقط در یک لحظه و بخاطر نتیجه و عملکرد ناموفق فردی و تیمی رخ میدهد. که معمولا با عذر خواهی و ابراز پشیمانی نیز همراه است و اتفاقی است که در یک لحظه خاص ودر یک شرایط خاص رخ میدهد. و به اصطلاح به آن خشونت آنی میگویند.
اما گاهی این خشونت یک عکس العمل است، و در جواب یک حرکت خشن یا یک رفتار یا گفتار غیر ورزشی انجام میشود.
حتی بازیکن های بزرگ و با اخلاق هم ممکن است این عمل غیر ورزشی را مرتکب شوند و سرنوشت متفاوتی برای یک دیدار رقم بزنند.
حرکت زیدان در مقابل ماترادزی نمونه آشکار این نوع خشونت است.
گاهی هم رفتار مسئولین برگزاری و عوامل بیرونی زمین مانند تصمیمات داوری،
توپ جمع کن ها، خبرنگاران و... باعث بروز حواشی میشود.
حرکت دی کانیو و برروی داور بازی و لگد اریک کانتونا نمونه هایی از این قبیل است.
این نوع رفتار غیر ورزشی که با خشونت هم همراه است معمولا در ذهن مخاطب باقی میماند و در واقع حتی بخشی از کارنامه ورزشی یک فوتبالیست میشود.
بازی هلند و پرتغال در جام جهانی 2006 با 4 کارت قرمز و 16 کارت زرد اوج این گونه خشونت در فوتبال بود.
این رفتارها بی شک بر روی دیگر بازیکنان، مربیان و هواداران نیز تاثیر گذار است و بارها شاهد جنجال های بزرگ در ورزشگاه ها و حتی بیرون از آن بوده ایم که تماشاگر تحت تاثیر بازی و حرکات درون زمین قرار میگیرد و گاهی این خشونت ها منجر به مرگ و صدمات جبران ناپذیری از این افراد میشود.
نظر فرانس بکن بائر نیز در مورد جالب است:
بازیکن های یک تیم نماد فرهنگ و شخصیت آن هستند، آنها نماینده ی هواداران درون زمین هستند و رفتار و عمل کردشان تاثیر مستقیم بر روی هواداران دارد، بازی جوان مردانه یا جنجالی دو تیم و دوستی ها و دشمنی ها در زمین مسابقه رابطه مستقیم با رفتار تماشاگران در سکو ها و خیابان ها دارد، فوتبال ورزش صلح و دوستی است اما رفتار ناشایست ما به همان اندازه میتواند تاثیر منفی داشته باشد. یک بازیکن بیش از الگوی فنی باید یک الگوی اخلاقی باشد.
خشونت تاکتیکی:
این نوع خشونت یک نوع خشونت کنترل شده و هدفمند است، و در واقع در فوتبال امروز یک تاکتیک است برای یک بازی خاص و در برابر تیمهای خاص.
در این گونه تاکتیک از خشونت ذاتی بازیکن ها به صورت تیمی استفاده میشود و تقریبا نیمی از تیم را شامل میشود.
در این نوع خشونت به صورت هدفمند بازی کن هایی مامور یارگیری و تخریب بازی حریف میشوند و حتی نفر و چگونگی انجام خشونت در تمرینات بارها برسی میشود. این نوع خشونت فقط مختص بازی های خاص است و برای مهار و کنترل تیم هایی که در سرعت و جریان بازی عملکرد خوبی دارند.
در واقع درگیری فیزیکی، خطاهای مکرر، گرفتن سرعت بازی و تخریب بازی از این گونه روش هاست. اما به علت در گیری ها زیاد و فرسایشی بودن این تاکتیک، دریافت کارت و محرومیت واحتمال مصدومیت ها، این نوع فوتبال برای بازیهای معدودی بکار میرود و اصولا باید ابزار انجام این بازی را نیزدراختیار داشت.
این روش همیشه تضمینی برای موفقیت نیست، اما گاهی بهترین روش برای مقابله و خنثی کردن اهداف و تاکتیک های حریف است.
ازمعروف ترین نوع این بازی ها میتوان به نیمه نهایی جام جهانی 1990 بین ایتالیا و آرژانتین اشاره کرد که آرژانتین توانست با این سبک بازی میزبان قدرتمند خود شکست دهد اما تاوان این سبک بازی مصدومیت و محرومیت 4 بازیکن اصلی آرژانتین در فینال بود که در نهایت به شکست این تیم در مقابل آلمان منجر شد و یا عکس آن در بازی رفت نیمه نهایی لیگ قهرمانان 2011که این سبک بازی رئال مادرید باعث اخطار های فراوان و حتی اخراجی شد. و در پایان این
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
بود که توانست بر حریف خود غلبه کند.
البته نمیتوان به صرف یک بازی یک تیم را تیمی خشن نامید و این روش نوعی تاکتیک است برای تخریب ذهنی، تکنیکی و تاکتیکی حریف خاص که اگر درست انجام شود ، بعضا نتیجه بخش نیز هست. و فقط تفاوت فوتبال زیباو تماشاگر پسند و فوتبال نتیجه گرا را رقم میزند.
اما به هر حال، تماشاگران اکثر تیم های دنیا فوتبال زیبا را دوست دارند و بارها از مصدومیت بازیکن های رقیب هم آزرده خطر میشوند، اما فوتبال امروزی بسیارنتیجه گراست و برای بقا از تمامی راه ها استفاده میکند و برای کسب موفقیت تاکتیک های مختلفی را بکار میگیرد که ممکن است به مزاج تماشاگران خوش نیاید، اما فوتبال آن را پذیرفته است و شاید در هر مسابقه ای انتظار آن را باید کشید.
* اتحادیه های مختلف فوتبال و کمیته داوران در اکثر نقاط دنیا با سخت گیری بیشتر و ایجاد محرومیت ها در پی کاهش انواع خشونت ها در فوتبال هستند اما این رفتار کماکان در زمین مسابقه وجود دارد و جزیی از دنیای توپ گرد.
نویسنده:
میثم قادری
