مشكلات روان‌شناختي سفر به مريخ
يافته‌هاي علمي درباره مسائل روان‌شناختي مسافران سفر مجازي به مريخ در قالب پروژه مارس 500 بتدريج اعلام مي‌شود. بعد از اتمام پروژه در سال گذشته كه اين خدمه در برابر دوربين‌هاي تلويزيوني و خبرنگاران با لبخند از سفينه مجازي‌شان بيرون آمدند، همه به موفقيت‌آميز بودن اين پروژه اشاره كردند و بررسي يافته‌هاي روان شناختي به فرصتي ديگر موكول شد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
چهار روز بعد از اتمام پروژه يك روان‌شناس روسي فاش كرد اين سفر براي شش مردي كه در يك فضاي نه‌چندان راحت و بسيار كوچك مجبور به زندگي با هم بودند، هميشه مشكل نبوده است.
در شرايطي كه مسئول اين پروژه بلافاصله بعد از اتمام پروژه گفته بود هيچ كدام از اين شش نفر به بيماري يا مساله‌اي جسمي مبتلا نشد، گفته‌هاي سوفوروف، روان‌شناس روسي اين پروژه، براي بسياري از روان‌شناسان سازمان‌هاي فضايي و مسئولان آن شگفت‌انگيز و بهت‌آور بود.
به گفته او در طول اين ماموريت، برخي خدمه به كساني كه وظايف بيشتر و مهم‌تري را عهده‌دار مي‌شدند و پيام‌هاي بيشتري از افراد محبوب زندگي‌شان دريافت مي‌كردند، حسادت مي‌كردند.
اين مشكل مشابه آن چيزي است كه سربازان جوان در ماه‌هاي نخست دور از خانه‌شان تجربه مي‌كنند. آنها در طول 520 روزي كه در سفينه مجازي‌شان قرار داشتند به دليل همين احساس برخي اوقات عصبي مي‌شدند.
اين روان‌شناس روسي كه يكي از مغزهاي متفكر ماموريت مارس 500 است و يك آزمايش غيرعادي براي آزمايش تاثيرات طولاني‌مدت استرس و تنهايي طراحي كرده است، مي‌افزايد: «در چند موقعيت عصباني شدن خدمه اين سفينه، احساس هراس در دل محققان انداخته بود. روان‌شناسان براي كاهش تاثيرات پيام‌هاي آزاردهنده به روان افراد حاضر بودند و با كمك‌هاي روان‌شناختي روي هر مشاجره منفجرشونده‌اي آب سرد مي‌ريختند.»
پژوهش‌ها روي مسافران سفر مجازي مريخ ادامه داشت تا اين‌كه در ماه گذشته ميلادي نتايج جديدي از اين پژوهش‌ها در مجله مجموعه مقالات آكادمي ملي علوم آمريكا منتشر شد.
نتايج نشان داد علاوه بر حسادت مسافران آينده مريخ ممكن است در طول ماموريت طولاني‌مدت با مشكلاتي از جمله مشكلات خواب، بي‌حالي و كاهش توان اجراي كارهاي ذهني مواجه شوند.
يافته ديگر اين بوده كه تفاوت‌هاي زيادي بين واكنش افراد به شرايط انزوا در اين آزمايش وجود داشت. از بين شش داوطلب تنها دو نفر توانستند به خوبي از پس اين دوره طولاني تنهايي برآيند.
بيشتر اعضا در يك برنامه دوره خواب 24 ساعته قرار داشتند، در حالي كه يكي از داوطلبان به دوره 25 ساعته دچار شده بود. بر اساس نتايج، اين فرد در 20 درصد موارد تنها كسي بود كه برخلاف بقيه خواب يا بيدار مي‌شد.
به گفته محققان، جدابودن اين فرد از بقيه براي انسجام گروه خوب نبوده و بايد در يك ماموريت واقعي فضا از آن جلوگيري شود.
مشاهدات جالب ديگر در اين تجربه اين بود كه همه داوطلبان بسيار بيشتر از حد معمول مي‌خوابيدند. به عقيده محققان، اين امر به اين دليل بوده كه در بيشتر دوران اين ماموريت، كار خاصي براي انجام نبود.
روي ديگر تجربه ذكر شده اين بود كه داوطلبان اغلب تسليم خستگي و يكنواختي شده و زمان‌هاي زيادي را به نواختن ساز مي‌پرداختند. داوطلبان در اين تجربه بي‌حركت بوده و در زمان بيداري از تحرك كمي برخوردار بودند كه منجر به خواب و استراحت بيشتر مي‌شد.
اما حتي در اين مورد نيز بين افراد تفاوت‌هاي زيادي وجود داشت. يكي از اعضاي اين پژوهش زمان‌هاي كمتري را مي‌خوابيد كه باعث مشكل‌دار شدن توانايي‌هاي شناختي وي شده بود و ديگري به افسردگي دچار شده بود.
تلاش براي شناخت بيشتر ناشناخته‌هاي سفر به مريخ ادامه دارد و محققان سازمان‌هاي فضايي به‌دنبال برگزاري پروژه‌هاي ديگري شبيه به مريخ 500 هستند.
مارس 500 چيست؟
مارس 500 يكي از چند آزمايشي است كه در جهان براي آمادگي سفر به مريخ است كه سازمان فضايي روسيه اميد دارد در حدود 25 سال ديگر به سوي آن فضانورد بفرستد.
اين پروژه با اين اميد ايجاد شد كه اين ماموريت مجازي به مريخ به روان‌شناسان كمك كند تا تاثيرات روان‌شناختي يك ماموريت واقعي به مريخ را بفهمند.
شش خدمه مارس 500 در 520 روز كنار هم بودند و ماراتن تنهايي را با هم طي مي‌كردند. گروه ابتدا از راه مباحثه به اين نتيجه رسيد كه هيچ زني همراه نباشد ـ يك ضربه به آنهايي كه اميد داشتند نتايج تحقيق در مورد تنش جنسي را ببينند ـ سفر داخل مجموعه‌اي از لوله‌هاي آهني به هم پيوسته انجام گرفت كه در يك مكان تحقيقي محلي در نزديكي مسكو قرار گرفته بود و هر شركت‌كننده سه ميليون روبل (حدود 100 هزار دلار) دريافت كرد.
