گرما، سرما و تنوع زيستي

پس از بزرگ‌ترین انقراض حيات روي زمين ـ یعنی حدود 252 میلیون سال پیش ـ آب و هواي زمین رو به سردی گذاشت سپس با عبور از یک دوره‌ شدید گرمایی، باز هم زمهریری زمین را در بر گرفت كه پاي توده‌هاي يخ چند ساله را تا نزديكي مركز ايران كشاند، اما سرمای شدید برای زمین فوایدی هم داشته است. [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]

شاید حداقل نوع بشر باید ممنون اين زمهرير حيات‌برانداز باشد، چرا که تنوع جانوران دریایی كه احتمالا يكي از آنها جد بزرگ ماست، مرهون همان سرما است!
در ابتدا آب و هوای سطح زمين خيلي گرم‌تر از امروز بود و سطح دی‌اکسیدکربن جو زمین نيز خيلي بالا بود. اين امر موجب پیدایش گونه‌های تازه بی‌دوامی مي‌شد. به گونه‌اي كه این دوره گرمایش در بلندمدت اثر مخربی روی تنوع‌زیستی گذاشت و موجب انقراض گونه‌ها شد.

تاکنون تصور بر این بود که پس از انقراض بزرگ ـ در پایان دوره زمین‌شناختی پرمین در حدود 252 میلیون سال پیش ـ مدت زمان خيلي درازي به طول انجامیده تا تمام گیاهان و جانوران از نو خود را بازسازی کنند و حيات دوباره زمين را در بر گيرد. بنا بر اجماع علمی صورت گرفته اخیر، تجمعات اکولوژیکی پیچیده در دوره تریاسه میانه یعنی حدود 247 میلیون سال قبل شروع به بازپدیداری کردند!
پژوهشگران سوئیسی به سرپرستي هوگو بوشر از دانشگاه زوریخ در مطالعه اخیر خود نشان دادند جمعيت گروه‌های جانوران آبزی از قبیل آمونوئیدها ـ نرم‌تنی با صدف پیچیده ـ کونودونت‌ها و میکروفسیل‌ها، تنها سه یا چهار میلیون سال پس از این انقراض ـ یعنی در طول دوره تریاسه پیشین ـ به اوج رسیدند.

پژوهشگران، منحنی‌های دما را با جزئیات کاملی در مجله نیچر ژئوساینس ترسیم کرده و نشان داده‌اند آب و هوا و سطح دی‌اکسیدکربن در جو در طول ابتدای تریاسه بشدت نوسان کرده و این‌ تناوب فازهای آب و هوایی بسیار گرم و بسيار سرد اثرات زيادي روی تنوع زیستی دریا و گیاهان خشکی گذاشته است.

بوشر و همکارانش برای بازسازی آب و هوای آن دوران، ترکیبات ایزوتوپ‌های اکسیژن در کونودونت‌ها ـ باقیمانده طنابدارانی که زمانی در دریا زندگی می‌کردند ـ را تجزیه‌ و تحلیل کردند.

آنها با دنبال‌کردن سرنخ‌ها مشخص کردند کاهش در تنوع زیستی در دوره‌های گرم با تغییرات شدید ترکیب ایزوتوپ‌های کربن در جو زمین مرتبط بوده است.

فاکتور کربن در جو هم به نوبه خود مستقیما به گاز دی‌اکسیدکربن متصاعد شده از انفجارهای آتشفشان در منطقه وسیع آذرین در سیبری ـ منطقه‌ای با انباشت بسیار بالایی از صخره‌های آذرین در پوسته زمین ـ وابسته است.

terradaily