اگر همين امروز به شما بگويند دقيقا ده سال و شش ماه و 14 روز و چند ساعت ديگر خواهيد مرد، چه احساسي به شما دست ميدهد؟ ناراحتي، خشم و افسردگي، احساساتي كه ميتوان انتظار بروزشان را داشت يا شايد براي آنهايي كه ميخواهند همه چيز حتي مرگشان را برنامهريزي كنند خبر خوبي هم باشد.
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
اما همه اين حرفها، احساسات و تلاشها را تا پيش از اين فقط ميشد در داستانهاي علمي - تخيلي ديد؛ داستانهايي كه بر اساسشان فيلمهايي مثل گاتاكا ساخته شدند، جهاني كه در آن آزمايش خون بعد از تولد مشخص كرد وينست فريمن به خاطر يك مشكل قلبي در سي و دو سالگي خواهد مرد. به همين دليل همه و حتي خود فريمن ميدانستند او هرگز نميتواند بر خلاف رويايش فضانورد شود و قسمت دراماتيك ماجرا هم تسليم نشدن او در برابر نتيجه آزمايشها بود.
اما حالا محققان ميگويند در آينده نزديك، اگر بخواهيد، روي برگه آزمايش خونتان علاوه بر بقيه اطلاعات، زمان مرگ طبيعي شما هم درج خواهد شد و تلاش در برابر سرنوشت از فيلمها به عرصه واقعي زندگي وارد ميشود. از اين پس اگر بخواهيد ميتوانيد بفهميد با چه سرعتي پير ميشويد و چقدر براي يك زندگي طبيعي فرصت داريد. صدالبته اگر بخواهيد!
اين آزمايش كه طول متوسط ساختارهايي به نام تلومر را اندازه ميگيرد، ممكن است كليد اصلي پيشبيني زمان مرگ باشد. تلومرها كه ساختارهايي در نوك هر كروموزم هستند پيش از اين نيز به عنوان ساعت داخلي بدن يا فتيله عمر شناخته شده بودند. يك تلومر هر بار كه يك سلول در طول دوران حياتش تقسيم ميشود، كوتاه و كوتاهتر ميشود. در حقيقت تلومرها برآورد نسبتا دقيق از سن و سال بيولوژيكي فرد دارند و نه سن و سال تقويمي افراد. اين ويژگي باعث شده است برخي محققان به اين نتيجه برسند كه آزمايش اندازه تلومرها نه تنها ميتواند سرعت پير شدن افراد را نشان دهد بلكه مانند وينسنت فريمن ميتواند بگويد آنها كي به مرگ طبيعي خواهند مرد.
ما مشغول مردنمان هستيم
آزمايش تلومرها در حال حاضر بيشتر روي حيوانات و به مقاصد تحقيقاتي انجام ميشود، اما يك شركت در انگلستان در ازاي يك آزمايش خون 400 پوندي اندازه متوسط تلومرها را هم به شما ميگويد؛ چيزي كه معلوم ميكند شما با چه سرعتي در حال پير شدن هستيد.
البته در نگاه اول اين كه كسي بخواهد بفهمد چقدر سريع مشغول مردن است كمي عجيب به نظر ميرسد. با اين همه مرگ آنقدر مساله مهمي است كه مطمئنا كنجكاوي بالاخره كار دست همه ميدهد و با پاي خودشان ميروند اين آزمايش را ميدهند. پير شدن و مرگ موضوعي نيست كه بشود آن را سرسري گرفت و اگر بدانيم كي اتفاق ميافتد آن وقت ميشود از زمان باقيمانده بهتر استفاده كرد. هر چند همه چيز تا به حال مربوط به سرعت پير شدن بوده اما حالا محققان اين آزمايش را روي يك گروه منزوي از پرندگان در يك جزيره انجام دادند و پي بردند كه آزمايش تلومر ميتواند بادقت خوبي طول دوره عمر پرندگان را پيشبيني كند. «ما ديديم كه طول تلومرها نشانه خوبي براي عمر واقعي در مقايسه با عمر تقويمي است. پس ميشود با اندازهگيري طول آنها فهميد كه اين موجود چقدر از نظر بيولوژيكي عمر كرده است، مقايسه بين عمر بيولوژيكي و عمر واقعي، تخمين بسيار خوبي از زمان باقيمانده ميدهد.» اين را ديويد ريچاردسون از دانشگاه آنجلياي شرقي ميگويد. آنها متوسط طول تلومرهاي يك جمعيت 320 تايي از چكاوكهاي جزيره سيشل در اقيانوس هند را آزمايش كردند و سپس پرندهشناسها براي 20 سال زندگي و كل تاريخچه آنها را زير نظر گرفته و مستند كردند. او ادامه ميدهد: نتايج ما براي اولين بار شواهدي روشن و بدون ابهام از رابطه بين تلومرها و زمان مرگ طبيعي را نشان ميدهد. بنا بر اين ما نشان داديم روند كوتاه شدن طول تلومرها ميتواند مقايسه مناسبي براي روند پيرشدن و گذرسن بيولوژيكي باشد.
يك گروه منزوي
دكتر ريچاردسون فكر ميكند مطالعه روي اين پرندگان داراي اهميت زيادي است چون در اين جزيره نه دشمن طبيعي براي اين پرندگان وجود دارد و نه امكان مهاجرت، بنابراين محققان توانستند تعداد زيادي از اين پرندگان را براي كل مدت عمر طبيعيشان زير نظر بگيرند. او ميگويد ما ميخواستيم بفهميم در كل طول عمر طبيعي اين پرندگان چه اتفاقاتي ميافتد و به همين دليل چكاوكهاي جزيره سيشل مورد ايدهآل مطالعه بودند. آنها به طور طبيعي در يك جزيره گرمسيري منزوي شده بودند، بدون هيچ شكارچي طبيعي ، بنابراين ما ميتوانستيم آنها را از زمان آزمايش تا پيري و مرگ مطالعه و بررسي كنيم. او ادامه ميدهد:« ما بررسي كرديم آيا در هر سني طول تلومر ميتواند مرگ قريبالوقوع را پيشبيني كند؟ سپس مشخص شد كوتاه بودن طول تلومرها و بالا رفتن سرعت كوتاه شدن آنها بدرستي مرگ پرنده در يك سال بعد را پيشبيني ميكند.» تا پيش از اين محققان تصور ميكردند كوتاه شدن طول تلومرها با سرعت يكساني در همه افراد رخ ميدهد اما حالا معلوم شده كه اين سرعت نسبي است. تلومرها ساعتهاي طبيعي داخلي بدن ما هستند كه حالا معلوم شده گذر زمان از نظر آنها نه مطلق كه نسبي است و بنابراين عمر بيلوژيكي افراد با عمر تقويمي آنها تفاوت ميكند.
بنا بر نظر دكتر ريچاردسون اين كه سرعت كوتاه شدن تلومرها در افراد مختلف تفاوت ميكند به عوامل بيروني مثل تنشهاي بيولوژيكي بستگي دارد. بنابراين ميتواند طول آنها را به منزله خسارتي كه ارگانهاي بيلوژيكي بدن فرد در طول زندگي متحمل شدهاند در نظر گرفت. با اين همه هنوز هيچ تحقيق مستقلي مشخص نكرده است كه ميزان كوتاه شدن تلومرها تا چه اندازه به مسائل ژنتيكي و تا چه اندازه به محيط زندگي وابستگي دارد.شايد بعدها مشخص شود مثل مورد فريمن، اميد، تلاش و سبك زندگي ميتواند روي سرعت كوتاه شدن فتيله عمر ما تاثير بگذارد يا خير.
محاسبه زمان مرگ
آزمايش تلومرها نه تنها ميتواند بگويد ما با چه سرعتي پير ميشويم، بلكه احتمالا مشخص ميكند چقدر هم عمر ميكنيم.
تلومرها تركيبي از مارپيچ دي.ان.ايها هستند. در حقيقت تلومر ساختاري در نوك همه كروموزمهاست كه بتدريج با بالارفتن عمر كوتاهتر ميشود.
تلومر كوتاهتر، نشانه پيري زودرس يا بيمارياست. با اندازهگيري طول آن، محققان ميتوانند ببينند هركس با چه سرعتي پير ميشود و عمر بيولوژيكي آن را محاسبه كنند. اين اطلاعات ميتواند به محاسبه طول عمر باقيمانده هر شخص كمك كند.
تلومرها با با پير شدن كوتاهتر ميشوند
وقتي هر سلول تقسيم ميشود تلومرهايش به نشانه پيرتر شدن كوتاهتر ميشود، تا اين كه بالاخره آنها به طور كامل سائيده ميشوند. بر اثر اين اتفاق، كروموزمها تخريب شده و سلول ميميرد.
تعيين احتمال مرگ بر اثر حمله قلبي يا سرطان
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
سكته قلبي و سرطان از عوامل مهم مرگ و مير در كشورهاي پيشرفته و در حال توسعه است. پيشبيني آنها كمك مهمي در پيشگيري و كاهش هزينههاي درماني و حفظ جان انسانهاست. سال گذشته مقالهاي در مجله انجمن پزشكي آمريكا به چاپ رسيد كه مربوط به تحقيق جان آرنلوف و همكارانش در زمينه پيشبيني خطر مرگ بر اثر اين دو بيماري بود. بر اساس تحقيق انجام شده، آنزيم خاصي در خون وجود دارد كه اندازهگيري آن احتمال ابتلا به بيماري قلبي و سرطان را نشان ميدهد. بنابراين ميتوان از آن به عنوان يك پيشبيني اوليه در مورد كساني كه ريسك ابتلا به اين بيماري را دارند استفاده كرد. در اين تحقيق آرنلوف و تيمش از حدود دو هزار داوطلب براي دو آزمايش جداگانه طولاني مدت استفاده كردند. آنها ميزان آنزيم كاتسپيناس را در خون اين افراد اندازهگيري كردند و سپس براي 5/12سال آنها را زير نظر گرفتند. اين آنزيم در شكستن پروتئينها موثر است و محققان مشاهده كردند كساني كه ميزان بالاتري كاتسپين اس دارند دو برابر بيشتر در معرض خطر مرگ هستند. مطالعات انجام شده روي موشها هم نشان داده بود موشهاي با آنزيم بالاتر بيشتر بر اثر سرطان و بيماري قلبي ميميرند. مطالعات اوليه روي افراد نشان داده است افراد چاق سطح بالاتر اين آنزيم را نسبت به افراد لاغر در خونشان دارند. اما اگر از وزنشان كم كنند ميزان كاتسپيناس هم در خونشان پايين ميآيد كه با ميزان ابتلاي آنها به بيماري قلبي يا سرطان ارتباط مستقيم دارد. آرنلوف ميگويد: «كاتسپين اس در چند فعل و انفعال مختلف در بدن درگير ميشود. اين آنزيم در ساز و كار سيستم ايمني بدن دخالت دارد. همچنين اين آنزيم در ساز و كار چند بيماري به طور مستقيم دخالت دارد.» با اين همه آرنلوف ميگويد مشخص نيست كه چطور اين آنزيم هم به بيماري قلبي و هم سرطان مرتبط است. همچنين بافتهاي توليد كننده آن ناشناس ماندهاند و معلوم نيست چه اندازه از آن در خون نرمال و سالم است. در مورد تاثير اين آنزيم و روش آن سوالهاي بيپاسخ ديگري هم وجود دارد كه به گفته آرنلوف مطالعات بيشتر و طولانيتر به آنها پاسخ خواهد داد.
