«ای ایران، ای مرز پرگهر»، این گونه سروده شدخبرگزاری فارس: شاید شما هم هر بار که با شنیدن سرود «ای ایران، ای مرز پرگوهر»، احساس غرور کردهاید و نیرویی حماسی، سراپای وجودتان را در بر گرفته باشد.
به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس به نقل از [ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ] ، در شهریور 1323 که نیروهای انگلیسی و دیگر متفقین، تهران را اشغال کرده بودند، یک سرباز انگلیسی به یک افسر نظامی ایرانی، سیلی محکمی زد. «حسین گل گلاب»، پس از دیدن این صحنه، با چشمان اشکآلود به دیدن روحالله خالقی، موسیقیدان رفت و ماجرا را تعریف کرد و گفت: کار ما به اینجا رسیده که سرباز اجنبی توی گوش نظامی ایرانی میزند؟روح الله خالقی گفت: ناراحتی تأثیری ندارد؛ بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم.همانجا مرحوم گل گلاب شروع به زمزمه شعری کرد که با تکمیل آن خالقی، موسیقی را نوشت؛ بنان نیز آن را خواند؛ ظرف یک هفته، تصنیف ای ایران با یک ارکستر بزرگ ساخته شد.ای ایران بارها در زمان زندگی خالقی و شاعرش، گل گلاب، اجرا شد؛ آن هم در ارکستری که بیشتر توسط هنرجویان هنرستان موسیقی در دوره مدیریت خالقی تشکیل شده بود و چهرههای آشنایی چون ارفع اطرایی، هوشنگ ظریف، افلیا پرتو، گلنوش خالقی و انوشیروان روحانی در آن بودند و حتی پای این سرود به سینما هم کشیده شد.این قطعه را روح الله خالقی آهنگساز نامدار روی شعری از حسین گل گلاب ساخت؛ ویژگی شعر ای ایران آن است که همه واژگان آن به زبان فارسی است و واژگان بیگانه در آن راه نیافته و در فضایی حماسی و در آواز دشتی ساخته شده است.گفته میشود، ملودی اصلی و پایهای کار از برخی نغمههای موسیقی بختیاری که از فضای حماسی برخوردار است، گرفته و با پرداخت و تنظیم حرفهای زنده یاد خالقی، این سرود در اجرای نخست به صورت کر خوانده شد، اما ساختار محکم شعر و موسیقی آن سبب شد تا در دهههای بعد، خوانندگان آن را تکخوانی اجرا کنند.*حسین گل گلاب کیست؟حسین گلگلاب، ادیب، ترانهسرا و سازنده سرود معروف «ای ایران،ای مرز پرگهر» در سال 1276 در تهران متولد شد و تحصیلات را در مدرسه علمیه و دارالفنون گذراند؛ او فرزند ابوتراب خان (مصورالملک)، نقاش زمان قاجار بود که به ادامه تحصیل فرزندش بسیار علاقه داشت.حسین گلگلاب با همکاری کلنل کاظم وزیری و علینقی خان وزیری به کار موسیقی پرداخت و برای تعلیم تار به کلاس او میرفت؛ همچنین چند تن از معلمان دارالفنون فرانسوی بودند که گل گلاب نزد آنها فرانسه آموخت و چون شاگرد برجستهای بود، به همراه تحصیل به کار تدریس هم پرداخت.حسین گلگلاب، نخستین نویسندهٔ کتاب درسی طبیعی در ایران بود؛ او از سال 1304 تا سال 1317، 12 جلد کتاب در رشته جغرافیا و طبیعی نوشت که در مدارس تدریس میشد؛ حسین گلگلاب از سال 1307 مسئول تحقیقات علمی گیاهشناسی شد و از زمان تأسیس دانشگاه تهران تا سال 1345 به تدریس اشتغال داشت و هیچ گاه گرد سیاست و تجارت نگشت.حسین گلگلاب در فرهنگستان ایران عضویت داشت و لغات بسیاری به ویژه در رشته علوم طبیعی پیشنهاد کرد که تصویب شد و اکنون در زبان فارسی رواج کامل دارد؛ وی همچنین آثار گرانبهایی از خود به یادگار گذارده است؛ حسین گلگلاب در 86 سالگی به تنظیم فرهنگنامه، بیولوژی و گیاهان ایران اشتغال داشت که عمرش وفا نکرد و معلوم نیست که مطالعات او به کجا رسید.ای ایران ای مرز پر گهرای خاکت سرچشمه هنردور از تو اندیشه بدانپاینده مانی و جاودانای … دشمن ار تو سنگ خارهای من آهنمجان من فدای خاک پاک میهنممهر تو چون شد پیشهامدور از تو نیست اندیشهامدر راه تو، کی ارزشی دارد این جان ماپاینده باد خاک ایران ما ****سنگ کوهت دُر و گوهر استخاک دشتت بهتر از زر استمهرت از دل کی برون کنمبرگو بیمهر تو چون کنمتا … گردش جهان و دور آسمان بپاستنور ایزدی همیشه رهنمای ماستمهر تو چون شد پیشهامدور از تو نیست، اندیشهامدر راه تو، کی ارزشی دارد این جان ماپاینده باد خاک ایران ما ****ایران ای خرم بهشت منروشن از تو سرنوشت منگر آتش بارد به پیکرمجز مهرت بر دل نپرورماز … آب و خاک و مهر تو سرشته شد دلممهرت ار برون رود چه میشود دلممهر تو چون شد پیشهامدور از تو نیست اندیشهامدر راه تو، کی ارزشی دارد این جان ماپاینده باد خاک ایران ماانتهای پیام/
