گفتگوی فرانکفورتر آن لاین با دیوید اتنبورو || فرگشت
درود.
گفتگویی از fr-online.de را به مهمانی دیوید اتنبورو ، گردآوری شده است. امیدوارم که لذت ببرید.
جناب آقای دیوید انتنبورو از مجریهای رسانه ی تصویــری ب ب 30 و همچنین نویسنده و طبیعت شناس میباشند.
باید به اطلاع خوانندگان گرامی برسانم ، اندکی از این گفتگو را به دلیل وارد شدن به مباحث غلیظ دینی ازین برگه
پاک نمودم. امیدوارم تاثیر زیادی در روند اصلی بنمایه نگذاشته باشم.
پایه ی اصلی این گفتگو بر روی نظریه ی فرگشت (تکامل) شکل گرفته است.
فرانکفورتر آن لاین: چنانچه این امکان وجود می داشت که شما به کمک یک ماشین زمان به دوره های گذشته ی سیاره ما بازگردید، مایل بودید که به کدام دوره مسافرت کنید تا شاهد رویدادهای جالب توجه آن باشید؟
اتنبورو: اگر می توانستم ترجیح می دادم به عصری بروم که بتوانم دایناسورها را ببینم. چنین آرزویی البته حالا به یک کلیشه تبدیل شده است. اما با این حال: این که انسان بتواند بعضی از دایناسورها را به طور زنده مشاهده کند باید بیش از اندازه هیجان انگیز باشد.
فرانکفورتر آن لاین: حالا که صحبت از تاریخ زمین شد: چگونه است که از قضا فقط همین انسان بود که توانست چنان تکامل یابد که به کره ماه مسافرت کند، شهر بسازد یا به دنبال فعالیت های هنری برود؟ به چه دلیل هیچ نوع دیگری مثلاً گونه ای از نخستی ها برایش چنین چیزی مقدور نشد؟
اتنبورو: زیرا میمون ها دارای خط نیستند.
فرانکفورتر آن لاین: برفرض شما درست بگوئید، اما چگونه است که این ما انسان ها بودیم که توانستیم خط را اختراع کنیم؟
اتنبورو: خط هنگامی بوجود آمد که انسان ها به مر حله ای رسیدند که توانستند در نقطه ای ساکن شوند. این هم البته به نوبه خود به توانایی انسان ها در کشت گیاهان و اهلی کردن حیوانات وابسته بود. هنگامی که انسان در یک نقطه سکنا گزیند، می تواند به ثبت علائم بپردازد که به این ترتیب در نهایت خط بوجود می آید. از آنچه انسان ثبت می کند به مرور معلومات اولیه جمع می شود که در نهایت حاصل آن علم است.
فرانکفورتر آن لاین: آیا می توان گفت که در اینجا این مغز بزرگ ما بود که بر خلاف مغز کوچکتر حیوانات ما را به چنین جایگاهی رسانده است؟
اتنبورو: بدون تردید یکی از مهمترین لازمه های آن همین بوده.
فرانکفورتر آن لاین: آیا تاکنون تردیدی در این خصوص در شما بوجود آمده است که انسان ها و میمون ها با یکدیگر خویشاوندند؟
اتنبورو: خیر. در این خصوص هرگز تردیدی نداشته ام.
فرانکفورتر آن لاین: در دوره ی خود داورین کدام نکته در نظریات او بود که به شدت انسان ها را متعجب ساخت.
اتنبورو: انجیل عهد قدیم به آنها چیزهای دیگری گفته بود. مطابق با آن، انسان ها در جهان با دیگر موجودات زنده خویشاوندی نداشتند، بلکه جایگاه آنها بسیار ویژه بود.
فرانکفورتر آن لاین: وقتی این داستان ها را در کنار هم می گذاریم احساس غریبی به انسان دست می دهد.
اتنبورو: بله. بالاخره همه ی آنها که نمی تواند با هم درست باشد. هرکدام دیگری را نقض می کند. اما اگر انسان می خواهد بداند که حقیقت کدام است، مدارک و شواهد کافی برای آن که جهان طبیعی چگونه بوجود آمده در اختیار است. می توان به فسیل ها اشاره کرد، یا به شکل و ساختمان بدن انسان که ما را قادر به گرفتن نتایج علمی می سازد. چنانچه به این مدارک و شواهد توجه کنیم دیگر روشن است که اصل ما به میمون ها برمی گردد.
فرانکفورتر آن لاین: بنابراین نظریه ی تکاملی داروین برای شما صرفاً در حکم یک نظریه نبوده.
اتنبورو: نظریه چیست؟ سازوکاری که تکامل را مقدور می گرداند. و بهترین نظریه ای که تا کنون در این خصوص می شناسیم همان گزینش طبیعی انواع است. این واقعیت که موجودات زنده به این شکل بوجود آمده اند یک حقیقت تاریخی است که دلایل و شواهد برای صحت آنها بسیار بیشتر از بسیاری از رویدادهای تاریخی است که ما در درس های تاریخ می خوانیم. علاوه بر آن، بسیاری از کشفیات دهه های اخیر ـ از کشف رمز دی انی آی گرفته تا جابجایی قاره ها ـ که در زمان حیات داروین هنوز کسی از آنها اطلاع نداشت نظریه تکاملی داروین را مورد تأیید بیشتر قرار می دهند.
فرانکفورتر آن لاین: اخیراً شما طی یک گفتگوی رادیویی تعریف کردید که بعضی از بینندگان مستند تلویزیونی جدید شما که در رابطه با گرامی داشت داروین تهیه شده بود برایتان نامه های الکترونیکی خصمانه ای ارسال کرده و در آنها نوشته اند که شما در این برنامه به خدا و داستان آفرینش انجیلی بسیار کم بها داده اید. آنها برای شما در نامه هایشان چه نوشته بودند؟
اتنبورو: آنها از خدا خواسته بودند که من در جهنم بسوزم تا به این ترتیب شاید رستگار شوم.
فرانکفورتر آن لاین: نظر خود شما در این باره چیست؟
اتنبورو: هرگاه خلقت باوران به داستان آفرینش انجیلی فکر می کنند پرنده های زیبا را در ذهن مجسم می کنند. پاسخ من همیشه این است که به کودکی در آفریقای جنوبی بیاندیشیم که نوعی کرم خودش را در درون تخم چشم او جای می دهد و فقط به همین ترتیب است که این نوع جانور می تواند به زندگی ادامه دهد. ارتباط دادن این نوع از ادامه ی حیات برای یک کرم با یک خدای مهربان برای من بسیار دشوار است.
فرانکفورتر آن لاین: شما در باره ی اسطوره های مختلفی صحبت کردید. یقیناً اسطوره هایی هم وجود دارد که در مقایسه با داستان آفرینش انجیلی با خود طبیعت هماهنگی بیشتری دارند. در داستان آفرینش انجیلی انسان ها به طور مشخصی بالاتر و برتر از بقیه خلقت خداوندی قرار می گیرند و از آنها دعوت می شود که موجودات دیگر را زیردستان خود سازند.
اتنبورو: همینطور است.
فرانکفورتر آن لاین: یعنی حتی حاضرید تا آنجا پیش بروید که مسیحیت را در وضعیت فعلی استثمار و نابودی فعلی سیاره ی ما مسئول بدانید؟
اتنبورو: موضوع نوعی رویکرد ذهنی است که از انجیل عهد قدیم به ارث رسیده. اما حتی این نیز وابسته به این خواهد بود که ما متن انجیل را چگونه ترجمه کنیم. در انجیل سخن از آن رفته است که انسان باید بر بقیه زمین حکومت کند و این را البته به شکل های متفاوتی می توان تفسیر کرد. شیوه ای که این متن مطابق با آن تعبیر شده است می گوید که ما هرجور که خود صلاح بدانیم می توانیم سیاره ی خود را مورد بهره برداری قرار دهیم.
فرانکفورتر آن لاین: و پیامد آن چیست؟
اتنبورو: همانی که اکنون در دور و بر خود شاهدش هستیم. برای آن که فضای کافی برای خود ایجاد کنیم مقدار زیادی از طبیعت را از بین برده ایم.
فرانکفورتر آن لاین: اما برعکس شما، داروین در ابتدا خودش مؤمن بود.
اتنبورو: هرچه باشد او به عنوان یک مسیحی بزرگ شده بود.
فرانکفورتر آن لاین: و شما نه؟
اتنبورو: خیر. در مورد من نیازی نبود که با عقیده ای به مخالفت برخیزیم زیرا والدینم هیچ گونه پیش داوری در تربیت من به اجرا نگذاردند.
فرانکفورتر آن لاین: آیا می توانید به خاطر بیاورید این چه زمانی بود که در دوران کودکی توجه و علاقه ی شما به طبیعت آغاز گردید؟
اتنبورو: به عقیده ی من هر کودکی از سن چهار یا پنج سالگی به طبیعت و سایر موجودات علاقمند می شود. من هم در این خصوص مستثنی نبودم. هنگامی که بزرگ تر می شویم ممکن است این علاقه و توجه در ما کاهش یابد. البته در باره ی کسانی که چنین حالتی در آنها ایجاد می شود می توان گفت که آنها برخی از بزرگترین و ژرف ترین سرگرمی هایی که طبیعت برای عرضه دارد را از دست می دهند. من از این بابت بسیار خوشبختم که چنین موردی در مورد من صدق نکرد.
فرانکفورتر آن لاین: کدام بخش از طبیعت بود که در کودکی بیشتر شما را مشغول می کرد؟
اتنبورو: فسیل ها. من فسیل جمع می کردم و کتابهایی در باره ی آنها خریده بودم. قواعد اساسی جمع آوری فسیل بسیار ساده است. هر کودکی قادر به درک آنها است.
فرانکفورتر آن لاین: برادر بزرگتر شما، ریچارد اتنبورو کارگردان و هنرپیشه است. به نظر می رسد که او مشاهده ی انسان ها و شما مشاهده ی طبیعت را انتخاب کرده اید.
اتنبورو: بله، این گونه هم می توان به قضیه نگاه کرد.
فرانکفورتر آن لاین: روش های شما شباهتی به هم دارد؟
اتنبورو: کاملاً متفاوت هستند. او هنرپیشه ها را به کار می گیرد، من با چیزهای واقعی طبیعت کار می کنم. او داستان خلق می کند، درحالی که من رویدادهایی را که با آنها در واقعیت روبرو می شوم فیلم برداری می کنم. او به هنرپیشه ها می گوید که چه کاری باید انجام دهند، کار من برعکس مشاهده ی ساده ی حیوانات است. و شاید فقط به این خاطر که نمی توانم به آنها بگویم چکار باید بکنند.
فرانکفورتر آن لاین: به عنوان نویسنده و مجری صدها مستند تلویزیونی شما احتمالاً مکان ها و موجودات بیشتری از هرکدام از ما دیده اید. آیا شما از تمامی این تجربیات چیزی همچون درس بزرگی برای زندگی به دست آورده اید؟
اتنبورو: درس که خیر، بلکه بیشتر درکی برای این که جهان چگونه کار می کند و این که گیاهان و جانوران در چه رابطه ی متقابلی با یکدیگر قرار می گیرند. این چیزی بود که من از تجربیات خود آموخته ام. برای همین هم هست که قانع شده ام، ما در درجه ی اول باید فضاهای زیستی را و نه تک به تک انواع را حفظ وحراست کنیم.
فرانکفورتر آن لاین: آیا هنوز هم جانورانی وجود دارد که شما آنها را ندیده باشید و بسیار مایل به دیدن آنها هستید؟
اتنبورو: بله. مثلاً نوعی میمون بسیار جالب توجه و کوچک وجود دارد که در جنوب غربی چین زندگی می کند. این نوع میمون دارای چهره ای آبی رنگ و بینی به رنگ قرمزاست. نام آن میمون برفی صورت آبی است. علاوه بر آن مایلم که نوعی خارپشت بینی بلند از گینه ی نو را ببینم که جزو پستانداران ابتدایی است، تخم می گذارد و شبیه به جوجه تیغی است که اندازه ی آن به نیم متر می رسد.
فرانکفورتر آن لاین: و کدام مناطقی از جهان هنوز هم در فهرست سفرهای شما باقی مانده اند؟
اتنبورو: آسیای مرکزی. من هنوز صحرای گوبی را ندیده ام.
فرانکفورتر آن لاین: و مسافرت بعدی شما به کجا خواهد بود؟
اتنبورو: به قطب جنوب. ما در حال تهیه مجموعه جدیدی در باره ی « جهان منجمد » هستیم.
فرانکفورتر آن لاین: شما سال گذشته اعلام کردید که مجوعه ی « جانوران خونسرد » که اخیراً در کانال Arte به نمایش درآمد و به زندگی دوزیستان و خزندگان می پردازد آخرین مجموعه تلویزیونی بزرگ شما خواهد بود. به چه علت آخرین؟
اتنبورو: یک مجموعه تلویزیونی بزرگ پروژه ای است که به 3 یا 4 سال زمان نیاز دارد. وقتی شما مسئول یک فرستنده ی تلویزیونی هستید ـ و من می دانم که از چه صحبت می کنم زیرا خودم ناظر تلویزیونی بی بی سی بوده ام ـ و کسی نزد شما می آید و می گوید که من یک ایده ی بسیار جالب توجهی برای یک مجموعه مستند طبیعی 13 قسمته دارم، این برای شما به قیمت ده میلیون پوند تمام می شود و هنگامی که آن مجموعه به پایان برسد من به سن 86 سالگی رسیده ام. خب، حالا شما چه جوابی به او می دهید؟ برای همین هم هست که من اکنون فقط مجموعه های کوتاه تر می سازم.
فرانکفورتر آن لاین: ابتدای ماه می شما به سن هشتادوسه سالگی رسیدید. آیا انجام مسافرت به قطب جنوب برای شما دشوار و توان فرسا نخواهد بود؟
اتنبورو: هنگامی که شما یک مجری پا به سن گذاشته دارید همیشه یک گروه همراهی کننده متشکل از مردان جوان به جوش آمده با سینه های پرپشم و تی شرت های ورزشی آستین کوتاه در اختیار است. چنانچه مجری در یکی از یخچال های قطب جنوب یکی از دستکش های خود را از دست بدهد، آنها حتماً یکی اضافه برای او دارند.
فرانکفورتر آن لاین: این کدام شناخت جدید از طبیعت بود که باعث تعجب بسیار شما شده است؟
اتنبورو: وقتی شما با طبیعت سروکار دارید در هر روز هفته ممکن است با یک شگفتی بزرگ روبرو شوید. هزارها نکته ی شگفت انگیز وجود دارد. برای مثال این که نوعی کرم وجود دارد که تنها مکان زندگی اش در میان اشک های اسب آبی است.
فرانکفورتر آن لاین: شما مدت ها برای خاطر دیپلوماسی خود مشهور بودید، برای گرایشی که در دوری جستن از مناقشات و اختلاف نظر ها دارید. اما اکنون به طور چشمگیری سرسخت تر شده اید ـ برای مثال در خصوص خلقت باوران یا تغییر آب و هوای زمین. این برداشت من درست است؟
اتنبورو: همیشه تا درجه ی معینی من بر این باور بودم که وظیفه ی من ایجاب می کند که تا حد ممکن برخوردی منصفانه داشته باشم. فیلم هایی که من می سازم بسیار عینی و بی طرفانه هستند و جهان را به همان شکلی که هست نشان می دهند. من اهل تبلیغات نیستیم. به همین دلیل هم بود که مدت ها فیلمی در باره ی تغییرات آب و هوایی زمین نساختم، زیرا هنوز مطمئن نبودم که این یک واقعیت غیر قابل انکار است.
فرانکفورتر آن لاین: آیا شما نسبت به آینده ی سیاره ی ما دیدگاه بدبینانه ای دارید؟
اتنبورو: تغییرات آب و هوایی وضعیت زندگی ما را به شکل منفی تحت تاثیر قرار می دهد. یقیناً با دشواری هایی روبرو خواهیم شد.
فرانکفورتر آن لاین: آیا اکنون برای آن که این پروسه را به عقب برگردانیم دیر شده است؟
اتنبورو: برای جلوگیری از ادامه ی جریان تغییرات آب و هوایی دیگر دیر شده است. اما هرچقدر بیشتر کاری برای خنثی کردن آن انجام دهیم دردسر کمتری خواهیم داشت. در این که وضعیت بدتر خواهد شد دیگر تردیدی وجود ندارد. اما اگر دست روی دست بگذاریم با وضعیت بازهم بدتری روبرو خواهیم شد.
بنمایه :
[ برای مشاهده لینک ، با نام کاربری خود وارد شوید یا ثبت نام کنید ]
